Recommended
More Related Content
What's hot
What's hot (20)
Similar to កូនកតញ្ញូ និងកូនទំនើង-ថ្នាក់បណ្តុះគុណធម៌-03/03/2018
Similar to កូនកតញ្ញូ និងកូនទំនើង-ថ្នាក់បណ្តុះគុណធម៌-03/03/2018 (20)
កូនកតញ្ញូ និងកូនទំនើង-ថ្នាក់បណ្តុះគុណធម៌-03/03/2018
- 1. សាកលវិទយោល័យប សា្រស្តកម្ពុជា ថាក់បណ្ដុះគុណធម៌ េរៀបេរៀងេដាយនិសសិត្រកុមទី ២ ទំព័រ1 សមាជិក្រកុមទី ២ សំ សុេព្រជ ID: ១០៥៤២៣ េអង ចិ្រ ID: ៩៤៨០៤ ្រពហម បូនីរ ័តន ID: ១២០៨១៣ គឹម ម៉ លី ID: ៩៦២៤៤ ឈួ ជីញលី ID: ១១៦៧០៨ ថវ សុងហួរ ID: ១១១៣៨៥
- 2. សាកលវិទយោល័យប សា្រស្តកម្ពុជា ថាក់បណ្ដុះគុណធម៌ េរៀបេរៀងេដាយនិសសិត្រកុមទី ២ ទំព័រ2 អារម្ភកថា បចចុបបននេនះ យុវជនគឺជសរៃសឈមៃន្របេទសជតិែដលមិន ចខ្វះបន េហើយក៏ជធតុសនូល ែដលនំន មួយេនះេឆព ះេទរកករអភិវឌ ន៍េលើកមុខមត់្របេទសជតិេលើឆកអន្តរជតិ ជពិេសសេលើក កិត្តិយសសងគម្រគួ រ េលើកយសសក្ត កន់ែត្របៃព ក៏ប៉ុែន្តទំពំងែដលស្អុយរលួយមួយចំនួន យភពដល់ េករ ្ត៏េឈម ះ ប់យសដល់្រកុម្រគួ រ ទឹកែភនកេ កហូរកត់េន្រ របស់ម បិ េសទើរេរៀង ល់ៃថង។ េកមងេ្រប បបននឹង្រក ស់សែដលងយនឹង្រប ក់ ន មេខម ងងឹត ឬពណ៌ ដ៏្រសស់ ្អ ត ពួកេគ ចវ ិវត្តន៍ខ្លួនេទជកូនកតញញូ ឬអកតញញូ បន ្រស័យេលើមជឈ ្ឋ នខងកនុង និងខងេ្រកែដលេនជុំវ ិញខ្លួន។ េហតុដូេចនះេហើយ ក ្ត ្រគួ រ សងគមជតិ និងខ្លួនឯងបនេដើរតួនទីយ៉ ងសំខន់កនុងករត្រមង់ទិសយុវជនមក កន់មគ៌ ដ៏្រតឹម្រតូវ ។ េ យេហតុដូេចនះេហើយ្រកុមរបស់េយើងខញុំពិតជមនេសចក្តីេ មនស រ ីក យយ៉ ង ពន់េពកេ យបនេធ្វើករសិក ្រ វ្រជវ និងចង្រកងនូវ្របធនបទែដលទក់ទងេទនឹង “កូនកតញញូ និងកូន ទំេនើង” ែដលជេហតុេធ្វើេ យពួកេយើងខញុំទទួលបនចំេណះដឹងថមីៗ ែដលមនតៃម្លមិន ចនឹង្របមណបន េ យ្របធនបទេនះបនេធ្វើេ យពួកេយើងខញុំយល់ដឹងអំពីអតថន័យខ្លឹម ររបស់កូនកតញញូ និងកូនទំេនើង េហើយេលើសពីេនះេទៀត ករសិក ្រ វ្រជវមួយេនះក៏ជែផនកមួយែដលបនចូលរួមកនុងករែចករ ំែលក ករ យល់ដឹងអំពី្របធនបទមួយេ យកន់ែតសុីជំេ ដល់មិត្តរួមថន ក់ និងបុគគលេផ ងៗេទៀតេដើមបីរួមគន េដើរចក េចញេ យឆង យពីគ្រមូរបស់កូនទំេនើង ែដលជក ្ត មួយជួយកត់បនថយអ្រ ៃនករេកើនេឡើងរបស់កូនទំេនើង េយើងខញុំក៏សូមអភ័យេទស ល់កំហុសខុសឆគងេ យអេចតនកនុងករ្រ វ្រជវនិងរកដំេ ះ ្រ យចំេពះបញ្ហ មួយេនះ ។ ្រកុមេយើងខញុំរ ីក យនឹងទទួលយកកររ ិះគន់ទំង យកនុងន័យ ថ បនេដើមបីែក លម្អេ យកន់មនភព្របេសើរេឡើង ។ ជចុងេ្រកយ ្រកុមេយើងខញុំសងឃឹមយ៉ ងមុតមំថ របយករណ៍ មួយេនះនឹងក្ល យជ្របទីបបំភ្លឺ យុវជនមួយចំនួនែដលកំពុងែតេភ្លើតេភ្លើន េភ្លចខ្លួន ភ្ល ំងភ្ល ត់ ម រតី យក្រ ្រសីជ្រតីមុខ និងេ្រកើនរ ំលឹកកូន កតញញូ េ យកន់ែត្រប្រពឹត្តយ៉ ងខជ ប់ខជួនេដើមបីេលើកសទួយកិត្តិយស្រគួ រ និងសងគមជតិ ។
- 3. សាកលវិទយោល័យប សា្រស្តកម្ពុជា ថាក់បណ្ដុះគុណធម៌ េរៀបេរៀងេដាយនិសសិត្រកុមទី ២ ទំព័រ3 េសចក្តីែថ្លងអំណរគុណ ជបឋមខញុំ្រពះករុ ខញុំបទ និងនងខញុំជសមជិក្រកុមទី០២ ៃនថន ក់បណ្តុ ះគុណធម៍ៃន កល វ ិទយល័យបញញ ្រស្តកមពុជ េវនរេសៀលសូមសែម្តងនូវេសចក្តីកតញញូ ធម៌ និងអរ្រពះគុណ យ៉ ងអេនកបប ករចំេពះ៖ េ កអនកមនគុណទំងេទ្វ ែដលជ្រពះ ទិតយ ជ្រពះចនទ ជ្រពះ្រពហម េទវ េដើម និងជ្រគូេដើម បនផ្តល់កំេណើ ត ក្តី្រស ញ់ែដលរកអ្វីេ្រប បផទឹមពុំបន ែដលបនយកចិត្តទុក ក់ទំនុកប្រមុង្រគប់សព្វែបប យ៉ ងដូចជ របស់េ្របើ្របស់េផ ងៗ លុយកក់ យនជំនិះ ។ល។ ជពិេសសេ កទំងពីរជេដើមេឈើែដល ផ្តល់ម្លប់យ៉ ងកក់េក្ត និងជឫសគល់ៃនសុភមងគលរបស់្រគួ រែដលបនេ យេយើងខញុំទទួលបននូវករ សិក េរៀនសូ្រត ំងពីេដើមរហូតដល់បចចុបបននេនះែដលជ្របេយជន៍ស្រមប់ខ្លួនឯង ្រគួ រ និងសងគមជតិ ។ បុព្វបុរស វ ិរៈជន យុទធជន ែដលបន ចកេ កេទ បនបេងកើត និងករពរនូវជតិមតុភូមិ កមពុជដ៏ជទីេសន ។ អនក្របជញ បណ្ឌិ ត បញញវន្ត ែដលបនបេងកើត និងបន ល់ទុកនូវគមពីរកបួនខន ត អក រ ្រស្តជ េដើមបីជ្របេយជន៍ស្រមប់អនកជំនន់េ្រកយ ។ េ ក បណ្ឌិ ត កុល េផង ជបិ ថ និកៃន កលវ ិទយល័យបញញ ្រស្តកមពុជ ែដលបន ផ្តល់ឱកសដល់ពួកេយើងខញុំបនេ្រកបយកចំេណះវ ិជជ េទអភិវឌ ្របេទសជតិ ។ ្រពះអងគ្រគូ គូ សុភព េ ក្រគូ ខិន ហន និងេ ក្រគូអនក្រគូជជំនួយករែដលបន្របឹងែ្របង បង្ហ ត់បេ្រង ន ែណនំ លត់ដំ កនុងករ្រ វ្រជវកិចចករ ជលកខណៈ្រកុម និងបុគគលក្តី ែដលកិចចករងរទំងអស់ េនះកំពុងែតៃចនខ្លួនេយើងេ យក្ល យេទជដុំេព្រជដ៏មនតៃម្ល និងពុំ ចកត់ៃថ្លបន ។ ្រ ្ត ចរយជទីេគរពទំងអស់ៃន កលវ ិទយល័យបញញ ្រស្តកមពុជ ែដលបនខិតខំ្របឹង ែ្របងអស់ពីកម្ល ំយកយចិត្ត និងកម្ល ំង្របជញ ម រតីេដើមបីបង្ហ ត់បេ្រង ន និងពនយល់ដល់េយើងខញុំជនិស ិតកនុង រយៈេពលកន្លងមក ។
- 4. សាកលវិទយោល័យប សា្រស្តកម្ពុជា ថាក់បណ្ដុះគុណធម៌ េរៀបេរៀងេដាយនិសសិត្រកុមទី ២ ទំព័រ4 មិត្តរួមថន ក់ជទី្រស ញ់ ប់ នទំង យែដលបនលះបង់េពលេវ ថវ ិករដ៏មនតៃម្ល កនុង ករសិក េរៀនសូ្រត និងែដលជែផនកមួយជួយេ យពួកេយើងទទួលបនចំេណះដឹង និងករែចករ ំែលកបទ ពិេ ធន៍ រួមទំងជួយែកត្រមូវនូចំណុ ចខ្វះខតរបស់គន េទវ ិញេទមក ។ ជរួមមក េយើងខញុំទំងអស់គន ែដលជ្រកុមទី២ សូម្របេគន និងេគរពជូនពរេទដល់េ កអនកមន គុណទំងអស់ េ យជួប្របទះនូវ្រពះពុទធពរទំង៤្របករគឺ យុ វណ្ណ ៈ សុខៈ ពលៈ និងបនដល់េ្រតើយគឺ ្រពះនិព្វ ន ែដលជទីៃនេសចក្តីសុខដ៏ៃ្រកែលង កុំបីឃ្ល ងឃ្ល តេឡើយ ។ េរៀបេរៀងេដាយនិសសិត្រកុមទី២ ៃនថាក់បណ្ដុះគុណធម៌េវនរេសៀល
- 5. សាកលវិទយោល័យប សា្រស្តកម្ពុជា ថាក់បណ្ដុះគុណធម៌ េរៀបេរៀងេដាយនិសសិត្រកុមទី ២ ទំព័រ5 មាតិកា ជំពូកទី១. េសចក្តីេផ្តើម ......................................................................................... ៦ ជំពូកទី២. និយមន័យ.......................................................................................... ៧ ២.១ កូនកតញ្ញូ....................................................................................... ៧ ២.២ កូនទំេនើង...................................................................................... ៨ ជំពូកទី៣. ្របភពែដលជំរុញេអាយកាយជាកូនកតញ្ញូ និងកូនទំេនើង.............. ៩ ៣.១ កូនកតញ្ញូ ....................................................................................... ១០ ៣.២ កូនទំេនើង ...................................................................................... ១១ ជំពូកទី៤. គុណសមបត្តិរបស់កូនកតញ្ញូ.............................................................. ១៣ ជំពូកទី៥. គុណវិបត្តិរបស់កូនទំេនើង................................................................ ១៦ ជំពូកទី៦. ដំេណាះ្រសាយ ................................................................................... ១៨ ៦.១ ប្រ បការយល់ដឹងេទៅកាន់្រកុម្រគួសារ និងឪពុកមាយ........... ១៨ ៦.២ ព្រងឹងគុណភាពវិស័យអប់រំ......................................................... ១៩ ៦.៣ ព្រងឹងែផ្នកសន្តិសុខ និងសណាប់ធាប់សង្គម................................ ២០ ជំពូកទី៧. េសចក្តីសន្និដាន និងអនុសាសន៍....................................................... ២១ ៧.១ េសចក្តីសន្និដាន............................................................................ ២១ ៧.២ អនុសាសន៍.................................................................................... ២២ ៨. ឯកសារេយាង.................................................................................... ២៣
- 6. សាកលវិទយោល័យប សា្រស្តកម្ពុជា ថាក់បណ្ដុះគុណធម៌ េរៀបេរៀងេដាយនិសសិត្រកុមទី ២ ទំព័រ6 កូនកតញ្ញូ និងកូនទំេនើង ជំពូកទី១ េសចក្តីេផ្តើម ្របេទសកមពុជ គឺជ្របេទសមួយែដលមនវបបធម៌្របៃពណី ដ៏ចំ ស់េន សុី េគនយ៍ េហើយក៏ជ ្របេទសមួយ ែដលឲយតៃម្លយ៉ ងខ្ល ំងេទេលើ្រពះពុទធ សន សីលធម៌ គុណធម៌ ចរ ិយធម៌យ៉ ងខជ ប់ខជួន។ ដូេចនះេហើយ បនជេនកនុងផនត់គំនិតរបស់ែខមរ ំងពីសម័យបុ ណរហូតមកដល់បចចុបបននភព ែតងែតបងកប់ េនអតថន័យៃនករេគរព និងេ យតៃម្លេទេលើមនុស ែដលបនេធ្វើគុណចំេពះខ្លួន ជពិេសសគឺកូនៗ្របុស្រសី ែតងែតេគរពចំេពះេ កឪពុកអនកម្ត យ។ េនះ គឺ កបបកិរ ិយមួយ ែដលមនសែម្តងនូវកនុង្រពះពុទធ សន ថ កតញញូ ។ ក៏ប៉ុែន្តេនសម័យបចចុបបននេនះវ ិញ េយើងសេងកតេឃើញថ េ យ រែតលំហូរវបបធម៍បរេទសចូល កនុងកមពុជេ្រចើនេពក មរយៈប ្ត ញនិង្របព័នធផ ព្វផ យមួយចំនួន េទើបេធ្វើឲយយុវជនសម័យថមីមួយ្រកុមតូច េភ្លើតេភ្លើន ឈ្លួកវេង្វង ែលង គ ល់ ្រកក់ល្អ សរេខម ខ្លះេទៀត េ្របើ្របស់ រធតុេញ នេផ ងៗ ក្ល យេទជ មនុស េកងកច ែលងេចះេគរពចស់ទុំ ឪពុកម្ត យ ្រគួ រ ្រគូប ចរយ រ ឺ ចឈនដល់កំរ ិតេ្របើអំេពើហិង េចរលួចេចរប្លន់និងបងកបញ្ហ េធ្វើឲយសងគម ធិបេតយយែដលេគេ ថ្រកុមេកមងទំេនើងេនះឯង។ េ យ រែតមនបញ្ហ េចទជសំនួរកនុងសងគមែខមរែបបេនះេហើយេទើប្រកុមេយើងខញុំបន្របមូលផ្តុំគំនិតគន ចង្រកងជ េសៀវេភេនះេឡើងកនុងេគលបំណងេដើមបីែស្វងរក ពិចរ េទេលើេហតុផលមួយចំនួនែដល ចជែផនកមួយ កនុងករ ្ត រ ថ នភពបចចុបបននឲយមនភពល្អ្របេសើរជងមុន។ គំនិតសំខន់ៗេនកនុងេសៀវេភេនះគឺបនឆ្លុះ បញច ំង និងវ ិភគសុីជេ្រមេទេលើភពខុសគន រ ង កូនកត្តញញូ និងកូនទំេនើង ផលប៉ះពល់ែដលប ្ត លមកពី េកមងទំេនើង ក ្ត ែដលជំរុញេធ្វើឲយក្ល យជ កូនកត្តញញូ និងកូនទំេនើង ្រពមទំងដំេ ះ្រ យេទេលើបញ្ហ េកមង ទំេនើងេនះមួយចំនួនផងែដរ។ ដូេចនះេដើមបីទទួលនូវករយល់ដឹងេ យកន់ែតចបស់ថ េតើកូនកតញញូ និងកូន ទំេនើងមនន័យដូចេម្តច ក៏ដូចជគុណសមបត្តិ និងគុណវ ិបត្តិរ ងកូនទំងពីរ្របេភទេនះ សូមអនុញញ តេ យ ្រកុមេយើងខញុំបក្រ យនូវនិយមន័យៃនពកយទំងពីរេនះែដលសថិតេនទំព័រខងេ្រកមជមុនសិន ។
- 7. សាកលវិទយោល័យប សា្រស្តកម្ពុជា ថាក់បណ្ដុះគុណធម៌ េរៀបេរៀងេដាយនិសសិត្រកុមទី ២ ទំព័រ7 ជំពូកទី២ និយមន័យ ២.១ កូនកតញ្ញូ េ យេយង មវចននុ្រកមែខមររបស់សេម្តច្រពះសងឃ ជ ជួន ត បនេ យនិយមន័យៃនពកយ “កតញញូ ” មនន័យថ អនកដឹង ឧបករគុណែដលអនកឯេទៀតេគបនេធ្វើេហើយដល់ខ្លួន គឹអនកែដលមិនេភ្លច មិនរមិលគុណេគ ។1 ដូេចនះេហើយពកយថ “កតញញូ ” េនះែ្របថ អនកដឹងនូវឧបករគុណ អនកដៃទែដលបនេធ្វើមកេលើខ្លួនឯងេ យចំេពះ និង្របេយលដូចជម្ត យ ឳពុក បងប្អូន ្រគូបេ្រង ន ឬជន មន ក់ែដលជួយចិញចឹម ជួយកិចចករ មួយមកេលើខ្លួនេ យេសចក្តីៃថ្លថនូរ ។ ពួកេគគឺជកូនែដលបនដឹង និងតបសនងគុណដល់េ កអនកមនគុណ ទំង យ ែដលបនបីបច់ែថរក ពួកេគ ំងពីតូច្រកូចឆម ។ េ យជឧទហរណ៍ កនុងសងគមេយើងសព្វៃថង កូន កតញញូ បនតបសនងអនកមនគុណេ យករេមើលែថពួកគត់េនេពលពួកគត់ឈនចូលៃវចស់ជ ឬក៏េន េពលែដលពួកេគមនលទធភព្រគប់្រគន់។ េ្រពះដូចែដលេយើងបនដឹងេហើយថ មិនែមនជករងយ្រសួល េនះេទកនុងករចិញចឹមបីបច់ពួកគត់ ជពិេសស មនករលំបកេ្រចើនេនេពលេយើងគម នលទធភព្រគប់្រគន់។ ប៉ុែន្ត្របសិនេបើេយើងមិនេមើលែថពួកគត់ ពួកគត់ ចនឹងធ្ល ក់េទកនុងសភពលំបកេវទន ខ្វះមុខ ខ្វះេ្រកយ និងរស់េនេ យគម នទីពំនក់។ ឧបមថេយើងជពួកគត់ េតើេយើងនឹងមន រមមណ៍ ែបប េនេពលែដល កូនៗមិនយកចិត្តទុក ក់ ឈឺចប់ លំបកចិត្ត ឬសបបយចិត្ត? េហតុដូចេនះកនុងនមេយើងជកូនកតញញូ េយើង ្រតូវេចះេមើលែថរក យកចិត្តទុក ក់ និងករពរពួកគត់េ យបនល្អ្របៃព កុំទុកេ យដល់ហួសេពលេទើប ្ដ យេ្រកយ។ េដើមបីក្ល យខ្លួនជកូនកតញញូ គឺ្រតូវេផ្ដើមេចញពីចិត្ត និងេបះដូងរបស់េយើងផទ ល់ មិនែមនជ 1 វចននុ្រកមែខមរេរៀបេរៀងេ យ សេម្តច្រពះសងឃ ជ ជួន ត (ព.ស ២៥១១) វចននុ្រកមែខមរ, ករផ យរបស់ពុទធ សន បណ្ឌិ តយ, ភនំេពញ, ទំព័រទី ៣៧
- 8. សាកលវិទយោល័យប សា្រស្តកម្ពុជា ថាក់បណ្ដុះគុណធម៌ េរៀបេរៀងេដាយនិសសិត្រកុមទី ២ ទំព័រ8 កតញញូ េ យករបងខំ ឬកតញញូ ែតេនចំេពះមុខេគេនះេឡើយ។ ជកូនកតញញូ គឺ្រតូវែតកតញញូ មិនថនូវចំេពះមុខ េគ ឬេ្រកយខនងេនះេទ ដូចចស់ៗែតងនិយយថ េពលេធ្វើគុណចំេពះឪពុកម្ដ យ្រតូវេធ្វើេ យសបបយចិត្ត េ្រពះថេបើេយើងេធ្វើេ យចិត្តមិនេ ម ះ េនះពួកគត់ក៏ហូបមិនឆង ញ់ែដរ។ ២.២ កូនទំេនើង េ យេយង មវចននុ្រកមែខមររបស់សេម្តច្រពះសងឃ ជ ជួន ត បនេ យនិយមន័យៃនពកយ “ទំេនើង” មនន័យថ េសចក្តីេទើង ដំេណើ រែដលេធ្វើឥតេទើសទល់ មែតអំ ចចិត្ត អំេពើចិត្ត ចំណង់ ។2 ចំែណកឯេនកនុងភ បលីេ ថ “ អកតញញូ ” េហើយសងគមែខមរបនេ អនកទំងេនះថ ទំេនើង។ ពកយថ “ទំេនើង” គឺជកររេមើលគុណ បតផ រ គម នគុណធម៌ និងមិនេចះេ្របើសម្ដីសមរមយេទកន់ ចស់ទុំ។ ជករពិត ស់ ្រគប់ម បិ ្រគប់រូបចិញចឹមបីបច់ែថរក អប់រ ំកូនគឺ្របថន ចង់ឱយកូនល្អ និងមន អនគត ប៉ុែន្ដកូនមួយចំនួនែបរជយល់ខុសនឹងបំណងរបស់ម បិ ែបរជេទ្រប្រពឹត្ដនូវអំេពើេផ ងៗែដល មិនគបបីេកើតមនេឡើងកនុងសងគម និង ្រគួ រ ដូចជ មិនេដើរ មគន្លងធម៌ឪពុកម្ត យ មិនដឹងគុណម បិ បនចិញចឹមបីបច់ែថរក ចំេពះខ្លួនែថមទំង្រប្រពឹត្តអំេពើអបយមុខ ែលបង ្រសី ្រ និងេញ នថន ំេទៀតផង។ កូន្របេភទេនះជកូនែដលមនចរ ិត្រកអឺត្រកទម ្រចេងង្រចងង មិនេចះេគរពចស់ទុំ និង្រគូប ចរយទំង អស់។េលើសពីេនះេទេទៀតេកមងទំេនើងទំងេនះចូលចិត្តេធ្វើអ្វីេទ មអំេពើចិត្ត េធ្វើេទ មអ្វីែដលនឹកេឃើញ មិន មនែ្រកងរែអងនឹងចបប់ ែ្រកងរែអងនឹងទំេនៀមទម្ល ប់ ែ្រកងរែអងនឹងសងគម និងែ្រកងរែអងចិត្ដម បិ េឡើយ នឹកចង់េធ្វើអីេធ្វើនឹង។ 2 វចននុ្រកមែខមរេរៀបេរៀងេ យ សេម្តច្រពះសងឃ ជ ជួន ត (ព.ស ២៥១១) វចននុ្រកមែខមរ, ករផ យរបស់ពុទធ សន បណ្ឌិ តយ, ភនំេពញ, ទំព័រទី ៤៨២
- 9. សាកលវិទយោល័យប សា្រស្តកម្ពុជា ថាក់បណ្ដុះគុណធម៌ េរៀបេរៀងេដាយនិសសិត្រកុមទី ២ ទំព័រ9 ជំពូកទី៣ ្របភពែដលជំរុញេអាយកាយកូនកតញ្ញូ និងកូនទំេនើង សងគមជតិនីមួយៗរែមងែតងែតចង់បននូវធនធនមនុស ែដល្របកបេទេ យវ ិជជ ជីវៈ និងគន្លងធម៌ េដើមបីអភិវឌ សងគមជតិេ យមនសន្តិភព ភពរ ីកចេ្រមើន រុងេរឿង សុវតថិភព និងសុខដុមរមន ។ េ យែឡក េយើងដឹងេហើយថធតុដ៏សំខន់ទំងអស់េនះគឺ ចេកើតេចញបនលុះ្រ ែតសងគមេនះសំបូរេទេ យកូន កតញញូ កូនែដល្របកបេទេ យគន្លងធម៌ ឬក៏េយើងេ ភ មញញ ថជកូនល្អេនះឯង ែដល ជែផនក ដំបូងេគេដើមបីផ្តល់នូវតៃម្លយ៉ ងេ្រចើនេទដល់បរ ិ ថ នែដលមនេនជុំវ ិញខ្លួន ។ កូនកតញញូ គឺជកូនែដល្របកប េទេ យគន្លងធម៌ មនករ្រតិះរ ិះពិចរ បនល្អិតល្អន់មុនសេ្រមចចិត្តេធ្វើមួយេដើមបីេ យខ្លួនមនភពល្អ ្របេសើរ មយទល្អ និងជួយដល់្រកុម្រគួ ររបស់េគេ យមនកិត្តិយស មុខមត់ ភពៃថ្លថនូរកនុងវង់្រតកូល េហើយមិនែតប៉ុេ ្ណ ះពួកេគែថមទំងបនជួយដល់សងគមជតិេ យមនតៃម្លខពង់ខពស់ែដលមនុស ្រគប់រូបចង់ បន ។ ផទុយមកវ ិញ ចំេពះសងគមជតិមួយចំនួនកនុងសព្វៃថងេនះ េយើងេឃើញថមនយុវជនមួយចំនួនបនេធ្វើ េ យបរ ិ ថ នជំរុញខ្លួន ប់ឱន និងេធ្វើែតអំេពើមិនល្អែដល្របស់ចកនូវអ្វីែដលសងគមចង់បន ។ ពួកេគែតងែត េធ្វើអ្វីមួយេ យមិនសូវបនគិតល្អិតល្អន់ និងេធ្វើអ្វីៗ មែតទំេនើងចិត្តចង់ ។ សកមមភពែដលេកើតេចញពីពួកេគ មិន្រតឹមែតេធ្វើេ យខ្លួនេគបត់បង់នូវតៃម្ល កិត្តិយស និងភពៃថ្លថនូរប៉ុេ ្ណ ះេទ ែថមទំងេធ្វើេ យ្រគួ ររបស់ េគខតបង់នូវេពលេវ កិត្តិយស ្រទពយសមបត្តិ និងចំណងមិត្តភពរ ងខ្លួននឹង្រគួ រែថមេទៀតផង េហើយជ ពិេសសេនះពួកេគក៏េធ្វើេ យសងគមែដលពួកេគកំពុងែតរស់េន ក្ល យជសងគមមួយែដលងងឹតបិទបំងកនុងករ ែស្វងរកនូវតៃម្ល សន្តិភព សុវតថិភព និងភពសុខដុមរមនែដលមនុស ្រគប់រូបចង់បន ។ សងគមមួយែដល មនសុទធែតអំេពើឆក់ប្លន់ ជួញដូរថន ំេញ ន ែលបងសុីសង គុំគួន ៃវ ៉គន បងធំ បងតូច និងអំេពើ ្រកក់ជេ្រចើនេទៀត គឺទំងអស់េនះេកើតេចញពីកូនទំេនើង ឬក៏េយើង ចេ ថកូនអកតញញូ េនះឯង ។
- 10. សាកលវិទយោល័យប សា្រស្តកម្ពុជា ថាក់បណ្ដុះគុណធម៌ េរៀបេរៀងេដាយនិសសិត្រកុមទី ២ ទំព័រ10 េ យយល់េឃើញែបបេនះ ្រកុមរបស់េយើងខញុំែដលជ្រកុមទី២ េវណរេសៀលបនយល់ថមនក ្ត ឬក៏ ្របភពចំនួន៣ ែដលនំេ យេកើតមនកូនកតញញូ និងកូនទំេនើងេនះេនកនុងសងគមនីមួយៗ គឺ ខ្លួនឯង ្រគួ រ និងបរ ិបទសងគម ។ ៣.១ កូនកតញ្ញូ ដំបូងបំផុតគឺចប់េផ្តើមេចញពីខ្លួនេយើងមន ក់ៗ ែដលេយើងេកើតមកែតងភជ ប់មកជមួយនូវអត្តនិស ័យែត មួយ្រ ប់ ថេតើ មនភពល្អ្របេសើរ ឬមិន្របេសើរស្រមប់ខ្លួនឯង គឺ ្រស័យេទេលើខ្លួនេយើងេចះែបងែចកល្អ ្រកក់ វ ិជជមន អវ ិជជមន និងដឹងគុណេទសជេដើម ។ បនទ ប់មកគឺក ្ត ្រគួ រ េ្រពះថ្រគួ រគឺជែផនកមួយ ដ៏សំខន់ែដលេនែកបរេយើងជនិចច កនុងករអប់រ ំ បណ្តុ ះប ្ត ល យកចិត្តទុក ក់ែកលម្អេនចំណុ ចខ្វះខត របស់កូន ំងេនតូចមកេម្លះ េហើយែថមទំងជគំរូដល់កូនស្រមប់យកត្រមប់ មេនេពលែដលកូនបន េឃើញម បិ របស់េគ្រប្រពឹត្តអំេពើល្អ សុចរ ិត និងេចះតបសនងសងគុណចំេពះមនុស ែដលធ្ល ប់បនជួយ ពួកគត់ពីមុនមកេនះ ។ បនទ ប់មកេទៀតគឺក ្ត សងគមែដលមនដូចជកររស់េន ករនិយយស្តី ករ្របកបរបរ េផ ងៗ ករអប់រ ំទំេនៀមទម្ល ប់ ។ល។ ក ្ត ទំងអស់េនះជក ្ត ខងេ្រកែដល ចមនដូចជ េរៀន មិត្តភក្តិ និងអនកែដលរស់េនែកបរៗេយើងក៏ ចេធ្វើេ យមនុស េយើងមនភពល្អ្របេសើរ និងមនភពកតញញូ ផងែដរ ។ ឧទហរណ៍ ដូចជ េរៀន និងេ ក្រគូ អនក្រគូ េ្រប បបនដូចជឳពុកម្ត យទី២របស់េយើងែដល បនបង្ហ ត់បេ្រង ន និងត្រមង់ទិស វ ិជជ ជីវៈេផ ងៗ ដល់សិស នុសិស េហើយមិនែតប៉ុេ ្ណ ះេ កទំង២ែថម ទំងបនអប់រ ំនូវែផនកសីលធម៌ និងគុណធម៌ ែដលជធម៌មនតៃម្លខពង់ខពស់ស្រមប់មនុស និងជមគ៌ ដ៏ល្អ េដើមបីជំរុញេ យសិស នុសិស ទំងអស់ក្ល យេទជកូនល្អ មិត្តល្អ និងពលរដ្ឋល្អេនកនុងសងគម ។ រ ីឯមិត្តភក្តិ ក៏ជែផនកមួយេនកនុងសងគមផងែដរ េ្រពះកល េយើង ប់ ន ឬក៏េសពគបមិត្ត ែដលល្អ េនះពួកេគនឹង ចជួយេ យេយើងក្ល យជមនុស ល្អដូចមិត្តេយើងែដរ េ យ រែតមិត្តល្អគឺេគែតងែតជួយបំេពញនូវចំណុ ច ខ្វះខតរបស់់េយើង្រតង់ចំណុ ច មួយេ យែ្របេទជល្អ្របេសើរេឡើងវ ិញបន ។ េបើេយើង្រកេឡកមកេមើល និងគិតអំពីអនកជិតខងភូមិផងរបងជមួយេយើង ពួកេគក៏ជែផនកមួយដ៏សំខន់មួយែដលេនែកបរេយើងផង
- 11. សាកលវិទយោល័យប សា្រស្តកម្ពុជា ថាក់បណ្ដុះគុណធម៌ េរៀបេរៀងេដាយនិសសិត្រកុមទី ២ ទំព័រ11 ែដរ ។ េ្រពះេនេពលែដលអនកជិតខងមនមយទ និងសមបត្តិចរ ិយល្អែដល្របកបេទេ យគុណធម៌ សុជីវធម៌ ករអត់េ ន និងេចះជួយទុកខធុរៈគន េនះនឹងេធ្វើេ យេយើងមនទំេនរចិត្តចង់ែតេធ្វើែតអំេពើល្អ និងេចះ ជួយគន េទវ ិញេទមក ែដលេយើង ចនិយយថជករដឹងគុណចំេពះគន ផងែដរ ។ ៣.២ កូនទំេនើង េ យ្រកែឡកមកេមើលក ្ត ធំៗ៣ែដលជំរុញឲយក្ល យេទជកូនទំេនើងេនះគឺមន ក ្ត បុគគល ក ្ត ្រគួ រ និងក ្ត សងគម។ ក ្ត បុគគលគឺសំេ េទេលើបុគគល ែដលមនអត្តចរ ិក កបបកិរ ិយពីកំេនើតែដល មិនចូលចិត្តទទួលយកនូវករអប់រ ំទូនម ន េ្រប ន្របេ ល្អៗ ពីសំ ក់អនកែដលេនជុំវ ិញខ្លួន េ យគិតថអ្វី ែដលខ្លួន្រប្រពឹត្តិេនះគឺ្រតឹម្រតូវ ។ េហតុដូចេនះេហើយេទើបបុគគល្របេភទេនះ មិនងយនឹង ្ត ប់ឬេនេ្រកម ឱ ទរបស់អនក េនះេទ សូមបីែត ពយបលរបស់ខ្លួនផទ ល់។ េ យែឡកចំែណកឯក ្ត ្រគួ រវ ិញគឺ ជក ្ត ដ៍សំខន់មួយេនកនុងក ្ត ទំងបី ពីេ្រពះ្រគួ រេ្រប បបនេទនិង្របភពកំេណើ តែដលជអនកែដលអប់រ ំ កូនៗដំបូងបង្អស់ ក៍ដូចជបរ ិ ថ នែដលេនជុំវ ិញខ្លួនែដល្រតូវជួប្របេទះជេរៀង ល់ៃថង។ េហតុដូេចនះេហើយ សមជិកែដលេនកនុង្រគួ រ េពលគឺ ម្ត យឱពុក្របសិនេបើេធ្វើខ្លួនមិនល្អ េ យ្រប្រពិត្តិនូវទេង្វើអបយមុខ ដូចជ ម្ត យជអនកងប់ងល់នឹងែលបង រ ីឯឱពុកជអនក្របមឹក ែដលជ្របភពបញ្ហ ឈនេទរកអំេពើហង េន កនុង្រគួ រជញឹកញប់។ ទំងេនះេហើយជសកមមភពែដលពុំគួរឲយយកេធ្វើជគំរូឬត្រមប់ ម ទេង្វើរែដល ្រកក់ៗទំងអស់េនះនឹងជះឥទធិពលអវ ិជជមន េទដល់កូនៗឲយមនចិត្តគំនិតឬទំេនរែដលជឬសចក់យ៉ ង េ្រជដូចេទនឹងអ្វីែដលពួកេគបនទទួលនូវករជះឥទធិពល ្រកក់ៗទំងេនះ មរយៈករេមើលេឃើញជ្របចំ ពីឱពុកម្ត យរបស់ពួកេគ។ មយ៉ងវ ិញេទៀតេទះបីជ ឱពុកម្ត យជអនកែដលមនមុខមត់កនុងសងគម េហើយមន តួនទី នៈខពង់ខពស់ ឬជអនកមន្រទពយសមបត្តិស្តុកស្តុមយ៉ ង ក៍េ យ ក៍មិន្របកដថពួកគត់េធ្វើឲយកូនៗ របស់ពួកគត់ ឲយេដើរេទ មគន្លងរបស់ពួកគត់បនែដរ។ េ យផទុយេទវ ិញេនះ កូនៗរបស់ពួកគត់ក៍ ច ក្ល យខ្លួនេទជេកមងទំេនើងែដលមនអំណួ តអួតេក្អងក្អ ង េ យ រករ ងចងេទេលើអំ ចរបស់ឱពុក ម្ត យរបស់ខ្លួន។ រ ីឯមួយេផ ងេទៀត ្របភពែដលនំឲយក្ល យេទជេកមងទំេនើងេនះគឺ េ យ រែតករែដលមិន បនទទួលនូវករអប់រ ំទូនម ន េ្រប ន្របេ ្រគប់្រគន់ពីសំ ក់ ពយបលកនុង្រគួ រ េពលគឺម្ត យឱពុក
- 12. សាកលវិទយោល័យប សា្រស្តកម្ពុជា ថាក់បណ្ដុះគុណធម៌ េរៀបេរៀងេដាយនិសសិត្រកុមទី ២ ទំព័រ12 ែដលមនករមមរញឹកកនុងករេធ្វើកររកសុីចិញជឹមជីវ ិត រហូតដល់េភ្លចនូវភរៈកិចចដ៏សំខន់ ែដលភរៈកិចចេនះ ជភរៈកិចចែដល្រតូវែបងែចកេពលេវ ស្រមប់េធ្វើករអប់រ ំកូនៗឲយបនែស្វងយល់ពីតួនទីរបស់កូនល្អ។ េហតុដូចេនះេហើយបនជក ្ត ្រគួ រជក ្ត មួយដ៏សំខន់ ែដលេដើរតួកនុងកនុងករជំរុញកូនៗ ឲយក្ល យេទជ េកមងទំេនើងេនកនុងសងគម។ បែនថមពីេនះេទេទៀតេនះក ្ត សងគម មនុស ែដលរស់េនកនុង ថ នភពសងគមែដល េនជុំវ ិញខ្លួនរបស់ពួកេគពរេពញេទេ យអំេពើអបយមុខេផ ងៗ ដូចជ អនកេញ នថន ំេញ ន អនក្របមឹក អនក េលងែលបងសុីសង អនកែដល្រប្រពិត្តិអំេពើេចរកមមទំង យដូចជករឆក់ប្លន់ជេដើម េ យអំពី ្រកក់ទំង អស់េនះនិងជះផលអវ ិជជមនេទអនកែដលរស់េនកនុងសងគមេនះផទ ល់ ជពិេសសគឺយុវវ ័យ។ ផលអវ ិជជមន ែដលជះឥទធិពលេនកនុងសងគម េនះែដលេធ្វើឲយអនកែដលរស់េនកនុងសងគម ជពិេសសយុវវ ័យគឺ េធ្វើឲយពួកេគ េមើលេឃើញជក់ែស្ដងនូវទេង្វើ ្រកក់ទំងេនះដ៏េ្រចើនេលើសលប់េពក ែដលជេហតុេធ្វើឲយពួកេគមិន គ ល់នូវអ្វី ែដលជេសចក្តីឬគំរូល្អពិត្របកដែដលគួរឲយយកេធ្វើត្រមប់បន េលើសពីេនះេទេទៀតពួកេគមិនដឹងថផ្លូវ ជផ្លូវែដល ចនំពួកេគឲយេទរកភពល្អ្របេសើរ េពលគឺផ្លូវ្រតូវែដលជផ្លូវស្រមប់េដើរេនកនុងជីរ ិត។ េ យក ្ត ដ៍សំខន់ទំងេនះេហើយជ្របភពែដលជំរុញឲយក្ល យេទជេកមងទំេនើង ។
- 13. សាកលវិទយោល័យប សា្រស្តកម្ពុជា ថាក់បណ្ដុះគុណធម៌ េរៀបេរៀងេដាយនិសសិត្រកុមទី ២ ទំព័រ13 ជំពូកទី៤ គុណសមបត្តិរបស់កូនកតញ្ញូ េយើងមន ក់ៗបនដឹងេហើយថ្រគួ រែដលមនកូនកតញញូ គឺ្រគួ រេនះនឹងេពរេពញេទេ យេសចក្ដី សុខ និងសុភមងគល។ េ្រពះថកូនកតញញូ ជកូនែដល្របកបេ យគន្លងធម៌ េចះេគរពឳពុកម្ដ យ និងចស់ទុំ សុភព ប រ ជមនុស ដឹងខុសដឹង្រតូវ មិន្រកអឺត្រកទម និងេចះជួយយក រអនកដៃទ េនេពលែដលអនក ដៃទជួប្របទះនូវបញ្ហ លំបកេផ ងៗ ។ យ៉ ង មិញ គុណសមបត្តិរបស់កូនកតញញូ គឺេកើតេឡើងេ យ រ ក ្ត បីសំខន់ៗ ែដលមនដូចជ៖ កតាបុគ្គល៖ កូនកតញញូ គឺជទីេពញចិត្តរបស់អនកដៃទ និងមនែតកូនកតញញូ េទែដល គ ល់នូវអ្វីែដល េ ថ ធម៌ ពួកេគេគរព េលើកតេមកើង និងេ យតៃម្លេទេលើអ្វីែដល្រតឹម្រតូវ និងចបស់ ស់។ ពួកេគមនចិត្ត សេន្ដ ស្របណី និងេចះអត់េ នដល់មនុស ្រគប់គន ។ មួយវ ិញេទៀត ពួកេគមិន្របកន់វណ្ណ ៈ មិនេរ ើសេអើង ពណ៌ សមបុរ ឬជតិ សដៃទ។ ពួកេគមនេគលជំហមួយែដលជរបស់ខ្លួនឯង គឺមិនអ ម និយម និងេចះែចក រ ំែលកេនអ្វីែដលខ្លួនមនេទដល់អនកដៃទ។ ប៉ុែន្តេបើខ្វះនូវភពកតញញូ េនះមនុស នឹងក្ល យជបចច មិ្រត មនែត ភពេ ភលន់ ក្ល យជមនុស េឃរេឃ មនុស ហិង ចង់ែតឈនះគម នេហតុផល និងក្ល យជមនុស អសីល ធម៌េនទីបញចប់។ កតា្រគួសារ៖ ពួកគត់មិនបងកនូវបញ្ហ ែដលនឹងេធ្វើេ យឳពុកម្ដ យពិបកចិត្ត និងេធ្វើេ យសងគម ជួបទុកចលំបក ដូចជ េសពគបមិត្តភក្តិ ្រកក់ មិនចូល េសពេ្រគ ងេញ ន និង្រប្រពឹត្តអំេពើែដលសងគម ជតិស្អប់េខពើម និងេរ ើសេអើងជេដើម។ មួយវ ិញេទៀត កូនកតញញូ ពួកេគ ចពិចរ បន្រគប់្រជុងេ្រជយថអ្វី ្រតូវអ្វីខុស ល់្រគប់ឧបសគគននែដលពួកេគបនជួប្របទះ េគេចះរកវ ិធី និងេ ះ្រ យ េ យសន្តិវ ិធី និង ្រតឹម្រតូវ។ ពិេសសជងេនះេទៀត កូនកតញញូ មិនបំផ្ល ញ្រទពយសមបត្តិ និងអ្វីែដលជេញើសឈមរបស់ឪពុក ម្ដ យ ពួកេគមនែតខិតខំករពរ និងែថរក េ យេនសថិតេសថរគង់វង យូរអែង្វង។ តួយ៉ ងពួកេគបនេធ្វើេ យ្រគួ រមនសុភមងគល និងមនកិត្តិយសមុខមត់ល្អកនុងសងគម េ យ រពួកេគេចះដឹងពីទុកខធុរៈ និងេចះ ជួយយក រមិនថជសមជិកកនុង្រគួ រ ឬជអនកជិតខងេពលពួកគត់្រតូវករជំនួយ។
- 14. សាកលវិទយោល័យប សា្រស្តកម្ពុជា ថាក់បណ្ដុះគុណធម៌ េរៀបេរៀងេដាយនិសសិត្រកុមទី ២ ទំព័រ14 កតាសង្គម៖ េបើេយើង្រកែលកមកេមើលកនុងសងគមេយើងសព្វៃថង កូនកតញញូ ភគេ្រចើនជកូនែដលមន ករសិក ខពស់ ពួកេគមនចំេណះដឹង និងសមតថភពែដល ចេធ្វើេ យសងគមមនភពរ ីកចេ្រមើនេទមុខ បន។ េលើសពីេនះេទេទៀតពួកេគបនចូលរួមជួយសងគមេ យមិនេធ្វើខ្លួនជជនព ែស េដើរឆក់ប្លន់ ឬ បំផ្ល ញ្រទពយសមបត្តិអនកដៃទ។ ពួកេគពយយមេធ្វើេ យអស់ពីកម្ល ំងកយ និងចិត្តេដើមបីេធ្វើេ យសងគមមន ករអភិវឌ ន៍ និងរ ីកដុះ លេទមុខជនិចច។ េហើយពិត្របកដ ស់ថមនុស ្រគប់ៗគន ជទូេទ គឺែតងចង់ មនករ ប់ នល្អជមួយមនុស ែដលដឹងខុសដឹង្រតូវ េចះដឹងគុណអនកដៃទ្របកបេ យគន្លងធម៌ េចះ អធយ្រស័យ និងេចះអត់េ នេ យគន នឹងគន ។ មនុស ែដលមននូវកតញញូ ធម៌េនកនុងខ្លួន ពួកេគគម នៃថងេន មន ក់ឯងេនះេទ េ្រពះថភពកតញញូ ែដលេនកនុង ខ្លួនរបស់ពួកេគេធ្វើេ យអនកជុំវ ិញខ្លួនេពញចិត្តនឹងចង់ ប់ ន។ ពិេសសជេនះេទេទៀត កូនកតញញូ ពួកេគគឺជគំរូមួយដ៏ល្អស្រមប់អនកជំនន់េ្រកយ េ្រពះថកូនកតញញូ ជកូនែដលេចះេគរពចស់ទុំ េចះេពលពកយអរគុណ និងមនសចចធម៌េនកនុងខ្លួន ែដល ចេ យយុវជន ជំនន់េ្រកយយកជលំនំ មបន ។3 សរុបេសចក្តីមក កូនកតញញូ ជកូនទំង យ ែដល្របកបេ យគន្លងធម៌ េចះដឹងទុកខធុរៈឪពុក ម្ដ យ េចះេគរពចស់ទុំ និងដឹងខុសដឹង្រតូវមិនេដើរផ្លូវខុសែដលនំេ យខ្លួន ្រគួ រ និងសងគមជួបភព លំបក។ អកសរសិលប៍េរឿង សត្វតាត កលពីេដើមេឡើយមន្រគួ រ ម តមួយ មនសមជិកបីនក់គឺឪពុកម្ដ យ និងកូនែដលរស់េនេលើភនំ។ េ យេហតុថឪពុក និងម្ដ យ ម ត ជ ម តចស់ជ ពុំ ចេដើរេហើររកចំណី បន េធ្វើេ យកូន ម តែដលជកូន កតញញូ ជអនកេដើររកចំណី មកេ យឪពុកម្ត យសុី។ ជេរៀង ល់ៃថងកូន ម តែតងេដើររកចំណី រមកចិញចឹម ឪពុកម្ដ យែដលជ េនឯេលើភនំមិនេ ះ។ ប៉ុែន្តជសំ ង ្រកក់ៃថងមួយេពលកូន ម តកំពុងេហើររកចំណី ក៏ បនេទទក់ជប់នឹងអនទ ក់របស់្រពនៃ្រព។ ្រពនៃ្រពប្រមុងនឹងេលើកៃដសម្ល ប់ ែតកូន ម តបនែ្រសកយំ និង 3 វ ិធី ្រស្តកនុងករបេ្រង នកូនេ យក្ល យជកូនល្អ និងកតញញូ េរៀបេរៀងេ យែខមរ្របៃព (២០១៧), វ ិធី ្រស្តកនុងករបេ្រង នកូនេ យក្ល យជកូនល្អ និងកតញញូ , ភនំេពញ
- 15. សាកលវិទយោល័យប សា្រស្តកម្ពុជា ថាក់បណ្ដុះគុណធម៌ េរៀបេរៀងេដាយនិសសិត្រកុមទី ២ ទំព័រ15 សុំអង្វរេ យ្រពនៃ្រពេ ះែលងខ្លួន េ យកូន ម តបនអង្វរថ៖ “ ឱ! បង្រពនសូមបងកុំសម្ល ប់ខញុំអី! េបើបង សម្ល ប់ខញុំ គឺដូចជសម្ល ប់ម្ត យឪពុករបស់ខញុំែដរអញចឹង េ្រពះពួកគត់រស់េ យ រខញុំជអនករកសុីចិញចឹម ” េពលលឺនូវសម្តីរបស់កូន ម ន ្រពនៃ្រពបននឹកសញចឹងគិតពិចរ “ ឱ! ខញុំេអើយ ខំរកសុីសព្វៃថងពុំែដលបន ជួយម្ត យឳពុកជ របស់ខញុំេ ះ ” ។ ្រគន់ែតេពល្រពនគិតពិចរ េហើយ គត់ក៏សេ្រមចចិត្តេ ះែលងកូន ម តេ យមនេសរ ីភព េហើយក៏បន ំងចិត្តថនឹង្រតលប់េទចិញចឹមេមើលែថឪពុកម្ដ យរបស់ខ្លួនដូចកូន ម តែដរ ។4 េរឿងសត្វ ម តេនះចង់អប់រ ំេ យេយើងេចះេមើលែថឪពុកម្ដ យែដលជអនកមនគុណ មិនថជេពល ែដលគត់ចស់ជ ឬេនេពញកម្ល ំង។ េ្រពះថឪពុកម្ដ យជអនកមនគុណដ៏ធំេធង គត់ជអនកចិញចឹមបីបច់ ជអនកេ យចំណី និងជអនកេមើលែថេយើង។ កនុងនមេយើងជកូន្រតូវេចះេមើលែថរក គត់ទន់េនមនឪកស មិន្រតូវចំដល់េពលពួកគត់េទបត់េទើប ្ដ យេ្រកយ។ 4 អក រសិលប៍េរឿងសត្វ ម តេរៀបេរៀងេ យ ្រកសួងអប់រ ំយុវជន និងកី ភ ែខមរ នសរេសរ- ថន ក់ទី២ ទំព័រ១៧២ )២០១២,( េរឿងសត្វ ម ត, ភូមិែខមរ ្របជជន វបបធម៍ និងភ , ភនំេពញ
- 16. សាកលវិទយោល័យប សា្រស្តកម្ពុជា ថាក់បណ្ដុះគុណធម៌ េរៀបេរៀងេដាយនិសសិត្រកុមទី ២ ទំព័រ16 ជំពូកទី៥ គុណវិបត្តិរបស់កូនទំេនើង ជករពិត ស់ េឈម ះជកូនកតញញូ គឺសំេ ដល់កូន្របុស្រសីទំង យ ែដលមិនេចះដឹង គុណឪពុកអនកម្ត យ ែដលេ កបនចិញចិមបីបច់ែថរក ំងែតពីមិនទន់ដឹងក្តី។ ករែដលមនេឈម ះថ កូនអកតញញូ េហើយ គឺរែមងែតងរស់េនេ យគម នក្តីសុខ សុភមងគល កនុងជីវ ិតេឡើយ។ ពីេ្រពះថ ជនផង ទំង យ មិនចូលចិត្ត ប់ នជមូយមនុស ែដលមិនមនភពកតញញូ កនុងខ្លួន មិនេចះដឹងគុណអនកដៃទ ជេដើម។ ដូេចនះេហើយ កូនអកតញញូ នឹងរស់េនមិនចុះស្រមុងជមួយេគ មិនមនករ្រស ញ់ ប់ នពីអនកដៃទ និងរស់េនេ យភពឯេកេនកនុងជីវ ិតជមិនខន។ េលើសពីេនះេទេទៀត កូនអកតញញូ ក៏បនេធ្វើេ យមនករ ប៉ះពល់យ៉ ងខ្ល ំង េទដល់សងគមជតិ ្រគួ រក៏ដូចជខ្លួនឯងផទ ល់ផងែដរ។ កតាបុគ្គល៖ េ យកូនជមនុស ខូច មនុស អប់រ ំែលងបន ្របេ ែលងបន េធ្វើអ្វី មអំេពើចិត្ត ។ កល េកមងទំេនើងទំងេនះ សេ្រមចចិត្តេបះបង់េចលករសិក ែដលជករសេ្រមចចិត្តដ៏ខុសបំផុត ច នឹងេធ្វើឱយបត់បង់អនគត ចធ្ល ក់ផុងខ្លួនចូលកនុងសងគមដ៏េខម ងងឹតែដលសំបូរេទេ យអំេពើអបយមុខ ែដលសងគមស្អប់េខពើម និងសំបូរេទេ យករជួញដូរេ្រគ ងេញ ន បងតូចបងធំ ែលបងសុីសង អំេពើហិង និង ចឈនចូលេទកនុងេរឿងេចរកមម មួយជមិនខន។ កតា្រគួសារ៖ េ្រពះេកមងទំេនើងែតងែតពក់ព័នធនឹង្រទពយសមបត្ដិរបស់ម បិ េពលែដលម បិ ទិញរបស់របរេផ ងៗ ដូចជទិញម៉ូតូឱយកូន កូនយកម៉ូតូេទលក់ ឱយលុយេទបង់ យកលុយែដល បង់ េទចយ យ។ ករណី េកមងមួយចំនួនេទៀតម បិ ឱយលុយេទបង់ ប៉ុែន្ដកូនែបរជមិនយក លុយេទបង់ យកលុយេទេដើរេលងចយខជះខជ យ ជួនកល ចយកលុយេទទិញេ្រគ ងេញ នជក់ក៏ ថបន។ ភពសបបយរ ីក យេ្រចើនេទ ចេធ្វើឱយេកមងែលងេរៀនសូ្រត ែលងចូល គិតែតេរឿងសបបយ ធមម ករសបបយរបស់មនុស ្រតូវករចយលុយ េបើអត់លុយសបបយអត់េកើត។ ដូេចនះេនេពលែដលអត់ លុយមនែតលួចលុយម បិ េ្រពះេពលសុំលុយមិនឱយមនែតលួច ឬ ចេទបងកេរឿងេនខងេ្រក បងក
- 17. សាកលវិទយោល័យប សា្រស្តកម្ពុជា ថាក់បណ្ដុះគុណធម៌ េរៀបេរៀងេដាយនិសសិត្រកុមទី ២ ទំព័រ17 ទំនស់ជមួយអនកដៃទ រហូតម បិ ជអនកេចញសង ល់ករខូចខត េធ្វើឱយមនផលប៉ះពល់េទដល់ េសដ្ឋកិចច្រកុម្រគួ រ និងកិត្ដិយស្រកុម្រគួ រេទៀត។ កតាសង្គម៖ កល មនេកមងទំេនើងែតងែតមនផលប៉ះពល់ដល់បញ្ហ កនុងសងគមជតិ ដូចជ េកមងទំេនើងេទបេងកើតជ្រកុម បេងកើតេទជពួកបងកភពអនធិបេតយយ េដើរ យកប់ចក់គន េដើរលួច េដើរប្លន់ េដើរ កប់សម្ល ប់គន 5 ។ អកសរសិលប៍េរឿង កូនពាល េបើេយងេទ មអក រសិលប៍ក៏មននិយយអំពីសកូនអកតញញូ ផងែដរគឺ េនកនុងេរឿងកូនពល។ េរឿង េនះមនដំ លដូចតេទ៖ ្រពះេមគគ ្ល នេតថរកលេនកនុងអតីតជតិេនេឡើយ េនេពលេនះេ កេកើតជ មណពមន ក់ លុះេ យ អំ ចៃនេមភរ ិយញុ ះេ យមណពេនះនំម បិ េទសំ ប់េចលេនកនុង ៃ្រព លុះេនេពលមណពេនះ ្ល ប់ ក៏្រតូវបនទទូលេទសអនន្តរ ិយកមម ធ្ល ក់េទេ យទុកខេវទនកនុងម អ វចីនរគអស់កំណត់ លុះដល់ភទទកបបេនះ្រគែដល្រពះសមម សមពុទធជមច ស់ៃនេយើង បន្រ ស់េឡើងមនណព េនះបនមកេកើតជ្រពះេមគគ ្ល នេតថរ ជអគគ វកខងេឆ្វង ។6 េរឿងេនះសរបញជ ក់េ យេឃើញពី្រពះេមគគ ្ល នេតថរ េនកនុងអតីតជតិ ែដលគត់បនេធ្វើអ្វីមួយេ យ មិនបនគិតល្អិតល្អន់ និង្រគប់្រជុង្រជយ េធ្វើេ យគត់បនរស់េនកនុងទុកខេវទនកនុងម អវចីនរគអស់ កំណត់ ។ ទេង្វើដ៏េខម ងងឹតមួយេនះបនបង្ហ ញេ យដឹងចបស់ថ ្រពះេមគគ ្ល នេតថរ ជកូនអកតញញូ ែដលរក េលខ ក់គម ន េ យបនចញ់នូវករញុ ះញង់របស់េមភរ ិយេ យេទសម្ល ប់អនកមនគុណទំងេទ្វ ។ គត់ បនេធ្វើេ យខ្លួនគត់បត់បង់នូវកិត្តិយស ភពជកូន្រគប់លកខណ៌ េពលេវ និងភពៃថ្លថនូររបស់ខ្លួន ។ មិន ្រតឹមែតប៉ុេ ្ណ ះែថមទំងេធ្វើេ យសងគមមនករេមើលងយយ៉ ងខ្ល ំង េហើយ ចនឹងេធ្វើេ យខូចខតនូវតៃម្ល ជតិ សន៍ ភពសន្តិសុខ សុវតិថភព និងរុងេរឿងដល់កររស់េនរបស់មនុស មន ក់ ។ 5 េរឿងេកមងទំេនើងេរៀបេរៀងេ យ ទស នវដ្ដី សុខភពេយើង ដំណឹ ងសុខភព (កកក ២០១១), េកមងទំេនើង, ភនំេពញ 6 េរឿងកូនពល េរៀបេរៀងេ យ េ កឧកញញ៉ សុត្ត្រន្តបីជឥនទ ចម្លង មករផ យរបស់ពុទធ សនបណ្ឌិ ត (ព.ស. ២៥៣៩), គតិ េ កភគ១: េរឿងកូនពល, មណ្ឌ លវបបធម៍ែខមរេនស្វីស
- 18. សាកលវិទយោល័យប សា្រស្តកម្ពុជា ថាក់បណ្ដុះគុណធម៌ េរៀបេរៀងេដាយនិសសិត្រកុមទី ២ ទំព័រ18 ជំពូកទី៦ ដំេណាះ្រសាយ បញ្ហ េកមងទំេនើងេនះេនែតជបញ្ហ ដល់សមុគ ម ញនិងពិបកេ ះ្រ យ ែដល ជញ ធរមនសមតថកិចច ពយបល ឪពុកម្ត យ េ ក្រគូអនក្រគូ ្រពមទំងសងគមទំងមូលកំពុងរកេ ះ្រ យ មួយសមរមយ េ យ្រសបេទ មេគលនេយបយ ភូមិឃុំមនសុវតថិភពផងែដរ។ ក ្ត ែដលជំរុញនិង ចជួយកត់បនថយ អ្រ េកើនេឡើងៃនចំនួនេកមងទំេនើងដូចខងេ្រកម៖ ៦.១ បេ្រញ្ជៀបការយល់ដឹងេទៅកាន់្រកុម្រគួសារ និងឪពុកមាយ ពយបល ្រកុម្រគួ រដំេណើ រតួនទីយ៉ ងសំខន់កនុងករជំរុញ ែននំ េលើកទឹកចិត្ត និងបង្ហ ត់ បេ្រង នទំងផ្លូវកយ ចរ ចិត្ត ដល់កូនៗ្រគប់រូប។ កល ្របសិនមនករអប់រ ំ ទូនម នេ្រប ន្របេ ករ ទំនុកបំរុង ករផ្តល់ចំណី របន្រគប់្រគន់ល្អេហើយ េនះនិងេធ្វើឲយកូនមនសុខភពល្អ្រពមទំងមន ម រតី រ ឹងមំ េលើសពីេនះ្របសិនេបើេកមងទទួលបនេមើលែថ និងផគត់ផគង់្រគប់្រជុងេ្រជយ េនះករគិតរបស់ពួកគត់ក៏ េឆព ះេទផ្លូវវ ិជជមនេ្រចើនផងែដរ ។ ផទុយេទវ ិញ្របសិនជ ពយបល ឬឪពុកម្ត យ ពុំបន្របេ ែននំ និងផគត់ផគង់ត្រមូវករ ឬែថមទំងជិះជន់េកង្របវ ័ញចេទៀតេនះ ្របកដ ស់េរឿងទំង អស់េនះនិងក្ល យជក ្ត ដល់ធំមួយែដលជំរុញឲយពួកគត់េដើរ កនុងផ្លូវមួយែដលមិនគបបី ប៉ះពល់ដល់អនគត និងប៉ះទងគិច សតិ រមមណ៏ គត់យ៉ ងធងន់ធងរ។ ឧទហរណ៏ : កនុងសងគម្រគួ របចចុបបនន ឪពុកម្ត យមួយចំនួនធំបនឲយ កូនៗរបស់គត់ទទួលបននូវករសិក េពញេលញ និងបំេពញតំរូវករេផ ងៗេ យសងឈឹមថកូនៗរបស់ពួក គត់នឹងមនេកត្តិយស មនករងរេធ្វើ និងមនមុខមត់កនុងសងគម។ ប៉ុែន្តមនឪពុកម្ត យមួយចំនួនតូចែបរជ ឲយកូនរបស់គត់េដើរសុំទន និងេ្របើកម្ល ំងពលកមមេផ ងៗទំងេកមងេនះពុំទន់្រគប់ យុេនេឡើយ។ ឯ្រគួ រ ខ្លះេទៀត ពុំបនផ្តល់នូវភពកក់េក្ត ដល់កូនៗេទែបបជបេង្តើតឲយមនអំេពើហិង ប្តីផឹក្រ ្របពនធេលងែលបង
- 19. សាកលវិទយោល័យប សា្រស្តកម្ពុជា ថាក់បណ្ដុះគុណធម៌ េរៀបេរៀងេដាយនិសសិត្រកុមទី ២ ទំព័រ19 មនជេម្ល ះែលងលះជេដើម ែដលេធ្វើេ យេកមងៗទំងេនះយល់ខុស េមើលមិនេឃើញពន្លឺគឺេឃើញែត្រសេមល អួរ ប់កនុងជីវ ិតរបស់ពួកេគ និងពុំទទួលបនេចះដឹង ឬករបណ្តុំ ប ្ត លជំនញវ ិជជ ជីវ មួយឲយ ចបស់ ស់កនុងជីវ ិត ែដលេធ្វើឲយពួកគត់ក្ល យជនបតសងគម ចនឹងក្ល យជេចរលួច េចរប្លន់ និង ច ឈនដល់ករេ្របើ្របស់ រធតុេញ ន មួយ ជពិេសស្រតូវបនសងគមេ ថជេកមងទំេនើងេនះឯង។ ៦.២ ព្រងឹងគុណភាព វិស័យអប់រំ េ្រកពី្រកុម្រគួ រ ឪពុកម្ត យ ពយបល េ ក្រគូអនក្រគូក៏ចូលរួមចំែណកមួយយ៉ ងធំេធង កនុង ករបង្ហ ត់បេ្រង ន ែណនំ ស្តី្របេ ដល់សិស ្រគប់រូបែ្របក្ល យខ្លួនេទជមនុស ែដលមនសមតថភព និងរស់ េនកនុងសងគមេ យភពៃថ្លថនូរែដលេគេ ថជឪពុកម្ត យទីពី របស់សិស ្រគប់រូប។ ជករពិត ស់ ឪពុកម្ត យជអនកផ្តល់ ចំណី រ និងត្រមូវករេផ ងៗ ឯេ ក្រគូអនក្រគូជអនកេដើរតួ នទីយ៉ ងសំខន់កនុងករផ្តល់ចំេណះដឹង បទពិេ ធន៏ ពកយ ទូនម នេ្រប ន្របេ និងជអនកចង្អុលបង្ហ ញេគលេ ដល់សិស នុសិស ទំងអស់។ បចចុបបននេយើងសេងកត េឃើញថ ្រកសួងអប់រ ំ យុវជននិងកី បននឹងកំពុងខិតខំេធ្វើករែកទ្រមង់ ទំងកមមវ ិធីសិក ទំងករ្របឡង និងបណ្តុ ះប ្ត លេ ក្រគូអនក្រគូ ឲយមនសមតថភព មនជំនញវ ិជជ ជីវ កនុងករបេ្រង នេទកន់យុវជន ជំនន់ឲយក្ល យជធនធនដល់មនសក្ត នុពល។ ក៏ប៉ុែន្ត្របសិនេបើវ ិស័យអប់រ ំេនះអន់ថយ ឬទុនេខ យ និង បង្ហ ត់បេ្រង នមិនបនដិតដល់េហើយ ចបស់ ស់ធនធនមនុស ែដលជទំពំងសនងឬស ីនឹងក្ល យជ ទំពំងស្អុយរលួយ ែដលេធ្វើឲយសងគម ធិបេតយយ មនភពច ចល េ យ រែតពួកគត់ពុំទទួលអប់រ ំ ្រគប់្រគន់ ។ គួរបញជ ក់ថ េយង មសុចនករ និងទិននន័យែដលេចញេ យ្រកសួងអប់រ ំ យុវជន និងកី ស្រមប់ឆន ំសិក ២០១៥ -២០១៦ែដលដក្រសង់េ យអងគករ UNICEF បនបង្ហ ញឱយេឃើញថ ចំនួន សិស ែដលេបះបង់េចលករសិក េនក្រមិតអនុវ ិទយល័យមនចំនួន 17% និងសិស វ ិទយល័យមនចំនួន
- 20. សាកលវិទយោល័យប សា្រស្តកម្ពុជា ថាក់បណ្ដុះគុណធម៌ េរៀបេរៀងេដាយនិសសិត្រកុមទី ២ ទំព័រ20 អនកេបះបង់ករសិក ្របមណ 19% ។ ទិននន័យេនះជចំនួនធំមួយេនេឡើយ្របសិនេបើគិតពីចំនួនសិស សរុបេនកមពុជែដលមនចំនួន ប់មុឺននក់។7 ៦.៣ ព្រងឹងែផ្នកសន្តិសុខ និងសណាប់ធាប់សង្គម បញ្ហ សន្តិសុខ ស ន ប់ធន ប់សងគមេនះគឺសំេ េទេលើមជឈ ្ឋ នជុំវ ិញក៏ជែផនកសំខន់មួយេទៀតផង ែដរ ្រសបគន េនះ ជរ ្ឋ ភិបលកមពុជបន ក់េចញនូវេគលនេយបយ ភូមិ ឃុំមនសុវតថិភព គឺជភូមិឃុំ ែដលមនលកខណៈសមបត្តិ៥យ៉ ង គឺ៖ គម នសកមមភពលួច ឆក់ ប្លន់្រគប់្របេភទ គម នករផលិត ករែចកចយ និងេ្របើ្របស់េ្រគ ងេញ នខុសចបប់ គម នអំេពើ ចរយ ករជួញដូរ្រស្តី និងកុមរ និងអំេពើហិង កនុង្រគួ រ គម នេកមងទំេនើង គម នករេលងែលបងសុីសងខុសចបប់្រគប់្របេភទ ករេ្របើ្របស់ វុធខុសចបប់ និងបទេលមើស្រគប់ ្របេភទ។8 ដូចេនះ្របសិនេយើងរស់េនកនុងសងគមមួយ េ យសំបូរេទេ យអនកេចះដឹងេ្រចើន មនេសថរភព សន្តិសុខ េនះនឹងេធ្វើឲយសងគមមនករអភិវឌ ន៏េទមុខ បនយ៉ ងឆប់រហ័ស ជពិេសសេបើ្របជពលរដ្ឋ យល់ដឹង និងមនករចូលរួមេ្រចើនេនះនឹងពុំមនេទៀត េឡើយៃនបញ្ហ េកមងទំេនើងេនះ ។ 7 េគហទំព័រ Lareine.com.kh េរៀបេរៀងេ យ ែរ ៉ន (១៦ សី ២០១៧) អ្រ េបះបង់ករសិក របស់សិស កមពុជេនមន ចំនួនខពស់េនេឡើយ, ភនំេពញ 8 េគហទំព័រ sithi.org េរៀបេរៀងេ យ ជរ ្ឋ ភិបលកមពុជ ្រកសួមម ៃផទ (០១ ធនូ 2011), ករចត់ ំងអនុវត្តេគលនេយបយ ភូមិ, ឃុំ មនសុវតថិភព, ភនំេពញ
- 21. សាកលវិទយោល័យប សា្រស្តកម្ពុជា ថាក់បណ្ដុះគុណធម៌ េរៀបេរៀងេដាយនិសសិត្រកុមទី ២ ទំព័រ21 ជំពូកទី៧ េសចក្តីសន្និដាន និង អនុសាសន៍ ៧.១ េសចក្តីសន្និដាន កូនទំង យេ្រប បបននឹងែកវែភនករបស់េ កអនកដ៏មនគុណទំងេទ្វ េ ក ចលះបង់នូវអ្វី្រគប់ យ៉ ងេដើមបីកូនៗេ យមិនគិតពីខ្លួនឯង ចុះកូនៗវ ិញ? េតើបនពួកេគបនេធ្វើអ្វីខ្លះេដើមបីពួកគត់ ជករពិត ស់ កូនកតញញូ ឬ តិជតបុ្រតជកូនដ៏្របៃព េចះដឹងគុណ មនសីលធម៌ គុណធម៌ េចះដឹងខុស្រតូវ គ ល់ ខពស់ទប ពួកេគេនះេហើយជកូនែដលម្ដ យឪពុក្រគប់រូប្របថន ចង់បន េ្រពះថគត់ ចេលើកនូវកិត្តិយស រួមទំងេករ ្ដ៍េឈម ះមុខមត់ដល់្រគួ រ និងេធ្វើេ យសងគមជតិមនកររ ីកចេ្រមើន។ពួកេគមិនេធ្វើេ យឪពុក ម្ដ យពីបកចិត្ត មិនេធ្វើេ យខ្លួនឯងបត់បង់កិត្តិយស និងមិនេធ្វើេ យសងគមជួបករលំបកេឡើយ។ ផទុយេទ វ ិញ កូនទំេនើង ជកូនែដលមិន គ ល់អ្វីេ ថ គុណ មិន គ ល់ែម៉ឪ មិនេចះេគរពចស់ទុំ ពួកេគែតងែតនំនូវ េរឿងេក្ដ ្រក យចូលផទះ ែតងែតេធ្វើេ យឪពុកម្ដ យហូរទឹកែភនកមិនលស់ៃថ្អជពិេសសេធ្វើេ យអនកជិតខង ែ្រកងរ មិនចង់ ប់រក និងេដៀលដល់ពូជពង វង ្រតកូល។ េ យសងគមកន់ែតវ ិវឌ េទមុខ ភពេជឿនេលឿន ភពសបបយ មិត្តភ័ក្ដិ និងសមភ រៈនិយមបនអូសទញយុវជនេ យធ្ល ក់កនុងអន្លង់អបយភូមិ េធ្វើបបម្ដ យ ឪពុកគួបផ ំនឹងភពេភ្លចខ្លួន្រជុល្រជួសផងេនះ។ មិនថជកូនកតញញូ ឬកូនទំេនើងសុទធែតេកើតេឡើងេ យ រ ក ្ត បីគឺ ក ្ត បុគគល ក ្ត ្រគួ រ និងក ្ត សងគម។ េបើជុំវ ិញខ្លួនពួកេគសមបូរេទេ យមនុស ល្អ មនគុណធម៌ សីលធម៌ សុភប ប រ េចះេគរពចស់ទុំ និងមិនេធ្វើេ យ្រគួ រជួបបញ្ហ លំបក ពូកេគទំងេនះេហើយជ គំរូមួយដ៍ល្អស្រមប់យកជគំរូ។ ប៉ុែន្ត្របសិនេបើេនជុំវ ិញខ្លួនពូកគត់េពរេពញេទេ យអំេពើអបយមុខ េចរកមម មនុស អគតិ និងអវ ិជជ មិនទទួលបននូវករអប់រ ំទូនម ន េ្រប ន្របេ ្រគប់្រគន់ េនះពួកេគនឹងក្ល យ េទជកូនទំេនើង ជកូនែដលមិន ្ដ ប់បងគ ប់ និងគម នទំនួលខុស្រតូវេលើខ្លួនឯង។ សងគមជតិមួយេនះមិន ច ខ្វះបនេឡើយនូវធនធនយុវជនែដលមិនេចះរ ីងសងួតកនុងករក ង្របេទសជតិកនុងក្ដី្រសៃម េហើយក៏ ច បំផ្ល ញបន មរយៈធនធនយុវជនស្អុយរលួយមួយចំនួនែដរ។
- 22. សាកលវិទយោល័យប សា្រស្តកម្ពុជា ថាក់បណ្ដុះគុណធម៌ េរៀបេរៀងេដាយនិសសិត្រកុមទី ២ ទំព័រ22 ៧.២ អនុសាសន៍ េដើមបីទទួលបននូវកូនែដលមនភពកតញញូ មនភពេ ម ះ្រតង់ េចះជួយយក រអនកដៃទ មិនថ ចំេពះឪពុកម្ដ យ ឬជញតិចស់ទុំជិតខង ជកូនែដលនំនូវភពរ ីកចេ្រមើនដល់ខ្លួនឯង ្រគួ រ និងសងគម ជតិ េយើងគបបី៖ យកចិត្តទុក ក់ខពស់កនុងករពត់ត្រមង់េកមងៗឲយក្ល យជកូនអតិជតិបុ្រត បេ្រញជ បពីតៃម្លៃនករអប់រ ំេទកន់ឳពុកម្ត យ ព្រងឹងនូវគុណភពវ ិស័យអប់រ ំេន ម ថ ប័នអប់រ ំ្រគប់ក្រមិត េចះជួយែកត្រមូវ េលើកទឹកចិត្ត និងត្រមង់ទិសេពលពួកគត់េដើរផ្លូវខុស ពនយល់ឳពុកម្ត យ្រតូវចិញចឹមបីបច់ពួកគត់េ យយកចិត្តទុក ក់ េធ្វើជគំរូមួយដ៏ល្អចំេពះពួកគត់ បេ្រង នេ យពួកគត់មនទំនួលខុស្រតូវេលើខ្លួនឯង បេ្រង នេ យពួកគត់េចះជួយអនកដៃទ ្រតូវ្របកន់ភជ ប់េគលករណ៍ ្រគិះធំៗគឺ សចចៈ េ ម ះ្រតង់ និងយុត្តធម៌ ្របកន់ភជ ប់នូវឥរ ិយបថទំងបួន កបបកិរ ិយ និងករនិយយស្តី ្រតូវែត្របតិបត្តិសីលទំង៥ មធម៌្រពះពុទធ
- 23. សាកលវិទយោល័យប សា្រស្តកម្ពុជា ថាក់បណ្ដុះគុណធម៌ េរៀបេរៀងេដាយនិសសិត្រកុមទី ២ ទំព័រ23 ៨. ឯកសារេយាង ១. វចននុ្រកមែខមរេរៀបេរៀងេ យ សេម្តច្រពះសងឃ ជ ជួន ត (ព.ស ២៥១១) វចននុ្រកមែខមរ, ករ ផ យរបស់ពុទធ សនបណ្ឌិ តយ, ភនំេពញ, ទំព័រទី ៣៧ និងទី ៤៨២ ២. វ ិធី ្រស្តកនុងករបេ្រង នកូនេ យក្ល យជកូនល្អ និងកតញញូ េរៀបេរៀងេ យែខមរ្របៃព(២០១៧), វ ិធី ្រស្តកនុងករបេ្រង នកូនេ យក្ល យជកូនល្អ និងកតញញូ , ភនំេពញ https://www.khmerpropey.com/love-and-education/1894 ៣. អក រសិលប៍េរឿងសត្វ ម តេរៀបេរៀងេ យ ្រកសួងអប់រ ំយុវជន និងកី ភ ែខមរ នសរេសរ ថន ក់ទី២ ទំព័រ១៧២ )២០១២,( េរឿងសត្វ ម ត, ភូមិែខមរ ្របជជន វបបធម៍ និងភ , ភនំេពញ https://phumikhmer.wordpress.com/category/%E1%9E%A2%E1%9E%80%E1%9F% 92%E1%9E%9F%E1%9E%9A%E1%9E%9F%E1%9E%B7%E1%9E%9B%E1%9F%92%E 1%9E%94%E1%9F%8D%E1%9E%81%E1%9F%92%E1%9E%98%E1%9F%82%E1%9E %9A/ ៤. េរឿងេកមងទំេនើងេរៀបេរៀងេ យ ទស នវដ្ដី សុខភពេយើង ដំណឹ ងសុខភព (កកក ២០១១), េកមង ទំេនើង, ភនំេពញ http://www.healthcambodia.com/p15116/ ៥. េរឿងកូនពល េរៀបេរៀងេ យ េ កឧកញញ៉ សុត្ត្រន្តបីជឥនទ ចម្លង មករផ យរបស់ពុទធ សន បណ្ឌិ ត (ព.ស ២៥៣៩), គតិេ កភគ១: េរឿងកូនពល, មណ្ឌ លវបបធម៌ែខមរេនស្វីស https://cambo-reading.blogspot.com/2018/03/blog-post_41.html?m=1 ៦. េគហទំព័រ Pdikampot.info េរៀបេរៀងេ យ កញញ ន វ ិធី )18 តុ 2017), េតើបុរសជប្តី ច ចូលរួមទប់ ក ត់ករណី អំេពើហិង កនុង្រគួ រេ យរេបៀប ?, កំពត https://www.pdikampot.info/evaw/584-evaw_18-10-2017.html ៧. េគហទំព័រ Lareine.com.kh េរៀបេរៀងេ យ ែរ ៉ន (១៦ សី ២០១៧) អ្រ េបះបង់ករសិក របស់សិស កមពុជេនមនចំនួនខពស់េនេឡើយ, ភនំេពញ http://www.lareine.com.kh/news/education/9238/ ៨. េគហទំព័រ sithi.org េរៀបេរៀងេ យ ជរ ្ឋ ភិបលកមពុជ ្រកសួមម ៃផទ (០១ ធនូ 2011), ករចត់ ំងអនុវត្តេគលនេយបយ ភូមិ, ឃុំ មនសុវតថិភព, ភនំេពញ http://sithi.org/temp.php?url=law_detail.php&lg=kh&id=198