Pracownia Badań i Innowacji Społecznych "Stocznia" w ramach projektu Foresight Obywatelski realizuje cykl spotkań dotyczących przemian we współczesnym świecie oraz ich konsekwencji dla sektora pozarządowego i aktywności obywatelskiej. Poruszane będą tematy globalizacji, technologii, przyszłości obywatelstwa, wartości i postaw w społeczeństwie. 17 grudnia 2009 roku odbyło się spotkanie "Obywatelska Polska 2030", na którym członkowie Zespółu Doradców Strategicznych Prezesa Rady Ministrów zaprezentowali Raport "Polska 2030". Cykl spotkań jest częścią projektu Foresight Obywatelski, którego ogólnym celem jest stworzenie warunków do myślenia o rozwoju sektora pozarządowego i aktywności obywatelskiej w dłuższej perspektywie. Pracownia Badań i Innowacji Społecznych "Stocznia" chce w ten sposób zapoczątkować proces wspólnego zastanawiania się w gronie liderów środowiska nad zmianami w otoczeniu sektora - zidentyfikować je, zastanowić się, w jaki sposób będą wpływać na jego funkcjonowanie, rozważyć jakie wyzwania ze sobą niosą. Chce zachęcić do grupowej refleksji na temat przyszłych działań i dalekosiężnych celów zarówno poszczególnych organizacji pozarządowych, jak i sektora w całości. Projekt stanowi platformę wymiany doświadczeń, pomysłów i propozycji, dającą możliwość wspólnego namysłu dla obecnych, ale - co szczególnie ważne - także przyszłych liderów środowiska, nie tylko z Warszawy, ale także spoza niej. Foresight Obywatelski jest pierwszym tego typu projektem zogniskowanym ściśle na polskich organizacjach pozarządowych.

3. Sytuacja demograficzna dziś i w przyszłości

5. Zmiany w sferze dzietności Współczynnik dzietności ogólnej (TFR)* w krajach Europy, 1990 (lewy panel) i 2006 (prawy panel) Źródło: Fihel i Okólski 2007.

6. Zmiany w sferze dzietności – uwarunkowania

7. Zmiany w sferze dzietności - uwarunkowania Deinstytucjonalizacja, destabilizacja oraz opóźnianie procesu tworzenia rodziny w Europie Źródło: Hantrais 2005: 12, za: I.E. Kotowska (red.) (2008), Strukturalne i kulturowe uwarunkowania aktywności zawodowej kobiet w Polsce, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2008.

8. Zmiany w sferze dzietności - uwarunkowania Cząstkowe współczynniki płodności, Polska 1975–2006 Źródło A. Matysiak, „Zatrudnienie kobiet w Polsce: bariera czy warunek dla posiadania dzieci?”, w: I.E. Kotowska (red.), Strukturalne i kulturowe uwarunkowania aktywności zawodowej kobiet w Polsce, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa, 2009.

9. Zmiany w sferze dzietności - uwarunkowania Współczynniki aktywności zawodowej kobiet w wybranych krajach europejskich, według wieku, Polska (górny panel) i Szwecja (dolny panel) 1970–2004 Źródło: Stefańska 2008: 55, za: I.E. Kotowska (red.) (2008), Strukturalne i kulturowe uwarunkowania aktywności zawodowej kobiet w Polsce, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2008.

10. Zmiany w sferze dzietności - perspektywy Kohortowe współczynniki dzietności wybranych roczników kobiet urodzonych w latach 1946–1980 Źródło: D. Holzer-Żelażewska, K. Tymicki, „Przemiany płodności w Polsce w latach 1945–2007: ujęcie przekrojowe i wzdłużne”, Studia Demograficzne, 2008.

11. Wydłużanie się przeciętnego trwania życia i jego skutki Odsetek osób w wieku 0–19 oraz 65 i więcej lat, 1988–2003 Przeciętne trwanie życia, 1950–2006 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS

13. Przyszłość demograficzna Polski Struktura ludności Polski – 1990–2030 Źródło: GUS (prognoza 2008).

15. Dlaczego warto kontynuować reformę systemu emerytalnego? Symulacje wydatków na wcześniejsze emerytury i emerytury pomostowe w latach 2009-2032, w mld zł Źródło: ZUS, KRUS, obliczenia własne Problem: wiele wyjątków w postaci subsystemów oferujących świadczenia aktuarialnie niezbilansowane  reforma w kierunku wytyczonym przez system powszechny jako nieuniknione następstwo procesów demograficznych i warunek dalszej modernizacji Polski. Udział wydatków na emerytury z systemów o charakterze aktuarialnie niezbilansowanym oraz świadczenia przedemerytalne w PKB w Polsce w 2007 r. Źródło: ZUS, KRUS, obliczenia własne

16. Dlaczego warto kontynuować reformę systemu emerytalnego? Wysokość emerytury brutto (emerytura bazowa* w 2005 r. = 100) Źródło: GUS, obliczenia DAS KPRM.

17. Potencjał demograficzny Solidne fundamenty rozwoju Polski

20. Polski rynek pracy dziś...

22. Wczesna dezaktywizacja dotyczy przede wszystkim mężczyzn, a nie kobiet

23. Starsi pracownicy w krajach postkomunistycznych są relatywnie mniej produktywni niż w krajach zachodnich Estimated age wage profiles for selected EU countries in 2004 (own research)

24. Cechy sprawnego rynku pracy przyszłości… niedalekiej… Bezpieczeństwo zatrudnienia a nie etatu – mobilność zawodowa Rynek pracy oparty na zasadzie flexicurity – bezpieczeństwo pracy powiązane z łatwością znalezienia kolejnej pracy Rozwinięty system edukacji ustawicznej, gotowość do uczenia się przez całe życie Gotowość do częstych zmian pracy, zwiększanie kwalifikacji, tak, by nadążać za zmianami technologicznymi Mobilność przestrzenna Elastyczny rynek pracy wymaga mobilności terytorialnej – gotowości i możliwości podejmowania pracy poza miejscem zamieszkania Niekonwencjonalne formy zatrudnienia Współczesne miejsce pracy to niekoniecznie zatrudnienie w określonym miejscu, na pełen etat i na czas określony – wiele umów ma charakter tymczasowy, wiąże się z konkretnym przedsięwzięciem Elastyczne prawo pracy i płacy Prawo pracy pozwalające swobodnie regulować czas pracy, jej formę i okres zatrudnienia, płace dostosowujące się do zmiennych warunków rynkowych Opłacalność podjęcia pracy – workfare state zamiast welfare state System podatkowy i zabezpieczenia społecznego zorientowany na promocję aktywności zawodowej Efektywny system pośrednictwa pracy i aktywizacji zawodowej Dostęp do efektywnego pośrednictwa pracy wspartego systemem podnoszenia kwalifikacji

26. Sprawny rynek pracy Mikropolityki rozwoju