VIÊM PHỔI VÀ ÁP XE PHỔI DO VI KHUẨN

1. VIEÂM PHOÅI vaø AÙP XE PHOÅI
DO VI KHUAÅN
PGS.TS TRAÀN VAÊN NGOÏC

2. VIEÂM PHOÅI
COÄNG ÑOÀNG

3. ÑÒNH NGHÓA
Vieâm caáp hay maïn nhu moâ phoåi

4. Trachea
Primary
bronchi
Bronchi
Bronchioles
Terminal
bronchioles
Alveolar
ducs with
alveoli
I. GIAÛI PHAÃU HEÄ THOÁNG HOÂ HAÁP

5. Olfactory cells
Cilia
Nasal
Mucosa

7. VIEÂM PHOÅI COÄNG ÑOÀNG
II. DÒCH TEÅ HOÏC
– Nguyeân nhaân cheát thöù 6
– nguyeâân nhaân cheát thö 1 trong
caùùc beäänh nhieãm truøøng
– > 3 trieääu caáy ñaøm /naêm
– 500.000 nhaääp vieâän / naêêm
– 45.000 bn cheát / naêm
– chi phí : 21 tæ USD
Bartlett et al: Clin Inf Dis 26:811-838, 1998;
File and Tan: Curr Opin Pul Med 3:89-97, 1997;
Marston et al: Arch Int Med 157:1709-1718, 1997.

8. III. NGUYEÂN NHAÂN VAØ BEÄNH SINH
1. Nguyeân nhaân:
a.Vieâm phoåi trong coäng ñoàng: Streptococcus pneumoniae, Mycoplasma
pneumoniae, virus ,Hemophillus influenzae, Legionella,...
b.Vieâm phoåi trong bònh vieän: VK G- ( Klebsiella, Proteus,
Pseudomonas...) VK G+ ( Staphylococcus aureus , Streptococcus
pneumoniae...)
c. Vieâm phoåi hít : 90% do vi khuaån hieám khí . Vieâm phoåi hít trong beänh
vieän thöôøng do Gram aâm , S. aureus , …
d. Vieâm phoåi treân nhoùm BN suy giaûm MD : Gram aâm, Sta.aureus , naám
, virus
e. Vieâm phoåi treân BN coù beänh caên baûn :COPD ( Strep. Pneumonae , H.
influezae ,Moxarella catarrhalis ) , Tieåu ñöôøng ( Gram (-) , S.aureus ),
Xô gan ( Gram (-) … )

9. Reimer and Carroll: Clin Infect Dis 26:742-748, 1998.
Marrie: Infect Dis Clin North Am 12:723-740,1998.
Bartlett et al: Clin Infect Dis 26:811-838, 1998
6%
16%
10%
7%
20%
40%
Atypical
Pathogens:
23%
S. pneumoniae
M. catarrhalis
H. influenzae
Legionella spp.
M. pneumoniae
C. pneumoniae
Others
1%
TAÙC NHAÂN CHAÙNH TRONG VPCÑ
40%
20%
16%
10%
7%
6%

10. TAÙC NHAÂN GAÂY VPCÑ
NC ANSORP VN 2000-2001 2003-2005
(P.H.Vaân-T.V.Ngoïc vaø cs)
VI KHUAÅN PHAÂN
LAÄP
SOÁ LÖÔÏNG (% )
S. pneumoniae 08 (17.4%)
S. viridans 00 (00.0%)
S. aureus 00 (00.0%)
H. influenzae 10 (21.7%)
M. catarrhalis 11 (23.9%)
K. pneumoniae 05 (10.9%)
P. aeruginosa 04 (08.7%)
Khaùc 19 (41.3%)
TOÅNG 46 (63.9%)
CAÁY AÂM TÍNH 26 (36.1%1)
VI KHUAÅN PHAÂN
LAÄP
SOÁ LÖÔÏNG (% )
S. pneumoniae 04 (10.81%)
S. viridans 08 (21.62%)
S. aureus 02 (05.40%)
E.coli 02 (05.40%)
M. catarrhalis 07 (18.92%)
P. cepacia 02 (05.4%)
P. aeruginosa 02 (05.4%)
Acinetobacter 03 (08.1%)
Khaùc 07(18.92%)
TOÅNG 37 (43.52%)
CAÁY AÂM TÍNH 48 (56.48%1)

11. VI KHUAÅN XN HUYEÁT THANH
TOÅNG SOÁ XN SOÁ DÖÔNG TÍNH (%)
M. Pneumoniae (72) 02 (02.8%)
C. pneumoniae (72) 07 (09.7%)
L.pneumophilia (72) 00 (00.0%)
TOÅNG 09 (12.5%)
HUYEÁT THANH CHAÅN ÑOÙAN VI KHUAÅN KHOÂNG
ÑIEÅN HÌNH (NC ANSORP VN 2000-2001 )
(P.H.Vaân-T.V.Ngoïc vaø cs)

12. VI SINH
Streptococcus pneumoniae
◼ Caàu truøng Gram + daïng ñoâi
hoaëc chuoãi ngaén
◼ Taùc nhaân gaây beänh chính
trong:
◼ Vieâm phoåi maéc phaûi trong
coäng ñoàng (#50% caùc
tröôøng hôïp)
◼ Vieâm xoang caáp (#30%
caùctröôøng hôïp)
◼ Ñôït caáp cuûa Vieâm pheá quaûn
maõn (#25% caùc tröôøng hôïp)
◼ Gia taêng ñeà khaùng vôùi b-lactam
vaø macrolid
© Jim Sullivan

13. Streptococcus pyogenes
◼ Caàu truøng Gram + hình caàu /
baàu duïc daïng ñoäi hoaëc chuoãi
◼ Taùc nhaân chuû yeáu gaây vieâm
hoïng
◼ Vaø nhieãm truøng ngoaøi da
◼ Vieâm da muû do streptococcus
◼ Vieâm quaàng da
◼ Saûn xuaát ñoäc toá ngoaïi teá baøo
◼ Ngoaïi ñoäc toá gaây soát Þ soát scarlet
© Jim Sullivan

14. Haemophilus influenzae
◼ Tröïc khuaån Gram aâm
◼ Taùc nhaân quan troïng gaây
beänh ñöôøng hoâ haáp
◼ Taùc nhaân chính gaây ñôït caáp
Vieâm pheá quaûn maõn vaø vieâm
xoang
◼ Hieän dieän trong #15% caùc tröôøng
hôïp Vieâm phoåi maéc phaûi trong
coäng ñoàng
◼ Taùc nhaân gaây vieäm maøng
naõo, vieâm naép thanh quaûn
vaø vieâm moâ teá baøo
◼ Gia taêng ñeà khaùng vôùi b-
lactam

15. Moraxella catarrhalis
◼ Song caàu Gram aâm
◼ Ngaøy caøng ñöôïc ghi nhaän nhö taùc nhaân
gaây beänh ñöôøng hoâ haáp
◼ Hieän dieän trong
◼ 15–30% caùc tröôøng hôïp ñôït caáp
Vieâm pheá quaûn
◼ 2–10% caùc tröôøng hôïp vieâm xoang
caáp
◼ #1% caùc tröôøng hôïp Vieâm phoåi maéc
phaûi trong coäng ñoàng
◼ >90% chuûng saûn xuaát b-lactamase
◼ Taêng ñeà khaùng vôùi macrolid

16. Staphylococcus aureus
◼ Caàu truøng Gram döông
◼ Tæ leä thöôøng taêng sau caùc ñôït
dòch cuùm
◼ Laø taùc nhaân gaây beänh trong
Vieâm phoåi maéc phaûi trong
coäng ñoàng (2-10%)
◼ Ña soá doøng saûn xuaát -
lactamase
◼ Gaàn 20% caùc doøng ñeà khaùng
vôùi macrolid

17. Haemophilus parainfluenzae
◼ Tröïc khuaån Gram aâm
◼ Hieän dieän trong hoïng ôû 10–
25% treû em
◼ Trieäu chöùng laâm saøng thöôøng
töông töï vôùi caùc trieäu chöùng
gaây ra bôûi H. influenzae
◼ Ña soá doøng nhaïy vôùi
ampicillin, maëc duø söï saûn
xuaát -lactamase ñang gia
taêng

18. Taùc nhaân khoâng ñieån hình
Mycoplasma pneumoniae
◼ Vi khuaån Gram aâm
◼ Nguyeân nhaân thöôøng gaëp cuûa
Vieâm phoåi ôû hoïc sinh vaø
ngöôøi treû (5-35 tuoåi)
◼ TÆ leä cao ôû ngöôøi soáng taäp
theå (kyù tuùc xaù, traïi lính, traïi
giam )
◼ Nhieàu tröôøng hôïp töï giôùi haïn
◼ Chu kyø moãi 4 naêm

19. Taùc nhaân khoâng ñieån hình:
Chlamydia pneumoniae
Kauppinen and Saikku. Clin Infect Dis 1995;21(suppl 3):244–52
◼ Taùc nhaân noäi baøo, Gram aâm
◼ Ñöôïc nhaân thaáy laø nguyeân nhaân quan troïng gaây
Vieâm phoåi maéc phaûi trong coäng ñoàng (2-5% caùc
ca nhieãm khuaån hoâ haáp)
◼ Coù khi laø taùc nhaân ñi keøm trong nhieãm khuaån hoâ
haáp
◼ 1 trong caùc taùc nhaân gaây beänh nhieàu nhaát treân
theá giôùi (#50% daân soá hôn 50 tuoåi coù huyeát
thanh chaån ñoaùn döông tính)

20. Taùc nhaân khoâng ñieån hình:
Legionella pneumophila
◼ Tröïc khuaån Gram aâm
◼ Thöôøng gaëp ôû Beänh nhaân nam lôùn tuoåi huùt thuoác laù,
beänh nhaân coù beänh thaän vaø ngöôøi caáy gheùp cô quan
◼ Hoäi chöùng beänh Legionnaire bao goàm soát cao, meät
moûi, ñau cô, reùt run, ho khan
◼ Chæ xaûy ra raûi raùc trong caùc thaùng heø

21. 2.BEÄNH SINH
Cô cheá ñeà khaùng cuaû ñöôøng hoâ haáp:
Ñöôøng hoâ haáp döôùi bình thöôøng voâ truøng do coù nhieàu cô
cheá baûo veä:
◼ Phaûn xaï ñoùng naép thanh quaûn
◼ Phaûn xaï ho
◼ Lôùp nhaày loâng
◼ IgA: choáng virus, ngöng keát vi khuaån, trung hoaø ñoäc toá
VK ,giaûm keát dính vi khuaån vaøo beà maët nieâm maïc.
◼ IgG trong huyeát thanh vaø ñöôøng hoâ haáp döôùi ngöng keát vaø
opsonin VK, hoaït hoaù boãå theå , thuùc ñaåy hoaù öùng ñoäng BC
haït vaø ÑTB, trung hoaø ñoäc toá VK vaø ly giaûi VK G-
◼ ÑTB pheá nang coù nhieäm vuï thöïc baøo
◼ BC ÑNTT ñöôïc huy ñoäng ñeán vaø gieát VK

22. SIEÂU CAÁU TRUÙC BEÀ MAËT NIEÂM MAÏC
◼ Beà maët tb bieãu moâ vôùi vi nhung mao vaø beân treân
laø lôùp nhaày daïng gel.
( mu : mucus, ncc : non-ciliated cells ; nu:nucleus )

23. SIEÂU CAÁU TRUÙC BEÀ MAËT NIEÂM MAÏC
◼ Vi nhung mao vaän
chuyeån lôùp nhaày baèng
nhöõng moùc cöïc nhoû ôû
ñaàu vi nhung mao

24. SIEÂU CAÁU TRUÙC BEÀ MAËT PHEÁ NANG

25. Figure 2-3
Bám dính vào lớp biễu mô Nhiễm trùng khu trú, Nhiễm trùng khu trú tổ chức Đáp ứng miễn dịch
xuyên qua biễu mô

26. Figure 2-44 part 3 of 3

27. Figure 2-53 part 1 of 3

28. Figure 2-53 part 2 of 3

29. Figure 2-53 part 3 of 3

30. Figure 9-1 part 1 of 2

31. Figure 9-1 part 2 of 2

32. III.LAÂM SAØNG
◼ VIEÂM PHOÅI ÑIEÅN HÌNH
→ Ho ñaøm muû
→ Soát cao 39-40oC
→ Ñau ngöïc kieåu maøng phoåi
→ Khoù thôû
→ Khaùm: ran, HCÑÑ, thoåi oáng , coï maøng phoåi
◼ VIEÂM PHOÅI KHOÂNG ÑIEÅN HÌNH

33. IV.CAÄN LAÂM SAØNG
- X QUANG
- VI SINH : ÑAØM , MAÙU
- KHÍ MAÙU
- HUYEÁT THANH CHAÅN ÑOÙAN
- XN KN / NT

34. X QUANG NGÖÏC
1. Vieâm phoåi thuøy
2. Pheá quaûn pheá vieâm
3. Vieâm phoåi moâ keõ

35. X QUANG
VIEÂM PHOÅI THUØY TREÂN PHAÛI:HÌNH AÛNH MÔØ ÑOÀNG NHAÁT
THUØY TREÂN PHAÛI,KHOÂNG HOAÏI TÖÛ KHOÂNGTHAY ÑOÅI THEÅ
TÍCH PHOÅI
PHEÁ QUAÛN PHEÁ VIEÂM 2 PHOÅI TÖØ NHIEÃM TRUØNG HUYEÁT DO TUÏ
CAÀU: TOÅN THÖÔNG ÑOÁM 2 BEÂN

36. X QUANG
VIEÂM PHOÅI LAN TOAÛ 2 BEÂN
BIEÁN CHÖÙNG AÙP XE HOAÙ THUØY TREÂN PHAÛI

37. X QUANG

38. X QUANG

39. VI SINH
◼ Nhuoäm gram maãu ñaøm ñaït tieâu chuaån
◼ Caáy : aùi khí , kî khí
◼ Huyeát thanh chaån ñoùan VK KÑH
◼ Tìm KN / nöôùc tieåu

40. CAÙC YEÁU TOÁ LAØM TAÊNG NGUY CÔ NHIEÃM
TRUØNG CAÙC TAÙC NHAÂN ÑAËC BIEÄT:
.VK GRAM AÂM :
+ Soáng trong nhaø döôõng laõo
+ Beänh tim phoåi caên baûn
+ Nhieàu beänh noäi khoa ñoàng thôøi
+ Môùi ñieàu trò khaùng sinh

41. CAÙC YEÁU TOÁ LAØM TAÊNG NGUY CÔ NHIEÃM
TRUØNG CAÙC TAÙC NHAÂN ÑAËC BIEÄT:
PSEUDOMONAS AERUGINOSA
+ Beänh caáu truùc phoåi ( DPQ )
+ Ñieàu trò corticoids ( > 10 mg pred / ng )
+ Ñieàu trò KS phoå roäng >7 ngaøy trong
thaùng qua
+ Suy dinh döôõng

42. CAÙC YEÁU TOÁ LAØM TAÊNG NGUY CÔ
NHIEÃM TRUØNG CAÙC TAÙC NHAÂN ÑAËC BIEÄT:
PHEÁ CAÀU KHAÙNG THUOÁC VAØ KHAÙNG PNC:
+ Tuoåi > 65
+ Ñieàu trò ß lactam trong 3 thaùng qua
+ Nghieän röôïu
+ Beänh öùc cheá MD( goàm ñieàu tri corticoids )
+ Nhieàu beänh noäi khoa ñoàng thôøi
+ Tieáp xuùc TE / TT chaêm soùc ban ngaøy

43. V. ÑAÙNH GIAÙ MÖÙC ÑOÄ NAËNG CUÛA VIEÂM
PHOÅI COÄNG ÑOÀNG
TIEÂU CHUAÅN FINE :Fine et al.N.Eng.Med 1997,336:243
ÑAËC TÍNH BN ÑIEÅM
YEÁU TOÁ CAÙ NHAÂN
- TUOÅI :
NAM TUOÅI
NÖÕ TUOÅI – 10
- SOÁNG / NHAØ DÖÔÕNG LAÕO +10

44. ÑAÙNH GIAÙ MÖÙC ÑOÄ NAËNG
CUÛA VIEÂM PHOÅI COÄNG ÑOÀNG
◼ TIEÂU CHUAÅN FINE :
ÑAËC TÍNH BN ÑIEÅM
- BÒNH ÑOÀNG THÔØI
- UNG THÖ + 30
- BÒNH GAN + 20
- SUY TIM XUNG HUYEÁT + 10
- BÒNH M. MAÙU NAÕO + 10
- BÒNH THAÄN + 10

45. ÑAÙNH GIAÙ MÖÙC ÑOÄ NAËNG
CUÛA VIEÂM PHOÅI COÄNG ÑOÀNG
TIEÂU CHUAÅN FINE :
ÑAËC TÍNH BN ÑIEÅM
KHAÙM THÖÏÏC THEÅ
- RL YÙ THÖÙC + 20
- NHÒP THÔÛ > 30L /P + 20
- HA MAX < 90 mm Hg + 20
- NHIEÄT ÑOÄ < 35oC HAY > 40oC + 15
- Maïch > 125 l / p + 10

46. ÑAÙNH GIAÙ MÖÙC ÑOÄ NAËNG
CUÛA VIEÂM PHOÅI COÄNG ÑOÀNG
TIEÂU CHUAÅN FINE :
ÑAËC TÍNH BN ÑIEÅM
CAÄN LAÂM SAØNG
- PH < 7,35 + 30
- BUN > 10,7 mmol/ L + 20
- Na < 130 mEq / L + 20
- Glucose > 13,9 mmol / L + 10
- Hct < 30% + 10
- PaO2 < 60 mmHg + 10
- TDMP + 10

47. ÑAÙNH GIAÙ ÑOÄ NAËNG
CUÛA VIEÂM PHOÅI COÄNG ÑOÀNG
PHAÂN ÑOÄ ÑIEÅM NGUY CÔ
NGUY CÔ NHOÙM NGUY CÔ ÑIEÅM
THAÁP I SÔ ÑOÀ
II  70
III 71 – 90
TRUNG BÌNH IV 91 – 130
CAO V > 130
Fine et al.N.Eng.Med 1997,336:243

48. ÑAÙNH GIAÙ MÖÙC ÑOÄ NAËNG
CUÛA VIEÂM PHOÅI COÄNG ÑOÀNG
S
S
SÔ
Ô
Ô Ñ
Ñ
ÑO
O
OÀÀÀ P
P
PH
H
HA
A
AÂÂÂN
N
N Ñ
Ñ
ÑO
O
OÄÄÄ N
N
NH
H
HO
O
OÙÙÙM
M
M N
N
NG
G
GU
U
UY
Y
Y C
C
CÔ
Ô
Ô
+
+
+
BN VIEÂM PHOÅI COÄNG ÑOÀNG
BN > 50 T
BN COÙ BÒNH ÑOÀNG THÔØI : K
, SUY TIM, MAÏCH MAÙU NAÕO
, GAN THAÄN ?
KHAÙM THÖÏC THEÅ : RL YÙ
THÖÙC, MAÏCH > 125 /P ,
THÔÛ > 30 L/P, HA max < 90
, NÑOÄ < 35o
C / = 40o
C
XEÁP BN VAØO NHOÙM
NGUY CÔ I
XEÁP BN VAØO
NHOÙM II – V
DÖÏA TREÂN
THANG
ÑIEÅM

49. YEÁU TOÁ TIEÂN LÖÔÏNG NAËNG
◼ BTS ( BRITISH THORACIC SOCIETY):
+ BN nguy cô töû vong cao :  2 trong 3
( RR  30l/phuùt, HAmin  60 mmHg vaø
BUN > 7 mM(>19,1mg%).
+ RLYT ñöôïc theâm vaøo --> 2/4 yeáu toá naøy
coù tæ leä töû vong taêng 36 laàn so vôùi khoâng
coù daáu hieäu naøy.

50. YEÁU TOÁ TIEÂN LÖÔÏNG NAËNG
IDSA-ATS 2007 (INFECTIUOS DISEASES SOCIETY OF
AMERICA - AMERICAN THORACIC SOCIETY)
TC VPCÑ naëng .
+ TC chính: 1 trong caùc TC : VPnaëng.
. Caàn thôû maùy xaâm laán ,
. Soác NT hay caàn vaän maïch .

51. YEÁU TOÁ TIEÂN LÖÔÏNG NAËNG
IDSA- ATS ( INFECTIUOS DISEASES SOCIETY OF AMERICA - AMERICAN
THORACIC SOCIETY)
◼ TC phuï :
NT  30l/ p, PaO2/FiO2< 250,
VP nhieàu thuyø, HAmax<90/ Hamin <60.
Luù laãn/ maát ñònh höôùng, BUN > 20 mg%
Giaûm BC < 4000 /mm3, Giaûm TC < 100.000/mm3
T0 < 36 0C Haï HA caàn truyeàn dòch nhieàu
Haï ñöôøng huyeát uoáng röôïu/cai röôïu
Haï Na / maùu Toan chuyeån hoùa hay taêng lactate
Caét laùch Xô gan
Caàn thôû maùy khoâng xaâm laán coù theå thay theá cho NT>30l/p hay
PaO2/FiO2 < 250

52. YEÁU TOÁ TIEÂN LÖÔÏNG NAËNG
IDSA-ATS 2007 : Nhaäp ICU:
+ 3 TC phuï
+ Hoaëc 1 trong 2 TC chính( caàn thôû maùy hay
soác nhieãm truøng)
.

53. YEÁU TOÁ TIEÂN LÖÔÏNG NAËNG
+ CURB -65 :
. CONFUSION ( maát ñònh höôùng baûn thaân , khoâng gian , thôøi gian )
. UREMIA > 20 mg% ( 7 mmol/l)
. RESPIRATORY RATE ≥ 30 l/p
. LOW BLOOD PRESSURE ( Hamax <90 , Hamin < 60 mmHg)
▪ AGE ≥ 65
CURB-65 : 0-1 → NGOAÏI TRUÙ ; 2 → NHAÂÏP VIEÄN ; ≥ 3 → ICU
Tieân löôïng töû vong : 5 YEÁU TOÁ TREÂN
0 yeáu toá → 0,7%
1 → 2,1%
2 → 9,2%
3→ 14,5%
4 → 40%
5 → 57%

54. TIEÂU CHUAÅN NHAÄP VIEÄN
+ Tuoåi >65
+ Coù beänh ñoàng thôøi : COPD, DPQ, K, TÑ, STM,
suy tim, suy gan ,TBMMN, sau moã caét laùch,
+ Laïm duïng röôïu maõn, SDD
+T.söû NV trong naêm qua.
+ LS: NT  30 l/p, HAmin  60 mmHg , HAmax 
90mmHg, M>125l/phuùt, nhieät ñoä  40oC hay 
35oC, RL yù thöùc, N. truøng ngoaøi phoåi.

55. TIEÂU CHUAÅN NHAÄP VIEÄN
+ CLS:
. BC < 4000 / > 20.000, N < 1000
. Pa02< 60, PaC02 > 50 / thôû khí trôøi
. Creatinin maùu > 1,2 mg% hay BUN >20 mg%
. Xq phoåi: toån thöông > 1 thuøy, hoaïi töû, toån
thöông lan nhanh, TDMP keøm theo.
. Hct < 30% hay Hb < 9 mg%
. Baèng chöùng cuûa nhieãm truøng hay RLCN cô quan
(toan chuyeån hoùa, beänh lyù ñoâng maùu)
. pHmaùu < 7,35.

56. TIEÂU CHUAÅN NHAÄP VIEÄN
+ Tuoåi >65
+ Coù beänh ñoàng thôøi : COPD, DPQ, K, TÑ, STM,
CHF, SGM,TBMMN, sau moã caét laùch,
+ Laïm duïng röôïu maõn, suy DD
+T.söû nhaäp vieän trong naêm qua.
+ LS: nhòp thôû  30 l/p, HAmin  60 mmHg ,
HAmax  90mmHg, M>125l/phuùt, nhieät ñoä  40oC
hay  35oC, RL yù thöùc, N. truøng ngoaøi phoåi.

57. TIEÂU CHUAÅN NHAÄP VIEÄN
+ CLS:
. BC < 4000 / > 20.000/mm3, N < 1000
. Pa02< 60mmHg, PaC02 > 50mmHg/ thôû khí trôøi
. Creatinin maùu > 1,2 mg% hay BUN >20 mg%
. Xq phoåi: toån thöông > 1 thuøy, hoaïi töû, toån
thöông lan nhanh, TDMP keøm theo.
. Hct < 30% hay Hb < 9 g%
. Baèng chöùng cuûa nhieãm truøng hay RLCN cô quan
(toan chuyeån hoùa, beänh lyù ñoâng maùu)
. pHmaùu < 7,35.

58. VIEÂM PHOÅI MAÉC PHAÛI TRONG
BEÄNH VIEÄN

59. I. ÑÒNH NGHÓA VAØ DTH
◼ ÑN: vieâm nhu moâ phoåi trong khi naèm vieän maø phoåi
tröôùc ñoù bình thöôøng ( 48 giôø sau nhaäp vieän )
◼ Nguyeân nhaân thöù 2 cuûa nhieãm truøng beänh vieän
◼ 19% nhieãm truøng beänh vieän ôû Hoa Kyø
◼ BN thôû maùy: + 6,5% /ng 10
+ 19%/ ng 20
+ 25% / ng 30
◼ 33% lieân quan tôùi thuû thuaät ngoïai khoa
3% BN ngoïai khoa .
David LG Nosocomial pneumonia, Hospital epidemiology & infection control,1996

60. II.CHAÅN ÑOÙAN
Ñaøm muû
Soát *
Ñau ngöïc
Khoù thôû
Roái loïan tri giaùc
X quang ngöïc : taêng hoaëc thaâm nhieãm
môùi *
Nhuoäm /caáy ñaøm

61. VI SINH
◼ VK G(-) aùi khí 58 -83%,1/3 bn thôû maùy
◼ VK kî khí : 1-3%
◼ Ña VK : 26 - 53% ( 40%)
◼ S.Aureus: 20%, P.Aeruginosa: 14%,
enterobacrter spp: 11%, K.Pneu:7%,
C. Albicans:5%, Acinetobacter spp:4%,
S. Marcescans: 3%, Legionella: ? ,
virus : ?
David J.W –William A.R-C.Glen Mayhall. Nosocomial pneumonia ,Fishman*s pulmonary diseases
and disorders , 1999 , p 2213-2263

62. VI SINH
Ñaëc ñieåm vi sinh cuûa VPBV – ICU
45 maãu caáy ñaøm (+)
1 loïai VK : 34 ( 75,5% )
≥ 2 loïai VK : 11 ( 24,5% )**
H.lónh* N.Thaûo**
Acinetobacter sp 15,8% 36,8%
P.Aeruginosa 32,9% 26,3%
Klebsiella sp 11,8% 22,8%
S.Aureus 9,2% 8,8%
E.Coli 7,9% 3,5%
Enterobacter spp 9,2%
* Luaän vaên toát nghieäp noäi truù 2000, ** Luaän vaên cao hoïc 2004

63. VK GAÂY BEÄNH ICU NOÄI TK NGOÏAI TK
Acine.baumanii
P.Aeruginosa
Kleb.pneumoniae
E.Coli
S.aureus
41,2%
38,2%
26,5%
17,6%
5,9%
44,1%
11,8%
50%
5,9%
17,6%
46,7%
40%
33,3%
26,7%
VI SINH .
VIEÂM PHOÅI BEÄNH VIEÄN ( NTNBEÙ Traàn V.NGOÏC – 2004 )

64. VI SINH
Ñaëc ñieåm chung cuûa VK VPBV
◼ VK coù ñoäc löïc maïnh
◼ VK khaùng nhieàu loïai KS
◼ Nhieãm truøng ña VK
◼ Phoå VK khaùc bieät töøng BV
◼ Nhieãm truøng treân cô ñòa BN giaûm söùc ñeà
khaùng

65. AÙP XE PHOÅI DO VI KHUAÅN
◼ ÑÒNH NGHÓA
◼ BEÄNH SINH
◼ LAÂM SAØNG
◼ CAÄN LAÂM SAØNG : X QUANG, SOI PQ ,VI
SINH

66. AÙP XE PHOÅI DO VI KHUAÅN
◼ ÑÒNH NGHÓA
Aùp xe phoåi laø tình traïng nung muû ôû nhu
moâ phoåi vôùi söï taïo laäp moät hay nhieàu tuùi
muû, muû naày thoaùt ra ngoaøi vaø ñeå laïi
hang chöùa muû trong phaàn phoåi bò phaù
huûy.

67. AÙP XE PHOÅI DO VI KHUAÅN
◼ NGUYEÂN NHAÂN
+ Quan troïng nhaát laø nhieãm truøng hoaïi töû do VK kî khí (VKKK), noåi baät laø
Fusobacterium nucleatum, Bacteroides melaninogenicus, B. intermedius,
Peptostreptococcus, Streptococci hieáu khí, Microaerophilic Streptococci.
+ Vieâm phoåi do Stap. aureus, Kleb. pneumoniae deã coù bieán chöùng aùp xe
+ Caùc nguyeân nhaân hieám hôn: Strep. pyogenes, Strep. pneumoniae ( typ 3),
Strep.milleri, H.influenzae typ B, Pseudo. aeruginosa, Pseudo.
pseudomalei, tinomyces, Legionella, Nocardia, Paragominus
westermani, Entamoeba histolytica.
+ VK G(-) ñöôøng ruoät raát hieám, xaõy ra /BN naëng vôùi bònh noäi ngoaïi khoa
phoái hôïp

68. AÙP XE PHOÅI DO VI KHUAÅN
CÔ CHEÁ BEÄNH SINH
◼ Söï thaønh laäp aùp xe phoåi do VK kî khí lieân
quan tôùi 2 baát thöôøng
+ Nhieãm truøng nha chu :vieâm lôïi hay muû lôïi
+ Hít dòch nhieãm truøng vaøo nhu moâ phoåi :
maát yù thöùc, maát phaûn xaï baûo veä ( nghieän
röôïu, nghieän thuoác , gaây meâ, ñoäng kinh,
duøng thuoác an thaàn, bònh TK, roái loaïn nuoát
do bònh thöïc quaûn hay TK, haøng raøo baûo veä
cô hoïc bò toån thöông ...)

69. AÙP XE PHOÅI DO VI KHUAÅN
LAÂM SAØNG (VK KÎ KHÍ )
◼ Trieäu chöùng khôûi ñaàu aâm æ keát hôùp vôùi ñieàu kieän thuaän
lôïi cuaû hít
◼ Soát , suy nhöôïc, ho vaø khaïc ñaøm, ñau ngöïc kieåu maøng
phoåi.
◼ Suït caân vaø thieáu maùu.
◼ Ñaøm muû, thöôøng vaáy maùu, muøi hoâi thoái trong # 60%
◼ Bònh ñoâi khi khôûi phaùt caáp tính vôùi caùc trieäu chöùng
thoâng thöôøng cuaû vieâm phoåi vaø sau ñoù coù söï thaønh laäp
oå aùp xe vôùi möïc nöôùc hôi thaáy treân phim x quang phoåi(
thoâng thöôøng töø 7 - 14 ngaøy keå töø khi BN hít).

70. AÙP XE PHOÅI DO VI KHUAÅN
LAÂM SAØNG (VK KÎ KHÍ )
◼ Khi hoaïi töû nhu moâ lan roäng vaø thoâng vôùi pheá quaûn ,
löôïng muû taêng nhieàu hôn
◼ Ñoââi khi coù trieäu chöùng oäc muû,
◼ Döôùi taùc duïng cuaû ñieàu trò , BN hoài phuïc daàn, soát
giaûm, ho ñaøm ít daàn vaø khoûi sau nhieàu tuaàn ñieàu trò.
◼ Neáu khoâng ñieàu trò hoaëc ñieàu trò khoâng hieäu quaû, bònh
coù theå naëng hôn hoaëc tieán trieån tôùi aùp xe maõn tính hay
gaây bieán chöùng nhö traøn muû maøng phoåi, ho ra maùu
luôïng lôùn, xô hoaù phoåi, thoaùi hoaù daïng boät v.v...

71. X QUANG
VIEÂM PHOÅI LAN TOAÛ 2 BEÂN
BIEÁN CHÖÙNG AÙP XE HOAÙ THUØY TREÂN PHAÛI

72. Chaån ñoaùn phaân bieät aùp xe treân
phim X-quang phoåi:
(1).Nhieãm truøng hoaïi töû:
a.VK: hieám khí, Staph.aureus, VK G-...
b.Mycobacteria: lao, M.kansasii, M.aviumintracellulare.
c.Naám: Coccidioides immitis, Histoplasma capsulatum, Cryptococcus neoformans,
Aspergillus, Blastomyces hominis, Phycomyces.
d.KST: Entamoeba histolitica, Paragominus westermani.
e.Thuyeân taéc nhieãm truøng: S.aureus, VK kî khí....
(2).Nhoài maùu:
a.Taéc ÑMP +/- nhieãm truøng
b.Vieâm maïch maùu : Wegener´ s granulomatosis, vieâm quanh ñoäng maïch
(3).Ung thö:
a.Nguyeân phaùt : K PQ
b.K di caên ( hieám)
(4).Linh tinh:
a.keùm boäi nhieãm
b.Phoåi bieät trí (pulmonary sequestration )

73. NOÄI SOI PHEÁ QUAÛN
◼ CHÆ ÑÒNH :
◼ K pheá quaûn
◼ Dò vaät ñöôøng thôû
◼ Khaûo saùt vi truøng hoïc
◼ …

74. VI TRUØNG HOÏC
◼ Nhuoäm gram
◼ Nhuoäm Ziel – Nelson
◼ Caáy aùi khí , kî khí
◼ Naám
◼ KST