SlideShare a Scribd company logo
1 of 80
Dr.Burcu Polat
İstanbul Medipol Ünv.Nöroloji ABD
Öğrenim hedefleri
VERTİGO NEDENLERİNİ LİSTELER.
PERİFERİK VE SANTRAL VERİTİGOYU BİRBİRİNDEN AYIRIR.
VERTİGO ŞİKAYETİ OLAN HASTAYA YAKLAŞIMDAKİ TEMEL PRENSİPLERİ SIRALAR.
TEMEL VERTİGO TEDAVİSİNİ PLANLAR.
HANGİ HASTALARIN NÖROLOJİYE SEVK OLACAĞINA KARAR VERİR.
Vertigo
• Bir hareket illüzyonudur.
• Labirint, vestibüler sinir ya da santral sinir
sisteminin hasarı ya da disfonksiyonu sonucu
vestibüler sistemde oluşan ASİMETRİ (sinyal
asimetrisi) durumudur.
• Benign durumlardan >>> hayatı tehdit edici
olanlara kadar çok geniş bir spektrum.
Ayakta düşmeden nasıl dik dururuz?
• Vestibüler nukleuslar >> vestibülospinal
traktus’a sinyaller gönderir >> anti-gravity
kasların stimülasyonu sonucu >> postürün
korunması mümkün olur.
Vertigo tanım
• Kendisi ya da etrafının hareketi/dönme illüzyonu -gerçek vertigo
• Vertigo , sol ve sağ vestibüler çekirdek arasındaki eşit olmayan nöronal aktiviteye
bağlıdır.
• Dengesizlik, sersemlik, başta hafiflik, bayılacak gibi olma, sallanma..
/disequilibirium, dizziness, lightheadedness, swaying, tilting…
– Spontan
– Tetikleyiciler (pozisyonel, baş hareketi, görsel uyaran ile, ses ile,valsalva veya
ortostatik..vb )
• Kişiden kişiye değişen tanımlar..(çünkü denge sistemi, görme ya da işitme duyuları
gibi bilinç düzeyinde çalışmaz)
Vertigo
• Osilopsi; yürürken yerle beraber hareket etme hissi, görüntü
sallanması. Vestibülooküler refleks(VOR) düzeyinde.
• Nistagmus; VOR’daki dengesizliğin bir sonucu olarak ortaya çıkar..
• Tüm acillerin yaklaşık % 3-6’sı. (Newman-Toker 2008)
• İnsanların yaklaşık %30’u yaşamlarının bir döneminde pozisyonel ya
da rotatuar vertigo yaşarlar.*
*Neuhauser HK: Epidemiology of vertigo. Curr Opin Neurol 2007; 20:
40–6.
VERTİGO
1-Periferik sebepler
2-Santral sebepler
Önemli olan, periferik vertigo X santral vertigo
ayrımını yapabilmektir.
*Hyung Lee , Journal of Stroke, 2014,16,(3);124-130
İzole vertigo ile
presente inme*
İzole vertigo
yakınması
olanlarda inme
riski daha yüksek
Denge sistemi ile ilgili video
• https://www.youtube.com/watch?v=RLYAnFgu
-
YI&list=PL242bEng6nyIdshvi_ZUid_i3YctT75q9
Baş dönmesi?dengesizlik? göz
kararması?sersemlik? bayılayazma?
TEMEL SINIFLAMA 4 ‘e ayrılır;
1. Vertigo (vestibüler kaynaklı)
2. Presenkop (kardiyovasküler sebepler)
3. Dengesizlik (nörolojik sebepler)
4. Nonspesifik dizziness (ilk 3 kategoriye
uymayan) psikiyatrik sebepler
• Vertigo, dizziness ve dengesizlik günlük pratikte
başvuran hastalarda rastlanan yaygın
yakınmalardandır.
• Görülen çoğu hastada tekrarlayan vertigo vardır.
• Tekrarlayan vertigo hemen hiçbir zaman ciddi bir
nörolojik sorun oluşturmaz.
– Benign pozisyonel vertigo
– Meniere hastalığı
– Migren ile ilişkilidir..
– Hastaların geri kalanında -iyi sorgulanırsa- vertigo değil
dengesizlik vardır.
• Klinisyenler vertigo ile dengesizlik ayırımını anamnez
ve fizik/ nörolojik muayene ile yapmalıdır.
• Oda mı dönüyor yoksa düşme hissi mi mevcut ?
• Bayılma veya bilinç kaybı oluyor mu ?
• Yürüyüş bozuklukları var mı ?
• Baş dönmeniz ne zaman başladı ?
• Sürekli mi yoksa ataklar halinde mi oluyor ?
• Ataklar halindeyse bir atak ne kadar sürüyor ?
• Ataklar hangi durumlarda oraya çıkmaktadır ?
• Ataklar arasında tamamen normal misiniz ?
• Birlikte işitme kaybı veya kulak çınlaması var mı ?
• Birlikte bulantı – kusma ya da baş ağrısı var mı ?
• Baş dönmesinin ortaya çıktığı veya arttığı pozisyonlar var mı ?
• Daha önce böyle şikayetleriniz oldu mu?
• Sigara veya alkol içiyor musunuz?
• Kafa travması veya herhangi bir ameliyat geçirdiniz mi?
• Sizce bu şikayetin sebebi nedir?
17718 hasta
Brandt&Dieterich&Strupp*
• benign paroxysmal positional vertigo (BPPV) 17.1%
• phobic postural vertigo* 15%
• central vestibular syndromes 12.3%
• vestibular migraine 11.4%
• Menière's disease 10.1%
• vestibular neuritis 8.3%
• bilateral vestibulopathy 7.1%
• vestibular paroxysmia 3.7%
• psikojenik vertigo % 2.9
• perilenf fistülü % 0.5
• nedeni bilinmeyen % 2.7
• Diğer % 8.8
*YENİ adı *persistan postural algısal dizziness* ; Kronik sübjektif dizziness veya
fonksiyonel bozukluk grubu hastaları kapsar.
*1988–2012: Vertigo clinic of Ludwig Maximilian University and the German Center for
Vertigo and Balance Disorders
Vertigo sürelere göre klinik öngörü
• Saniyeler süren rekürren vertigo >> BPVV
• Dakikalardan saate uzayan tek epizod >>
migren, TIA ya da beyin sapı/ labirint iskemisi
• Günler süren ataklar >> vestibüler nörit, MS,
beyin sapı/ serebellum iskemisi
Vertigo eşlikçi bulgulara göre klinik
öngörü
• İşitme kaybı ve tinnitus varsa >> İç kulak
(Meniere hast.)
• Nörolojik muayene defisit varsa >> santral
vertigo (inme, MS..vb)
• Vertigo ile birlikte başağrısı, fotofonofobi >>
vestibüler migren
• Nefes darlığı, çarpıntı, terleme,kaygı >> panik
atak
İLK AKUT SPONTAN VERTİGO ATAĞI
Akut Vestibüler Sendrom
• Hayatında ilk defa bulantı, kusmanın eşlik
ettiği izole vertigo atağı geçiren bir hastada
neden
– vestibüler nörit ?
– serebrovasküler olay?
• Ani, spontan, izole, tek taraflı, total ya da
subtotal periferik vestibüler işlev kaybı
çoğunlukla;
– Vestibüler nöritis (labirentit) ‘dir.
Özetle Sürece göre şu şekilde
ayrılabilir;
1) Tekrarlayan vertigo atakları: örn; benign
paroksismal pozisyonel vertigo (BPPV), Menière
hastalığı ve vestibular migren
2) Akut spontan vertigo : günler sürer , örn; akut
unilateral vestibulopati, beyin sapı veya
serebellar infarkt.
3) Aylar ve yıllar süren semptomlar: örn:
bilateral vestibulopati ve psikojenik vertigo.
İLK AKUT SPONTAN VERTİGO ATAĞI
serebrovasküler!
• Ani başlangıç
• İleri yaş
• Vasküler risk faktörleri/aile öyküsü
• Eşlik eden başağrısı
• Fokal nörolojik bulgu ( dizartri,ses
kısıklığı,diplopi,afazi,parezi,duyu kusuru..)
• Head thrust (baş çevirme) testi(-)
• Nistagmus
– Vertikal-torsiyonel
– Yön değiştiren
– Görsel fiksasyon ile suprese olmaz.
İLK AKUT SPONTAN VERTİGO ATAĞI
Santral x Periferik
PERİFERİK SANTRAL
Nörolojik bulgu yok sıklıkla
Dengesizlik Hafif-orta şiddetli
Nistagmus Görsel fiksasyon ile inhibe
Tek yönlü
Görsel fiksasyon ile
değişmez
Bakış yönüne göre yön
değiştirir
Head Thrust Test Pozitif Negatif
Skew deviasyon Tipik değil Mevcut
Kompensasyon Hızlı Yavaş
Yapılan hatalar
1. Vertigoyu dengesizlikten ayıramamak
2. Pozisyonel test yapmayı bilmemek ya da yapmamak
3. Baş çevirme testi yapmamak ya da yapmayı
bilmemek
4. Başağrısı olmadan da migrenin vertigoya neden
olduğunu bilmemek
5. Odiyogram istememek ya da değerlendirememek
6. Hastayı atak sırasında değerlendirmeyi planlamamak
7. Hastayı ayrıntılı olarak muayene etmeden manyetik
rezonans görüntüleme (MRG) istemek.
Dengesizlik
Her zaman vestibüler nedene bağlı değildir.
• % 20’sinde ;
– unilateral veya bilateral vestibüler kayıp veya benign pozisyonla ilişkili vertigo
• % 40’ındaki nörolojik nedenler;
– Periferal veya miyelopatiye bağlı sensoriyel ataksi
– Parkinson hast., progresif supranükleer paralizi (PSP) gibi ekstra piramidal
nedenler
– Edinilmiş ya da katılımsal serebellar ataksi
– Arka fossa tümörü
– Normal basınçlı hidrosefali
– Ortostatik tremor
• Diğer % 40’ı;
– Görme keskinliğinde azalma
– Eklem replasmanı, artrit
– Presbistatis
• İlaç yan etkisi (etkileşim,SSRI..vb ani kesme)
• Psikiyatrik durumlar
• Metabolik durum
• Anemi, hipoglisemi, anjina, MI*..
• Presenkop
akılda tutulmalı…
*%37’sinde tek semptom vertigo (Newman-Toker 2008)
Periferik+Santral Vertigo?!
Kafa karıştırıcı..
Çok ender olarak tipik BPPV ;
• multipl skleroz (Frohman EM,2000),
• tümör (Dunniway HM,1998),
• malformasyon veya dejenerasyon
(Bertholon P,2002) gibi posteriyor
fossa hastalıklarında
görülebilir.
• BPPV çok sık olduğu için bu
hastalarda ikisi de olabilir.
• BU ARADA BEYİN MR’INA ÇOK GÜVENMEYİN,
• MRG küçük lezyonları göstermeyebilir!
• Saber Tehrani AS et al. Small strokes causing severe vertigo: frequency of false-negative MRIs and
nonlacunar mechanisms. Neurology. 2014 Jul 8;83(2):169-73.
• ÖYKÜ VE NÖROLOJİK MUAYENE HER ZAMAN DAHA YÖNLENDİRİCİDİR;
• HINTS diye bir kısaltma var, yatak başı vestibüler testleri ifade ediyor;
• Head impulse test
• Nistagmus yönü
• Test of Skew
• HINTS yatak başında yapılırsa MR’dan daha sensitif!
https://www.youtube.com/watch?v=1q-VTKPweuk
Vestibüler migren
Migren ve vertigo ko-morbid durumlar(%3.2)*
– Vertigo ve ilişkili semptomlar kontrollere kıyasla migrenlilerde
daha fazla (Meniere, BPV, anksiyete ile ilişkili vertigo)
– Migrenlilerin %36’sında baş ağrısız dönemde vertigo (Kuritzky
1981, Split W-Neuman W 1999)
– Dizziness’lıların %38’inde migren varken, vertigosu olanların
%16-61’inde migren tanısı (Neuhaser 2001,Lee et al. 2002)
*Lempert T, Neuhauser H, Daroff RB. Vertigo as a symptom of migraine. Ann N Y Acad Sci. 2009 May;1164:242-
51.
Vestibüler Migren
• Yaşam boyu prevalansı %1’lerde
• İhmal edilen bir tanı*
• Migren’lilerin %9-11’inde görülür.
• K /E : 1.5-5 /1
• Migren sürecinin ortalama 8.yılında başlar.
• Yeni IHS başağrısı sınıflamasında(2018)
«vestibüler migren» ek bölümde tartışmada yer
alıyor. (ana sınıflamada henüz yok)
• Tedavisi, migrenin tedavisidir.
Vestibüler migren
Previously used terms:
• Migraine-associated vertigo/ dizziness;
• migraine-related vestibulopathy;
• migrainous vertigo.
Diagnostic criteria:
A. At least five episodes fulfilling criteria C and D
B. A current or past history of Migraine without aura or Migraine with aura
C. Vestibular symptoms of moderate or severe intensity, lasting between five minutes and 72 hours
D. At least half of episodes are associated with at least one of the following three migrainous features:
1-headache with at least two of the following four characteristics:
a) unilateral location
b) pulsating quality
c) moderate or severe intensity
d) aggravation by routine physical activity
2. photophobia and phonophobia
3. visual aura
E. Not better accounted for by another ICHD-3 diagnosis or by another vestibular disorder
Migren’de görülen
diğer dizziness sebepleri
– Meniere’s Hastalığı
– BPPV
– Motion sickness
– Ortostatik hipotansiyon
– Depresyon ve Panik bozukluk
*Bir migrenli hastada baş dönmesi varsa HER
ZAMAN Vestibüler Migren olmayabilir!
Yaşa bağlı dengesizlik
• Disequilibirium of aging/elderly
• Presbistazis
• 65 yaş üzeri 3 hastadan biri düşmektedir..
• Düşmelerin önemli bir nedeni.
– İzolasyon
– Depresyon
– Self kontrol ve otonomi’nin azalması
• Ortostatik hipotansiyon*
• Vestibüler supresanların/ gereksiz ilaçların kesilmesi
• Vestibüler rehabilitasyon (Beynin, alternatif visüel ve
proprioseptif ipuçlarını kullanabilmesini sağlayacak
egzersizler >> denge ve yürüyüşü düzeltir)
Vestibüler paroksizm
• Rekürren, spontan, kısa süreli dönme veya
dengesizlik atakları; < 1 dk
• Günde 30 kereden fazla.
• Vestibüler paroksizm, serebellar köşedeki
arterler ile 8.sinirin teması sonucu
oluşmaktadır (nörovasküler kontakt*).
• Tedavisinde karbamazepin işe yarar.
İlk akut spontan vertigo atağında,
• Nörolojik muayene yap.
• Her zaman serebrovasküler olayı aklında tut.
Dengesizliği olan hastada;
• Ortostatik hipotansiyonu her zaman düşün.
• B 12 düzeyi ve D vitamini düzeylerini iste.
• İlaç kullanımını sorgula, vestibülotoksisiteyi düşün.
• Posterior fossa tümörünü veya malformasyonunu
hatırla
• Spinal kord ya da periferal sinir patolojisini olabileceğini
de düşün.
Özetle..
• VERTİGO; genellikle otolojik sorunlar çok
nadiren santral.
• DENGESİZLİK; genellikle santral sebepler,
immobilite,güçsüzlük,diyabet,ilaçlar,alkol
• BAŞTA HAFİFLİK; Vasküler olaylar,anemi,
hipoglisemi,kontolsüz diyabet
• DIZZINESS/GIDDINESS; Psikojenik (sıklıkla
anksiyete bozuklukları, Panik boz..vb)
VERTİGO’da tedavi
• 1) Fizik manevralar ve denge çalışmaları (BPPV
için, vestibüler defisite yönelik)
• 2) Farmakoterapi ve intratimpanik
uygulamalar ( Meniere hastalığı, akut
vestibülopati, vestibüler migren, vestibüler
paroksizm için )
• 3) Psikoterapi (fonksiyonel dizziness için)
Tedavi
• Önemli olan sebebi bulmak / bilmek
• Ona yönelik yaklaşım sergilemektir.
• Semptomatik yaklaşım olarak;
– Antihistaminikler (meklizin, dimenhidrinat)
– Anti emetikler (proklorperazin,
prometazin,metoklopramid)
– Benzodiazepinler (diazepam, lorazepam)
kullanılabilir.
• Etyolojiye odaklan tedaviye değil!
Vestibüler REHABİLİTASYON
• Santral olaylarda vestibüler sistemin
entegrasyonu-yeniden yapılanması aylar sürer
(3-12 ay)
• Uyanıklık, stres, histamin ve hareket bu
rehabilitasyon sürecini hızlandırır*
*ilaçlar!?
Vestibüler Rehabilitasyon
• Vestibulospinal
• Vestibuloserebellar
• Vestibulooküler
Refleksler yolu ile sağlanır.
– Nintendo wii
– Gen terapileri
– Vestibüler implant sistemleri
Neurol Clin Pract 2011;1;24.Kevin A. Kerber and Robert W. Baloh
The evaluation of a patient with dizziness
Neurol Clin Pract 2011;1;24.Kevin A. Kerber and Robert W. Baloh
The evaluation of a patient with dizziness
Vaka-1
• 45 y,E,Avukat
• 6 haftadır devam eden pozisyonel baş dönmesi
• Sağa döndüğünde/yukarı bakışta tetikleniyor.
• Otolojik ya da nörolojik semptom yok.
• 2 ay önce şiddetli vertigo, bulantı,kusma, 1 gün sürmüş, acilde
labirentit teşhisi ile prometazin başlanmış. Bu ilacı düzensiz
kullanmış.
• Akut ataktan sonra devam eden (birkaç gün) bulantı ve ciddi
dengesizlik, iş gücü kaybı(+)
• İşe döndükten sonra orta derecede bir dengesizlik var ve ani baş
hareketleri ile ortaya çıkan sersemlik tarifliyor.
• Bu şikayetler giderek azalmakla beraber hala pozisyonla ilişkili
vertigodan yakınıyor.
Vaka-1 öntanı?
• 2 ay önceki şiddetli atak vestibüler nörinit ile
uyumlu olabilir
• Hastanın persistan semptomları ise BPPV ile
ilişkili görünüyor.
Vaka-1 muayene
• Tandem walk dışındaki muayeneleri normal.
• Dix-Hallpike sağda(+) kısa süreli latansı olan 15
sn’de sonlanan yukarı rotatuar nistagmus.
• Yapılan vestibüler testler
(VNG,VEMP,posturografi..) sağ kulakta
vestibüler kayıp – vestibülooküler,
vestibülospinal asimetriyi gösterdi. Kısmen
kompanse olmuş, ilaç kullanımı ile ilişkili?
Vaka-1 ayırıcı tanı
• Labirent konküzyon (kafa/temporal kemik
travması)
• Santral vertigo (medulla oblangata-vestibüler
çekirdekler, serebellum-vermis)
• Atipik bulgular varsa nörogörüntüleme
istenmeli.
Benign paroksizmal pozisyonel vertigo
• Vertigo’nun en sık nedeni BPPV’dir.
• Karakteristik semptom ve bulgular; baş hareketleri ile
ilişkili,saniyeler sürer.
• En sık (%85) posterior semisirküler kanal kaynaklı.
• Tek&etkili tedavi Manevra (literatür)
• Manevra, canalit-otolit (otokonia-kristaller yani)
repozisyon prosedürü demektir.
• Uzun dönem rekürrens %50.
• Kafa travması, uzun süreli yatış, vestibüler nörit sonrası
• Türkiye’de betahistin GEREKSİZ reçeteleme oranı
%46’larda , Bu oranlar UK %12, USA % 16.
BPPV
• Vakaların %60-70’i dört hafta içinde spontan
iyileşir.
• %30 kadarında semptomlar sebat eder.
• Dix-Hallpike >> nistagmus >> düzeltici
manevra(Epley, Semont, Brandt-Daroff..)
• Dix-Hallpike (-) ise ev egzersizi >>Brandt-Daroff
Vaka-2
• 43 y,K,muhasebeci
• Uzun yıllardır «dizziness» yakınması
• Gerçek vertigo’dan ziyade sersemlik ve dengesizlik hissi.
• Ani baş hareketleri, market alışverişi, araba
sürerken..oluşan şikayetler dakikalardan saatlere kadar
değişiyor.
• Yükseğe çıkmaktan kaçınıyor.
• Dengesizlik ile beraber el ve ayaklarda uyuşukluk tanımlıyor.
• Otolojik semptom yok.
• 20’li yaşlarda panik atak öyküsü.
Vaka-2 öntanı?
• Hastanın şikayetlerini vestibüler sistemde bir yere
lokalize etmek zor.
• Space and motion discomfort- gerçek ve algılanan
hareket arası uyumsuzluk-
• yani normal uzaysal oryantasyon için gerekli olan ile
visüel ve kinestetik informasyonun yetersiz ve karışık
algılanması.
• bu durumla birlikte paresteziler görülebilir ve bu atak
esnasındaki anksiyete ile ilişkili olabilir.
• Vestibüler bozukluk ve anksiyete bozukluğu birlikte
olabilir..
Vaka-2 muayene
• Tüm muayeneler Normal.
Fobik Postural Vertigo(psikojenik)
• Fobi ve vertigonun buluşma yeri!
• Aslında şikayet dengesizliktir*
• Şikayetler özgül zaman ve yerlerde anksiyete ile ortaya
çıkar.
• Kronik subjektif dizziness!!!
• Devamlı sabit olan başta hafiflik, postural ya da dalgalı
seyirli sersemlik…
• Normal denge muayenesi.
• Vestibüler rehabilitasyon
• Bilişşel davranışçı yöntemler
• Gerekirse SSRI’lar.
Vaka-3
• 30 y,E,öğretmen
• 3 gün önce ani başlayan ve devam eden
şiddetli baş dönmesi, dengesizlik, bulantı,
kusma.
• Pozisyonla ilişkisiz. Yatar pozisyonda yakınması
yok. Arada bulanık gördüğünü ifade ediyor.
• İşitmesi normal.
• Acil servisten nöroloji polikliniğine
sevkedilmiş.
Vaka-3 öntanı?
• Akut vestibüler sendrom kliniği ile gelen bu
hastada ağırlıklı olarak düşünülen tanı
vestibüler nörit olabilir.
• Diğer nedenlere bağlı labirentit’lerde,
öncesinde enfeksiyon, bazen işitme kaybı
eklenebilir. Ayrıca ağrı da olur.
• Meniere hastalığı ve vestibüler migren
• Santral nedenler (iskemi, MS..)
Vaka-3 muayane
• Sürekli tetiklenen objektif vertigo
• Osilopsi, çizgi testi bozuk.
• Sola vuran spontan horizontal/rotatuar
nistagmus
• Otolojik muayene normal.
• Head-thrust anormal.(soldan sağa vuran
nistagmus)
Vestibüler Nörit
• Viral etyoloji,ani başlangıç
• En sık vestibüler sinir superior parçası tutulur.
• Sağ ve sol labirint afferent uyarıları arasındaki
tutarsızlık.
• Hastaların %10-15’inde haftalar içinde tipik BPVV
gelişebilir.(labirent etkilenmesi>hareketlenen
otokonialar> kanalolithiasis)
• Bazen somatoform fobik postural vertigo’ya
dönüşebilir.
• Steroid etkili(1 kontrollü, çok sayıda kontrolsüz çalışma)
Vaka-4
• 80 y,E
• Uzun yıllardır olan ama son 6 aydır (katarakt op.sonrası
başlamış) artan yürürken dengesizlik yakınması, bazen
sersemlik oluyor. Pozisyonel değil.
• Baş dönmesi, işitme kaybı yok.
• Ailesine göre dengesizliği gitgide artmış ve daha
sedanter hale gelmiş.
• KR.MRG; yaygın ak madde lezyonları, falx cerebri’de
kitle etkisi olmayan menengiom.
• Medikal tedavi(meklizin) faydasız.
Vaka-4 ön tanı?
• Nonspesifik bir denge bozukluğu
• Faydalı olacak diğer bilgiler; 20 yıllık
hipertansif, ex-smoker, daha öncesinde
tekrarlayan vertigo, dengesizlik öyküsü yok.
• Dengesizliğe katkıda bulunabilen faktörler;
ileri yaş, muhtemel atereoskleroz, sigara
kullanımı, vizyon değişimi yaratan göz op.,
uzun süreli hareketsizlik.
Vaka-4 muayene
• Çizgi testi minimal bozukluk
• Orta derecede bilateral SNİK
• Vestibüler laboratuar testleri nonspesifik,
yaşla ilişkili değişiklikler.
• Tanı; Yaşa bağlı dengesizlik (multi sensory
deficit )
Kaynaklar
• Michael G. Halmagyi, Gülden Akdal. Journal of
Neurological Sciences [Turkish] 22(2):21;142-160, 2005
• Vertigo and Dizziness, Oxford Neurology Library, 2014,
Büki&Tarnutzer.
• Vestibular Disorders, A case study Approach to Diagnosis
and Treatment, Oxford Uni.press, 2010,
Furman&Cass&Whitney
• Vertigo ve Dizziness, Sık yakınmalar,
T.Brandt,M.Dieterich,M.Strupp, Springer,2004.
• Postür Denge ve Yürüme Bozuklukları, TND Yürüme ve
Denge Bozuklukları Çalışma Grubu Yayınları,2008.
«Anxiety is the dizziness of freedom.»
Kierkegaard

More Related Content

What's hot

Akut koroner sendrom (fazlası için www.tipfakultesi.org )
Akut koroner sendrom (fazlası için www.tipfakultesi.org )Akut koroner sendrom (fazlası için www.tipfakultesi.org )
Akut koroner sendrom (fazlası için www.tipfakultesi.org )www.tipfakultesi. org
 
Serebrovasküler hastaliklar (fazlası için www.tipfakultesi.org )
Serebrovasküler hastaliklar (fazlası için www.tipfakultesi.org )Serebrovasküler hastaliklar (fazlası için www.tipfakultesi.org )
Serebrovasküler hastaliklar (fazlası için www.tipfakultesi.org )www.tipfakultesi. org
 
Solunum sikintisi olan hastaya acil yaklaşim (fazlası için www.tipfakultesi.o...
Solunum sikintisi olan hastaya acil yaklaşim (fazlası için www.tipfakultesi.o...Solunum sikintisi olan hastaya acil yaklaşim (fazlası için www.tipfakultesi.o...
Solunum sikintisi olan hastaya acil yaklaşim (fazlası için www.tipfakultesi.o...www.tipfakultesi. org
 
Iskemik inme (fazlası için www.tipfakultesi.org )
Iskemik inme (fazlası için www.tipfakultesi.org )Iskemik inme (fazlası için www.tipfakultesi.org )
Iskemik inme (fazlası için www.tipfakultesi.org )www.tipfakultesi. org
 
KARDİYAK SENKOP (fazlası için www.tipfakultesi.org )
KARDİYAK SENKOP (fazlası için www.tipfakultesi.org )KARDİYAK SENKOP (fazlası için www.tipfakultesi.org )
KARDİYAK SENKOP (fazlası için www.tipfakultesi.org )www.tipfakultesi. org
 
BİRİNCİ BASAMAKTA BAŞ AĞRISI OLAN HASTAYA YAKLAŞIM
BİRİNCİ BASAMAKTA BAŞ AĞRISI OLAN HASTAYA YAKLAŞIMBİRİNCİ BASAMAKTA BAŞ AĞRISI OLAN HASTAYA YAKLAŞIM
BİRİNCİ BASAMAKTA BAŞ AĞRISI OLAN HASTAYA YAKLAŞIMomutfahad
 
Nörolojik muayene (fazlası için www.tipfakultesi.org )
Nörolojik  muayene (fazlası için www.tipfakultesi.org )Nörolojik  muayene (fazlası için www.tipfakultesi.org )
Nörolojik muayene (fazlası için www.tipfakultesi.org )www.tipfakultesi. org
 
Boyun muayenesi̇.ppt 1
Boyun muayenesi̇.ppt 1Boyun muayenesi̇.ppt 1
Boyun muayenesi̇.ppt 1fethiisnac
 
Preterm Doğumda Nöron Korunmasında MAgnezyum Sülfat Kullanımı
Preterm Doğumda Nöron Korunmasında MAgnezyum Sülfat KullanımıPreterm Doğumda Nöron Korunmasında MAgnezyum Sülfat Kullanımı
Preterm Doğumda Nöron Korunmasında MAgnezyum Sülfat Kullanımıwww.tipfakultesi. org
 
Beyi̇n ölümü
Beyi̇n ölümüBeyi̇n ölümü
Beyi̇n ölümüSULE AKIN
 
Di̇sri̇tmi̇ DocDrMuratAyan
Di̇sri̇tmi̇  DocDrMuratAyanDi̇sri̇tmi̇  DocDrMuratAyan
Di̇sri̇tmi̇ DocDrMuratAyangopacil
 
Göğüs ağrısı olan hastaya yaklaşım (fazlası için www.tipfakultesi.org )
Göğüs ağrısı olan hastaya yaklaşım  (fazlası için www.tipfakultesi.org )Göğüs ağrısı olan hastaya yaklaşım  (fazlası için www.tipfakultesi.org )
Göğüs ağrısı olan hastaya yaklaşım (fazlası için www.tipfakultesi.org )www.tipfakultesi. org
 
Kardiyolojide fizik bulgular(fazlası için www.tipfakultesi.org)
Kardiyolojide fizik bulgular(fazlası için www.tipfakultesi.org)Kardiyolojide fizik bulgular(fazlası için www.tipfakultesi.org)
Kardiyolojide fizik bulgular(fazlası için www.tipfakultesi.org)www.tipfakultesi. org
 
Antianginal ilaçlar(fazlası için www.tipfakultesi.org)
Antianginal ilaçlar(fazlası için www.tipfakultesi.org)Antianginal ilaçlar(fazlası için www.tipfakultesi.org)
Antianginal ilaçlar(fazlası için www.tipfakultesi.org)www.tipfakultesi. org
 
Sadece Progesteron İçeren Hormonal Kontraseptifler
Sadece Progesteron İçeren Hormonal KontraseptiflerSadece Progesteron İçeren Hormonal Kontraseptifler
Sadece Progesteron İçeren Hormonal KontraseptiflerAlican Sarısaltık
 
Baş dönmesi(fazlası için www.tipfakultesi.org )
Baş dönmesi(fazlası için www.tipfakultesi.org ) Baş dönmesi(fazlası için www.tipfakultesi.org )
Baş dönmesi(fazlası için www.tipfakultesi.org ) www.tipfakultesi. org
 

What's hot (20)

Akut koroner sendrom (fazlası için www.tipfakultesi.org )
Akut koroner sendrom (fazlası için www.tipfakultesi.org )Akut koroner sendrom (fazlası için www.tipfakultesi.org )
Akut koroner sendrom (fazlası için www.tipfakultesi.org )
 
Felçler
FelçlerFelçler
Felçler
 
Serebrovasküler hastaliklar (fazlası için www.tipfakultesi.org )
Serebrovasküler hastaliklar (fazlası için www.tipfakultesi.org )Serebrovasküler hastaliklar (fazlası için www.tipfakultesi.org )
Serebrovasküler hastaliklar (fazlası için www.tipfakultesi.org )
 
Solunum sikintisi olan hastaya acil yaklaşim (fazlası için www.tipfakultesi.o...
Solunum sikintisi olan hastaya acil yaklaşim (fazlası için www.tipfakultesi.o...Solunum sikintisi olan hastaya acil yaklaşim (fazlası için www.tipfakultesi.o...
Solunum sikintisi olan hastaya acil yaklaşim (fazlası için www.tipfakultesi.o...
 
İşitme fizyolojisi
İşitme fizyolojisiİşitme fizyolojisi
İşitme fizyolojisi
 
Iskemik inme (fazlası için www.tipfakultesi.org )
Iskemik inme (fazlası için www.tipfakultesi.org )Iskemik inme (fazlası için www.tipfakultesi.org )
Iskemik inme (fazlası için www.tipfakultesi.org )
 
KARDİYAK SENKOP (fazlası için www.tipfakultesi.org )
KARDİYAK SENKOP (fazlası için www.tipfakultesi.org )KARDİYAK SENKOP (fazlası için www.tipfakultesi.org )
KARDİYAK SENKOP (fazlası için www.tipfakultesi.org )
 
BİRİNCİ BASAMAKTA BAŞ AĞRISI OLAN HASTAYA YAKLAŞIM
BİRİNCİ BASAMAKTA BAŞ AĞRISI OLAN HASTAYA YAKLAŞIMBİRİNCİ BASAMAKTA BAŞ AĞRISI OLAN HASTAYA YAKLAŞIM
BİRİNCİ BASAMAKTA BAŞ AĞRISI OLAN HASTAYA YAKLAŞIM
 
Nörolojik muayene (fazlası için www.tipfakultesi.org )
Nörolojik  muayene (fazlası için www.tipfakultesi.org )Nörolojik  muayene (fazlası için www.tipfakultesi.org )
Nörolojik muayene (fazlası için www.tipfakultesi.org )
 
Boyun muayenesi̇.ppt 1
Boyun muayenesi̇.ppt 1Boyun muayenesi̇.ppt 1
Boyun muayenesi̇.ppt 1
 
Preterm Doğumda Nöron Korunmasında MAgnezyum Sülfat Kullanımı
Preterm Doğumda Nöron Korunmasında MAgnezyum Sülfat KullanımıPreterm Doğumda Nöron Korunmasında MAgnezyum Sülfat Kullanımı
Preterm Doğumda Nöron Korunmasında MAgnezyum Sülfat Kullanımı
 
NÖROLOJİK MUAYENE
NÖROLOJİK MUAYENENÖROLOJİK MUAYENE
NÖROLOJİK MUAYENE
 
Beyi̇n ölümü
Beyi̇n ölümüBeyi̇n ölümü
Beyi̇n ölümü
 
Di̇sri̇tmi̇ DocDrMuratAyan
Di̇sri̇tmi̇  DocDrMuratAyanDi̇sri̇tmi̇  DocDrMuratAyan
Di̇sri̇tmi̇ DocDrMuratAyan
 
Göğüs ağrısı olan hastaya yaklaşım (fazlası için www.tipfakultesi.org )
Göğüs ağrısı olan hastaya yaklaşım  (fazlası için www.tipfakultesi.org )Göğüs ağrısı olan hastaya yaklaşım  (fazlası için www.tipfakultesi.org )
Göğüs ağrısı olan hastaya yaklaşım (fazlası için www.tipfakultesi.org )
 
Kardiyolojide fizik bulgular(fazlası için www.tipfakultesi.org)
Kardiyolojide fizik bulgular(fazlası için www.tipfakultesi.org)Kardiyolojide fizik bulgular(fazlası için www.tipfakultesi.org)
Kardiyolojide fizik bulgular(fazlası için www.tipfakultesi.org)
 
Antianginal ilaçlar(fazlası için www.tipfakultesi.org)
Antianginal ilaçlar(fazlası için www.tipfakultesi.org)Antianginal ilaçlar(fazlası için www.tipfakultesi.org)
Antianginal ilaçlar(fazlası için www.tipfakultesi.org)
 
Sadece Progesteron İçeren Hormonal Kontraseptifler
Sadece Progesteron İçeren Hormonal KontraseptiflerSadece Progesteron İçeren Hormonal Kontraseptifler
Sadece Progesteron İçeren Hormonal Kontraseptifler
 
Hipotiroidi
HipotiroidiHipotiroidi
Hipotiroidi
 
Baş dönmesi(fazlası için www.tipfakultesi.org )
Baş dönmesi(fazlası için www.tipfakultesi.org ) Baş dönmesi(fazlası için www.tipfakultesi.org )
Baş dönmesi(fazlası için www.tipfakultesi.org )
 

Similar to Verti̇go

Beningn Paroksismal Periferik Vertigo BPPV
Beningn Paroksismal Periferik Vertigo BPPVBeningn Paroksismal Periferik Vertigo BPPV
Beningn Paroksismal Periferik Vertigo BPPVOğuzhan Ay
 
Basagrisi (fazlası için www.tipfakultesi.org )
Basagrisi (fazlası için www.tipfakultesi.org )Basagrisi (fazlası için www.tipfakultesi.org )
Basagrisi (fazlası için www.tipfakultesi.org )www.tipfakultesi. org
 
Salon 1 14 kasim 09.30 10.30 ebru kiraner
Salon 1 14 kasim 09.30 10.30 ebru kiranerSalon 1 14 kasim 09.30 10.30 ebru kiraner
Salon 1 14 kasim 09.30 10.30 ebru kiranertyfngnc
 
Başağrısı (fazlası için www.tipfakultesi.org )
Başağrısı (fazlası için www.tipfakultesi.org )Başağrısı (fazlası için www.tipfakultesi.org )
Başağrısı (fazlası için www.tipfakultesi.org )www.tipfakultesi. org
 
infektif endokardit (fazlası için www.tipfakultesi.org)
infektif endokardit (fazlası için www.tipfakultesi.org)infektif endokardit (fazlası için www.tipfakultesi.org)
infektif endokardit (fazlası için www.tipfakultesi.org)www.tipfakultesi. org
 
Senkop (fazlası için www.tipfakultesi.org)
Senkop  (fazlası için www.tipfakultesi.org)Senkop  (fazlası için www.tipfakultesi.org)
Senkop (fazlası için www.tipfakultesi.org)www.tipfakultesi. org
 
Myasthenia gravis
Myasthenia gravisMyasthenia gravis
Myasthenia gravisNusretErgin
 
Başağrisi(fazlası için www.tipfakultesi.org)
Başağrisi(fazlası için www.tipfakultesi.org)Başağrisi(fazlası için www.tipfakultesi.org)
Başağrisi(fazlası için www.tipfakultesi.org)www.tipfakultesi. org
 
Konvulsiyonlu çocuğa hemşirelik yaklaşimi(fazlası için www.tipfakultesi.org)
Konvulsiyonlu çocuğa hemşirelik yaklaşimi(fazlası için www.tipfakultesi.org)Konvulsiyonlu çocuğa hemşirelik yaklaşimi(fazlası için www.tipfakultesi.org)
Konvulsiyonlu çocuğa hemşirelik yaklaşimi(fazlası için www.tipfakultesi.org)www.tipfakultesi. org
 
Laparoscopy in the diagnosis and treatment of chronic pelvic pain
Laparoscopy in the diagnosis and treatment of chronic pelvic painLaparoscopy in the diagnosis and treatment of chronic pelvic pain
Laparoscopy in the diagnosis and treatment of chronic pelvic painTevfik Yoldemir
 
Kikh (fazlası için www.tipfakultesi.org)
Kikh (fazlası için www.tipfakultesi.org)Kikh (fazlası için www.tipfakultesi.org)
Kikh (fazlası için www.tipfakultesi.org)www.tipfakultesi. org
 
Inme2(fazlası için www.tipfakultesi.org)
Inme2(fazlası için www.tipfakultesi.org)Inme2(fazlası için www.tipfakultesi.org)
Inme2(fazlası için www.tipfakultesi.org)www.tipfakultesi. org
 
Akut koroner sendromlar(fazlası için www.tipfakultesi.org)
Akut koroner sendromlar(fazlası için www.tipfakultesi.org)Akut koroner sendromlar(fazlası için www.tipfakultesi.org)
Akut koroner sendromlar(fazlası için www.tipfakultesi.org)www.tipfakultesi. org
 
29 12-2009 fmf ve amiloidoz 2009-2010
29 12-2009 fmf ve amiloidoz 2009-201029 12-2009 fmf ve amiloidoz 2009-2010
29 12-2009 fmf ve amiloidoz 2009-2010izzetonder
 
Akut romati̇zmal ateş
Akut romati̇zmal ateşAkut romati̇zmal ateş
Akut romati̇zmal ateşomutfahad
 
Yüksekte Çalişanlarda Sağlik Şartlari
Yüksekte Çalişanlarda Sağlik ŞartlariYüksekte Çalişanlarda Sağlik Şartlari
Yüksekte Çalişanlarda Sağlik ŞartlariİGY Zirve
 

Similar to Verti̇go (20)

Beningn Paroksismal Periferik Vertigo BPPV
Beningn Paroksismal Periferik Vertigo BPPVBeningn Paroksismal Periferik Vertigo BPPV
Beningn Paroksismal Periferik Vertigo BPPV
 
Ders kafa-travmasi
Ders kafa-travmasiDers kafa-travmasi
Ders kafa-travmasi
 
Basagrisi (fazlası için www.tipfakultesi.org )
Basagrisi (fazlası için www.tipfakultesi.org )Basagrisi (fazlası için www.tipfakultesi.org )
Basagrisi (fazlası için www.tipfakultesi.org )
 
Salon 1 14 kasim 09.30 10.30 ebru kiraner
Salon 1 14 kasim 09.30 10.30 ebru kiranerSalon 1 14 kasim 09.30 10.30 ebru kiraner
Salon 1 14 kasim 09.30 10.30 ebru kiraner
 
çOcukluk çağı baş ağrıları
çOcukluk çağı baş ağrılarıçOcukluk çağı baş ağrıları
çOcukluk çağı baş ağrıları
 
Başağrısı (fazlası için www.tipfakultesi.org )
Başağrısı (fazlası için www.tipfakultesi.org )Başağrısı (fazlası için www.tipfakultesi.org )
Başağrısı (fazlası için www.tipfakultesi.org )
 
infektif endokardit (fazlası için www.tipfakultesi.org)
infektif endokardit (fazlası için www.tipfakultesi.org)infektif endokardit (fazlası için www.tipfakultesi.org)
infektif endokardit (fazlası için www.tipfakultesi.org)
 
Epilepsi
Epilepsi Epilepsi
Epilepsi
 
Senkop (fazlası için www.tipfakultesi.org)
Senkop  (fazlası için www.tipfakultesi.org)Senkop  (fazlası için www.tipfakultesi.org)
Senkop (fazlası için www.tipfakultesi.org)
 
Myasthenia gravis
Myasthenia gravisMyasthenia gravis
Myasthenia gravis
 
Başağrisi(fazlası için www.tipfakultesi.org)
Başağrisi(fazlası için www.tipfakultesi.org)Başağrisi(fazlası için www.tipfakultesi.org)
Başağrisi(fazlası için www.tipfakultesi.org)
 
Konvulsiyonlu çocuğa hemşirelik yaklaşimi(fazlası için www.tipfakultesi.org)
Konvulsiyonlu çocuğa hemşirelik yaklaşimi(fazlası için www.tipfakultesi.org)Konvulsiyonlu çocuğa hemşirelik yaklaşimi(fazlası için www.tipfakultesi.org)
Konvulsiyonlu çocuğa hemşirelik yaklaşimi(fazlası için www.tipfakultesi.org)
 
Laparoscopy in the diagnosis and treatment of chronic pelvic pain
Laparoscopy in the diagnosis and treatment of chronic pelvic painLaparoscopy in the diagnosis and treatment of chronic pelvic pain
Laparoscopy in the diagnosis and treatment of chronic pelvic pain
 
Asp
AspAsp
Asp
 
Kikh (fazlası için www.tipfakultesi.org)
Kikh (fazlası için www.tipfakultesi.org)Kikh (fazlası için www.tipfakultesi.org)
Kikh (fazlası için www.tipfakultesi.org)
 
Inme2(fazlası için www.tipfakultesi.org)
Inme2(fazlası için www.tipfakultesi.org)Inme2(fazlası için www.tipfakultesi.org)
Inme2(fazlası için www.tipfakultesi.org)
 
Akut koroner sendromlar(fazlası için www.tipfakultesi.org)
Akut koroner sendromlar(fazlası için www.tipfakultesi.org)Akut koroner sendromlar(fazlası için www.tipfakultesi.org)
Akut koroner sendromlar(fazlası için www.tipfakultesi.org)
 
29 12-2009 fmf ve amiloidoz 2009-2010
29 12-2009 fmf ve amiloidoz 2009-201029 12-2009 fmf ve amiloidoz 2009-2010
29 12-2009 fmf ve amiloidoz 2009-2010
 
Akut romati̇zmal ateş
Akut romati̇zmal ateşAkut romati̇zmal ateş
Akut romati̇zmal ateş
 
Yüksekte Çalişanlarda Sağlik Şartlari
Yüksekte Çalişanlarda Sağlik ŞartlariYüksekte Çalişanlarda Sağlik Şartlari
Yüksekte Çalişanlarda Sağlik Şartlari
 

Verti̇go

  • 1. Dr.Burcu Polat İstanbul Medipol Ünv.Nöroloji ABD
  • 2. Öğrenim hedefleri VERTİGO NEDENLERİNİ LİSTELER. PERİFERİK VE SANTRAL VERİTİGOYU BİRBİRİNDEN AYIRIR. VERTİGO ŞİKAYETİ OLAN HASTAYA YAKLAŞIMDAKİ TEMEL PRENSİPLERİ SIRALAR. TEMEL VERTİGO TEDAVİSİNİ PLANLAR. HANGİ HASTALARIN NÖROLOJİYE SEVK OLACAĞINA KARAR VERİR.
  • 3. Vertigo • Bir hareket illüzyonudur. • Labirint, vestibüler sinir ya da santral sinir sisteminin hasarı ya da disfonksiyonu sonucu vestibüler sistemde oluşan ASİMETRİ (sinyal asimetrisi) durumudur. • Benign durumlardan >>> hayatı tehdit edici olanlara kadar çok geniş bir spektrum.
  • 4.
  • 5.
  • 6.
  • 7. Ayakta düşmeden nasıl dik dururuz? • Vestibüler nukleuslar >> vestibülospinal traktus’a sinyaller gönderir >> anti-gravity kasların stimülasyonu sonucu >> postürün korunması mümkün olur.
  • 8.
  • 9.
  • 10. Vertigo tanım • Kendisi ya da etrafının hareketi/dönme illüzyonu -gerçek vertigo • Vertigo , sol ve sağ vestibüler çekirdek arasındaki eşit olmayan nöronal aktiviteye bağlıdır. • Dengesizlik, sersemlik, başta hafiflik, bayılacak gibi olma, sallanma.. /disequilibirium, dizziness, lightheadedness, swaying, tilting… – Spontan – Tetikleyiciler (pozisyonel, baş hareketi, görsel uyaran ile, ses ile,valsalva veya ortostatik..vb ) • Kişiden kişiye değişen tanımlar..(çünkü denge sistemi, görme ya da işitme duyuları gibi bilinç düzeyinde çalışmaz)
  • 11. Vertigo • Osilopsi; yürürken yerle beraber hareket etme hissi, görüntü sallanması. Vestibülooküler refleks(VOR) düzeyinde. • Nistagmus; VOR’daki dengesizliğin bir sonucu olarak ortaya çıkar.. • Tüm acillerin yaklaşık % 3-6’sı. (Newman-Toker 2008) • İnsanların yaklaşık %30’u yaşamlarının bir döneminde pozisyonel ya da rotatuar vertigo yaşarlar.* *Neuhauser HK: Epidemiology of vertigo. Curr Opin Neurol 2007; 20: 40–6.
  • 12.
  • 13. VERTİGO 1-Periferik sebepler 2-Santral sebepler Önemli olan, periferik vertigo X santral vertigo ayrımını yapabilmektir.
  • 14.
  • 15. *Hyung Lee , Journal of Stroke, 2014,16,(3);124-130 İzole vertigo ile presente inme* İzole vertigo yakınması olanlarda inme riski daha yüksek
  • 16. Denge sistemi ile ilgili video • https://www.youtube.com/watch?v=RLYAnFgu - YI&list=PL242bEng6nyIdshvi_ZUid_i3YctT75q9
  • 17. Baş dönmesi?dengesizlik? göz kararması?sersemlik? bayılayazma? TEMEL SINIFLAMA 4 ‘e ayrılır; 1. Vertigo (vestibüler kaynaklı) 2. Presenkop (kardiyovasküler sebepler) 3. Dengesizlik (nörolojik sebepler) 4. Nonspesifik dizziness (ilk 3 kategoriye uymayan) psikiyatrik sebepler
  • 18.
  • 19.
  • 20. • Vertigo, dizziness ve dengesizlik günlük pratikte başvuran hastalarda rastlanan yaygın yakınmalardandır. • Görülen çoğu hastada tekrarlayan vertigo vardır. • Tekrarlayan vertigo hemen hiçbir zaman ciddi bir nörolojik sorun oluşturmaz. – Benign pozisyonel vertigo – Meniere hastalığı – Migren ile ilişkilidir.. – Hastaların geri kalanında -iyi sorgulanırsa- vertigo değil dengesizlik vardır. • Klinisyenler vertigo ile dengesizlik ayırımını anamnez ve fizik/ nörolojik muayene ile yapmalıdır.
  • 21. • Oda mı dönüyor yoksa düşme hissi mi mevcut ? • Bayılma veya bilinç kaybı oluyor mu ? • Yürüyüş bozuklukları var mı ? • Baş dönmeniz ne zaman başladı ? • Sürekli mi yoksa ataklar halinde mi oluyor ? • Ataklar halindeyse bir atak ne kadar sürüyor ? • Ataklar hangi durumlarda oraya çıkmaktadır ? • Ataklar arasında tamamen normal misiniz ? • Birlikte işitme kaybı veya kulak çınlaması var mı ? • Birlikte bulantı – kusma ya da baş ağrısı var mı ? • Baş dönmesinin ortaya çıktığı veya arttığı pozisyonlar var mı ? • Daha önce böyle şikayetleriniz oldu mu? • Sigara veya alkol içiyor musunuz? • Kafa travması veya herhangi bir ameliyat geçirdiniz mi? • Sizce bu şikayetin sebebi nedir?
  • 22.
  • 23. 17718 hasta Brandt&Dieterich&Strupp* • benign paroxysmal positional vertigo (BPPV) 17.1% • phobic postural vertigo* 15% • central vestibular syndromes 12.3% • vestibular migraine 11.4% • Menière's disease 10.1% • vestibular neuritis 8.3% • bilateral vestibulopathy 7.1% • vestibular paroxysmia 3.7% • psikojenik vertigo % 2.9 • perilenf fistülü % 0.5 • nedeni bilinmeyen % 2.7 • Diğer % 8.8 *YENİ adı *persistan postural algısal dizziness* ; Kronik sübjektif dizziness veya fonksiyonel bozukluk grubu hastaları kapsar. *1988–2012: Vertigo clinic of Ludwig Maximilian University and the German Center for Vertigo and Balance Disorders
  • 24.
  • 25.
  • 26. Vertigo sürelere göre klinik öngörü • Saniyeler süren rekürren vertigo >> BPVV • Dakikalardan saate uzayan tek epizod >> migren, TIA ya da beyin sapı/ labirint iskemisi • Günler süren ataklar >> vestibüler nörit, MS, beyin sapı/ serebellum iskemisi
  • 27. Vertigo eşlikçi bulgulara göre klinik öngörü • İşitme kaybı ve tinnitus varsa >> İç kulak (Meniere hast.) • Nörolojik muayene defisit varsa >> santral vertigo (inme, MS..vb) • Vertigo ile birlikte başağrısı, fotofonofobi >> vestibüler migren • Nefes darlığı, çarpıntı, terleme,kaygı >> panik atak
  • 28. İLK AKUT SPONTAN VERTİGO ATAĞI Akut Vestibüler Sendrom • Hayatında ilk defa bulantı, kusmanın eşlik ettiği izole vertigo atağı geçiren bir hastada neden – vestibüler nörit ? – serebrovasküler olay? • Ani, spontan, izole, tek taraflı, total ya da subtotal periferik vestibüler işlev kaybı çoğunlukla; – Vestibüler nöritis (labirentit) ‘dir.
  • 29. Özetle Sürece göre şu şekilde ayrılabilir; 1) Tekrarlayan vertigo atakları: örn; benign paroksismal pozisyonel vertigo (BPPV), Menière hastalığı ve vestibular migren 2) Akut spontan vertigo : günler sürer , örn; akut unilateral vestibulopati, beyin sapı veya serebellar infarkt. 3) Aylar ve yıllar süren semptomlar: örn: bilateral vestibulopati ve psikojenik vertigo.
  • 30. İLK AKUT SPONTAN VERTİGO ATAĞI serebrovasküler! • Ani başlangıç • İleri yaş • Vasküler risk faktörleri/aile öyküsü • Eşlik eden başağrısı • Fokal nörolojik bulgu ( dizartri,ses kısıklığı,diplopi,afazi,parezi,duyu kusuru..) • Head thrust (baş çevirme) testi(-) • Nistagmus – Vertikal-torsiyonel – Yön değiştiren – Görsel fiksasyon ile suprese olmaz.
  • 31.
  • 32.
  • 33. İLK AKUT SPONTAN VERTİGO ATAĞI Santral x Periferik PERİFERİK SANTRAL Nörolojik bulgu yok sıklıkla Dengesizlik Hafif-orta şiddetli Nistagmus Görsel fiksasyon ile inhibe Tek yönlü Görsel fiksasyon ile değişmez Bakış yönüne göre yön değiştirir Head Thrust Test Pozitif Negatif Skew deviasyon Tipik değil Mevcut Kompensasyon Hızlı Yavaş
  • 34. Yapılan hatalar 1. Vertigoyu dengesizlikten ayıramamak 2. Pozisyonel test yapmayı bilmemek ya da yapmamak 3. Baş çevirme testi yapmamak ya da yapmayı bilmemek 4. Başağrısı olmadan da migrenin vertigoya neden olduğunu bilmemek 5. Odiyogram istememek ya da değerlendirememek 6. Hastayı atak sırasında değerlendirmeyi planlamamak 7. Hastayı ayrıntılı olarak muayene etmeden manyetik rezonans görüntüleme (MRG) istemek.
  • 35.
  • 36. Dengesizlik Her zaman vestibüler nedene bağlı değildir. • % 20’sinde ; – unilateral veya bilateral vestibüler kayıp veya benign pozisyonla ilişkili vertigo • % 40’ındaki nörolojik nedenler; – Periferal veya miyelopatiye bağlı sensoriyel ataksi – Parkinson hast., progresif supranükleer paralizi (PSP) gibi ekstra piramidal nedenler – Edinilmiş ya da katılımsal serebellar ataksi – Arka fossa tümörü – Normal basınçlı hidrosefali – Ortostatik tremor • Diğer % 40’ı; – Görme keskinliğinde azalma – Eklem replasmanı, artrit – Presbistatis
  • 37. • İlaç yan etkisi (etkileşim,SSRI..vb ani kesme) • Psikiyatrik durumlar • Metabolik durum • Anemi, hipoglisemi, anjina, MI*.. • Presenkop akılda tutulmalı… *%37’sinde tek semptom vertigo (Newman-Toker 2008)
  • 38. Periferik+Santral Vertigo?! Kafa karıştırıcı.. Çok ender olarak tipik BPPV ; • multipl skleroz (Frohman EM,2000), • tümör (Dunniway HM,1998), • malformasyon veya dejenerasyon (Bertholon P,2002) gibi posteriyor fossa hastalıklarında görülebilir. • BPPV çok sık olduğu için bu hastalarda ikisi de olabilir.
  • 39. • BU ARADA BEYİN MR’INA ÇOK GÜVENMEYİN, • MRG küçük lezyonları göstermeyebilir! • Saber Tehrani AS et al. Small strokes causing severe vertigo: frequency of false-negative MRIs and nonlacunar mechanisms. Neurology. 2014 Jul 8;83(2):169-73. • ÖYKÜ VE NÖROLOJİK MUAYENE HER ZAMAN DAHA YÖNLENDİRİCİDİR; • HINTS diye bir kısaltma var, yatak başı vestibüler testleri ifade ediyor; • Head impulse test • Nistagmus yönü • Test of Skew • HINTS yatak başında yapılırsa MR’dan daha sensitif! https://www.youtube.com/watch?v=1q-VTKPweuk
  • 40.
  • 41. Vestibüler migren Migren ve vertigo ko-morbid durumlar(%3.2)* – Vertigo ve ilişkili semptomlar kontrollere kıyasla migrenlilerde daha fazla (Meniere, BPV, anksiyete ile ilişkili vertigo) – Migrenlilerin %36’sında baş ağrısız dönemde vertigo (Kuritzky 1981, Split W-Neuman W 1999) – Dizziness’lıların %38’inde migren varken, vertigosu olanların %16-61’inde migren tanısı (Neuhaser 2001,Lee et al. 2002) *Lempert T, Neuhauser H, Daroff RB. Vertigo as a symptom of migraine. Ann N Y Acad Sci. 2009 May;1164:242- 51.
  • 42. Vestibüler Migren • Yaşam boyu prevalansı %1’lerde • İhmal edilen bir tanı* • Migren’lilerin %9-11’inde görülür. • K /E : 1.5-5 /1 • Migren sürecinin ortalama 8.yılında başlar. • Yeni IHS başağrısı sınıflamasında(2018) «vestibüler migren» ek bölümde tartışmada yer alıyor. (ana sınıflamada henüz yok) • Tedavisi, migrenin tedavisidir.
  • 43. Vestibüler migren Previously used terms: • Migraine-associated vertigo/ dizziness; • migraine-related vestibulopathy; • migrainous vertigo. Diagnostic criteria: A. At least five episodes fulfilling criteria C and D B. A current or past history of Migraine without aura or Migraine with aura C. Vestibular symptoms of moderate or severe intensity, lasting between five minutes and 72 hours D. At least half of episodes are associated with at least one of the following three migrainous features: 1-headache with at least two of the following four characteristics: a) unilateral location b) pulsating quality c) moderate or severe intensity d) aggravation by routine physical activity 2. photophobia and phonophobia 3. visual aura E. Not better accounted for by another ICHD-3 diagnosis or by another vestibular disorder
  • 44.
  • 45. Migren’de görülen diğer dizziness sebepleri – Meniere’s Hastalığı – BPPV – Motion sickness – Ortostatik hipotansiyon – Depresyon ve Panik bozukluk *Bir migrenli hastada baş dönmesi varsa HER ZAMAN Vestibüler Migren olmayabilir!
  • 46. Yaşa bağlı dengesizlik • Disequilibirium of aging/elderly • Presbistazis • 65 yaş üzeri 3 hastadan biri düşmektedir.. • Düşmelerin önemli bir nedeni. – İzolasyon – Depresyon – Self kontrol ve otonomi’nin azalması • Ortostatik hipotansiyon* • Vestibüler supresanların/ gereksiz ilaçların kesilmesi • Vestibüler rehabilitasyon (Beynin, alternatif visüel ve proprioseptif ipuçlarını kullanabilmesini sağlayacak egzersizler >> denge ve yürüyüşü düzeltir)
  • 47. Vestibüler paroksizm • Rekürren, spontan, kısa süreli dönme veya dengesizlik atakları; < 1 dk • Günde 30 kereden fazla. • Vestibüler paroksizm, serebellar köşedeki arterler ile 8.sinirin teması sonucu oluşmaktadır (nörovasküler kontakt*). • Tedavisinde karbamazepin işe yarar.
  • 48. İlk akut spontan vertigo atağında, • Nörolojik muayene yap. • Her zaman serebrovasküler olayı aklında tut. Dengesizliği olan hastada; • Ortostatik hipotansiyonu her zaman düşün. • B 12 düzeyi ve D vitamini düzeylerini iste. • İlaç kullanımını sorgula, vestibülotoksisiteyi düşün. • Posterior fossa tümörünü veya malformasyonunu hatırla • Spinal kord ya da periferal sinir patolojisini olabileceğini de düşün.
  • 49. Özetle.. • VERTİGO; genellikle otolojik sorunlar çok nadiren santral. • DENGESİZLİK; genellikle santral sebepler, immobilite,güçsüzlük,diyabet,ilaçlar,alkol • BAŞTA HAFİFLİK; Vasküler olaylar,anemi, hipoglisemi,kontolsüz diyabet • DIZZINESS/GIDDINESS; Psikojenik (sıklıkla anksiyete bozuklukları, Panik boz..vb)
  • 50. VERTİGO’da tedavi • 1) Fizik manevralar ve denge çalışmaları (BPPV için, vestibüler defisite yönelik) • 2) Farmakoterapi ve intratimpanik uygulamalar ( Meniere hastalığı, akut vestibülopati, vestibüler migren, vestibüler paroksizm için ) • 3) Psikoterapi (fonksiyonel dizziness için)
  • 51. Tedavi • Önemli olan sebebi bulmak / bilmek • Ona yönelik yaklaşım sergilemektir. • Semptomatik yaklaşım olarak; – Antihistaminikler (meklizin, dimenhidrinat) – Anti emetikler (proklorperazin, prometazin,metoklopramid) – Benzodiazepinler (diazepam, lorazepam) kullanılabilir. • Etyolojiye odaklan tedaviye değil!
  • 52. Vestibüler REHABİLİTASYON • Santral olaylarda vestibüler sistemin entegrasyonu-yeniden yapılanması aylar sürer (3-12 ay) • Uyanıklık, stres, histamin ve hareket bu rehabilitasyon sürecini hızlandırır* *ilaçlar!?
  • 53. Vestibüler Rehabilitasyon • Vestibulospinal • Vestibuloserebellar • Vestibulooküler Refleksler yolu ile sağlanır. – Nintendo wii – Gen terapileri – Vestibüler implant sistemleri
  • 54.
  • 55.
  • 56.
  • 57.
  • 58. Neurol Clin Pract 2011;1;24.Kevin A. Kerber and Robert W. Baloh The evaluation of a patient with dizziness
  • 59. Neurol Clin Pract 2011;1;24.Kevin A. Kerber and Robert W. Baloh The evaluation of a patient with dizziness
  • 60. Vaka-1 • 45 y,E,Avukat • 6 haftadır devam eden pozisyonel baş dönmesi • Sağa döndüğünde/yukarı bakışta tetikleniyor. • Otolojik ya da nörolojik semptom yok. • 2 ay önce şiddetli vertigo, bulantı,kusma, 1 gün sürmüş, acilde labirentit teşhisi ile prometazin başlanmış. Bu ilacı düzensiz kullanmış. • Akut ataktan sonra devam eden (birkaç gün) bulantı ve ciddi dengesizlik, iş gücü kaybı(+) • İşe döndükten sonra orta derecede bir dengesizlik var ve ani baş hareketleri ile ortaya çıkan sersemlik tarifliyor. • Bu şikayetler giderek azalmakla beraber hala pozisyonla ilişkili vertigodan yakınıyor.
  • 61. Vaka-1 öntanı? • 2 ay önceki şiddetli atak vestibüler nörinit ile uyumlu olabilir • Hastanın persistan semptomları ise BPPV ile ilişkili görünüyor.
  • 62. Vaka-1 muayene • Tandem walk dışındaki muayeneleri normal. • Dix-Hallpike sağda(+) kısa süreli latansı olan 15 sn’de sonlanan yukarı rotatuar nistagmus. • Yapılan vestibüler testler (VNG,VEMP,posturografi..) sağ kulakta vestibüler kayıp – vestibülooküler, vestibülospinal asimetriyi gösterdi. Kısmen kompanse olmuş, ilaç kullanımı ile ilişkili?
  • 63. Vaka-1 ayırıcı tanı • Labirent konküzyon (kafa/temporal kemik travması) • Santral vertigo (medulla oblangata-vestibüler çekirdekler, serebellum-vermis) • Atipik bulgular varsa nörogörüntüleme istenmeli.
  • 64. Benign paroksizmal pozisyonel vertigo • Vertigo’nun en sık nedeni BPPV’dir. • Karakteristik semptom ve bulgular; baş hareketleri ile ilişkili,saniyeler sürer. • En sık (%85) posterior semisirküler kanal kaynaklı. • Tek&etkili tedavi Manevra (literatür) • Manevra, canalit-otolit (otokonia-kristaller yani) repozisyon prosedürü demektir. • Uzun dönem rekürrens %50. • Kafa travması, uzun süreli yatış, vestibüler nörit sonrası • Türkiye’de betahistin GEREKSİZ reçeteleme oranı %46’larda , Bu oranlar UK %12, USA % 16.
  • 65. BPPV • Vakaların %60-70’i dört hafta içinde spontan iyileşir. • %30 kadarında semptomlar sebat eder. • Dix-Hallpike >> nistagmus >> düzeltici manevra(Epley, Semont, Brandt-Daroff..) • Dix-Hallpike (-) ise ev egzersizi >>Brandt-Daroff
  • 66. Vaka-2 • 43 y,K,muhasebeci • Uzun yıllardır «dizziness» yakınması • Gerçek vertigo’dan ziyade sersemlik ve dengesizlik hissi. • Ani baş hareketleri, market alışverişi, araba sürerken..oluşan şikayetler dakikalardan saatlere kadar değişiyor. • Yükseğe çıkmaktan kaçınıyor. • Dengesizlik ile beraber el ve ayaklarda uyuşukluk tanımlıyor. • Otolojik semptom yok. • 20’li yaşlarda panik atak öyküsü.
  • 67. Vaka-2 öntanı? • Hastanın şikayetlerini vestibüler sistemde bir yere lokalize etmek zor. • Space and motion discomfort- gerçek ve algılanan hareket arası uyumsuzluk- • yani normal uzaysal oryantasyon için gerekli olan ile visüel ve kinestetik informasyonun yetersiz ve karışık algılanması. • bu durumla birlikte paresteziler görülebilir ve bu atak esnasındaki anksiyete ile ilişkili olabilir. • Vestibüler bozukluk ve anksiyete bozukluğu birlikte olabilir..
  • 68. Vaka-2 muayene • Tüm muayeneler Normal.
  • 69. Fobik Postural Vertigo(psikojenik) • Fobi ve vertigonun buluşma yeri! • Aslında şikayet dengesizliktir* • Şikayetler özgül zaman ve yerlerde anksiyete ile ortaya çıkar. • Kronik subjektif dizziness!!! • Devamlı sabit olan başta hafiflik, postural ya da dalgalı seyirli sersemlik… • Normal denge muayenesi. • Vestibüler rehabilitasyon • Bilişşel davranışçı yöntemler • Gerekirse SSRI’lar.
  • 70. Vaka-3 • 30 y,E,öğretmen • 3 gün önce ani başlayan ve devam eden şiddetli baş dönmesi, dengesizlik, bulantı, kusma. • Pozisyonla ilişkisiz. Yatar pozisyonda yakınması yok. Arada bulanık gördüğünü ifade ediyor. • İşitmesi normal. • Acil servisten nöroloji polikliniğine sevkedilmiş.
  • 71. Vaka-3 öntanı? • Akut vestibüler sendrom kliniği ile gelen bu hastada ağırlıklı olarak düşünülen tanı vestibüler nörit olabilir. • Diğer nedenlere bağlı labirentit’lerde, öncesinde enfeksiyon, bazen işitme kaybı eklenebilir. Ayrıca ağrı da olur. • Meniere hastalığı ve vestibüler migren • Santral nedenler (iskemi, MS..)
  • 72. Vaka-3 muayane • Sürekli tetiklenen objektif vertigo • Osilopsi, çizgi testi bozuk. • Sola vuran spontan horizontal/rotatuar nistagmus • Otolojik muayene normal. • Head-thrust anormal.(soldan sağa vuran nistagmus)
  • 73. Vestibüler Nörit • Viral etyoloji,ani başlangıç • En sık vestibüler sinir superior parçası tutulur. • Sağ ve sol labirint afferent uyarıları arasındaki tutarsızlık. • Hastaların %10-15’inde haftalar içinde tipik BPVV gelişebilir.(labirent etkilenmesi>hareketlenen otokonialar> kanalolithiasis) • Bazen somatoform fobik postural vertigo’ya dönüşebilir. • Steroid etkili(1 kontrollü, çok sayıda kontrolsüz çalışma)
  • 74.
  • 75. Vaka-4 • 80 y,E • Uzun yıllardır olan ama son 6 aydır (katarakt op.sonrası başlamış) artan yürürken dengesizlik yakınması, bazen sersemlik oluyor. Pozisyonel değil. • Baş dönmesi, işitme kaybı yok. • Ailesine göre dengesizliği gitgide artmış ve daha sedanter hale gelmiş. • KR.MRG; yaygın ak madde lezyonları, falx cerebri’de kitle etkisi olmayan menengiom. • Medikal tedavi(meklizin) faydasız.
  • 76. Vaka-4 ön tanı? • Nonspesifik bir denge bozukluğu • Faydalı olacak diğer bilgiler; 20 yıllık hipertansif, ex-smoker, daha öncesinde tekrarlayan vertigo, dengesizlik öyküsü yok. • Dengesizliğe katkıda bulunabilen faktörler; ileri yaş, muhtemel atereoskleroz, sigara kullanımı, vizyon değişimi yaratan göz op., uzun süreli hareketsizlik.
  • 77. Vaka-4 muayene • Çizgi testi minimal bozukluk • Orta derecede bilateral SNİK • Vestibüler laboratuar testleri nonspesifik, yaşla ilişkili değişiklikler. • Tanı; Yaşa bağlı dengesizlik (multi sensory deficit )
  • 78.
  • 79. Kaynaklar • Michael G. Halmagyi, Gülden Akdal. Journal of Neurological Sciences [Turkish] 22(2):21;142-160, 2005 • Vertigo and Dizziness, Oxford Neurology Library, 2014, Büki&Tarnutzer. • Vestibular Disorders, A case study Approach to Diagnosis and Treatment, Oxford Uni.press, 2010, Furman&Cass&Whitney • Vertigo ve Dizziness, Sık yakınmalar, T.Brandt,M.Dieterich,M.Strupp, Springer,2004. • Postür Denge ve Yürüme Bozuklukları, TND Yürüme ve Denge Bozuklukları Çalışma Grubu Yayınları,2008.
  • 80. «Anxiety is the dizziness of freedom.» Kierkegaard