Unioni evropian

1. UNIONI EVROPIAN
Për Unionin Evropian
Unioni Evropian paraqet integrim unik të shteteve
sovrane evropiane fuqimisht kanë vendosur të
ndajnë ardhmërinë e përbashkët dhe të bashkojnë
një pjesë të sovranitetit të tyre nacional.
Vendet anëtare të UE-së një pjesë të
kompetencave të tyre për miratimin e vendimeve
ua delegojnë instituteve evropiane që i kanë
themeluar që vendimet për çështje specifike të
mund të miratohen në mënyrë demokratike e që
janë me interes të përbashkët në nivelit të
Evropës.
Termi Union Evropian në përdorim zyrtar ka hyrë
me Marrëveshjen e Unionit Evropian (Mastriht
më vitin 1993), me të cilën janë zëvendësuar tri
integrimet juridike të shteteve të Evropës
Perëndimore: Bashkësisë Ekonomike Evropiane
(EES - Europian Economik Community), Bashkësisë Evropiane për thëngjill dhe çelik (ECSC -
European Coal and Steel Community) dhe Bashkësisë Evropiane për energji atomike (EUROATOM
- Europian Atomic Energy coommunity).
Procesi i integrimit evropian sot ka ndikim mbi tërë kontinentin, kurse kjo është pjesë e botës që
shpejt ndryshon dhe së cilës i duhet formë e re e stabilitetit.
Zhvillimi i qëndrueshëm, trendët populluese, dinamika ekonomike, solidariteti social dhe përgjigjja e
progresit të shkencave janë çështje që nuk mund të zgjidhen me sukses në nivel nacional.
Sot, dekada e parë e shekullit 21 ofron ardhmëri më të ndritur, por gjithashtu e përball Evropës me
sfida dhe vështirësi të reja. Unioni Evropian është i hapur për çdo shtet evropian që i plotëson kriteret
demokratike, politike dhe ekonomike për anëtarësim.
Zgjerimi e forcoi demokracinë, e bëri Evropën më të sigurt dhe e rriti potencialin e saj për tregti dhe
rritje ekonomike. Institucionet e UE-së e dëshmuan vlerën e vet, por ato patjetër të përshtaten që të
mund të përballen me zgjerimin e UE-së dhe me numrin gjithnjë e më të madh detyrash që ajo duhet
t'i kryejë. Çdo ndryshim definitiv i sistemit të tanishëm doemos të sigurojë pluralizëm dhe respektim
të dallimeve që janë vlera më e shtrenjtë e popujve evropianë. Reformat doemos duhet të fokusohen
edhe në procesin e vendimmarrjes.
Nga 1 korrik i vitit 2013 Unioni Evropian ka 28 shtete anëtare dhe më tepër se 500 milionë banorë.
Bashkëpunimi i shteteve anëtare bazohet në lëvizjen e lirë të mallrave, shërbimeve, njerëzve dhe
kapitalit në kuadër të UE-së pa kufizim në aspekt të doganave ose të pengesave tjera. Me qëllim të
funksionimit të kësaj, UE-ja e themeloi Tregun e brendshëm. Vendet anëtare të Unionit

2. bashkëpunojnë edhe në sferat e tjera: mbrojtje të ambientit jetësor, bujqësisë, luftës kundër krimit të
organizuar.
Bashkëpunimi shengen në të njëjtën kohë quhet Unioni i pasaportave të
UE-së që do të thotë se shtetet që marrin pjesë në të nuk kanë kontroll të pasaportave gjatë kalimit të
kufijve në kuadër të rajonit të shengenit. Shtetasit të një shteti shengen nuk kanë nevojë për pasaportë
gjatë udhëtimit në shtetin tjetër shengen, mjafton që të posedojnë letërnjoftim nacional. Dispozitat
shengene gjithashtu, parashohin dhe bashkëpunim më të afërt dhe koordinim në mes kufijve dhe
autoriteteve doganore, organet kompetente për dhënie të vizave, gjyqet dhe policitë e shteteve
anëtare. Një nga instumentet kryesore për arritje të këtij bashkëpunimi është Schengen information
System, që paraqet bazë të zgjeruar të të dhënave e cila u mundëson këtyre zyrtarëve të këmbejnë
informacione nga i tërë territori shengen.
Sfida kryesore është që të ruhet paqja dhe siguria edhe jashtë kufijve të Unionit Evropian. Që të
ballafaqohet me këtë sfidë UE-ja zhvillon politikë të përbashkët të jashtme dhe të sigurisë që të mund
të veprojë si fuqi stabiliteti, mirëkuptimi dhe bashkëpunimi në suaza botërore.
Rreth gjysma e shteteve anëtare të UE-së marrin pjesë në Unionin monetar evropian. Në këto shtete
përdoret valuta e përbashkët euro. Shtetet e tjera anëtare, ose nuk marrin pjesë ose nuk i plotësojnë
kushtet për hyrje në Unionin monetar.
Një shtet anëtar nuk guxon t'i favorizojë prodhimet dhe shërbimet e veta. Doemos duhet të
mundësohet blerje dhe shitje të mallit me kushte të njëjta në tërë territorin e UE-së. Prandaj, UE ka
një shkallë të përbashkët doganore dhe një politikë të vetme tregtare.
Qëllimi i Politikës së përbashkët bujqësore të UE-së është që të sigurojë bujqësi të kontinuar dhe
prodhim të ushqimit të shëndetshëm. Një pjesë e madhe nga Buxheti i UE-së harxhohet për politik
bujqësore.
Bujqësia, pylltaria dhe zhvillimi rural janë kruciale për shfrytëzim të tokës dhe për administrim me
resurse natyrore në trevat rurale Evropiane.
Forcimi i politikës zhvillimore dhe rurale evropiane paraqet prioritet të UE-së
UE ka rregulla të përbashkëta për mbrojtje dhe përmirësimin e mjedisit jetësor, mbrojtjen e shëndetit
të njerëzve dhe shfrytëzim të drejtë të pasurive natyrore.
Shtetet anëtare të UE-së bashkëpunojnë në luftë kundër krimit të organizuar ndërkombëtar.
Ekzistojnë rregulla të përbashkëta të luftës kundër terrorizmit tregtisë me drogë dhe pornografisë së
fëmijëve. Në luftë kundër krimit bashkëpunojnë organet doganore dhe policore dhe prokuroritë
publike të shteteve anëtare të UE-së.
Qëllimi themelor i politikës së përbashkët imigruese është që të përmirësohet menaxhimi me
migrimin nëpërmjet qasjes së koordinuar duke pasur parasysh gjendjen ekonomike dhe demografike
të UE-së.