Sprawozdanie merytoryczne z realizacji XIII Małopolskich Dni Dziedzictwa Kulturowego (2011).

1. Raport końcowy projektu
Twarze Małopolski. XIII Dni Dziedzictwa Kulturowego
Opracowanie: Joanna Osiewicz-Lorenzutti
MAŁOPOLSKI INSTYTUT KULTURY
Kraków 2011
Projekt Twarze Małopolski. XIII Dni Dziedzictwa Kulturowego realizowany przez Małopolski Instytut Kultury był
współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Małopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2007–2013
oraz ze środków Województwa Małopolskiego.

2. ZAŁOŻENIA ORAZ CELE PROJEKTU
Założenia projektu
Cele ogólne projektu
Cele szczegółowe projektu
OPIS REALIZACJI PROJEKTU
Okres realizacji
Prezentowane obiekty
Zespół projektowy
Partnerzy / współrealizatorzy działań
Produkty oraz rezultaty projektu
WNIOSKI Z BADAŃ EWALUACYJNYCH I REKOMENDACJE
Wnioski z badań ewaluacyjnych
Zgodność rezultatów i efektów z celami projektu
Rekomendacje
SPIS ZAŁĄCZNIKÓW
Strona 2 z 19

3. ZAŁOŻENIA ORAZ CELE PROJEKTU
Małopolskie Dni Dziedzictwa Kulturowego to jedno z największych cyklicznych wydarzeń ukazujących
i promujących bogactwo kulturowe Małopolski. Powstały z inicjatywy Zarządu Województwa
Małopolskiego, a realizowane są przez Małopolski Instytut Kultury. Co roku, podczas dwóch majowych
dni, można nieodpłatnie zwiedzać wybrane obiekty, korzystając z materiałów przygotowanych
specjalnie w tym celu, a także poznawać przeszłość i tradycje regionu, uczestnicząc w licznych
imprezach towarzyszących. Wśród udostępnianych zabytków często znajdują się obiekty mało znane
lub na co dzień niedostępne, pozostające często w rękach prywatnych.
W projekcie Twarze Małopolski. XIII Dni Dziedzictwa Kulturowego zaproponowano odkrywanie
Małopolski w nowej formule: dwanaście wybranych zabytków dziedzictwa kulturowego Małopolski
zostało zaprezentowanych poprzez związane z nimi, ważne dla Małopolski postacie („twarze”) –
artystów, naukowców, możnowładców, przedstawicieli różnych stanów i grup narodowościowych.
Założenia projektu
Projekt Twarze Małopolski. XIII Dni Dziedzictwa Kulturowego polegał na przygotowaniu
i przeprowadzeniu imprezy o charakterze festiwalowym w 12 miejscach: w Krakowie (trzy obiekty na
trasie krakowskiej) oraz dziewięciu obiektów w obrębie trzech wybranych tras na terenie Małopolski.
Główne wydarzenia w projekcie zaplanowane zostały na pierwszą połowę maja 2011, z kulminacją
w postaci „weekendu z zabytkami” przypadającym 14 i 15 maja 2011. Program wydarzeń obejmował
także wystawę plenerową na Małym Rynku oraz emisję specjalnie przygotowanego cyklu filmów
dokumentalnych poświęconych dziedzictwu regionu.
Udział we wszystkich wydarzeniach oferowanych w ramach projektu wedle założeń był bezpłatny, co
miało podnieść atrakcyjność imprezy oraz umożliwić udział w programie wszystkim zainteresowanym,
bez względu na stopień zamożności. Miało to w szczególny sposób zachęcić do uczestnictwa grupy
rodzinne, ze względu na stworzenie znakomitej okazji do atrakcyjnego i pożytecznego wykorzystania
czasu wolnego.
Ze względu na szeroką formułę programową, obejmująca jednoczesną prezentację dwunastu
zabytkowych obiektów/miejsc zlokalizowanych na terenie kilku różnych powiatów (w tym Kraków),
konieczne było stworzenie kilku zespołów programowych oraz przygotowanie oferty programowej
w porozumieniu i ścisłej współpracy z gospodarzami obiektów wybranych do udziału w projekcie.
Instytucje lub osoby prywatne, będące właścicielami lub zarządcami tych miejsc miały zostać
zaproszone do współtworzenia unikalnego programu kulturalnego (obejmującego m.in. koncerty,
wystawy, spektakle, warsztaty, spotkania, projekcje) realizowanego podczas majowego „weekendu
z zabytkami”. W porozumieniu z gospodarzami miejsc/obiektów ustalone miały zostać także zasady
zwiedzania i zakres udostępniania zabytków – zgodnie z obowiązującymi przepisami bezpieczeństwa
oraz innymi wymaganymi normami.
Cele ogólne projektu
Celem ogólnym projektu Twarze Małopolski. XIII Dni Dziedzictwa Kulturowego był wzrost
konkurencyjności Małopolski poprzez wzbogacenie jej atrakcyjności turystycznej, realizowany jako
wykorzystanie strategicznego zasobu regionu, jakim jest jego dziedzictwo kulturowe, a którego
rezultatem będzie zwiększenie ruchu turystycznego w Małopolsce.
Cele szczegółowe projektu
Celem bezpośrednim projektu Twarze Małopolski. XIII Dni Dziedzictwa Kulturowego był rozwój
cyklicznego programu Małopolskich Dni Dziedzictwa Kulturowego jako markowego produktu
regionalnego, nakierowanego na promocję zasobów dziedzictwa kultury Małopolski oraz budowanie
form aktywnego uczestnictwa w kulturze dla mieszkańców Małopolski, a także odwiedzających region
turystów.
Strona 3 z 19

4. W wyniku realizacji projektu region miał zyskać ważną imprezę w formule festiwalu dziedzictwa
Małopolski o zasięgu ponadregionalnym, na którą złożyło się 12 imprez kulturalnych związanych z 12
zabytkowymi obiektami/miejscami, 1 wystawa plenerowa inspirowana dziedzictwem regionu, 12
filmów dokumentalnych poświęconych ważnym małopolskim miejscom i postaciom oraz 1 konkurs
plastyczny Skarby Małopolski wraz z wystawą pokonkursową. Szacowano, że oferta ta zaangażuje do
uczestnictwa nie mniej niż 378 150 odbiorców, w tym mieszkańców miasta i regionu oraz turystów
krajowych i zagranicznych.
Projekt Twarze Małopolski. XIII Dni Dziedzictwa Kulturowego miał przyczynić się bezpośrednio do
realizacji następujących celów:
 wspomaganie rozwoju województwa małopolskiego poprzez kreowanie nowoczesnego
wizerunku dziedzictwa kulturowego jako potencjału rozwoju lokalnego oraz promocję
przestrzeni regionalnej Małopolski – miejsca dla inwestowania w oparciu o zasoby
dziedzictwa kultury;
 promocja zasobów dziedzictwa kultury i oferty turystyki kulturowej regionu w Małopolsce
oraz na Śląsku, którego mieszkańcy oraz liczne grupy turystów są ważnymi klientami
przedsięwzięć z zakresu przemysłów czasu wolnego w Małopolsce;
 promocja wysokiej jakości uczestnictwa w kulturze na obszarach o niższej aktywności
turystyczno-kulturalnej, a pośrednio wskazywanie lokalnym społecznościom ich potencjału
w zakresie rozwoju turystyki kulturowej i wzmacnianie ich tożsamości poprzez
wskazywanie wartości lokalnego dziedzictwa kultury;
 tworzenie szerokich koalicji partnerskich (instytucje kultury województwa małopolskiego,
samorząd wojewódzki, samorządy lokalne, gospodarze obiektów, organizacje
pozarządowe, firmy sektora kultury) na rzecz efektywnego zarządzania ofertą kulturalną
regionu, zorganizowaną w oparciu o obieg gospodarczy w sektorze przemysłów czasu
wolnego (lokalne firmy i organizacje pozarządowe jako współrealizatorzy programu Dni
Dziedzictwa, Dni Dziedzictwa jako przestrzeń lokalnych innowacji w sektorze kultury);
 wspomaganie rozwoju województwa małopolskiego na polu społecznym i jakości życia
poprzez budowanie wysokiej jakości oferty kulturalnej regionu oraz kreowanie
świadomości społecznej odpowiedzialności wśród mieszkańców Małopolski za ochronę
dziedzictwa kultury;
 deglomeracja ruchu turystyki kulturowej w Małopolsce poprzez budowanie szans dla
miejsc mniej znanych a bogatych w walory dziedzictwa kulturowego, co ma umożliwić
równomierniejsze wykorzystanie lokalnych zasobów dla turystyki w Małopolsce,
a w efekcie przełoży się na większą spójność wewnątrzregionalną województwa;
 promocja wysokiej jakości uczestnictwa w kulturze na obszarach wiejskich w Małopolsce,
a pośrednio wskazywanie lokalnym społecznościom ich potencjału w zakresie rozwoju
turystyki kulturowej i wzmacnianie ich tożsamości poprzez wskazywanie wartości
lokalnego dziedzictwa kultury;
 rozwój potencjału instytucjonalnego Małopolskiego Instytutu Kultury w zakresie tworzenia
programów kulturalnych dedykowanych aktywnej ochronie dziedzictwa kulturowego oraz
wspomaganiu rozwoju przemysłów czasu wolnego.
OPIS REALIZACJI PROJEKTU
Okres realizacji
Projekt był realizowany w okresie od 2 sierpnia 2010 r. do 30 czerwca 2011 r.
Prezentowane obiekty
W ramach projektu Twarze Małopolski. XIII Dni Dziedzictwa Kulturowego zaprezentowanych zostało
12 obiektów. Ich wybór dokonany został na podstawie przyjętych kryteriów atrakcyjności,
dostępności, komplementarności w stosunku do pozostałych obiektów oraz obiektów prezentowanych
w poprzednich dwunastu edycjach Dni Dziedzictwa. Bardzo ważnym czynnikiem były także zdolności
Strona 4 z 19

5. organizacyjnej instytucji/osób zarządzających obiektami do współorganizowania i obsługi tego typu
imprezy.
Obiekty prezentowane w projekcie Twarze Małopolski. XIII Dni Dziedzictwa Kulturowego podzielone
zostały na 4 trasy:
TRASA I: KRAKOWSKA
 Kolegiata pw. św. Anny (ul. św. Anny 11)
- „twarz”: Józef Tischner
 Kino „Kijów” (obecnie KIJÓW.CENTRUM) (al. Zygmunta Krasińskiego 34)
- „twarz”: Krakowski Festiwal Filmowy
 Regionalne Muzeum Młodej Polski „Rydlówka" Oddziału Krakowskiego PTTK (ul. Włodzimierza
Tetmajera 28)
- „twarz”: Lucjan Rydel
TRASA II: OKOLICE OLKUSZA
 Poliptyk olkuski – bazylika kolegiacka pw. św. Andrzeja w Olkuszu (gmina Olkusz)
- „twarz”: Jan Wielki
 Pustynia Błędowska (Klucze, gmina Klucze)
- „twarz”: Pan Twardowski
 Rezerwat przyrody Dolina Racławki (gmina Krzeszowice)
- „twarz”: Stanisław Pagaczewski
TRASA III: OKOLICE OŚWIĘCIMIA
 Pałac w Ryczowie (gmina Spytkowice)
- „twarz”: gen. Zygmunt Piasecki
 Muzeum Zamek w Oświęcimiu (gmina Oświęcim)
- „twarz”: Eufrozyna – księżna oświęcimska
 Muzeum im. Aleksandra Kłosińskiego w Kętach (gmina Kęty)
- „twarz”: Aleksander Kłosiński
TRASA IV: POŁUDNIOWA
 Kościół i klasztor Klarysek w Starym Sączu (gmina Stary Sącz)
- „twarz”: św. Kinga
 Sanatorium „Patria” w Krynicy-Zdroju (gmina Krynica-Zdrój)
- „twarz”: Jan Kiepura
 Cerkiew pw. św. Jakuba Młodszego w Powroźniku (gmina Muszyna)
- „twarz”: Jan Peregryn
Szczegółowy opis obiektów wybranych do prezentacji znajduje się w załączniku nr 1.
Zespół projektowy
kierownik projektu: Joanna Osiewicz-Lorenzutti
nadzór merytoryczny: Karolina Pachla-Wojciechowska (pracownik etatowy), Ewa Ślusarczyk
(pracownik etatowy)
koordynator trasy krakowskiej: Paweł Pomykalski
koordynator trasy okolice Olkusza: Anna Miodyńska (pracownik etatowy)
koordynator trasy okolice Oświęcimia: Beata Skrzypek
koordynator trasy południowej: Joanna Nowostawska-Gyalókay (pracownik etatowy)
supervisor produkcji filmowej: Paulina Hłyń
koordynatorzy konkursu plastycznego: Katarzyna Dzigańska (pracownik etatowy), Marcin Klag
(pracownik etatowy)
zarządzanie projektem: Katarzyna Duda (pracownik etatowy), Danuta Turecka (pracownik etatowy)
Strona 5 z 19

6. Realizacja poszczególnych modułów projektu (program „majowego weekendu”, wystawa, cykl
filmowy, konkurs plastyczny „Skarby Małopolski”, mini-przewodniki), a także promocja oraz obsługa
prawna wymagały pozyskania odpowiednich wykonawców.
kreator modułu www: Aleksandra Miernik
opracowanie scenariusza i treści merytorycznych wystawy: Joanna Kołodziej
identyfikacja wizualna projektu i opracowanie graficzne materiałów promocyjnych, opracowanie
graficzne 2 miniprzewodników oraz nadzór nad pracą grafików, opracowanie graficzne strony www,
opracowanie graficzne wystawy: Agnieszka Buława-Orłowska
dokumentacja na potrzeby produkcji filmowej: Anna Kwiatek, Marcin Kwiatek, Dorota Strojnowska,
Iwona Matejczuk, Joanna Kołodziej, Paweł Pomykalski, Aleksandra Miernik
wykonanie fotografii do miniprzewodników: Marcin Łukaszewicz / Graphia
autorzy przewodników: Aleksandra Skorek, Dorota Jędruch, Krzysztof Maczuga, Jan Michalski, Helena
Postawka, Krzysztof Magnowski, Anna Komorowska, Krzysztof Lelek
jury konkursu plastycznego Skarby Małopolski: Justyna Masłowiec, Aleksandra Rzońca, Agnieszka
Buława-Orłowska
koncepcja przestrzenna wystawy (dot. modułu wystawowego): Dagmara Latała
projekt wykonawczy, nadzór autorski (dot. modułu wystawowego): Jacek Paździor
serwis fotograficzny: Rafał Stankiewicz
scenariusz, reżyseria, scenografia (dot. modułu filmowego): Marcin Kaproń
plan zdjęć, zdjęcia (dot. modułu filmowego): Marcin Kaproń
realizacja dźwięku, reżyseria montażu i dźwięku (dot. modułu filmowego): Marcin Kaproń
wynajem sprzętu realizacyjnego (dot. modułu filmowego): AnialkaTeam
wynajem studia montażowego i dźwiękowego (dot. modułu filmowego): AnialkaTeam
opracowanie plastyczne, efekty wizualne (dot. modułu filmowego): AnialkaTeam
konsultacja merytoryczna, kreacja aktorska (dot. modułu filmowego): Leszek Sibila
kreacja aktorska (dot. modułu filmowego): Maciej Miezian
opracowanie muzyczne (dot. modułu filmowego): Maria Krawczyk
obsługa prawna: Sanecki Kowalik Kancelaria Radców Prawnych
Obsługa punktów informacyjnych w czasie „weekendu z zabytkami”:
Zosia Noworól, Aleksandra Miernik, Joanna Kołodziej, Paulina Hłyń oraz pracownicy etatowi MIK:
Dorota Chojnacka, Ewa Ślusarczyk, Katarzyna Dzigańska, Marcin Wójcik, Łucja Piekarska-Duraj,
Karolina Fidyk, Piotr Knaś, Joanna Hajduk, Agnieszka Szewczyk, Dorota Leśniak-Rychlak, Sebastian
Wacięga, Kinga Kołodziejska
Osoba odpowiedzialna za strategię oraz koordynację działań promocyjnych MIK:
Greta Gorgoń
Osoby pełniące funkcje reprezentacyjne MIK w czasie spotkań studyjnych:
Joanna Orlik – dyrektor, Anna Jamrozik – zastępca dyrektora
Partnerzy / współrealizatorzy działań
Pośród partnerów i współorganizatorów projektu znalazło się 21 gospodarzy obiektów (właściciele
oraz gospodarze terytorialni), 17 instytucji, stowarzyszeń i firm oraz 61 wolontariuszy MIK.
Współpraca obejmowała wsparcie merytoryczne i logistyczne realizowanych działań. Polegała na
organizacyjnym oraz intelektualnym zaangażowaniu w projekt, świadczonym w formie doradztwa,
konsultacji lub transferu wiedzy oraz doświadczeń.
Zgodnie z założeniami pozyskano do współpracy w roli doradczej i konsultacyjnej Stowarzyszenie
Historyków Sztuki – Oddział Krakowski (SHS), w zakresie:
 zaopiniowania przygotowywanych w ramach projektu materiałów merytorycznych z zakresu
historii sztuki;
 promowania projektu Twarze Małopolski. XIII Dni Dziedzictwa Kulturowego w środowisku
historyków sztuki zrzeszonych w SHS-ie.
Strona 6 z 19

7. Wolontariusze (m.in. obsługa wystawy, obsługa stanowisk informacyjnych, obsługa organizacyjna,
dokumentacja fotograficzna): Joanna Antonik, Anna Bartyzel, Agnieszka Buczek, Natasza Burczyk,
Katarzyna Chlebda, Elżbieta Cholewka, Anna Chrobak, Aleksandra Daszkiewicz, Kinga Dębska, Natalia
Doległo, Beata Dziubanowska, Weronika Firek, Lucas Garske, Paulina Gosek, Katarzyna Harasim,
Barbara Janeczek, Katarzyna Jasielska, Anita Jaśkiewicz, Urszula Karpińska, Katarzyna Jura, Olga
Kasztelewicz, Natalia Kida, Małgorzata Kobylańska, Kamila Kosmalska, Kinga Kostecka, Aleksandra
Kozak, Anna Kozioł, Anna Kubica, Justyna Kulczycka, Agnieszka Ławecka, Katarzyna Łuszczak, Anna
Maj, Paulina Maj, Joanna Marcinek, Anna Marjankowska, Aleksandra Michno, Anna Moskal, Agata
Muniak, Ewelina Mykicka, Maciej Nowak, Aleksandra Niewczas, Jakub Pagacz, Agnieszka Piastowska,
Anna Piekarska, Iwona Popowczak, Agnieszka Pyka, Kinga Rozwadowska, Alicja Rzepa, Karolina
Szczygieł, Aleksandra Spaczyńska, Agata Staniak, Maja Stępień, Daria Strączyńska, Małgorzata
Traczyk, Sylwia Tyńska, Tetiana Voskovets, Marcin Wierciak, Klaudia Witkowska, Martyna Woch, Kaja
Zemła, Maria Zimny, Alicja Złotnik, Aleksandra Zujewa.
Przy realizacji programu majowego „weekendu z zabytkami” współpracowano z gospodarzami
(właścicielami obiektów oraz przedstawicielami lokalnych samorządów) oraz innymi instytucjami.
Współpraca polegała na współtworzeniu programu artystycznego oraz zaplecza logistycznego
„weekendu z zabytkami”. Gospodarze byli odpowiedzialni za pełne zabezpieczenie dostępności
zabytków i bezpieczeństwo zwiedzających. Poniższy układ odzwierciedla zaangażowanie
w przygotowanie programu w poszczególnych obiektach:
TRASA I: KRAKOWSKA
Kolegiata pw. św. Anny
 Parafia Rzymskokatolicka św. Anny w Krakowie (gospodarz)
 Studenckie Koło Przewodników Górskich PTTK w Krakowie (współpraca)
Kino „Kijów” (obecnie KIJÓW.CENTRUM)
 Kino „Kijów” (obecnie KIJÓW.CENTRUM), Apollo Film sp z o.o. (gospodarz)
 Krakowski Festiwal Filmowy (współpraca)
 Księgarnia House of Albums (współpraca)
Regionalne Muzeum Młodej Polski „Rydlówka" Oddziału Krakowskiego PTTK
 Regionalne Muzeum Młodej Polski „Rydlówka", Oddział Krakowskiego PTTK im. Ks. Karola
Wojtyły (gospodarz)
 Muzeum Etnograficzne im. Seweryna Udzieli w Krakowie (współpraca)
TRASA II: OKOLICE OLKUSZA
Poliptyk Olkuski – bazylika kolegiacka pw. św. Andrzeja Apostoła w Olkuszu
 Rzymskokatolicka Parafia przy bazylice św. Andrzeja Apostoła w Olkuszu (gospodarz)
 Urząd Miasta i Gminy Olkusz (samorząd lokalny)
 Miejski Ośrodek Kultury w Olkuszu (współpraca)
Pustynia Błędowska
 Starostwo Powiatowe w Olkuszu (gospodarz)
 Urząd Gminy Klucze (samorząd lokalny)
 Gminny Ośrodek Kultury w Kluczach (współpraca)
 Studenckie Koło Przewodników Górskich PTTK w Krakowie (współpraca)
Rezerwat przyrody Dolina Racławki
 Zespół Parków Krajobrazowych Województwa Małopolskiego (gospodarz)
 Urząd Miejski w Krzeszowicach (samorząd lokalny)
 Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe Nadleśnictwo Krzeszowice (współpraca)
 Hufiec ZHP Krzeszowice (współpraca)
TRASA III: OKOLICE OŚWIĘCIMIA
Pałac w Ryczowie
 Zofia Piasecka-Tarabuła (gospodarz)
Strona 7 z 19

8.  Urząd Gminy Spytkowice (samorząd lokalny)
 Fundacja Pałac w Ryczowie (współpraca)
 Zespół Szkolno-Przedszkolny w Ryczowie (współpraca)
 Stowarzyszenie Przyjaciół Ryczowa i Półwsi (współpraca)
 Studenckie Koło Przewodników Górskich PTTK w Krakowie (współpraca)
Muzeum Zamek w Oświęcimiu:
 Muzeum Zamek w Oświęcimiu (gospodarz)
 Urząd Miasta Oświęcim (samorząd lokalny)
Muzeum im. Aleksandra Kłosińskiego w Kętach
 Muzeum im. Aleksandra Kłosińskiego w Kętach (gospodarz)
 Urząd Gminy Kęty (samorząd lokalny)
 Dom Kultury w Kętach (współpraca)
 Publiczne Gimnazjum im. Jana Pawła II w Porąbce (współpraca)
TRASA IV: POŁUDNIOWA
Kościół i klasztor Klarysek w Starym Sączu
 Klasztor Sióstr Klarysek w Starym Sączu (gospodarz)
 Gmina Stary Sącz (samorząd lokalny)
 Powiatowa i Miejsko-Gminna Biblioteka Publiczna im. Wiktora Bazielicha w Starym Sączu
(współpraca)
 Studenckie Koło Przewodników Górskich PTTK w Krakowie (współpraca)
Sanatorium „Patria” w Krynicy-Zdroju
 Uzdrowisko Krynica-Żegiestów SA (gospodarz)
 Urząd Miejski w Krynicy-Zdroju (samorząd lokalny)
 Centrum Kultury w Krynicy-Zdroju (współpraca)
 Biblioteka Publiczna w Krynicy-Zdroju (współpraca)
 Muzeum Nikifora w Krynicy-Zdroju Oddział Muzeum Okręgowego w Nowym Sączu
(współpraca)
Cerkiew pw. św. Jakuba Młodszego w Powroźniku
 Parafia Rzymskokatolicka pw. św. Jakuba Młodszego Apostoła w Powroźniku (gospodarz)
 Urząd Miasta i Gminy Uzdrowiskowej Muszyna (samorząd lokalny)
Produkty oraz rezultaty projektu
W wyniku działań podjętych w ramach realizacji projektu Twarze Małopolski. XIII Dni Dziedzictwa
Kulturowego zrealizowane zostały następujące moduły:
1. „Weekend z zabytkami” 12 imprez (14–15 maja 2011)
Każdy z zabytków został przedstawiony w kontekście wybranego tematu przewodniego (postaci),
który pojawił się w materiałach promocyjnych oraz został rozwinięty w mini-przewodnikach i przez
proponowane punkty programu. Zorganizowano dwanaście dużych imprez artystycznych w każdym
z dwunastu obiektów. Udział we wszystkich wydarzeniach oferowanych w ramach projektu był
bezpłatny. Program, przygotowany wspólnie z gospodarzami obiektów oraz środowiskami lokalnymi,
zyskał kulminację w postaci wydarzenia o randze ponadregionalnej.
Program „weekendu z zabytkami” objął ponad 300 wydarzeń w ramach dwunastu imprez. Uczestnicy
projektu brali udział w oprowadzaniach po prezentowanych obiektach (z profesjonalnym
przewodnikiem lub mieszkańcem czy lokalnym pasjonatem), wykładach, prezentacjach oraz pokazach,
wystawach i instalacjach, koncertach, występach oraz spektaklach, projekcjach filmowych,
warsztatach, grach rodzinnych i questingach.
Strona 8 z 19

9. Uczestnicy „weekendu z zabytkami” proszeni byli o wypełnienie ankiet. Ewaluacja dokonana na ich
podstawie wskazuje, że zdecydowana większość uczestników bardzo wysoko oceniła oprowadzania
oraz inne punkty programu w obiektach. Prawie wszyscy ankietowani uważali, że Dni Dziedzictwa
zapewniają interesującą ofertę weekendową dla całej rodziny oraz promują Małopolskę i umożliwiają
poznawanie dziedzictwa kulturowego regionu.
Rozmowy ewaluacyjne z gospodarzami obiektów dowodzą, że podjęte w ramach Dni Dziedzictwa
działania przywołały zapomniane tradycje, przypomniały o przesuniętym na dalszy plan lokalnym
dziedzictwie kulturowym, które włączone w obieg życia społecznego buduje poczucie tożsamości. Dni
Dziedzictwa stały się dla społeczności lokalnych szansą uświadomienia sobie własnych zasobów oraz
uruchomienia refleksji na temat ich wykorzystania.
Szczegółowy opis programu zrealizowanego w każdym z prezentowanych obiektów znajduje się
w załączniku nr 2.
Planowany rezultat: 40 000 odbiorców
Osiągnięty rezultat: 24 740 odbiorców
Źródła weryfikacji: każdy koordynator trasy posiadał zespół odpowiedzialny za ewaluację imprezy
(ankietowanie uczestników) oraz zliczanie osób uczestnicących w imprezie. Osiągnięte wskaźniki
odnoszą się do łącznej liczby uczestników poszczególnych wydarzeń programu artystycznego
i edukacyjnego. Tabela zestawiająca liczbę uczestników wydarzeń w poszczególnych obiektach
stanowi załącznik nr 3.
Komentarz:
Ze względu na formułę imprezy, obejmującą wiele wydarzeń plenerowych, osiągnięcie założonej liczby
40 000 odbiorców „weekendu z zabytkami” było w wysokim stopniu uzależnione od czynników
pogodowych. Ważną motywację do udziału w programie Dni Dziedzictwa stanowi chęć spędzenia
atrakcyjnego weekendu poza miastem, często w większej grupie podróżującej także z dziećmi.
Przyjęte wartości szacunkowe odnosiły się do wariantu optymalnego przebiegu imprezy. Złe prognozy
pogody tuż przed weekendem 14-15 maja oraz gwałtowne ulewy 15 maja wpłynęły na ostateczna
liczbę odbiorców.
2. Wystawa plenerowa w Krakowie (7–15 maja 2011)
Wystawa Powiązania prezentowana była na krakowskim Małym Rynku w ciągu 9 dni poprzedzających
„weekend z zabytkami” i stanowiła zapowiedź oraz intrygujący wstęp do udziału w projekcie Twarze
Małopolski. XIII Dni Dziedzictwa Kulturowego. Zrealizowana została w formie instalacji artystycznej,
w ciekawej bryle rzeźbiarskiej, a nawiązując do regionalnych tradycji rzemieślniczych promowała
małopolskie dziedzictwo w nowoczesnej, dizajnerskiej formule – ukazując jednocześnie współczesny
potencjał kulturowy regionu.
Głównym elementem instalacji był przestrzenny układ sznurków przytwierdzonych do paneli,
tworzących charakterystyczną bryłę, nawiązującą swoim obrysem do kształtu województwa
małopolskiego. Swobodnie zawieszone, falujące na wietrze sznurki (podstawowe tworzywo koronek
i plecionek ludowych) miały zachęcić odbiorców do zanurzenia się w ich gąszczu, gdzie ukryte zostały
interaktywne stanowiska i eksponaty – nieoczywiste i fascynujące skarby Małopolski. Aranżacja
wewnętrznej wystawy umożliwiała odbiorcom poszukiwania – na własną rękę – powiązań między
przywołanymi miejscami – zabytkami i tytułowymi twarzami projektu, które dla autorów wystawy były
impulsem do szerszych rozważań nad zjawiskami takimi, jak interpretacja historii, iluzja czy fenomen
muzealizowania rzeczywistości. Z myślą o odbiorcach poszukujących dodatkowych informacji
i przewodnika po ekspozycji przygotowano odpowiednie materiały: dedykowaną ulotkę oraz panel
informacyjny zlokalizowany w pobliżu instalacji.
Wystawa została skonstruowana z elementów modułowych umożliwiających jej ewentualną dalszą
eksploatację – jako ekspozycji promującej Małopolskę przy okazji wydarzeń międzynarodowych lub
promocji w regionach partnerskich (jak np. Dni Małopolski w Brukseli).
Strona 9 z 19

10. Szczegółowy wykaz oraz opis elementów instalacji i ich wykonawców zawiera załącznik nr 4.
Planowany rezultat: 36 000 odbiorców
Osiągnięty rezultat: 43 700 odbiorców
Źródła weryfikacji: każdego dnia w wyznaczonych godzinach obsługa wystawy zliczała odbiorców
wystawy, na podstawie wykonanych szacunków została wyliczona liczba zwiedzających.
Komentarz:
Dzięki dobrej lokalizacji oraz intrygującej formie wystawy, udało się zainteresować większą liczbę
odbiorców niż początkowo szacowano. Za szczególny sukces należy uznać fakt, że wystawa była
entuzjastycznie odbierana przez wszystkie grupy wiekowe, zarówno wśród odbiorców polskich, jak
i turystów zagranicznych.
3. Cykl 12 filmów dokumentalnych
Postacie i obiekty wybrane do prezentacji w ramach projektu zostały przedstawione w cyklu
poświęconych im dwunastu filmów dokumentalnych. Scenariusz każdego z odcinków powstał na
podstawie opracowań naukowych, konsultacji merytorycznych oraz materiałów archiwalnych. Zdjęcia
zostały zrealizowane w obiektach których dotyczyły, narracja cyklu prowadzona była przez dwóch
historyków wcielających się w role dociekliwych „detektywów przeszłości” – Macieja Mieziana i Leszka
Sybilę. Filmy prezentowane były podczas majowego „weekendu z zabytkami” w obiektach, o których
opowiadają. Projekcje filmów odbywały się także w ramach krakowskiej wystawy (na terenie Kina
Kijów). Cały cykl był również emitowany w TV Kraków oraz na portalu Dni Dziedzictwa w okresie
bezpośrednio poprzedzającym „weekend z zabytkami” i prezentację wystawy.
W realizacji poszczególnych odcinków brali udział przedstawiciele gospodarza danego obiektu oraz
okoliczni mieszkańcy. Każdy z filmów stanowi materiał, który znacząco przyczynia się do budowania
lokalnej tożsamości kulturowej, a także umożliwia promocję samego obiektu wśród szerokiego kręgów
odbiorców.
Planowany rezultat: 300 000 odbiorców
Osiągnięty rezultat: 600 000 odbiorców
Źródła weryfikacji: dane TVP Kraków o oglądalności audycji z filmami dokumentalnymi.
Komentarz:
Dzięki emisji cyklu filmów dokumentalnych w dobrym czasie antenowym udało się uzyskać wyższą
oglądalność niż początkowo zakładano. Wynik ten wskazuje także na potencjalnie duże
zainteresowanie telewidzów analogicznymi produkcjami.
4. Portal internetowy
Jednym z narzędzi promocyjnych, a zarazem źródłem informacji o projekcie i kulturowym dziedzictwie
Małopolski stał się internetowy portal dziedzictwa prezentujący obiekty i trasy zwiedzania wszystkich
dotychczasowych edycji Dni. Zawiera także opracowania poświęcone zabytkom (w tym m.in.
przewodniki do pobrania w formacie PDF) i mapy. Poza obiektami Dni Dziedzictwa portal promował
także te szlaki turystyczno-kulturowe, na których znajdowały się obiekty tegorocznej edycji wydarzenia
lub przebiegające w pobliżu. Dla osób zainteresowanych pogłębieniem wiedzy na temat danego
zabytku została ponadto opracowana i udostępniona bibliografia pozycji książkowych oraz materiałów
źródłowych. Portal ma charakter interaktywny: może być współtworzony przez użytkowników,
publikujących własne relacje, opinie, komentarze oraz zdjęcia.
Planowany rezultat: 15 000 odbiorców
Osiągnięty rezultat: 23 312 odbiorców
Źródła weryfikacji: Dane z internetowych narzędzi statystycznych (program Google Analytics zliczający
podstawowe dane o odwiedzinach strony WWW)
Strona 10 z 19

11. Komentarz:
Osiągnięty rezultat odnosi się do liczby unikalnych użytkowników w okresie 01.02–28.06.2011 r.
Największą odwiedzalność strony zanotowano w okresie kampanii promocyjnej (01–15.05.11),
wówczas witryna zgromadziła 14 576 unikalnych użytkowników.
5. Kampania promocyjna (Małopolska, Śląsk)
Działania promocyjne stanowią istotny moduł realizacyjny projektu. Ze względu na wysoki stopień
atrakcyjności obiektów i tematów prezentowanych w ramach projektu kampania promocyjna
realizowana była w dwóch wymiarach: informacyjnym oraz wizerunkowym.
Strategia działań promocyjnych dla projektu została opracowana w oparciu o badania ruchu
turystycznego w Małopolsce (źródło: „Ruch turystyczny w Krakowie w 2008 roku. Raport końcowy”,
Małopolska Organizacja Turystyczna, Kraków 2008) oraz raporty z badań ankietowych uczestników
poprzednich edycji Dni Dziedzictwa (źródła własne MIK). Zawarte w nich dane wskazują na fakt, iż Dni
Dziedzictwa cieszą się dużą rozpoznawalnością, zwłaszcza wśród mieszkańców Krakowa – dla nich
więc promocja jest przede wszystkim źródłem informacji o programie i obiektach wybranych do
prezentacji w kolejnej edycji Dni. Druga, mniej liczna grupa (częściej w Małopolsce niż w Krakowie)
nie zna jeszcze oferty Dni Dziedzictwa – do nich kierowano działania wizerunkowe, mające na celu
zaciekawienie ofertą i rozbudzenie chęci skorzystania z „zaproszenia do poznawania Małopolski”.
Można także uznać, że kampania promocyjna tego typu wydarzeń ma także wymiar społeczny,
uświadamiając bogactwo kulturowe regionu.
Ze względu na bardzo wysokie zainteresowanie i rosnący udział w Dniach Dziedzictwa mieszkańców
Śląska przeprowadzono – poza utrzymaną na dotychczasowym poziomie promocją regionalną –
kampanię reklamową na terenie Aglomeracji Śląskiej. Dodatkowym powodem prowadzenia kampanii
promocyjnej na Śląsku stała się lokalizacja części oferty programowej na terenie graniczących
z województwem śląskim powiatów: olkuskiego i oświęcimskiego.
W ramach kampanii zrealizowano następujące działania promocyjno-reklamowe:
- reklama w prasie - wydanie specjalnie opracowanego dodatku z wybranymi punktami programu
imprezy, opisem udostępnionych obiektów, praktycznymi informacjami ułatwiającymi zwiedzanie
i dotarcie do wybranych obiektów, dystrybuowanego w 3 dziennikach o zasięgu regionalnym;
- reklama w Internecie – publikacje w lokalnych serwisach samorządowych i społecznościowych,
mailing, kampania wizerunkowa w wybranym portalu;
- kampania outdoorowa - program imprezy był promowany poprzez billboardy (Kraków i Śląsk) oraz
plakaty i ulotki;
- kampania radiowa;
- emisja zwiastuna filmowego zapowiadającego Dni w Małopolskiej Sieci Kin Cyfrowych.
W mediach tradycyjnych i elektronicznych ukazało się ok. 175 publikacji dotyczących projektu, w tym:
- Internet - ok. 150 odniesień do wydarzenia w mediach elektronicznych (artykuły, zapowiedzi, relacje
m.in.: Wirtualna Polska serwis Kultura i Turystyka, Interia Turystyka, gazeta.pl Kraków, Czas Dzieci,
Miasto Dzieci, onet.pl), lokalnych serwisach samorządowych (olkusz.pl, kety.pl) i społecznościowych,
serwisach tematycznych;
- Prasa - ok. 15 publikacji w prasie (m.in. miesięcznik Karnet, prasa codzienna: Dziennik Polski, Gazeta
Krakowa, Gazeta Wyborcza, lokalne periodyki: Głos Ziemi Oświęcimskiej, Tygodnik Nowosądecki,
Przegląd Olkuski);
- Radio i TV - ok. 10 materiałów w radio i TV (audycje, wywiady, zapowiedzi, relacje m.in. w Radio
Kraków, Radio Eska i Plus, Radio Złote Przeboje, Radiofonia, TVP Kraków, TV Krak, TV Krynica).
Szczegółowe zestawienie publikacji dotyczących projektu („ech medialnych”) znajduje się w załączniku
nr 5.
Planowany rezultat: 1 000 000 odbiorców
Osiągnięty rezultat: 2 000 000 odbiorców
Strona 11 z 19

12. Źródła weryfikacji: Analizy wykonawcy Kampanii, dane dostarczone przez podmioty realizujące
kampanię promocyjną
Komentarz:
Szczegóły dotyczące odbiorców poszczególnych działań promocyjnych:
- reklama w prasie – insert: 299 850 (zainsertowanych 199 900 egz. x 1,5);
- reklama w Internecie: ok. 1 200 000 odsłon kreacji;
- kampania outdoorowa: ok. 700 000 osób, które zapamiętały kampanię reklamową;
- kampania radiowa: ok. 500 000 odbiorców;
- ulotki: ok. 35 000 odbiorców.
6. 12 mini-przewodników
Dla wszystkich 12 prezentowanych w ramach majowego finału obiektów przygotowano bezpłatne
wydawnictwa edukacyjne popularyzujące dziedzictwo Małopolski. Opracowane zostały wersje dla
dorosłych i dzieci.
Każdy z przewodników dla dorosłych opisywał zarówno prezentowane miejsce (jego historię i wartość
artystyczną) jak również związaną z nim postać (ze szczególnym naciskiem na związki z danym
miejscem oraz rolę jaką odegrała w historii danego zabytku). Warto podkreślić, że teksty
przewodników są nie tylko ciekawym i kompetentnym przewodnikiem po konkretnym miejscu oraz
anegdotyczną opowieścią o losach wybranych postaci, ale również rodzajem prezentacji ciekawych
i ważnych dla regionu zagadnień historycznych i kulturowych (np. chłopomania, kultura lat 60. XX w.,
iluzjonizm barokowy, sztuka współczesna i wiele innych).
Przewodniki dla dzieci zostały przygotowane przez historyków sztuki specjalizujących się w pracy
z młodym odbiorcą. Przekazywały wiedzę o danym obiekcie oraz postaci w ciekawej formie zagadek
i łamigłówek.
Wszystkie wydawnictwa edukacyjne dostępne były nieodpłatnie w punktach informacyjnych czynnych
w czasie majowego weekendu przy prezentowanych obiektach. Wszystkie wydrukowane materiały
edukacyjne, które nie zostały rozdystrybuowane w czasie majowego weekendu, zostały przekazane
gospodarzom obiektów. Będą oni posługiwać się nimi w działaniach informacyjnych i promocyjnych,
przestrzegając zasady nieodpłatnej dystrybucji. Osoby, które nie dotarły do prezentowanych miejsc
w czasie majowego weekendu, mają możliwość pobrania przewodników w formie PDF-ów z portalu
internetowego Dni Dziedzictwa.
Planowany rezultat: 27 000 odbiorców
Osiągnięty rezultat: 27 000 odbiorców
Źródła weryfikacji: nakład, który został przekazany uczestnikom
7. Konkurs plastyczny „Skarby Małopolski” z wystawą pokonkursową
Konkurs adresowany był do nauczycieli gimnazjów (kategoria – najlepszy scenariusz warsztatowy)
oraz do ich uczniów (kategoria – najlepsza praca plastyczna). Dla nauczycieli warunkiem przystąpienia
i uczestnictwa w konkursie był udział w sesjach przygotowawczych w Krakowie, stworzenie
scenariusza warsztatów eksplorujących wybrany temat oraz przeprowadzenie tychże warsztatów
w swojej szkole. Dla uczniów warunkiem uczestnictwa był udział w warsztatach oraz przygotowanie
własnej wypowiedzi plastycznej. Nauczyciele samodzielnie przygotowywali i realizowali projekty
edukacyjne dla uczniów w swoich szkołach. Ich efektem były prace plastyczne wykonane przez
gimnazjalistów oraz scenariusze zajęć napisane przez nauczycieli.
Wręczenie nagród laureatom konkursu plastycznego i scenariuszowego odbyło się podczas inauguracji
projektu Twarzy Małopolski. XIII Dni Dziedzictwa Kulturowego. Po uroczystości zaproszono
uczestników konkursu na wernisaż wystawy. Wystawie towarzyszył katalog (w wersji cyfrowej,
dostępny na stronie internetowej projektu), w którym znalazły się nagrodzone prace plastyczne oraz
najlepsze scenariusze nauczycieli.
Strona 12 z 19

13. Do konkursu zgłosiło się 29 szkół, 56 nauczycieli, z czego w warsztatach wzięło udział 41 nauczycieli.
w kilkumiesięcznym konkursie uczestniczyło około 300 uczniów. Nadesłano 22 scenariusze oraz 60
prac plastycznych. Łącznie przyznano 102 nagrody. Nagrodzono 4 szkoły, 11 nauczycieli, 8 uczniów
indywidualnie, 79 grupowo.
Pełna lista laureatów znajduje się w załączniku nr 6.
Katalog wystawy dostępny jest pod adresem: http://2011.dnidziedzictwa.pl/konkurs/
Planowany rezultat: 2150 odbiorców / uczestników
Osiągnięty rezultat: 2150 odbiorców / uczestników
Źródła weryfikacji: listy obecności na warsztatach i zajęciach realizowanych w ramach konkursu, liczba
wejść na wystawę.
Komentarz:
Osiągnięte wskaźniki odnoszą się do uczniów (ok. 300) oraz nauczycieli (41), biorących udział
w warsztatach i zajęciach przygotowując prace do konkursu, uczestników gali inaugurującej projekt 13
maja (300 osób), w czasie której rozdano nagrody oraz odbiorców wystawy pokonkursowej (ok. 1510
osób - oszacowano ma podstawie frekwencji w Kinie Kijów 14 i 15 maja).
WNIOSKI Z BADAŃ EWALUACYJNYCH I REKOMENDACJE
Co roku w trakcie finału projektu Małopolskie Dni Dziedzictwa Kulturowego wykonywane są badania
ankietowe uczestników, służące ocenie wydarzenia oraz poznaniu oczekiwań odbiorców. Badania te
przeprowadzono także w celu ewaluacji projektu Twarze Małopolski. XIII Dni Dziedzictwa Kulturowego
– uczestnicy „weekendu z zabytkami” w poszczególnych obiektach oraz zwiedzający wystawę
plenerową Powiązania na Małym Rynku w Krakowie zostali poproszeni o wypełnienie ankiet.
Ze względu na wagę współpracy z podmiotami i instytucjami lokalnymi, wspólne wypracowywanie
programu wydarzeń i rozwiązań logistycznych, konieczne było przeprowadzenie spotkań
ewaluacyjnych z gospodarzami oraz organizacjami współpracującymi.
Formularz ankiety dotyczącej „weekendu z zabytkami” wraz z szczegółową prezentacją wyników
dostępny jest pod adresem:
http://badania-w-kulturze.mik.krakow.pl/2011/06/21/twarze-malopolski-mddk-raport-ewaluacyjny/
Prezentacja wyników ankiety dotyczącej wystawy plenerowej Powiązania dostępna jest pod adresem:
http://badania-w-kulturze.mik.krakow.pl/2011/06/21/wystawa-powiazania-mddk-wyniki-sondazu-
ankietowego/
Wyniki badań ankietowych z wcześniejszych edycji (2009 i 2010) Małopolskich Dni Dziedzictwa
Kulturowego, wykorzystane w raporcie w celach porównawczych dostępne są na stronie:
http://badania-w-kulturze.mik.krakow.pl
Wnioski z badań ewaluacyjnych
 „Weekend z zabytkami”
Zdecydowana większość uczestników bardzo wysoko oceniła atrakcyjność wybranych zabytków/miejsc
oraz oprowadzania z przewodnikami. Inne punkty programu w obiektach (koncerty, wystawy i in.)
również zostały ocenione wysoko, jednak stosunkowo spora liczba badanych (ok. 30%) zaznaczyła
odpowiedź „nie mam zdania”, co w opinii zespołu projektowego świadczy o przywiązaniu odbiorców
Dni Dziedzictwa do tradycyjnych form prezentacji zabytków. W pytaniu o typy obiektów, które
ankietowani najchętniej zwiedziliby w ramach Dni Dziedzictwa, najwięcej z nich zaznaczyło obiekty
sakralne (ponad 40%), architekturę drewnianą oraz ludową (ponad 40%), muzea i architekturę
rezydencjonalną (dwa ostatnie typy po ok. 35%). Odpowiedzi te, choć potwierdzają powszechne
Strona 13 z 19

14. znaczenie pojęciowe ‘zabytku’, nie w pełni znajdują odzwierciedlenie w zestawieniu tegorocznej liczby
uczestników w prezentowanych obiektach – dwa muzea (Rydlówka oraz Muzeum Kłosińskiego) miały
najniższe wskazania, kościoły odwiedzane były chętnie, ale prawdziwym sukcesem frekwencyjnym
okazały się (poza Pałacem w Ryczowie, który cieszył się największym powodzeniem) Sanatorium
„Partia” w Krynicy-Zdroju oraz Pustynia Błędowska (choć architektura współczesna i obiekty
przyrodnicze wskazywane były rzadziej niż inne typy).
Dla ponad połowy badanych decyzja o udziale w „weekendzie z zabytkami” związana była głównie
z pozytywnymi doświadczeniami uczestnictwa w poprzednich edycjach Małopolskich Dni Dziedzictwa
Kulturowego. Prawie 70% badanych brało udział w co najmniej jednej wcześniejszej edycji. Oba
wyniki świadczą o wypracowanej marce wydarzenia.
Prawie wszyscy ankietowani uważali, że Dni Dziedzictwa zapewniają interesującą ofertę weekendową
dla całej rodziny oraz promują Małopolskę i umożliwiają poznawanie dziedzictwa kulturowego regionu.
Opinie dodatkowe:
- „Nie można oczekiwać lepszej obsługi, przewodników! Zasługują na najwyższą ocenę. Doskonała
organizacja, koncerty na wysokim poziomie, doskonałe opracowanie.”
- „Świetnie prowadzone warsztaty dla dzieci.”
- „Więcej obiektów znajdujących się w rękach prywatnych, niedostępnych na co dzień”
- „Powinny być dodatkowe warsztaty dla mieszkańców z okolicy obiektu.”
- „Zbyt krótki czas na przejazd między poszczególnymi obiektami/wydarzeniami”
- „Do niektórych miejsc trudno jest dojechać bez samochodu. Potrzeba transportu zorganizowanego.”
 Wystawa plenerowa Powiązania w Krakowie
Duży sukces frekwencyjny wystawy oraz wyniki obu ankiet potwierdzają słuszność decyzji
o wprowadzeniu tego modułu do projektu oraz o wykorzystaniu go nie tylko w celu wzmocnienia
promocji wydarzenia, ale także jako niezależnego działania zachęcającego do aktywnego poznawania
dziedzictwa kulturowego Małopolski.
Wyniki ankiety przeprowadzonej w obiektach wskazują, że około 32% uczestników „weekendu
z zabytkami” widziało wystawę, z czego 59% oceniło ją pozytywnie.
Zdecydowana większość ankietowanych na wystawie uznała ją merytorycznie interesującą,
artystycznie zaciekawiającą oraz zachęcającą do interakcji. Najwięcej osób trafiło na wystawę
przypadkiem, zaciekawione nietypową bryłą w przestrzeni Małego Rynku, co potwierdza założenia
zespołu i projektantów instalacji co do wyboru lokalizacji na turystycznym szlaku komunikacyjnym
oraz nowoczesnej i intrygującej formy.
Więcej niż połowa badanych nie słyszała wcześniej o Dniach Dziedzictwa, a jednocześnie prawie
wszyscy ankietowani zadeklarowali chęć udziału w wydarzeniu. Udało się więc dotrzeć do odbiorców,
którzy nie mieli okazji zetknąć się z informacją o projekcie przekazywaną kanałami stricte
promocyjnymi. Liczną grupę stanowili wśród nich turyści zagraniczni, którzy docenili dwujęzyczne
materiały oraz bardzo entuzjastycznie wypowiadali się o tak nowatorskim promowaniu dziedzictwa
kulturowego. Sukces wystawy, która opierała się na grze skojarzeń i zachęcała do przyjęcia
niekonwencjonalnych form uczestnictwa w poznawaniu regionu, potwierdzają także głosy turystów
polskich i mieszkańców Krakowa – zdecydowana większość uznała, że tego rodzaju działania
artystyczne oraz edukacyjne skutecznie promują Małopolskę i turystykę kulturową.
Opinie dodatkowe:
- „Jestem zachwycony instalacją na Małym Rynku. Wreszcie prezentacja zabytków nienachalna,
inspirująca, zabawna, wciągająca w grę, a co rzadko spotykane: przemyślana od a do z, włącznie
materiałami drukowanymi w tym samym stylu i do wykorzystania na później. SUPER!, brawa dla
twórców i gratulacje dla wykonawców.”
 Cykl 12 filmów dokumentalnych
Cykl filmów dokumentalnych o obiektach i „twarzach” projektu dwukrotnie przekroczył zakładaną
oglądalność. Uśredniony wynik dla jednego filmu to 50 000 widzów. Z ankiet przeprowadzonych
w obiektach wynika, że 34% obejrzało jeden lub więcej filmów, a 65% z nich oceniło je wysoko
i bardzo wysoko. Niewielu z 600 000 widzów całego cyklu wzięło udział w „weekendzie z zabytkami”,
ale ich edukacyjny i popularyzatorski efekt ma charakter długofalowy i jest nie do przecenienia.
Strona 14 z 19

15.  Portal internetowy
Wyniki ankiety przeprowadzonej w obiektach wskazują, że około 64% uczestników „weekendu
z zabytkami” weszło na stronę dnidziedzictwa.pl, z czego 80% oceniło portal pozytywnie. Blisko 50%
ankietowanych wskazywało stronę internetową wydarzenia jako główne źródło informacji, a wraz
z innymi portalami łączna suma wskazań na treści internetowe wynosi 64%, co daje najwyższy wynik
w ostatnich 5 latach. Świadczy to zarówno o wzroście znaczenia Internetu jako medium, jak i większej
atrakcyjności portalu dnidziedzictwa.pl.
 Kampania promocyjna
Blisko 40% ankietowanych jako główny powód wzięcia udziału w projekcie wskazało zainteresowanie
materiałami promocyjnymi. 91% wysoko i bardzo wysoko oceniło materiały informacyjne dotyczące
projektu (w tym 12 mini-przewodników po obiektach).
W analizie ankiet zauważono także wyraźny wzrost wskazań na billboardy, plakaty oraz ulotkę
z programem. Główną funkcję informacyjną przejął Internet, ale wysokie wyniki materiałów
graficznych świadczą o zwiększeniu rozpoznawalności oraz zauważalności kampanii promocyjnej. Jest
to bezpośrednim rezultatem zmiany identyfikacji wizualnej Dni Dziedzictwa oraz dobrego wyboru
miejsc ekspozycji.
Mniejsze niż w ubiegłych latach wskazania na dodatek prasowy potwierdzają wnioski dotyczące
wzrostu znaczenia Internetu oraz związane są z zauważalnym przez wydawców spadkiem czytelnictwa
prasy. Porównując wyniki ubiegłoroczne, zauważalny jest wzrost wskazań na ulotkę z programem jako
źródło informacji.
 Odbiorca
Prawie 70% ankietowanych w czasie „weekendu z zabytkami” deklarowało uczestnictwo
w poprzednich edycjach Dni Dziedzictwa, a 50% wskazywało wcześniejsze pozytywne doświadczenia
jako główny powód udziału w wydarzeniu w 2011 roku. Około 20% uczestników stanowiły rodziny /
grupy z dziećmi, co stanowi spadek w porównaniu z latami ubiegłymi (25% w 2010 r. oraz 42%
w 2009 r.). Większość ankietowanych uczestników to, podobnie jak w latach ubiegłych, kobiety (65%)
z wyższym wykształceniem (70%). Zmiany odnotowano w wieku uczestników – kilkuprocentowy
spadek w przedziałach 26-45 lat oraz 46-65 lat na rzecz grup do 18 lat oraz 19-25 lat. Najwięcej
uczestników (40%) to osoby w wieku 26-45 lat (podobnie jak w latach ubiegłych). Dominującą grupę
stanowią mieszkańcy Krakowa (ponad 50%), ale zauważalny jest spadek w stosunku do lat ubiegłych
(70% w 2010 r. oraz 61% w 2009 r.) na rzecz innych miast w Małopolsce (20% w 2011 r., 12%
w 2010 r., 15% w 2009 r.) oraz osób spoza regionu (12% w 2011 r., 9% w 2010 r., 5% w 2009 r.).
Najwięcej osób spoza Małopolski to mieszkańcy województwa śląskiego (prawie 60%).
Zgodność rezultatów i efektów z celami projektu
Analiza wyników obu ankiet oraz rozmowy ewaluacyjne z gospodarzami i zespołem prowadzą do
ogólnego wniosku, że poszczególne elementy projektu oraz jego realizację należy uznać za udane.
 Skuteczność w wymiarze ilościowym (produkty oraz rezultaty projektu)
Wszystkie produkty projektu zostały zrealizowane zgodnie z założeniami. Prognozowane rezultaty
zostały przekroczone – mimo mniejszej niż szacowano liczby odbiorców „weekendu z zabytkami”,
dzięki zwiększeniu rezultatów wystawy plenerowej oraz cyklu 12 filmów dokumentalnych,
zaangażowano do uczestnictwa prawie dwukrotną w stosunku do planowanej liczbę odbiorców –
670 590 osób. Zgodnie z szacunkami, uczestnikami byli zarówno mieszkańcy miasta i regionu, jak
i turyści krajowi i zagraniczni.
 Skuteczność w wymiarze jakościowym (zgodność z celami projektu)
Strona 15 z 19

16. Cel ogólny projektu, tj. wzrost konkurencyjności Małopolski poprzez wzbogacenie jej atrakcyjności
turystycznej, realizowane jako wykorzystanie strategicznego zasobu regionu, jakim jest jego
dziedzictwo kulturowe, został osiągnięty poprzez zorganizowanie wielomodułowej imprezy w formule
festiwalu dziedzictwa (imprezy kulturalne w 12 obiektach / miejscach z dedykowanym programem
związanym z postacią, wystawa plenerowa, cykl filmów dokumentalnych oraz konkurs plastyczny).
Założeniem projektu był rozwój cyklicznego programu Małopolskich Dni Dziedzictwa Kulturowego jako
markowego produktu regionalnego nakierowanego na promocję zasobów dziedzictwa kultury
Małopolski oraz budowanie form aktywnego uczestnictwa w kulturze dla mieszkańców Małopolski,
a także odwiedzających region turystów. Cel ten został osiągnięty, na co wskazuje wysoka
rozpoznawalność marki Małopolskich Dni Dziedzictwa Kulturowego jako produktu promującego
dziedzictwo kulturowe regionu, wysokie oceny poszczególnych modułów tegorocznej edycji oraz
pozytywne opinie dotyczące efektów programu. Wyniki ankiet pokazują, że zdecydowana większość
odbiorców uważa, że Dni zapewniają interesującą ofertę dla całej rodziny i umożliwiają poznawanie
dziedzictwa kulturowego Małopolski. O ustalonej marce Dni Dziedzictwa świadczyć może fakt, iż
pomimo bardzo trudnych warunków atmosferycznych (złe prognozy na weekend oraz ulewne deszcze
15 maja) wiele osób zdecydowało się wybrać w trasę i wziąć udział w programie.
Projekt ukazał wartości tradycji i skarbów dziedzictwa kulturowego poprzez wprowadzanie ich do
współczesnej świadomości oraz w obieg życia społecznego. Dzięki wprowadzeniu nowych elementów
udało się pozyskać nowych odbiorców oraz zwiększyć zasięg terytorialny kampanii promocyjnej
i informacyjnej. Wystawa czasowa na Małym Rynku w Krakowie spotkała się ze znakomitym
przyjęciem zarówno mieszkańców i turystów, jak i artystów oraz historyków sztuki. Gruntowną wiedzę
na temat obiektów, miejsc, zabytków dostarczały różnorodne materiały edukacyjne i promocyjne, co
pozwoliło na pogłębienie wiedzy o materialnym i duchowym dziedzictwie Małopolski. Duże
zainteresowanie projektem, a także zauważalność kampanii promocyjnej potwierdzają, że zmiana
identyfikacji wizualnej i wykreowanie nowoczesnego wizerunku dziedzictwa kulturowego pozytywnie
wpłynęły na odbiór projektu oraz odświeżyły jego formułę. Szeroka promocja obejmowała
najskuteczniejsze metody dotarcia do potencjalnych odbiorców, a wyprzedzając o kilka tygodni finał
projektu, zwiększyła szansę na bardziej świadomy odbiór programu. Stało się to szansą na pogłębienie
wiedzy o dziedzictwie kulturowym w wybranym przez odbiorcę aspekcie. Dzięki emisji cyklu filmów
Twarze Małopolski w Telewizji Kraków oraz szerokiej promocji w Internecie udało się dotrzeć do
nowych odbiorców, a zaobserwowany wzrost udziału turystów ze województwa śląskiego świadczy
o dużym zainteresowaniu ofertą turystyki kulturowej regionu oraz o skuteczności odbytej kampanii
promocyjnej.
Rozmowy ewaluacyjne z gospodarzami obiektów dowodzą, że podjęte w ramach Dni Dziedzictwa
działania przywołały zapomniane tradycje, przypomniały o przesuniętym na dalszy plan lokalnym
dziedzictwie kulturowym, które włączone w obieg życia społecznego buduje poczucie tożsamości. Dni
Dziedzictwa umożliwiły mieszkańcom miast i obszarów wiejskich nie tylko uczestnictwo
w interesującym programie artystyczno-edukacyjnym, ale także stały się dla społeczności lokalnych
szansą uświadomienia własnych zasobów oraz uruchomienia refleksji na temat ich wykorzystania.
Wielokrotnie, spotykano się z zaskoczeniem mieszkańców, którzy nie wiedzieli o istnieniu zabytku
w okolicy lub o jego znaczeniu dla regionu.
W fazie przygotowania i realizacji projektu mocno zaangażowane były lokalne środowiska, gospodarze
obiektów, administracja samorządowa, instytucje kultury, stowarzyszenia i grupy pasjonatów. Dni
Dziedzictwa stają się dla społeczności lokalnych szansą uświadomienia sobie własnych zasobów oraz
uruchomienia refleksji na temat ich wykorzystania. Jak pokazują poprzednie edycje, także i w tym
roku praca z gospodarzami obiektu i władzami samorządowymi zaowocowała poprawą relacji oraz
wpłynęła na plany związane z użytkowaniem prezentowanego w czasie Dni zabytku. W kilku
przypadkach wspólna praca nad programem Dni Dziedzictwa była impulsem do stworzenia możliwości
dla stałej współpracy między jednostkami na rzecz efektywnego zarządzania ofertą kulturalną regionu.
Przykładem niech będzie realizacja projektu w pałacu w Ryczowie, gdzie – dzięki inicjowanym przez
MIK spotkaniom roboczym z gospodarzami obiektu, przedstawicielami gminy Spytkowice, dyrektorką
szkoły w Ryczowie oraz mieszkańcami – powołano fundację „Pałac w Ryczowie” oraz zawiązano
Stowarzyszenie Przyjaciół Ryczowa i Półwsi. Celem obu inicjatyw jest wzrost znajomości lokalnej
historii oraz budowanie tożsamości regionalnej mieszkańców m.in. poprzez wspólne powołanie Izby
Strona 16 z 19

17. Regionalnej gromadzącej pamiątki po generale Zygmuncie Piaseckim oraz dokumentów i sprzętów
związanych z historią wsi.
Kolejnym przykładem jest zaangażowanie instytucji uczestniczących w tworzeniu programu „weekendu
z zabytkami” w dolinie Racławki i wspólna praca nad rzecz aktywnej turystyki, które zaowocowały
inicjatywą powołania koalicji na rzecz dolinek podkrakowskich znajdujących się na terenie dwóch
gmin: Krzeszowice i Zabierzów.
Dodatkowo, warto wspomnieć o wzroście świadomości gospodarzy obiektów dotyczącej
odpowiedzialności za ochronę zabytku. Za przykład niech posłuży Sanatorium Patria oraz stopniowe –
narastające wraz z postępem prac nad programem wydarzeń – zainteresowanie władz Uzdrowiska
Krynica-Żegiestów SA gruntownym remontem obiektu. Wydaje się, że przed włączeniem do projektu
„Twarze Małopolski”, nie doceniono znaczenia, a co za tym idzie nie dostrzeżono możliwości
wykorzystania historyczno-kulturowych walorów zabytku.
Rekomendacje
Rekomendacje dla przyszłych edycji Dni Dziedzictwa oraz podobnych projektów opierają się na
uwagach zawartych w ankietach ewaluacyjnych, doświadczeniach zespołu z realizacji projektu oraz
rozmowach z współorganizatorami.
1. Zmiana terminu
Podobnie jak w ubiegłych latach, wśród odbiorców „weekendu z zabytkami” pojawiły się głosy
sugerujące zmianę majowego terminu Dni Dziedzictwa ze względu na współwystępowanie z innymi
wydarzeniami w regionie o podobnym charakterze (np. Noc Muzeów), kumulację wydarzeń społeczno-
religijnych (przede wszystkim Pierwsze Komunie oraz inne wynikające z kalendarza liturgicznego) oraz
zagrożenia intensywnymi opadami (także powodziami) i nagłymi spadkami temperatury. Spośród
ankietowanych osób, które opowiedziały się za zmianą, większość wskazała termin czerwcowy.
Gospodarze obiektów (szczególnie sakralnych) również sugerowali przesunięcie realizacji na czerwiec.
2. Wydłużenie czasu trwania
Jednoczesna realizacja programu wydarzeń w 12 obiektach jest ogromnym przedsięwzięciem
organizacyjnych. O ile w tegorocznej edycji nie było to powodem problemów natury logistycznej, wielu
odbiorców „weekendu z zabytkami” narzekało na brak możliwości uczestnictwa w programie wydarzeń
kilku obiektów. Zbyt duże odległości między prezentowanymi zabytkami, trudności z transportem oraz
zależność od przewoźników, wpływają na ograniczenie dostępności turystów do więcej niż kilku
punktów programu. Zgodnie z głosami większości uczestników optujących za zmianą, rekomenduje się
rozszerzenie formuły na dwa kolejne weekendy. Umożliwi to odbiorcom wzięcie udziału w programie
zwiedzania i wydarzeń w większości prezentowanych obiektów (a tym samym wpłynie na zwiększenie
frekwencji), ułatwi pracę zespołu (rozłożenie sił i zasobów kadrowych) oraz wzmocni działania
promocyjne (wydarzenia pierwszego weekendu promują następny).
3. Zorganizowanie transportu między obiektami
Zaproponowanie uczestnikom Dni Dziedzictwa przejazdów (w miarę możliwości bezpłatnych) między
obiektami zwiększy dostępność obiektów położonych poza głównymi trasami oraz umożliwi ich szerszą
prezentację dla turystów niezmotoryzowanych.
4. Wybór obiektu pozwalający na współpracę z instytucjami znajdującymi się w jego bezpośrednim
otoczeniu
Po raz pierwszy zaproszono zwiedzających do obiektu przyrodniczego, któremu nie towarzyszyło
zaplecze logistyczne (budynki instytucji publicznych, gastronomia, zaplecze sanitarne) – Rezerwatu
Przyrody „Dolina Racławki”. Program wydarzeń realizowany był we wsi Dubie (gdzie zaczynają się
ścieżki dydaktyczne i szlak turystyczny po dolinie), w której nie było żadnej instytucji kultury,
a społeczność lokalna nie jest przywiązana do swojego otoczenia przyrodniczego. Organizatorzy
i gospodarze miejsca liczyli głównie na zainteresowanie turystów. Ogromne zaangażowanie (Zespołu
Małopolskich Parków Krajobrazowych, Hufca ZHP Krzeszowice, Nadleśnictwa Krzeszowice, Urzędu
Gminy Krzeszowice oraz Kół Gospodyń Wiejskich) w przygotowania atrakcyjnego program artystyczno-
edukacyjny oraz zorganizowanie bezpłatnego transportu okazały się niewystarczające by przyciągnąć
Strona 17 z 19

18. uczestników. Na dodatkową niekorzyść działały niesprzyjające warunki atmosferyczne (ulewne deszcze
drugiego dnia „weekendu z zabytkami”).
Podobnym w charakterze obiektem była Pustynia Błędowska, która jednak – dzięki ogromnemu
wsparciu lokalnych instytucji i organizacji pozarządowych z gminy Klucze – okazała się frekwencyjnym
sukcesem. Współpraca ze społecznością lokalną bezpośrednio związaną z prezentowanym miejscem
odznaczała się ogromnym zaangażowaniem wszystkich stron oraz pozwoliła na organizację
prawdziwego święta dziedzictwa. W przypadku „Doliny Racławki”, mimo wsparcia odległych o 10 km
instytucji w Krzeszowicach, brak partnerów w miejscu odbywających się imprez, zaważył na
najsłabszej popularności tego miejsca wśród wszystkich prezentowanych w projekcie.
5. Zwiększenie oddziaływania lokalnej promocji
W związku z przeważnie niewystarczającą dystrybucją materiałów promocyjnych (ulotki z programem
i plakaty) w gminach objętych projektem, rekomenduje się bliższą współpracę z przedstawicielami
samorządów terytorialnych w zakresie lokalnej promocji wydarzenia. Koordynatorzy wydarzeń
w obiektach nie posiadają odpowiednich narzędzi do egzekwowania postanowień dotyczących
promocji wynikających z umów o współpracy. Konieczny wydaje się nadzór oraz opieka dodatkowego
pracownika zespołu projektowego, który odpowiedzialny byłby za współpracę z lokalnymi wydziałami
promocji.
Strona 18 z 19

19. SPIS ZAŁĄCZNIKÓW
1. Opis obiektów prezentowanych w ramach projektu.
2. Szczegółowy opis programu zrealizowanego w każdym z prezentowanych obiektów w ramach
„weekendu z zabytkami” 14 i 15 maja 2011 roku.
3. Tabela zestawiająca liczbę uczestników wydarzeń kulturalnych w poszczególnych obiektach w czasie
„weekendu z zabytkami” 14 i 15 maja 2011 roku.
4. Szczegółowy wykaz oraz opis elementów instalacji artystycznej Powiązania.
5. Zestawienie publikacji dotyczących projektu w mediach tradycyjnych i elektronicznych.
6. Lista laureatów oraz osób wyróżnionych w konkursie „Skarby Małopolski”.
7. Harmonogram prac w projekcie w ujęciu miesięcznym.
8. Wybrana dokumentacja fotograficzna projektu.
9. Płyta CD/DVD z dokumentacją fotograficzną projektu, projektami materiałów graficznych oraz
elektroniczną wersją raportu i załączników.
Strona 19 z 19