1. Нээлттэй хичээл 92-р дунд сургуулийн багш С.Туяа

3. Тогоруу Тогоруу бол хээр талын бүс ба голын дэнж, намагтай газар орчмоор амьдардаг хөхөвтөр өнгөтэй, урт хүзүү, дэгдгэр хөлтэй, хос хосоороо явдаг нүүдлийн шувуу. Хавар орой ирж намар эрт нүүдэллэн буцна. Гол, нуурын дэнжийн хайрга элс зэрэг дээр өндөглөсөн үзэгддэг. Дал наян см урт биетэй, таваас зургаан кг жинтэй. Ургамлын үр жимс, хорхой шавьж, мэлхий зэргээр хооллоно. Цагаан тогоруу, цэн тогоруу, хар тогоруу, алаг тогоруу гэж хэдэн төрөл байдаг. Тэдгээрийн ирж байрших нутаг янз бүр. Цэн тогоруу Хэнтий, Дорнод аймгийн Хэрлэн, Онон, Улз, Халх гол орчмоор ихэвчлэн байдаг бол хар тогоруу Архангай, Өвөрхангай аймгийн нутаг Орхон голын сав, урд Тамирын адгаар ихэвчлэн зусдаг байна. Цагаан, хар, цэн тогоруу Монгол улсын улаан номд орсон байна.

4. Цэн тогоруу

5. Цагаан тогоруу

6. Хар тогоруу

7. Алаг тогоруу

8. Тогоруу Хос тогоруу сайр даган хөлөө дээр дээр өргөн зэгзэгнэн алхана. Би сайрын хөх хайрган дунд тогорууны өндгийг үзэлгүй сүүдрээ хүргэчих вий гэхээс зүрх эмзэглэнэ. Хөөрхий нялх үрийг нь сүүдрээрээ хиртүүлэхүй намайг хараана гэхээс өвөөгийн өвөөгйин хэлсэн үг өр зүрх өвтгөнө. “Ай даа, хүү минь, тогорууг уурлуулж болдоггүй юм. Төмөр дөрөөний сэнжийг сэтэртэл хараадаг амьтан ” гэж захидаг сан. Өндөр хөх тогорууг өнөөдөр би их л ойроос хараад өрөвдөв. Хөөрхий тэр шувуу хүнийг тийм сүрхий хараадаг гэж үү? Лав үгүй байх аа. “хүнд муу биеэрээ дэлхийг цөмлөчих вий гэсэн шиг ийм хөнгөн гишгэж байгаа амьтан чинь дөрөөний сэнжийг яаж сэтэртэл хараах билээ” гэхээс өвөөгийн үгэнд үл итгэв. Миний бодлыг батлах шиг мөнөөх хоёр тогоруу улам ч зөөлөн зөөлөн гишгэсээр зэгзэгнэн айсуй. /Н. Өлзийбат/

11. Сүүдрээрээ хиртүүлэхүй – тойруулал

12. Төмөр дөрөөний сэнжийг сэтэртэл хараах – ихэсгэл