ЗЭРЛЭГ АМЬТАН БА УРГАМЛЫН АЙМГИЙН ХОВОРДСОН ЗҮЙЛИЙГ ОЛОН УЛСЫН ХЭМЖЭЭНД ХУДАЛДААЛАХ ТУХАЙ КОНВЕНЦИ
- 1. ЗЭРЛЭГ АМЬТАН БА УРГАМЛЫН
АЙМГИЙН ХОВОРДСОН ЗҮЙЛИЙГ ОЛОН
УЛСЫН ХЭМЖЭЭНД ХУДАЛДААЛАХ
ТУХАЙ КОНВЕНЦИ
Б.Цэнгэлмаа
Монгол Улсын Их Сургууль
Газарзүй Геологийн Сургууль
- 2. Зэрлэг амьтан ба ургамлын аймгийн ховордсон зүйлийг
олон улсын хэмжээнд худалдаалах тухай конвенци 1973
онд анх гарын үсэг зурсан хотын нэрээр “Вашингтоны
конвенци” буюу CITES /Convention on International Trade
in Endangered Species of Wild Fauna and Flora/ нэрээр
соѐрхон батлан 1975 оны 7 сарын 1-ний өдрөөс хүчин
төгөлдөр болсон ба одоогоор дэлхийн 172 орон /талууд/
уг конвенцид нэгдэн ороод байна.Уг конвенцийн зорилго
нь зэрлэг амьтан, ургамлын аль нэгэн зүйл олон улсын
худалдаанд хэт их хэмжээгээр ашиглагдаж устах аюулд
орохоос хамгаалах явдал бөгөөд тухайн зүйлийг
хамгаалахын зэрэгцээ олон улсын хяналт
зохицуулалттай худалдах зорилготой. Тиймээс энэхүү
конвенцид устах аюулд орсон хамгаалах шаардлагатай
зэрлэг амьтан ургамлыг гурван бүлэгт хувааж, тус бүрт
нь олон улсын худалдааны хяналт тогтоодог.
- 3. I хавсралт
Олон улсын худалдаа нь тухайн зүйлийн оршин
тогтноход нөлөө үзүүлж байгаа, эсвэл гөлөө
үзүүлж болох, устах аюулд орсон бүх зүйл
хамаарна. I хавсралтанд орсон зүйлийн худалдааг
хатуу хяналт зохицуулалттайгаар явуулдаг бөгөөд
арилжаа наймааны зорилгоор худалдаалахыг
үндсэндээ хориглож, судалгаа шинжилгээний
зорилгоор экспортлох болон импортлоход
экспорт, импортын бичгийг хоѐланг нь
бүрдүүлэхийг шаарддаг.
- 4. II хавсралт
Эдүгээ устах аюулд ороогүй ч тухайн зүйлийн
цаашид оршин тогтноход харшлахаар ашиглалт
явуулахгүй байх үүднээс олон улсын худалдааг
хяналт зохицуулалттай явуулахгүй бол устах
аюулд орж болзошгүй зйүлүүд багтдаг. II
хавсралтанд багтсан зүйлүүдийг арилжаа
наймааны зорилгоор худалдаалж болох бөгөөд
экспортлох болон импортлоход экспортлогч
улсын экспортын зөвшөөрлийн бичгийг
бүрдүүлэхийг шаарддаг.
- 5. III хавсралт
Аль нэгэн тал өөрийн улсын нутаг дэвсгэрийн
дотор зохицуулах шаардлагатай гэж
тодорхойлсон ба тэдгээрийг худалдаалах явдлыг
хянахад бусад талуудтай хамтран ажиллах
шаардлагатай гэж үзэж байгаа зүйлүүд багтана.
Экспортлох, импортлоход гарал үүслийн
гэрчилгээ болон III хавсралтын тухайн зүйлийг
оруулсан улсаас экспортлож байгаа тохиолдолд
экспортлогч улсын экспортын зөвшөөрлийн
бичгийг аүрдүүлэхийг шаарддаг.
- 6. CITES МОНГОЛД
Монгол улс уг конвенцид нэгдэн орох тухай
хуулийг УИХ-аас 1995 оны 5 сарын 4-ний өдөр
батлан гаргасан бөгөөд манай улс 1996 оны
дөрөв дүгээр сарын 4-ний өдрөөс 131 дахь
гишүүн орон болсон билээ.
Монгол улсаас энэ конвенцийн I, II хавсралтад 14
зүйл хөхтөн, 71 зүйл шувуу, 8 зүйл ургамал, 2 зүйл
загас, шавьж, мөлхөгч тус бүр нэг зүйл багтсан.
- 7. Конвенцийг хэрэгжүүлэхтэй
холбогдсон асуудлыг
зохицуулах үүрэгтэй Удирдан
зохицуулах зөвлөл, Шинжлэх
ухааны зөвлөлийг Байгаль
орчны сайдын 2008 оны 39
тоот тушаалаар шинэчлэн
байгуулагдан ажиллаж байна.
Үндэсний удирдан зохицуулах
зөвлөлийн дарга нь Байгаль
орчны яамны Төрийн
захиргаа удирдлагын газрын
дарга А.Болат, Шинжлэх
ухааны зөвлөлийн дарга нь
ШУА-ын Биологийн
хүрээлэнгийн захирал
Ц.Жанчив нар ажиллаж байна.
- 9. д/д Латин Монгол Англи 1-р хавсралт 2-р хавсралт
СITES-ийн 1 ба 2-р хавсралтад орсон сүүн тэжээлтэн амьтад
1 Equus hemionus Хулан адуу Wild Ass +
2 Equus przewalskii Тахь адуу Wild Horse +
3 Canis lupus Саарал чоно Grey Wolf +
4 Cuon alpinus Шарнад цөөвөр Asiatic Wild dog +
5 Ursus arctos Хүрэн баавгай Brown Bear +
6 Ursus arctos gobiensis
Мазаалай
баавгай
Gobi Bear +
7 Lutra lutra Голын халиу
European River
Otter
+
8 Panthera uncial Цоохор ирвэс Snow Leopard +
9 Felix lynx Шилүүс мий Lynx +
10 Felis manul Мануул мий Pallas Cat +
11 Felis silvestris Цоохондой мий Wild cat +
12 Moschus moschiferus Баданга хүдэр Msuk deer +
13 Saiga tatarica Монгол бөхөн Saiga +
14 Ovis ammon Аргаль хонь Argali +
- 10. СITES-ийн 1 ба 2-р хавсралтад орсон ургамлын зүйлүүд
1
Cistanche
deserticola
Цагаан гоѐо Desert cistanche +
2
Cypripedium
guttatum
Цоохор саадган
цэцэг
Lady-Slipper +
3
Cypripedium
macranthum
Том цэцэгт
саадган цэцэг
Grand Lady‟s
Slipper
+
4
Cypripedium
calceolus
Шар саадган
цэцэг
Yellow Lady‟s
Slipper
+
5 Calypso bulbosa Түдэн хавх Calypso +
6
Neottianthe
cuculata
Хөхөө цүнхрэг
Cucullated
Neottianthe
+
7
Gymnadenia
conopsea
Сэрхэн хөхөө
цэцэг
+
8
Corallorhiza trifida
chatel
Шүрэн үндэс Coralroot Orchid +
- 11. СITES-ийн 1 ба 2-р хавсралтад орсон загасны зүйлүүд
1 Acipenser baeri Шивэр хилим Siberian Sturgeon +
2
Acipenser
schrencki
Хар мөрний
хилим
Amur Sturgeon +
СITES-ийн 1 ба 2-р хавсралтад орсон мөлхөгч зүйл
1 Eryx tataricus
Тэмээн сүүл
могой
Tatary Sand Boa +
СITES-ийн 1 ба 2-р хавсралтад орсон шавжийн зүйл
1 Parnassius apollo Аполлон Apollo Butterfly +
- 12. СITES-ийн 1 ба 2-р хавсралтад орсон шувууны зүйлүүд
1 Pelecanus crispus Борцгор хотон Dalmation Pelican +
2 Platalea leucorodia Цагаагчин халбагат Eurasian Spoonbill +
3 Ciconia boyciana Дорнын өрөвтас Oriental Stork +
4 Ciconia nigra Хар өрөвтас Black Stork +
5 Phoenicopterus roseus Ягаан нал Greater Flamingo +
6 Anas formosa Байгалийн нугас Baikal Teal +
7 Oxyura leucocephala
Цагаантолгой
ямаансүүлт
White headed Duck +
8 Pandion haliaetus Загасч явлаг Osprey +
9 Pernus apivorus Балч гоорбис Honey buzzard +
10 Pernus ptilorhynchus Согсоот гоорбис Eurasian Honey Buzzard +
- 13. 11 Milvus migrans Сохор элээ Black Kite +
12 Circus cyaneus Саарал хулд Northern Harrier +
13 Circus macrourus Хээрийн хулд Pallid Harrier +
14 Circus pygargus Нугын хулд Montagu „s Harrier +
15 Circus melanoleucus Алаг хулд Pied Harrier +
16 Circus aeruginosus Намгийн хулд
Western Marsh
Harrier
+
17 Accipiter gentilis Үлэг харцага Northern Goshawk +
18 Accipiter nisus Морин харцага
Eurasian
Sparrowhawk
+
19 Accipiter badius Үүрсээ харцага Shikra +
20 Accipiter gularis Шунгаач харцага
Japanese Sparrow
Hawk
+
- 14. 21 Buteo lagopus Тарлан сар Rough-legged Buzzard +
22 Buteo hemilasius Шилийн сар Upland Buzzard +
23 Buteo rufinus Талын сар Long -legged Buzzard +
24 Buteo buteo Ойн сар Common Buzzard +
25 Circaetus gallicus Могойч загалай
Short-toed Snake-
Eagle
+
26 Spizaetus nipalensis
Уулын
согсоотбүргэд
Mountian Hwak Eagle +
27 Hieraaetus pennatus Бахим бүргэдэй Booted Eagle +
28 Hieraaetus fasciatus Харсун бүргэдэй Bonelli‟s Eagle +
29 Aquila rapax Тарважи бүргэд Steppe Eagle +
30 Aquila clanga Бор бүргэд Greater Spotted Eagle +
- 15. 30 Aquila clanga Бор бүргэд
Greater Spotted
Eagle
+
31 Aquila heliaca Хан бүргэд Imperial Eagle +
32 Aguila chrysaetos Цармын бүргэд Golden Eagle +
33 Haliaeetus leucoryphus Усны нөмрөгбүргэд Pallas‟s Sea-Eagle +
34 Haliaeetus albicilla
Цагаансүүлт
нөмрөгбүргэд
White-tailed Eagle +
35 Gypaetus barbatus Ооч ѐл Lammergeiel +
36 Neophron percnopterus Дэлт ѐлон Egyptai Vulture +
37 Aegypius monachus Нөмрөг тас Cinereous Vulture +
38 Gyps fulvus Ухаа хажир Eurasian Griffon +
39 Gyps himalayensis Хималайн хажир Himalayan Griffon +
40 Falco rusticolus Цагаан шонхор Gyrfacon +
- 16. 41 Falco cherrug Идлэг шонхор Saker Falcon +
42 Falco pelegrinoides Шилийн шонхор Barbary Falcon +
43 Falco peregrinus Эгэл шонхор Peregrine Falcon +
44 Falco subbuteo Шууман шонхор Eurasian Hobby +
45 Falco columbarius Хайргууна шонхор Merlin +
46 Falco vespertinus Турамтай шонхор Red-footed Falcon +
47 Falco amurensis Амарын шонхор Amur Falcon +
48 Falco naumanni Зээрд шонхор Lesser Kestrel +
49 Falco tinnunculus Начин шонхор Common Kestrel +
50 Grus japonensis Алаг тогоруу Red-Crowned Crane +
- 17. 51 Grus leucogeranus Цагаан тогоруу Siberian Crane +
52 Grus grus Хархираа тогоруу Common Crane +
53 Grus vipio Pall. Цэн тогоруу White-naped Crane +
54 Grus monacha Хар тогоруу Hooded Crane +
55 Anthropoides virgo Өвөгт тогируу Demoiselle Crane +
56 Otis tarda Хонин тоодог Great Bustard +
57
Chlamydotis
undulata
Жороо тоодог Houbara Bustard +
58 Larus relicrus Реликт цахлай Relict Gull +
59 Nyctea scandiaca Цагаан уульж Snowy Owl +
60 Bubo bubo Эгэл шаршувуу Eurasian Eagle Owl +
- 18. 61 Asio otus Соотон гуйванга Long-eared Owl +
62 Asio flammeus Хулгар гуйванга Short-eared Owl +
63 Otus scops Ердийн орволго
Common Scops
Owl
+
64 Otus sunia Ойн орволго Sunia Owl +
65 Aegolius funereus Савагт ариан Boreal Owl +
66 Athene noctua Хотны бүгээхэй Little Owl +
67
Glaucidium
passerinim
Буслаг сүлиг
Eurasian Pygmy
Owl
+
68 Surnia ulula
Харсуун
бэгбаатар
Northern Hawk Owl +
69 Strix uralensis Хув ууль Ural Owl +
70 Strix nebulosa Угалзан ууль Great Grey Owl +
- 19. CITES-ИЙН ЗЭРЛЭГ АМЬТАН, УРГАМЛЫН ХОВОРДСОН ЗҮЙЛИЙГ ОЛОН
УЛСАД ХУДАЛДААЛАХ ТУХАЙ КОНВЕНЦИЙН ЗӨВШӨӨРЛИЙН ГЭРЧИЛГЭЭ
ОЛГОХОД БҮРДҮҮЛЭХ БАРИМТ БИЧИГ, ОЛГОХ ХУГАЦАА
Бүрдүүлэх материалын жагсаалт
Тусгай ан:
1. Тусгай зөвшөөрлийн хуулбар
2. Ан хийсэн протокол
3. Очих хаяг, явуулж буй хаяг
4. Мөнгө тушаасан баримт /Чингэлтэй дүүргийн татварын хэлтэс, Улаанбаатар дахь дансны дугаар
2611016627/
5. Эврийн дата /Угалз/
Элдсэн чонын арьс:
1. Зөвшөөрөл хүссэн өргөдөл
2. Иргэний үнэмлэхийн хуулбар
3. Очих хаяг, явуулж буй хаяг
4. Мөнгө тушаасан баримт /Чингэлтэй дүүргийн татварын хэлтэс, Улаанбаатар дахь дансны дугаар
2611016627/
Судалгааны дээж сорьц:
1. Зөвшөөрөл хүссэн албан тоот
2. Байгууллагын гэрчилгээний хуулбар
3. Судалгааны дээж шинжлүүлэх байгууллагатай хийсэн гэрээний хуулбар
4. Очих хаяг, явуулж буй хаяг
Олгох хугацаа: Материал хүлээн авсан өдрөөс хойш ажлын 3-5 хоногт шийдвэрлэнэ.
- 20. CITES-ИЙН ЗЭРЛЭГ АМЬТАН, УРГАМАЛЫН ХОВОРДСОН ЗҮЙЛИЙГ ОЛОН
УЛСАД ХУДАЛДААЛАХ ТУХАЙ КОНВЕНЦИЙН ЗӨВШӨӨРЛИЙН ГЭРЧИЛГЭЭ
ОЛГОХОД БҮРДҮҮЛЭХ БАРИМТ БИЧГИЙН ЖАГСААЛТ, ОЛГОХ ХУГАЦАА
Бүрдүүлэх материалын жагсаалт
Тусгай ан:
1. Тусгай зөвшөөрлийн хуулбар
2. Ан хийсэн протокол
3. Очих хаяг, явуулж буй хаяг
4. Мөнгө тушаасан баримт/ Чингэлтэй дүүргийн татварын хэлтэс,Улаанбаатар дахь Дансны дугаар 2611016627/
5. Эврийн дата /Угалз/
Элдсэн чонын арьс:
1. Зөвшөөрөл хүссэн өргөдөл
2. Иргэний үнэмлэхийн хуулбар
3. Очих хаяг, явуулж буй хаяг
4. Мөнгө тушаасан баримт/ Чингэлтэй дүүргийн татварын хэлтэс,Улаанбаатар дахь Дансны дугаар 2611016627/
Судалгааны дээж сорьц:
1.Зөвшөөрөл хүссэн албан тоот
2. Байгууллагын гэрчилгээний хуулбар
3. Судалгааны дээж шинжлүүлэх байгууллагатай хийсэн гэрээний хуулбар
4. Очих хаяг, явуулж буй хаяг
Олгох хугацаа: Материал хүлээн авсан өдрөөс хойш ажлын 3-5 хоногт олгоно.
