4. —ProfUlung DatukDrShamsulAmriBaharuddin—
“Perpaduan sebagai suatu hasrat yang diidamkan adalah
sukar diukur, dilihat secara nyata mahupun berkekalan.
Perkara ini biasanya hadir mengikut keadaan, keperluan dan
detik-detik tertentu secara formal atau tidak formal dalam
kehidupan seharian masyarakat.”
5. • Merujuk kepada satu proses yang menyatupadukan seluruh masyarakat dan
negara supaya setiap anggota masyarakat dapat membentuk satu identiti dan
nilai bersama serta perasaan cinta dan bangga akan tanah air.
• Perpaduan biasanya hadir mengikut keadaan, keperluan dan detik-detik
tertentu secara formal atau tidak formal dalam kehidupan seharian masyarakat.
• Dilakukan berdasarkan tiga prinsip utama, iaitu tawar-menawar (bargaining),
berunding (negotiation) dan perantaraan (mediation).
• Shamsul Amri Baharuddin: Hubungan kaum di Malaysia berlaku pasang surut
yang boleh dibahagikan kepada 3 tempoh masa (cerminan senario hubungan
kaum)
• Fasa konflik (1945-1960) Perang Dunia 1
• Fasa kestabilan tetapi tegang (1961-1970)
• Fasa Kesepaduan sosial (1971-kini)
6. • Perpaduan nasional menjadi misi penting bagi negara dan memerlukan
kerangka bersifat komprehensif.
• Keadilan, penerimaan dan toleransi perlu menjadi nilai asas kepada kerangka
perpaduan nasional.
• Nilai tersebut perlulah digarap berpandukan Islam sebagai kayu ukur utama
dalam mendukung agenda perpaduan nasional dalam konteks Malaysia.
• Islam bersifat rahmatan lil alamin atau rahmah seluruh alam.
• Perlu wujud kesedaran dalam masyarakat supaya berusaha membina
peradaban dan mencapai status kemajuan bagi Malaysia dalam merealisasikan
Wawasan Kemakmuran Bersama 2030.
• Masyarakat perlu mewujudkan nilai persefahaman, tolak ansur dan hormat
menghormati.
• Menitikberatkan dan fahami kesantunan insan dalam mengurus perbezaan
dalam masyarakat pelbagai agama dan bangsa.
• Pendekatan integrasi merupakan tunjang perpaduan negara
• Mewujudkan suasana harmoni
• Mengekalkan identiti dan ciri bangsa masing-masing
• Peranan seorang indvidu
• Membina sikap penerimaan diiringi nilai keluhuran budi pekerti
• Memahami peranan masing-masing untuk menerapkan nilai murni dalam
interaksi harian
8. Detik Perpaduan dan Detik Perbezaan
Detik Perpaduan
• Merupakan detik yang mampu
melihat masyarakat majmuk
mencapai kesepaduan melalui
nilai kebersamaan, toleransi
dan saling menghormati.
• Dapat dilihat melalui detik
masyarakat ketika pergaulan di
pasar, mengadakan majlis
perkahwinan, tempat makan,
sokongan dalam sukan dan
sebagainya.
Detik Perbezaan
• Berlakunya isu-isu
menimbulkan konflik antara
kaum.
• Kewujudan isu sensitif yang
tidak disantuni masyarakat
seperti penggunaan bahasa,
budaya, ideologi, agama,
tingkah laku sosial, tulisan,
rasisme dan sebagainya.
• Kebangkitan isu sensitif seperti
isu agama, bahasa, hak
keistimewaan orang melayu
dan sebagainya.
15. • Kesepaduan sosial merupakan elemen penting dalam memastikan
sesebuah masyarakat berada dalam keadaan aman dan harmoni.
• Prasyarat kepada keadaan stabil dan tanpa konflik.
• Pandangan Emile Durkheim (Bapa sosiologis) terhadap kesepaduan sosial
• Usaha menilai keupayaan masyarakat untuk kekal berhubung dalam
pelbagai peringkat pembangunan.
• Merupakan perpaduan berbentuk mekanikal (masyarakat praindustri)
kepada perpaduan berbentuk organik (dunia moden).
• Dapat dikekalkan melalui kerajaan dan undang-undang yang dibentuk.
• Konsep untuk melihat kesepaduan berlawanan dengan konflik adalah
• Solidarisme (kesepaduan)
• Anomi (huru-hara/perpecahan)
• Alienation (pengasingan)
• Antara tokoh lain yang memberi pandangan terhadap kesepaduan sosial
ialah
• Max Weber
• Talcott Parsons
• Judith Maxwell (1996)
• Jane Jenson (1998)
• Berger (1998), Gough dan Olofsson (1999)
16. Max Weber
Idea-idea yang
kolektif dan
merupakan nilai-nilai
penting dalam
pembangunan sosial.
TalcottParsons
• Melihat dari aspek
fungsional
• Masyarakat yang
berpadu adalah
diasaskan dengan
sistem nilai yang
dikongsi bersama.
Judith Maxwell (1996)
• Melihat dari dimensi
perkembangan ekonomi
• Proses yang membina dan
mengekalkan perasaan
kekitaan dalam masyarakat
dan perasaan yang
meletakkan diri seseorang
dalam sesuatu komuniti.
Jane Jenson (1998)
Digunakan untuk
menggambarkan proses-proses
yang bukan sahaja melibatkan
negeri atau negara, tetapi rasa
komitmen, tanggungjawab,
keinginan serta keupayaan untuk
hidup bersama dengan harmoni.
Berger (1998), Gough dan
Olofsson (1999)
• Berkaitan dengan
integrasi sosial,
kestabilan dan
kegagalan integrasi.
• Bekaitan dengan
keadaan dan
berintegrasi.
Pandangan Tokoh Barat
terhadap Kesepaduan
Sosial
17. Daripada perspektif
Islam
•Menitikberatkan kelestarian keharmonian dalam hubungan masyarakat.
•Maksud: Berkenalan secara mendalam yang boleh menimbulkan kasih sayang.
•Tujuan penciptaan manusia pelbagai kaum dan warna kulit ialah untuk saling mengenali
dan bukan bermusuhan
Al-Taaruf
(saling berkenalan)
•Kehidupan yang bermula dengan Taaruf akan melahirkan masyarakat yang saling
memahami.
•Bertujuan untuk mencapai kehidupan yang harmoni dan sejahtera.
•Berkepentingan agar tidak berlakunya prejusdis dan salah faham dalam hubungan sosial.
Al-Tafahum
(saling memahami)
• Satu sifat yang mampu mengikat hubungan kemesraan dalam kalangan
masyarakat pelbagai etnik dan menghindari dari sifat kebencian.
Al-Mahabbah
(berkasih sayang)
• Sikap saling menjamin atau saling melindungi.
• Melahirkan rasa tanggungjawab dalam diri setiap anggota masyarakat untuk
saling membantu ahli masyarakat yang lain.
Al-Tadamun
(saling menjamin)
18. • Dalam konteks Malaysia
• Kesepaduan dikecapi melalui hubungan antara pemimpin dan rakyat yang
mencapai persetujuan dalam banyak hal.
• Keadaan yang aman dan sejahtera kini hasil daripada pembentukan tapak
integrasi yang dibina berdasarkan prinsip tawar-menawar, perundingan dan
pengantaraan.
• Contoh situasi yang wujud ialah jalinan hubungan kerjasama antara kaum
dan kesepakatan sosial dalam pelbagai bentuk seperti bertolak ansur,
bertoleransi, menghormati dan sebagainya.
• Terdapat perkara yang masih belum dicapai atau tertangguh yang
dinamakan sebagai defisit sosial.
• Etnisiti
• Gender
• Agama
• Politik federalisme
• Pendidikan
• Ruang bandar dan luar bandar
• Bahasa
• Jurang generasi
• Media massa
Faktor yang
menyumbang
kepada defisit
sosial.
20. • Bermula dari dulu, tempat yang didatangani pedagang, pelaut, dan pengembara seluruh
dunia.
• Kedatangan imigran yang diterima secara terbuka oleh masyarakat peribumi.
• Formula untuk hidup harmoni ialah permuafakatan antara masyarakat Melayu, India, Cina ,
bumiputera dan anak negeri Sabah dan Sarawak.
• Golongan Cauvinis
• Maksud: serangkaian sikap, perilaku, atau bentuk tindakan sosial yang berlebihan
bahkan rela berkorban pada apa yang ia percayai bahkan rela mengorbankan
nyawanya, sehingga dengan kata lain, chauvinisme merupakan contoh fanatisme yang
ekstrim.
• Bila terjadi?: apabila negara berhadapan dengan pelbagai krisis dan keadaan politik
yang tidak stabil.
• Cara mengatasi?: melalui kesepakatan dan kerjasama pelbagai pihak
• Kesepaduan nasional melibatkan Perlembagaan Persekutuan dan Rukun Negara
• Dari tani ke industry komersial
• Dari miskin ke kelas menengah
• Dari kampung ke cosmopolitan
• Dari kemajmukan
• Budaya modeniti
22. • Shamsul Amri Baharuddin (2011) menjelaskan kesepaduan sosial ialah suatu keadaan aman,
stabil dan makmur sejahtera yang wujud dalam sesebuah masyarakat.
• Kesepakatan sosial
• Terbina berasaskan interaksi aktif dan pertukaran hubungan positif dan wujud usaha
positif ke arah penglibatan semua pihak dalam kegiatan arus perdana.
• Tidak bergantung kepada persamaan sosial, homogeniti nilai, pendapat atau
mengkehendaki setiap orang berkongsi persamaan kepercayaan dan gaya hidup.
• Melibatkan norma-norma sosial yang melibatkan perlakuan dan tatasusila tertentu
dalam masyarakat (kesantunan tingkah laku, sikap ramah mesra)
• 3 elemen yang perlu difahami ialah keterangkuman sosial, sumber bahan atau dana
sosial yang dikongsi bersama dan keupayaan meningkatkan kelas sosial.
• Fenomena sosial yang mempengaruhi anggota masyarakat untukpelbagai ikhtiar dan
kegiatan untuk membentuk keamanan dalam masyarakat.
23. • Kesepaduan sosial
• Fenomena perpaduan, peranan agensi bersifat everyday-defined (bottom-up)
• Lebih penting dan berkesan daripada struktur atau institusi yang bersifat authority-
defined (top-down).
• Setiap anggota masyarakat majmuk bebas untuk bertindak dan berperilaku
prokeamanan, prokeharmonian dan antikeganasan demi survival diri, keluarga dan
kelompok sosial.
• Keinginan dan kerelaan individu untuk saling bekerjsama, bersedia menerima,
berkompromi dan tidak berkonfrontasi dalam menghadapi sebarang konflik yang
melibatkan perbezaan sosial.
• Menggambarkan keterikatan norma dan nilai masyarakat serta perkongsian matlamat
yang sama untuk membina komuniti yang harmoni.
• Indikator yang menunjukkan kemampuan masyarakat tinggal bersama dan bersikap
saling menerima untuk membina keharmonian serta bersikap matang dalam menghdapi
cabaran.
24. • Defisit sosial
• Kekurangan dalam konteks sosial yang memerlukan usaha penyatuan berterusan untuk
meningkatkan tahap kesepaduan.
• Punca: jurang perbezaan dari segi persepsi dan pendapat dalam kalangan kelompok
yang berbeza bermula dengan individu, keluarga dan masyarakat.
• Kategori: etnisiti, agama, kelas sosial, Pendidikan, Bahasa, jurang generasi, gender,
politik generalisme, ruang (bandar/desa) dan media.
• Contoh (sosial pembangunan negara): golongan miskin tanpa mengira etnik di bandar
dan dalam sector pertanian sara diri dan estet, negeri-negeri yang masih terperangkap
dalam kemiskinan, peluang dan akses kepada Pendidikan dan kesihatan.
• Contoh (sosial pembinaan bangsa): isu berkaitan etnik, Bahasa, budaya, agama,
kekeluargaan, raja, Perlembagaan Persekutuan, Undang-Undang Tubuh Negeri, sejarah
dan sebagainya.
26. • Etos bangsa
• Bar-Tal (2000): Satu bentuk kepercayaan masyarakat bertahan lama, dikongsi oleh
sebahagian besar anggota masyarakat dan memberi tumpuan kepada masa depan
masyarakat.
• Majid Al-Haj (2005): Pengalaman lepas atau keadaan semasa yang dilalui oleh
masyarakat.
• Contoh: Peristiwa 13 Mei 1969
• Pembentukan kegiatan kolektif dan identiti kolektif yang menjadi acuan kepada
pembentukan karakter nasional.
• Menjadi suatu unsur yang ideal, membentuk nilai, prinsip dan norma-norma yang
memberi panduan normatif kepada sesebuah masyarakat.
• Membawa unsur kepercayaan atau pegangan yang dikongsi bersama. (sejarah, masa
depan, perlembagaan negara, dasar negara dan kepimpinan negara)
• Terbina apabila masyarakat berkongsi nilai yang sama (kerjasama, menghormati,
toleransi, disiplin diri dan demokrasi).
• Terbina melalui perkongsian perasaan dan semangat.
• Kekitaan bersama
• Patriotisme
• Nasionalisme
• Sebagai seorang warganegara Malaysia
28. • Terjelma dalam pelbagai bentuk usaha yang dilakukan secara berterusan bagi mencari
penyelesaian defisit sosial dengan membina tapak integrasi di semua lapisan masyarakat.
• Masyarakat perlu berdepan dengan cabaran stable tension yang muncul apabila parti politik,
organisasi bukan kerajaan atau individu memainkan isu-isu sensitif (Bahasa, agama,
Pendidikan vernakular, perlembagaan dan hak orang melayu dan bumiputera, dsb).
• Memerlukan mekanisme penyatupaduan sosial untuk memastikan hubungan persaingan yang
wujud dalam kalangan pelbagai kaum dapat hidup secara harmoni.
• Mekanisme tersebut ialah tapak integrasi
• Wujud dalam bentuk dasar, acara sukan, festival budaya, perayaan agama, seni muzik
dan budaya dan sebagainya.
• Dilihat dalam bentuk top down (kewujudan dasar-dasar pembangunan)
• Menilai beberapa dasar utama negara iaitu Rancangan Malaysia, Dasar Ekonomi Baru
dan aspirasi seperti Wawasan 2020 dan TN50.
30. Etnik
● Warisan sosiobudaya seseorang.
● Ciri-cirinya ialah budaya, adat, Bahasa,
agama dan negara asal nenek moyang.
● Kumpulan manusia yang wujud sebagai
sebahagian daripada satu masyarakat yang
lebih besar dengan ahli-ahli kumpulan ini
dengan mengamalkan budaya yang agak
seragam.
● Sekelompok manusia yang mengamalkan
budaya termasuk adat resam, Bahasa,
agama yang seragam dan berasal dari
negara nenek moyang yang sama.
31. Tahap keetnikan
• Merupakan budaya modeniti yang
mengutamakan kestabilan dan
kemajuan.
• Menyenarai dan meneliti
perbezaan serta cabaran antara
komuniti untuk diselesaikan.
• Menjadi matlamat utama negara
bagi memastikan kehidupan
rakyat pelbagai budaya ini hidup
saling bersatu dan berintegrasi.
• Masyarakat perlu memupuk sikap
dan tindakan toleransi,
penerimaan, memperakui dan
menghormati perbezaan etnik di
Malaysia.
Batas etnik
• Kepelbagaian masyarakat yang
berbeza etnik, agama, bahasa,
budaya dan sebagainya.
• Terdapat 2 jenis batas etnik iaitu
tebal dan nipis.
• Batas etnik tebal
• Utamakan perkiraan etnik di
dalam tingkah lakunya.
• Hanya akan berhubungan
dengan individu yang
mempunyai persamaan etnik
sehingga menyebabkan
berlakunya masyarakat majmuk
yang terasing dan terpisah dari
masyarakat yang lain.
• Batas etnik nipis
• Utamakan perkiraan bukan
bersifat etnik hingga boleh
berhubung dengan individu lain.
• Masyarakat lebih bersatu dan
harmoni.
Sosial rentas etnik
• Menggalakkan aktiviti kolektif dan
pembangunan individu dan
komuniti.
• Menjadi intipati penting dalam
menjamin kesepaduan sosial
dalam masyarakat.
• Wujud dalam pembagai bentuk
sama ada melalui aspek politik,
ekonomi, sosio budaya
termasuklah hal ehwal
pentadbiran.
33. • Kesepaduan sudah dicapai melalui pembentukan
tapak integrasi,yang dibina.
• Prinsip kesepaduan ialah tawar-menawar,
perundingan dan pengantaraan.
• Perlembagaan Persekutuan ialah mercu tanda
tapak integrasi - asas kesepaduan rakyat
Malaysia.
• Penyatupaduan terjelma dalam pelbagai bentuk
sebagai penyelesaian deficit sosial.
Jadi dia kata kita nak ukur kesatuan ni payah. Nak biar dia kekal bukannya senang. Tapi ianya akan hadir ikut keperluan dan keadaan tertentu secara formal atau tak formal.
Katakan skrg kita hidup harmoni, tak mustahil nnti kita akan lahirkan generasi yang boleh hidup dlm harmoni
Perkahwinan jalanan. Nnti kalua beli rumah. Time kawin selalu org pasang khemah dekat jalan yang halang laluan. Kalau ada Lorong lain x pe. Tapi masalah kalua duduk rumah flat selalu ada dewan. So , nak kata kat sini kita kene ikut kesesuaian.
Antara lain detik perbezaan selain tulisan adalah wujudnya rasisme dan sbgainya
Detail dekat slide sebelah
Next slide akan explain apa itu defisit sosial
Cth Cauvinis - bersifat menunjukkan pendirian atau semangat yg keterlaluan (melampau) dlm memperjuangkan kepentingan kaum atau golongan tertentu:
Cth negara jerman - Ketika perang dunia I dan II, negara Jerman menganut paham chauvinisme. Paham yang dianut oleh Adolf Hitler ini memandang bangsa Jerman sebagai ras unggul. Pada akhirnya pelaksanaan paham ini mengarah pada peperangan dan pertikaian dengan bangsa lain, yang akhirnya menimbulkan Perang Dunia II.
Fenomena perpaduan, peranan agensi bersifat everyday-defined (bottom-up)
Lebih penting dan berkesan daripada struktur atau institusi yang bersifat authority-defined (top-down).
Ni bermaksud setiap konflik yang berlaku disebabkan perbezaan sosial, sepatotnya kita buat perundingan.
Perundingan ni akan wujudkan persetujuan walaupun still ada yang tak puas hati tapi konflik tu selesai dan secara amnya masyarakat menolak keganasan sebagai jalan penyelesaian dalam perbezaan sosial.
Batas etnik tebal – maksudnya kat sini, orang cina kawan dgn cina je. Kadang2 dalam company selalu org cina dia nak naik sama2 dgn bangsa dia.
