toaz.info-araling-panlipunan-5-lp-unit-iii-pr_1ee69fd1267db52c9239fed7e2bbec2c.pdf

1
Araling Panlipunan
Grade 5
Patnubay ng Guro
YUNIT III – Pagbabagong Kultural sa
Pamamahalang Kolonyal ng mga Espanyol
Mga Bumuo ng Kagamitan ng Mag-aaral at Patnubay ng Guro
Konsultant: Virgilio L. Laggui
Tagasuri at Editor: Virgilio L. Laggui, Cecille E. Cruz , Charito N. Laggui
Mga Manunulat: ,Jocelyn T. Cruz , Rochelle S. Enriquez, Ma. Rosalie S. Austria,
Ma. Concepcion Montalbo, Esther Adame, Ma. Rosa O.
Austria, April Rose C. Muga, Endlesly Amor. S. Dionisio,
Daisy C. Payumo, Ma. Elena C. Reyes
Layout Artist/Designer: Joan Torres
Punong Tagapangasiwa: Virgilio L. Laggui

2
K TO 12 ARALING PANLIPUNAN GRADE 5 -
Pagbabagong Kultural sa Pamamahalang Kolonyal ng mga Espanyol
IKATLONG MARKAHAN
Pamantayang Pangnilalaman:
Naipamamalas ang mapanuring pag-unawa sa mga pagbabago sa lipunan ng sinaunang Pilipino kabilang ang pagpupunyagi ng ilang pangkat
na mapanatili ang kalayaan sa Kolonyalismong Espanyol at ang impluwensya nito sa kasalukuyang panahon.
Pamantayan sa Pagganap:
Nakakapagpakita ng pagpapahalaga at pagmamalaki sa pagpupunyagi ng mga Pilipino sa panahon ng kolonyalismong Espanyol
NILALAMAN PAMANTAYANG
PANGNILALAMAN
CODE PAKSA / TOPIC BILANG
NG
ARAW
DATE of WT
and PT
A. Pagbabago sa Lipunan
sa Ilalim ng Pamahalaang
Kolonyal
1. Pamamahala
1.1 Pamahalaang
sentral
1.2 Pamahalaang local
1.3 Tungkulin ng mga
opisyales
2. Antas ng Katayuan ng
mga Pilipino
3. Uri ng edukasyon
1. Nasusuri ang pagbabago sa
panahanan ng mga Pilipino sa
panahon ng Español (ei
pagkakaroon ng organisadong
poblasyon, uri ng tahanan,
nagkaroon ng mga sentrong
pangpamayanan, at iba pa.)
AP5KPK-IIIa-
1
ARALIN 1:
Pagbabago sa Panahanan ng mga Pilipino sa
Panahon ng Espanyol
4
Note:
Performance
task on the
day 5
2. Napaghahambing ang antas ng
katayuan ng mga Pilipino sa lipunan
bago dumating ang mga Espanyol at
sa Panahon ng Kolonyalismo
AP5KPK-IIIb-
2
ARALIN 2:
Antas ng Katayuan ng mga Babae sa Lipunan ng
mga Sinaunang Pilipino at sa Panahon ng
Kolonyalismo
2

3
2.1 Napaghahambing ang mga
tradisyunal at di-tradisyunal
na papel ng babae sa lipunan ng
sinaunang Pilipino at sa panahon ng
kolonyalismo
2.2 Natatalakay ang
pangangailangan sa pagpapa-buti
ng katayuan ng mga babae
3. Nasusuri ang pagbabago sa
kultura ng mga Pilipino sa Panahon
ng Espanyol
3.1 Naipaliliwanag ang
inpluwensya ng kulturang
Espanyol sa kulturang Pilipino
3.2 Natatalakay ang bahaging
ginagampanan ng Kristianismo sa
kultura at tradisyon ng mga
Pilipino
3.3 Nasusuri ang ginawang pag-
aangkop ng mga Pilipino sa
kulturang ipinakilala ng Espanyol
AP5KPK-IIIc-
3
ARALIN 3:
Tradisyunal at Di-Tradisyunal na Papel ng mga
Kababaihan sa Lipunan ng mga Sinaunang
Pilipino at sa Panahon ng Kolonyalismo
ARALIN 3.1:
Mga Pangangailangan sa Pagpapabuti ng
Katayuan ng mga Kababaihan sa Lipunan
ARALIN 4:
Pagbabago sa kultura ng mga Pilipino sa Panahon ng
Espanyol
Impluwensya ng Kulturang Espanyol sa Kulturang
Pilipino
Bahaging Ginampanan ng Kristiyanismo sa Kultura at
Tradisyon ng mga Pilipino
Pag-aangkop ng mga Pilipino sa Kultura ng mga
Espanyol
1
1
(Friday)
1
1
1
1
(Friday)
Written test
Performance
task
4. Nasusuri ang mga pagbabagong
pampulitika at ekonomiya na
ipinatupad ng kolonyal na
pamahalaan
4.1 Naipaghahambing ang
AP5KPK-IIId-
e-4
ARALIN 5:
Pagbabagong Pampulitika at Pang-ekonomiya sa
Ilalim ng Pamahalaang Kolonyal
ARALIN 6:
Istruktura ng Sinaunang Pilipino at Pamahalaang
Kolonyal
2
2
(Friday) Written test

4
istruktura ng pamahalaang
kolonyal sa uri pamamahala ng
mga sinaunang Pilipino
4.2 Naipaghahambing ang sistema
ng kalakalan ng mga sinaunang
Pilipino at sa panahon ng
kolonyalismo
4.3 Natatalakay ang epekto ng
mga pagbabago sa pamamahala
ng mga Espanyol sa mga
sinaunang Pilipino
ARALIN 7:
Sistema ng Kalakalan ng mga Sinaunang Pilipino at
sa panahon ng Kolonyalismo
ARALIN 8:
Pamamahala ng mga Espanyol sa mga Sinaunang
Pilipino
2
2
(Friday) Performance
Test
5. Nakapagbibigay ng sariling
pananaw tungkol sa naging epekto
ng kolonyalismo sa lipunan ng
sinaunang Pilipino
AP5KPK-IIIf-5
ARALIN 9:
Epekto ng Kolonyalismo sa Lipunan ng
Sinaunang Pilipino
4
(Friday) Written test
B. Pagpupunyagi ng
Katutubong Pangkat na
Mapanatili ang Kalayaan
sa Kolonyal na
Pananakop
1. Pananakop sa
Cordillera
2. Pananakop sa mga
bahagi ng Mindanao
6. Naipaliliwanag ang di
matagumpay na pananakop sa mga
katutubong pangkat ng
kolonyalismong Espanyol
6.1 Nasusuri ang mga paraang
armado ng pananakop ng mga
Espanyol
6.2 Natalakay ang iba’t ibang
reaksyon ng mga katutubong
pangkat sa armadong pananakop
6.3 Natatalakay ang mga
isinagawang rebelyon ng mga
AP5KPK-IIIg-
i-6
ARALIN 10.1.:
Pananakop ng Kolonyalismong Espanyol sa mga
Katutubong Pangkat sa Cordillera
 Paraan ng Pananakop
 Reaksyon ng mga Katutubo sa
pananakop
 Rebelyon ng mga Katutubo
ARALIN 10.2:
 Sanhi at Bunga ng Di Matagumpay na
Pananakop ng mga Kastila sa mga Igorot
2
1
1
(Friday) Performance

5
katutubong pangkat
6.4 Natataya ang sanhi at bunga
ng mga rebelyon at iba pang
reaksiyon ng mga katutubong
Pilipino sa kolonyalismo
6.5 Nakakabuo ng konklusyon
tungkol sa mga dahilan ng di
matagumpay na armadong
pananakop ng mga Espanyol sa
ilang piling katutubong pangkat
ARALIN 11.1:
Pananakop ng Kolonyalismong Espanyol sa mga
Katutubong Pangkat sa Mindanao
 Paraan ng Pananakop
 Reaksyon ng mga Katutubo sa
pananakop
 Rebelyon ng mga Katutubo
ARALIN 11.2:
 Sanhi at Bungan ng Rebelyon
 Konklusyon sa mga dahilan ng di
matagumpay na pananakop ng kastila
1
1
2
(Friday)
1
1
1
TEST
Written Test
7. Nasusuri ang epekto ng
kolonyalismong Espanyol sa
pagkabansa at pagkakakilanlan ng
mga Pilipino
AP5KPK-IIIi-7
ARALIN 12:
Epekto ng Kolonyalismong Espanyol sa Pagkabansa
at Pagkakakilanlan ng mga Pilipino
3
(Friday)
Performance
Test

6
YUNIT III
ARALIN 1 PAGBABAGO SA PANAHANAN NG MGA
PILIPINO SA PANAHON NG ESPANYOL
Takdang Panahon: 4 araw
Layunin:
1. Nailalarawan ang pagbabago sa panahanan ng mga Pilipino sa
panahon ng Espanyol
2. Nasusuri ang mga pagbabago sa panahanan ng mga Pilipino sa
panahon ng Espanyol
3. Napaghahambing ang uri ng panahanan ng mga Pilipino sa
panahon ng mga Espanyol
Paksang Aralin
Paksa : Pagbabago sa Panahanan ng mga Pilipino sa panahon ng
Espanyol
Kagamitan : mga larawan ng panahanan ng mga Pilipino sa panahon
ng mga Espanyol, powerpoint presentations, video clips,
laptop, manila paper, pentel pen
Sanggunian : Learner’s Material pah. ___
K to 12 - AP5PKE-IIIa-1
(Unang Araw)
Pamamaraan
A. Panimula
1. Pagkakaroon ng balitaan na may kaugnayan sa paksang
tatalakayin.
2. Balik-aral: Magbigay ng sariling konklusyon tungkol sa epekto ng
pamamahala ng prayle sa ating lipunan.
B. Paglinang
1. Ipanood sa mga bata ang video ng “Bahay Kubo”. Ipalarawan sa
mga bata ang katangiang pisikal ng bahay kubo.
2. Itanong:
a. Nakakakita pa ba kayo sa ngayon ng mga bahay kubo?
b. Ano ang iyong napapansin sa mga tahanan sa ngayon?
c. May napansin pa ba kayong mga tahanan sa inyong lugar na
may lumang istilo? Ilarawan ang nasabing tahanan.
3. Isulat ng guro ang sagot ng mga bata sa pisara.

7
4. Ipaliwanag at iugnay ang mga kasagutan ng bata sa tatalakaying
aralin.
5. Ilahad ang aralin sa Alamin Natin sa LM, pah ___.
6. Magdaos ng palitan ng kuro-kuro o sharingkaugnay ng aralin.
7. Itanong ng guro:
a. Saan nakatira ang mga katutubong Pilipino bago dumating
ang mga Espanyol?
b. Paano inilipat ng mga Espanyol ng tirahan ang mga
katutubong Pilipino?
c. Paano natin ilalarawan ang mga pagbabago sa panahanan
ng mga katutubo sa pagdating ng mga Espanyol?
d. Ano ang naging epekto ng kolonyalismo sa pagbabago ng
panahanan ng mga katutubo? Nabago rin ba nito ang
kanilang pananampalataya at mga kaugalian?
8. Pagpapanood sa mga bata ng video sa youtube ng mga kilalang
simbahan at mga panahanan na naitayo sa panahon ng mga
Espanyol at ang naging papel ng mga ito sa kasaysayan.
9. Gawain A(Indibidwal na Gawain)
 Ipasagot sa mga bata ang mga tanong saGawain A, pah. ___
ng LM sa sagutang papel.
(Ikalawang Araw)
1.Gawain B (Pangkatang Gawain)
 Pangkatin ang mga bata sa apat na pangkat ayon sa
kanilang interes o talento.
 Ipaliwanag ng guro ang panuto sa Gawain B, pah. ___ ng
LM.
 Ipakikita o ipalalabas ng mga bata ang kanilang output
2. Gumamit ng rubric sa pagtasa sa pangkatang gawain ng mga bata sa
Gawain B
3. Ibigay na takdang aralin ang pagdadala ng mga larawan ng
panahanang Kastila na matatagpuan sa kanilang lugar at alamin
ang kasaysayan nito. Pagdalahin din sila ng gamit para sa
gagawing collage
(Ikatlong Araw)
1.Gawain C(Pangkatang Gawain)
 Pangkatin ang mga bata sa apat na pangkat ayon sa lugar ng
tirahan at nakapagbigay na rin ang guro ng takdang
dadalhin ukol sa gagawing collage at exhibit ng mga bata..

8
 Ipaliwanag ng guro ang panuto sa Gawain C, pah. ___ ng
LM.
 Ipakikita o ipalalabas ng mga bata ang kanilang output
2. Gumamit ng rubric sa pagtasa sa pangkatang gawain ng mga bata
sa Gawain C
(Ikaapat na Araw)
1. Bigyan diin ng guro ang kaisipan sa Tandaan Natinpah. _____ ng LM
2. Pagtataya
Pasagutan ng guro ang Sukatin kung Natutunan Natin sa LM pah.
______
Takdang Aralin
Magsaliksik Tayo! pah. ______ LM
Susi sa Pagwawasto
Gawain A (1-5) Indibidwal na Gawain)
Maaaring iba-iba ang sagot.
Gawain B (Pangkatang Gawain)
Gamitan ng Rubric.
Gawain C(Pangkatang Gawain)
Gamitan ng Rubric
Rubric para sa Gawain B at C
Rubric para sa Gawain B(Talent Showcase) at C(Collage at Exhibit)
Pamantayan Batayang Puntos
1. Kumpletong kaalaman ang nailahad ng mga
mag-aaral sa kanilang gawain/output/talento
16-20
2. May 75% na detalye lamang ang nailahad o
naipaliwanag o naipahayag ng mga mag-aaral
11-15
3. Kalahati o 50% lang ang naipaliwanag o
nagawang output ang mga mag-aaral
6-10
4. Walang naipaliwanag o nagawang output ang
mga mag-aaral
1-5
Sukatin kung Natutunan Natin
1. Reduccion 6. Banggera
2. Misyonero 7. Ladrilyo
3. Pueblo 8. Simbahan
4. Bahay na Bato 9. Pamana
5. Oratorio 10. Ingatan

9
PERFORMANCE TASK
Paggawa ng Dayorama
Panuto: Hatiin ang mga bata sa apat na pangkat. Gagawa ng dayorama
ang bawat pangkat ng pagkakaayos ng plaza complex sa panahon ng
mga Espanyol gamit ang mga patapong bagay (Binigay ng takdang aralin
ng guro ang pagdadala ng mga gamit na gagamitin isang araw bago ang
gawain). Siguraduhing kumpleto ang mga istruktura na matatagpuan sa
paligid ng isang plaza complex.
mag-aaral sa kanilang gawain/output
16-20
nakita sa output ng mga mag-aaral
11-15
3. Kalahati o 50% lang ang naipakita o nagawang
output ang mga mag-aaral
6-10
4. Walang naipakita o nagawang output ang mga
mag-aaral
1-5

10
ARALIN 2 Antas ng Katayuan ng mga Babae sa
Lipunan ng mga Sinaunang Pilipino
at sa Panahon ng Kolonyalismo
Layunin:
1. Naipaliliwanag kung paano pinahahalagahan ng mga unang
Pilipino ang mga kababaihan
2. Naipaghahambing ang antas ng katayuan ng mga kababaihan sa
lipunan bago dumating ang mga Espanyol at sa Panahon ng
Kolonyalismo.
3. Napahahalagahan ang mga kababaihan
Paksang Aralin
Paksa : Antas ng Katayuan ng mga Babae sa Lipunan ng mga
Sinaunang Pilipino at sa Panahon ng Kolonyalismo
Kagamitan : tsart ng awitin, mga larawan, manila paper, powerpoint
K to 12 - AP5KPK-IIb-2
(Unang Araw)
Pamamaraan
A. Panimula
1. Balitaan
Magbalitaan tungkol sa mga kababaihang nagbigay karangalan sa
bansa
2. Balik-aral
Pumili ng apat na bata sabihing sasayaw sila habang umiikot sa
plaskard. Paghinto ng tugtog, dadampot sila ng plaskard.Ipaliwanag nila
ang nakuhang salita.
3. Ipaawit ang “Dalagang Bukid”. Itanong: Ano ang isinasaad ng awitin
tungkol sa mga kababaihan?
Datu Timawa Aliping
Namamahay
Aliping
Saguiguilid

11
B. Paglinang
10.Magpakita ng mga larawan ng babaeng bumoboto o binibigyan ng
upuan sa sasakyan. Ano ang ipinahihiwatig ng mga larawan?
11.Ilahad ang aralin sa Alamin Natin sa LMP.- Ipabasa ang tekstong
naglalahad sa pagtalakay sa aralin.
12.Ipabuo ang suliranin
Ano-ano ang katayuan ng mga kababaihan sa sinaunang
lipunan at sa Panahon ng Kolonyalismo?
13.Ipatala ang mga datos sasagot sa suliranin gamit ang iba’t ibang
graphic organizer.
14.Ipagawa ang mga gawain.
Gawain A ‘Yan ang sa inyo, Ito ang sa amin!
(Pangkatang Gawain)
 Pangkatin ang mga mag-aaral sa apat upang makalikom ng
mga kaalaman. Bigyan sila ng manila paper at pentel pen.
Ganyakin silang makabuo ng iba’t ibang graphic organizer sa
pagsulat ng sagot.
Pangkat 1 at 3
- Katayuan ng kababaihan saLipunan ng Sinaunang Pilipino
Pangkat 2 at 4
- Katayuan ng Kababaihan sa Lipunan noong Panahon ng
Kolonyalismo
Gawain B Data Retrieval Chart
(Pangkatang Gawain)
 Gawin/ Punan ng datos ang Data Retrieval Chart
 Ipaliwanag ang pamamaraan sa paggawa ng Gawain B, pah.
___ ng LM.
(Ikalawang Araw)
Gawain C: Magkatulad ba?
(Pangkatang Gawain)
 Ipasulat sa loob ng Venn Diagram ang pagkakaiba at
pagkakatulad ng katayuan ng mga kababaihan sa Sinaunang
Panahon at Panahon ng Kolonyalismo.Muling pangkatin ng
guro ang mga bata. Sa pagkakataong ito maaaring pangkatin
sa apat na pangkat ang klase.
 Ipaliwanag ng guro ang panuto saGawain C, pah. ___ ng LM.
 Ipalahad sa klase ang sagot ng bawat pangkat.
Gawain DTalento Mo, Ipakita Mo!

12
 Ipaliwanag ng guro ang pamamaraang gagawin saGawain D.
LM p.
15.Gumamit ng rubric sa pagtasa sa pangkatang gawain ng mga bata
sa Gawain B, C at D.
16.Bigyang diin ng guro ang mga kaisipan saTandaan Natin, LM pah.
Pagtataya
Pasagutan ng guro angbahaging Sukatin kung NatutunanNatin
sa LM pah.__
Takdang Aralin
Magsaliksik tungkol sa mga natatanging Kababaihan sa Pilipino.
Alamin ang kanilang katangi-tanging nagawa para sa bayan.
Ilagay sa portfolio ng kaalaman.
Rubric para sa gawaing Venn Diagram at Data Retrieval Chart
16-20
naipaliwanag ang mga mag-aaral
11-15
6-10
mga mag-aaral
1-5

13
ARALIN 3: Tradisyunal at Di-Tradisyunal na Papel ng mga
Kababaihan sa Lipunan ng mga Sinaunang Pilipino
at sa Panahon ng Kolonyalismo
Layunin:
1. Napaghahambing ang tradisyunal at di- tradisyunal na papel ng
mga babae sa lipunan ng Sinaunag Pilipino at sa Panahon ng
Kolonyalismo
2. Natutukoy ang mabuti at di- mabuting epekto ng pagbabago sa
bahaging ginagampanan ng kababaihan sa Panahon ng
Kolonyalismo
Paksang Aralin:
Paksa : Tradisyunal at Di-Tradisyunal na Papel ng mga
Kababaihan sa Lipunan ng mga Sinaunang Pilipino at sa
Panahon ng Kolonyalismo
Kagamitan : tsart/powerponit, laptop, manila paper, pentel pen, mga
larawan
K to 12 - AP5KPK-IIIb-2
Pamamaraan:
A. Panimula
3. Balitaan
Pag-usapan ang kalagayan ng mga babae sa kasalukuyan.
4. Balik-aral
Paano iginalang ang mga babae sa Sinaunang Panahon?
Paano ang pagtrato sa kanila sa Panahon ng Kolonyalismo?
5. Iparinig ang awiting “Babae Ka” ni Inang Laya. Damhin ang
awitin, at alamin ang ibig iparating o mensahe nito.
B. Paglinang
1. Pagpapakita ng mga larawan ng karaniwang ginagawa ng isang
babae, at mga gawaing panlalaki na ngayo’y ginagawa na ng mga
babae.
Ipatukoy ang bawat gawain at ipapangkat batay sa uri ng gawain.

14
Karaniwang Gawain Di-Karaniwang Gawain
2. Ilahad ang aralin saAlamin Natin sa LM, pah ___.
3. Magdaos ng palitan ng kuro-kuro o brainstorming kaugnay ng
aralin.
Ipasagot ang Sagutin Mo.
4. Ipaliwanag ng guro ang panuto sa pagsasagawa ng bawat gawain
sa Gawin Natin.
Gawain A(Pangkatang Gawain)
1) H diagram
2) Ipaglaban Mo
 Ipaliwanag ang pamamaraang gagawin sa Gawain A, pah.
___ ng LM.
Gawain B: Open-yon!
(Pangkatang Gawain)
 Pangkatin ng guro ang klase sa apat na pangkat
 Ipaliwanag ang panuto saGawain B, pah. ___ ng LM.
Gawain C: Sa Puso ko…
(Indibidwal na Gawain)
 Ipaliwanang ang pamamaraang gagawin saGawain C. LM.
pah. ___
sa Gawain A, B at C.
6. Bigyang diin ng guro ang mga kaisipan saTandaan Natin sa pah.
___ ng LM.
Pagtataya:
Pasagutan sa mga mag-aaral ang Sukatin kung NatutunanNatin
sa pah. ___ ng LM.
Takdang Aralin:
Magtipon ng mga kliping tungkol sa mga kababaihan sa Pilipinas
na kinilala sa loob at labas ng bansa dahil sa kanilang natatangi at
mabuting gawa.

15
ARALIN 3.1. Mga Pangangailangan sa Pagpapabuti ng
Katayuan ng mga Kababaihan sa Lipunan
Layunin:
1. Natatalakay ang pangangailangan sa pagpapabiti ng katayuan ng
mga babae.
2. Napaghahambing ang pangangalaga at pagpapaunlad sa mga
kababaihan sa Panahon ng Espanyol at sa kasalukuyan.
3. Naipakikita ang paggalang sa mga kababaihan.
Paksang Aralin:
Paksa : Mga Pangangailangan sa Pagpapabuti ng Katayuan ng mga
Kababaihan sa Lipunan
Kagamitan: tsart/powerpoint, laptop, manila paper, pentel pen, mga
larawan
K to 12 - AP5KPK-IIIb-2
Pamamaraan:
A. Panimula
1. Balitaan:
Magpatanghal ng SAKSI. Magpaulat ng mga balitang nagaganap sa bansa
na may kaugnayan sa mga kababaihan
2. Balik-aral:
Bayong ng karunungan
Ilagay sa loob ng bayong ang mga binalot na papel na may
tanong. Pumili ng sampung bata. Ihanay sila sa dalawa.
Basahin ang mga tanong nang isa-isa. Ang hanay ng mga

16
batang may pinakamaraming tamang sagotang panalo.
3. Pagganyak:
Ipakita ang larawan ng iba’t ibang gawaing bokasyunal at pag-
usapan ito. Sa mgagawaing ito, alin ang angkop para sa babae?
B. Paglinang
1. Ilahad ang aralin saAlamin Natin sa LM pah.__
2. Magdaos ng palitan ng kuro-kuro o brainstorming kaugnay ng aralin.
Ipasagot ang Sagutin Mo.
3. Ipaliwanag ng guro ang panuto sa pagsasagawa ng bawat gawain
Sa Gawin Natin.
Gawain A: De Bate Tayo…
(Pangkatang Gawain)
 Ipaliwanag ang pamamaraang gagawin sa Gawain A, pah.
___ ng LM.
Gawain B: Pangako sa ‘Yo… (Indibidwal na Gawain)
 Ipaliwanag ang panuto saGawain B, pah. ___ ng LM.
4. Gumamit ng rubrics sa bawat gawain.
___ ng LM.
Pagtataya:
Pasagutan sa mga mag-aaral ang Sukatin kung Natutunan Natin
sa pah. ___ ng LM.
Takdang Aralin
1. Gumupit ng balita sa pahayagan tungkol sa proyekto ng
pamahalaan para sa kababaihan. Idikit sa notebook.

17
Republic of the Philippines
Department of Education
Region III-Central Luzon
Schools Division of Bulacan
District of _______
__________School
Ikatlong Markahan
Unang Lagumang Pagsusulit
Panuto: Basahing mabuti ang mga tanong at piliin ang titik ng
pinakatumpak nasagot. Isulat sa patlang bago ang bilang.
________1. Ang reduccion ay pamamaraan ng mga Espanyol upang
gawing mabuting mamamayan at masunurin ang mga Pilipino sa batas
ng Espanyol. Sila ay sapilitang inilipat sa panahanang malapit sa
simbahan at sentro ng pamahalaan na tinawag na _____.
a. alcaldia
b. corregimiento
c. barangay
d. pueblo o poblacion
______2. Ito ang pinakamaunlad na pueblo.
a. Cabeza de Baranga
b. Cabecer
c. Corregido
d. Alcaldia
______3.Ito ang tirahan ng mga mahihirap o karaniwang tao pamilya.
a. bahay kubo
b. bahay na bato
c. mataas na gusali
d. bahay na dalawang palapag
______4.Ang lugar na ito ang naging pangunahing lungsod at sentro ng
kalakalan.
a. Camarines Sur
b. Cebu
c. Ilo-Ilo
d. Maynila

18
______5. Isinaayos ng mga paring misyonero ang mga pamayanan sa
Pilipinas batay sa modelo ng _______.
a. isang lugar sa Paris
b. isang lungsod sa Spain
c. mga tirahan sa Japan
d. mga tirahan sa Maynila
______6.Saan nakatira ang nakaririwasang Pilipino?
a. bahay kubo
b. bahay na bato
c. mataas na gusali
d. bahay na gawa sa marmol
_______7. Bakit maraming mamamayan ang nagpapatayo ng bahay na
bato?
a. magandang tingnan ang bahay na bato
b. mas marami ang makikitira rito
c. mainam na pananggalang sa bagyo
d. naniniwala silang mas matibay at mas mmtatag ang ganitong bahay
_______8. Alin sa mga sumusunod ang mga dahilan ng pagbabago sa
pananahanan noong panahon ng Espanyol?
a. Nahirapang makipagkalakalan ang mga Pilipino at Espanyol
b. Nagkaroon ng suliranin ang Espanyol pangungulekta
ng buwis o paglikom ng buwis
c. Naging suliranin ng mga misyunero ang pagpapalaganap ng
kristyanismo dahil sa layu-layong tirahan
d. Naging suliranin ng mga Espanyol ang kllima sa Pilipinas
_______9. Nagbago ang uri ng panahanan ng mga Pilipino nang pairalin
ang _______ o programang paglipat ng tirahan.
a. reduccion
b. bandala
c. tributo
d. polo
_______10. Paano iniangkop ng mga Pilipino ang kanilang panahanan sa
mga patakaran ng mga Espanyol?
a. Lumipat sila sa kabisera o kabayanan na isinasaayos ng mga Espanyol
b. Lumipat sila sa kabundukan dahil ayaw nilang manirahan sa kabisera.
c. Lumipat sila sa kagubatan at madawag na pook upang
manirahan.
d. Pansamantala lamang ang pagtira nila sa kabisera o
Kabayanan

19
_______11.Alin ang naglalarawan ng pagpapahalaga sa kababaihan?
a. Pag-igib ng tubig
b. Pagpaparusa sa kanyang kamalian
c. Nauunang lumakad ang babae sa lalaki
d. Pagkukumpuni ng sirang kasangkapan sa bahay
_______12.Aling kaugalian ang naglalarawan sa pangangalaga sa mga
kababaihan?
a. Sinasaktan kung nagkamali
b. Ginagawang katulong at hindi maybahay
c. Itinatago sa bahay
d. Pinauuna sa pagpasok sa pintuan ang babae
_______13.Alin sa mga sumusunod na kaugalian ang naglalarawan ng
pagpapahalaga sa mga kababaihan noong unang panahon?
a. Naglilingkod muna ang pamilya ng babae sa pamilya ng lalaki bago
ikasal.
b. Maaari silang magmana ng ari-arian, makipagkalakalan at maging
pinuno ng barangay kapag walang lalaking kapalit.
c. Nagbibigay ng pera, ginto at ari-arian sa magulang ng lalaki ang mga
magulang ng babae bago ikasal.
d. Sa mga babae nakaatang ang pagkukumpuni ng sirang kasangkapan
sa bahay.
_____14.Noong unang panahon, bakit nakaatang o nakasalalay sa mga
kababaihan ang pagtatanim at pag-aari sa mga palayan at bukirin?
a. Naniniwala silang matiyagang mag-alaga ang mga babae ng mga
palay sa bukirin.
b. Naniniwala silang mas mas masisipag ang mga babae sa pagtatanim
ng palay kaysa sa mga lalaki.
c. Mas matibay ang kanilang pangangatawan sapaggawa kaysa sa mga
lalaki.
d. Ayon ito sa paniniwalang bilang mga ina, masmalamig ang kanilang
kamay sa pagtatanim at higit na darami ang ani ng kanilang sakahan.
_______15.Nakagisnan na ng mga kababaihan ang pagiging mahinhin,
nasa bahay lamang at may tsaperon kung lumalakad. Siya
ay tinatawag na _________.
a. Tradisyunal
b. Di-tradisyunal
c. Liberated
d. Makaluma

20
________16.Siya ang isang halimbawa ng di-tradisyunal na babae sa
Panahon ng kolonyalismo. Tinaguriang Ina ng Biak-na bato
at nagsilbing nars ng mga sundalo sa Biak na Bato.
a. Melchora Aquino
b. Gregoria de Jesus
c. Trinidad Tecson
d. Josefa Rizal
________17. Bakit Maria Clara ang taguri sa mga babae noong Panahon
ng Kolonyalismo?
a. dahil sa magaganda nilang kasuotan
b. dahil simbolo ng pagiging mahinhin, mahinahon at maingat sa
pagkilos
c. dahil mukha silang mayayaman
d. dahil sila’y nagmula sa angkan ng Espanyol
________18.Anong paaralang ang itinatag para sa magmamadre?
a. beaterio
b. bokasyunal
c. kolehiyo
d. paaralang normal
________19.Ano ang ginawa ng pamahalaang Espanyol upang
mapabuti ang katayuan ng mga kababaihan sa lipunan?
a. Namumuno sa mga dasal at gawaing panrelihiyon
b. Sinanay sa mga gawaing bahay
c. Hinayaang dumalo sa pagdiriwang nang may tsaperon
d. Itinatag ang mga kolehiyo at beaterio para sa kababaihan
________20. Ang mga sumusunod ay katayuan ng mga kababaihan sa
Sinaunang Pilipino maliban sa isa. Alinang nagpapakita ng katayuan ng
kababaihan sa Panahon ng Kolonyalismo?
a. Maaari silang magmana ng ari-arian.
b. Maaari silang makipagkalakalan.
c. Kadalasan ay nasa loob lamang sila ng bahay o kaya’y nasa paaralan.
d. Maaari silang maging pinuno ng barangay.

21
TALAHANAYAN NG ISPISIPIKASYON
Ikatlong Markahan
Unang Lagumang Pagsusulit
CODE
NILALAMAN
Antas ng Pagtatasa at Kinalalagyan ng
Aytem
BILANG
NG
ARAW
NA
ITINURO
BILANG
NG
AYTEM
PORSYENTO
NG
AYTEM
PAGBABALIK
TANAW
O
KAISIPAN
PAG-UNAWA
PAGLALAPAT
PAG-AANALISA
PAGTATAYA
PAGLIKHA
AP5KPK- Nasusuri ang pagbabago 1,2,3,4 5 10 8,9 7 4 10 50%
IIIa-1 sa panahanan ng mga 6
Pilipino sa Panahon ng
Espanyol
AP5KPK- Napaghahambing ang 11,12 14,20 2 5 25%
IIIb-2 antas ng katayuan ng 13
mga babae sa lipunan ng
mga Sinaunang Pilipino
sa Panahon ng Kolonya
Lismo
AP5KPK- Napaghahambing ang 15,16 17 1 3 15%
IIIb-2 mga tradisyunal at di-
tradisyunal na papel
ng babae sa lipunan ng
Sinaunang Pilipino at sa
Panahon ng
kolonyalismo
AP5KPK- Natutukoy ang panga-
IIIb-2 ngailangan sa pagpapa 18 19 1 2 10%
buti ng katayuan ng mga
Babae
KABUUAN 8 3 1 5 3 20 100%

22
YUNIT III
ARALIN 4 PAGBABAGO SA KULTURA NG MGA PILIPINO
SA ILALIM NG PAMAHALAANG KOLONYAL
Layunin:
1. Nasusuri ang mga pagbabago sa kultura ng mga Pilipino sa
panahon ng mga Espanyol
 Naipaliliwanag ang impluwensya ng kulturang Espanyol sa
kulturang Pilipino
 Natatalakay ang mga bahaging ginampanan ng Kristiyanismo sa
kultura/tradisyon ng mga Pilipino
 Nasusuri ang ginawang pag-aangkop ng mga Pilipino sa
kulturang ipinakilala ng Espanyol
2. Naipakikita ang mga pagbabagong naganap sa ilalim ng kolonyang
Espanyol
3. Napahahalagahan ang mabuting naidulot ng kolonyang Espanyol
sa pamumuhay ng mga Pilipino
Paksang Aralin
Paksa : Pagbabago sa Kulturang Pilipino sa Ilalim ng
Pamahalaang Kolonyal
1.1 Impluwensya ng Kulturang Espanyol sa Kulturang
Pilipino
1.2 Bahaging Ginampanan ng Kristiyanismo sa Kultura at
Tradisyon ng mga Pilipino
1.3 Pag-aangkop na Ginawa ng mga Pilipino sa Kulturang

23
Espanyol
Kagamitan : mga larawan at video clips o powerpoint presentations,
laptop,projector, manila paper, pentel pen, chalk, at
pisara
Sanggunian : Gabay Pangkurikulum sa AP
Makabayan: Kasaysayang Pilipino 5
Learner’s Material pah. ___
K to 12 - AP5KPK-IIIc-3
(Unang Araw)
Pamamaraan
A. Panimula
tatalakayin.
2. Balik-aral: Ano-ano ang mga pangangailangan para sa pagpapabuti
ng katayuan ng mga kababaihan sa lipunan?
3. Ipakita ang larawan o video clips ng mga gawaing pampanitikan at
pangrelihiyon sa bansa gaya ng mahal na araw, pista, prusisyon,
dulang panunuluyan at iba pa na may kaugnayan sa kulturang
minana natin sa mga Espanyol.
4. Ano ang masasabi ninyo sa mga larawan video clips na inyong
nakita/napanood? Ano ang ipinapahiwatig nito? Saan ito may
kaugnayan?
5. Iugnay ang kanilang mga sagot sa paksang aralin.

24
B. Paglinang
1. Ipakita ang larawan/powerpoint presentation/video presentation
ng mga kaugaliang Pilipino na minana natin mula sa mga Espanyol
2. Ano-ano ang mga pagbabagong dulot ng mga Espanyol sa kultura
o pamumuhay ng mga Pilipino na malinaw na ipinakita sa video?
(Ikalawang Araw)
 Magdaos ng palitan ng kuro-kuro o brainstorming, kaugnay ng
aralin.
 Itanong ng guro ang mga sumusunod:
a. Ano ang ibig sabihin ng kultura?
b. Ano-anong pagbabago o impluwensya ang dala ng mga
Espanyol sa Pilipinas sa larangan ng relihiyon, pamumuhay
ng mag-anak, pagkain, pananamit, bahay at arkitektura,
edukasyon, panitikan, musika at sayaw, at libangan?
c. Paano mo ilalarawan ang mga naging ambag o pamana ng
mga dayuhang Espanyol sa kultura ng mga Pilipino?
 Ipaliwanag ng guro ang panuto sa pagsasagawa ng gawain.
Gawain A (Indibidwal na Gawain)
 Ipabasa ang panuto sa Gawain A, pah. ___ ng LM.
(Ikatlong Araw)

25
Gawain B: Graphic Organizer
(Maaaring Indibidwal o Pangkatang Gawain)
(Ika-apat na Araw)
Gawain C
 Pangkatin ng guro ang klase sa limang pangkat. Ipabasa ang
panuto sa Gawain C, pah. ___ ng LM.
Mga Impluwensya ng mga Espanyol sa
Kulturang Pilipino
Pananamit Pagkain
Panrelihiyon
Libangan
Sayaw Panitikan

26
 Gumamit ng rubric sa pagtatasa sa pangkatang gawain ng
mga bata sa Gawain C
5. Bigyang diin ng guro ang mga kaisipan sa Tandaan Natin, pah.
___ sa LM.
Pagtataya
Pasagutan ng guro ang Sukatin kung Natutunan Natin sa LM pah. _
Takdang Aralin
Sumulat ng isang sanaysay sa kuwaderno kung saan ilalarawan mo
ang paraan ng pagdiriwang ng pista o kapistahan sa inyong lugar.
Susi sa Pagwawasto
 Maaaring iba-iba ang sagot.
Gawain B (Maaaring Indibidwal o Pangkatang Gawain)
 Graphic Organizer
Gawain C (Pangkatang Gawain)
 Pagsasadula

27
Rubric para sa Gawain B (Pagsasadula)
Iskala ng Pagmamarka:
16-20 - Pinakamahusay
11-15 - Mahusay
6-10 - Katamtaman
1-5 - Pagtatangka
Susi sa Pagwawasto para sa Pagtataya:
1. Kristiyanismo 6. Moro-moro
2. Pasyon 7. Korido
3. Kursong Pagkaguro 8. Paaralang Parokyal
4. Pista o Kapistahan 9. Las Pinas Bamboo Organ
5. Kultura 10. Pilipinas
RUBRIK PARA SA PAGSASADULA
1. Napakahusay. Malinaw at angkop ang diyalogo, at
kilos. Maayos na naipahayag ang mensahe at tumpak ang
lahat ng impormasyong ipinakita
16 - 20
2. Mahusay. May malinaw na pagpapahayag ng angkop
na dayalogo at kilos , subalit may 1 pagkakamali sa
impormasyong ipinakita
11 - 15
3. Katamtaman ang Kahusayan. Nakapagpahayag ng
dayalogo at may kilos ngunit may 2 o higit pang
pagkakamali sa impormasyong ipinakita
6 - 10
4. Nangangailangan ng Pagsasanay. Walang naipahayag
na diyalogo at walang kilos na naipakita
1 - 5

28
RUBRIK PARA SA SANAYSAY
Kraytirya Napakahusay Mahusay Karaniwan Pagtatangka
Paksa
4
Naipapaliwanag ng
malinaw ang mga
nasasaliksik na
kumpletong relatibong
detalye na may
kaugnayan sa paksa
3
Naipaliwanag
nang malinaw
2
Naiugnay ang
relasyon ng
pang –
suportang
detalye sa paksa
ngunit di -
sapat
1
Walang
kaugnayan ang
teksto sa paksa
Organisasyon
4
Naisaayos nang
mabuti ang
pagkakasunud – sunod
nang mga detalye
3
Ang detalye ay
bahagyang di
organisado
2
Ang detalye ay di
gaanong
malinaw na
nailahad
1
Hindi
organisado
Grammar
4
Nagpamalas ng
mayaman at malawak
na kaalaman sa
paggamit ng mga
salita at wastong
bantas
3
Medyo
malawak na
kaalaman na
nagamit sa
mga salita at
may ilang di-
wastong
bantas
2
Nagpamalas ng
limitadong
kaalaman sa
paggamit ng
mga salita at
may mga maling
bantas
1
Di angkop ang
mga salitang
ginamit at
mai ang
paggamit ng
bantas
Tono ng
Sanaysay
4
Tumpak at angkop
para sa pormal na
salaysay at
nagpamalas ng
kahusayan at tiwala
sa sarili
3
Nagpamalas
ng kahusayan
subalit may
ilang di
angkop na
detalye
2
Limitado ang
naisulat na
impormasyon o
detalye
1
Di angkop ang
sanaysay na
ginawa sa
temang
ibinigay ng
guro
Kayarian
4
May matatag at
malinaw na
argumento na
sinuportahan ng
mahusay na pagsusuri
ng mga detalye at
wikang ginamit
3
Medyo
mahina ang
pagsusuri ng
mga detalye
at wikang
ginamit
2
Simple ang
argumento at
mahina ang
pagsusuri ng
mga detalye at
wikang ginamit
1
Mahina ang
mga detalyeng
ginamit sa
sanaysay
Iskala ng Pagmamarka: 16 - 20 - Pinakamahusay
11 - 15 - Mahusay
6 - 10 - Karaniwan
1 - 5 - Pagtatangka

29
Ikalimang Araw – (Biyernes)
Performance Tasks
Panuto: Hatiin sa 4 na pangkat ang klase, ilahad at ipaliwanag ang
gawaing nakatakda sa bawat pangkat:
 Unang Pangkat at Ikalawang Pangkat – ay magsasagawa ng
“debate” na tatalakay sa paksang – Impluwensyang dulot ng mga
Espanyol: Nakabuti ba o Nakasama?
 Ikatlong Pangkat – ay magpapakita ng “simulation” na
magpapakita kung paano naimpluwensyahan ng kulturang
Espanyol ang kultura at tradisyon ng mga Pilipino.
 Ikaapat na Pangkat – ay magsasagawa ng “reporting” o
pagbabalita na tututok sa paksa ng pagbabago ng kultura ng mga
Pilipino dulot ng matagal na pagkasakop satin ng Kolonyang
Espanyol. Bigyang diin ang mga pagbabago sa larangan ng mga
sumusunod: a. Paniniwalang Panrelihiyon b. Ugali at gawi ng
mga Pilipino c. Pamumuhay ng Mag-anak
Narito ang mga rubriks para sa pagmamarka ng mga gawain sa
Performance Tasks:
RUBRIK PARA SA REPORTING AT PAGDEDEBATE
Presentasyon
4
Maliwanag at may
pagkatuto sa
paglalahad ng
paksa
3
Maliwanag ang
paglalahad ng
paksa
2
Nakapaglahad ng
paksa ngunit di
malinaw na
naunawaan
1
Di-malinaw ang
paglalahad ng
paksa, walang
pagkaunawa
Kaangkupan sa
Paksa
4
Angkop na angkop
mga detalye sa
paksang inilahad
3
May ilang detalye
na hindi angkop
sa paksang
inilahad
2
Kalahati ng mga
detalye ay hindi
angkop sa paksa
1
Walang
kaangkupan ang
mga detalye sa
paksa

30
Pagkakaisa ng
mga Miyembro
ng Pangkat
4
Aktibong
nakilahok ang
100% ng mga
kasapi
3
Aktibong
nakilahok ang
80% ng mga
kasapi
2
Aktibong
nakilahok ang
60% ng mga
kasapi
1
Iilan o wala pa sa
kalahati ang
namasid na
nakilahok na mga
kasapi
Paraan ng
Pakikipagtalast
asan
4
Maayos at
matatag ang
disposisyon sa
sarili, napapanatili
ang “composure“
3
May disposisyon
sa sarili subalit
paminsan-
minsang
nawawalan ng
“composure“
2
Di-gaanong
maayos ang
disposisyon sa
sarili at madalas
nawawalan ng
"composure"
1
Walang
katatagan sa
disposisyon sa
sarili, walang
“composure“
Pagsunod sa
Itinakdang Oras
4
Nagawa sa
itinakdang oras
3
Naisagawa
subalit lumabis
sa takdang oras
2
Di lubos na
naisagawa at
lumabis sa
takdang oras
1
Halos walang
naisagawa sa
ibinigay na
takdang oras
Iskala ng
Pagmamarka: 16 - 20 - Pinakamahusay:
11 - 15 – Mahusay ROCHELLE S. ENRIQUEZ
6 - 10 – Karaniwan
1 - 5 - Pagtatangka
RUBRIK PARA SA SIMULATION
Pamantayan
Batayang
Puntos
1. Napakahusay. Malinaw at angkop ang diyalogo, at kilos. Maayos
na naipahayag ang mensahe at tumpak ang lahat ng impormasyong
ipinakita
16 - 20
2. Mahusay. May malinaw na pagpapahayag ng angkop na
dayalogo at kilos , subalit may 1 pagkakamali sa impormasyong
ipinakita
11 - 15
3. Katamtaman ang Kahusayan. Nakapagpahayag ng dayalogo at
may kilos ngunit may 2 o higit pang pagkakamali sa impormasyong
ipinakita
6 - 10
4. Nangangailangan ng Pagsasanay. Walang naipahayag na
diyalogo at walang kilos na naipakita
1 - 5
Iskala ng
Pagmamarka: 16 - 20 – Pinakamahusay
11 - 15 – Mahusay ROCHELLE S. ENRIQUEZ
6 - 10 – Karaniwan
1 - 5 - Pagtatangka

31
ARALIN 5
PAGBABAGONG PAMPULITIKA AT PANG-EKONOMIYA SA
ILALIM NG PAMAHALAANG KOLONYAL
Takdang Panahon:2 araw
LC 4 Nasusuri ang mga pagbabagong pampulitika at ekonomiya na
ipinatupad ng kolonyal na pamahalaan.
Layunin:
1. Maisa-isa ang mga pagbabagong pampampulitika at ekonomiya
na ipinatupad ng kolonyal na pamahalaan.
2. Mailalarawan ang pamahalaang sentral at lokal at tungkulin ng
bawat pinuno nito.
3. Mapaghahambing ang pamahalaang lokal sa pamahalaang
sentral.
Paksang Aralin
Paksa: Pagbabagong Pampulitika at Pang-ekonomiya
saIlalim ng Pamahalaang Kolonyal
Kagamitan: Video Clip, Mga larawan, Laptop, LCD Projector
Sanggunian: Learner’s Material, pahina _____
K to 12 AP5KPK-IIId-e-4
(Unang Araw)
Pamamaraan
A. Panimula
1. Ipaliwanag sa mga mag-aaral ang pamamaraan na gagawin
sa larong “4 Pics 1 Word”.

32
B. Paglinang
1. Matapos matukoy ang mga salita sa laro, hikayatin mo ang
iyong mag- aaral na makabuo ng isang konsepto patungkol sa mga naging
pagbabagong pampulitika at pang-ekonomiya sa panahon ng mga Espanyol.
2. Ipabasa ang tekstong naglalahad ng pagtatalakay sa mga
nagingpagbabagong pampulitika at pang-ekonomiya sa panahon ng mga
Espanyol sa LM p. _____
3. Magdaos ng palitan ng kuro-kuro o brainstorming,
kaugnay ng aralin.
4. Ipasagot ang mga sumusunod na katanungan:
4.1 Ano ang itinatag ng mga Espanyol nang masakop nila
ang malaking bahagi ng Pilipinas?
4.2 Bakit itinatag ang ganitong uri ng pamamahala?
4.3 Sino ang pinaka-mataas na opisyal? Sino pa ang iba
pang oipsyal na bumubuo dito?
4.4 Paano sinikap ng mga Espanyol na matamo ang
kanilang layuning pangkabuhayan?
4.5 Ano ang naging epekto sa mga Pilipino ng mga
inilunsad na patakarang pangkabuhayan ng mga Espanyol?
5. Ipaliwanag ng guro ang panuto sa pagsasagawa ng bawat
gawain.

33
 Ipabasa ang panuto saGawain A, pah. ___ ng LM.
(Ikalawang Araw)
 Pangkatin ng guro ang klase sa tatlong pangkat. Ipabasa ang
panuto sa Gawain B, pah. ___ ng LM.
 Muling pangkatin ng guro ang mga bata. Sa pagkakataong
ito maaaring pangkatin sa apat na pangkat ang klase.
LM.
6. Bigyang diin ng guro ang mga kaisipan sa Tandaan Natin,
LM pah.
Pagtataya
Pasagutan ng guro ang Sukatin kung Natutunan Natin sa
LM pah. _____
Takdang Aralin
Ipagpalagay na ikaw ay isang dayuhang mamamahayag
noong panahon ng pananakop sa mga Espanyol sa Pilipinas. Sumulat ng
isang ulat na nagsasaad ng iyong mga obserbasyon tungkol sa mga
gawain ng pamahalaang kolonyal at mga opisyal nito. Makatutulong
ang karagdagang pananaliksik para sa gawaing ito.

34
Susi sa Pagwawasto
Gawain B(Pangkatang Gawain)
1. Gobernador Heneral 6. Corregimiento
2. Royal Audiencia, Residencia 7. Ayuntamineto
3. Alcaldia 8. Alcalde Ordinario
4. Alcalde Mayor 9. Gobernadorcillo
5. Corregidor 10. Regidores, Alguacil
Rubric para sa Gawain B
Rubric para sa gawaing Venn Diagram
16-20
11-15
6-10
mga mag-aaral
1-5

35
ARALIN 6
Takdang Panahon:2 araw
LC 4.1 Naipaghahambing ang istruktura ng pamahalaang kolonyal sa
uri ng pamamahala ng mga sinaunang Pilipino.
Layunin:
1. Nasusuri ang istruktura ng pamahalaang kolonyal at uri ng
pamamahala ng mga sinaunang Pilipino.
2. Naipaghahambing ang istruktura ng pamahalaang kolonyal sa
uri ng pamamahala ng mga sinaunang Pilipino.
Paksang Aralin
Paksa: Istruktura ng Pamahalaang Kolonyal at Uri ng
Pamamahala ng Sinaunang Pilipino
Kagamitan: Video Clip, Mga larawan, Laptop, LCD Projector
Sanggunian: Learner’s Material, pahina _____
K to 12 AP5KPK-IIId-e-4
(Unang Araw)
Pamamaraan
A. Panimula
1. Punan ng sagot ang tsart. Tatawag ang guro ng sasagot kung ano
na ang alam nila at gusto pang malaman tungkol sa istruktura ng
pamahalaang kolonyal at uri ng pamamahala ng mga sinaunang Pilipino.
ALAM GUSTONG MALAMAN NALAMAN
ISTRUKTURA NG PAMAHALAANG KOLONYAL AT URI
NG PAMAMAHALA NG SINAUNANG PILIPINO

36
2. Ipabasa ang tekstong naglalahad ng pagtatalakay saistruktura ng
pamahalaang kolonyal ng mga Espanol at uri ng pamamahala ng sinaunang
Pilipino sa LM p. _____
3. Magsasagawa ng talakayan gamit ang mga sumusunod na tanong:
3.1 Ano ang dalawang sistema/ uri ng pamahalaan ng sinaunang
Pilipino? Ipaliwanag ang bawat isa.
3.2 Sinu-sino ang katulong ng mga sinaunang Pilipino sa kanilang
pamumuno at anu-ano ang tungkulin nila?
3.3. Sa inyong palagay, bakit hinati ng mga Espanyol ang
pamahalaang kolonyal sa dalawa?
3.4 Sinu-sino naman ang namamahala sa pamahalaang ito at ano ang
kanilang mga tungkulin? Ipaliwanag.
4. Ipaliwanag ng guro ang panuto sa pagsasagawa ng bawat gawain sa
Gawin Natin.
 Ipabasa ang panuto saGawain A, pah. ___ ng LM
(Ikalawang Araw)
 Pangkatin ng guro ang klase sa apat na pangkat. Ipabasa ang
panuto saGawain B, pah. ___ ng LM.
 Pangkat 1 at 2 ang magsasagawa ng gawain para sa
Pamahalaang Sinaunang Pilipino
 Pangkat 3 at 4 ang magsasagawa ng gawain para sa
Pamahalaang Kolonyal ng Espanyol.
 Sumulat ng talata na naghahambing sa istruktura ng
pamahalaang kolonyal sa uri ng pamamahala ng mga
sinaunang Pilipino.

37
sa Gawain C.
___ ng LM.
Pagtataya
Pasagutan ng guro ang Sukatin kung Natutunan Natin sa pah. ___
ng LM.
Takdang Aralin
Gumawa ng album na naglalaman ng mga larawan ng mga
namuno sa Pamahalaan ng Sinaunang Pilipino at Pamahalaang Kolonyal
ng mga Espanyol sa Pilipinas.
Susi sa Pagwawasto
Maaaring iba-iba ang sagot ng mga bata.
Sagot para sa gawain ng Pangkat 1 at 2 Pamahalaang Sinaunang
Pilipino
1. Barangay
2. Sultanato
3. Datu, Raha, Gat, Lakan
4. Sultan

38
Sagot para sa gawain ng Pangkat 1 at 2 Pamahalaang Sinaunang
Pilipino
1. Sentral 4. Alcalde Mayor 7. Gobernadorcillo
2. Lokal 5. Corregidor 8.Cabeza de Barangay
3. Gobernador Heneral 6. Alcalde Ordinario
Rubrik para sa Gawain C (Role Playing)
1. Napakahusay. Malinaw at angkop ang
diyalogo, at kilos. Maayos na naipahayag ang
mensahe at tumpak ang lahat ng
16-20
2. Mahusay. May malinaw na pagpapahayag ng
angkop na dayalogo at kilos , subalit may 1
11-15
3. Katamtaman ang
Kahusayan.Nakapagpahayag ng dayalogo at
may kilos ngunit may 2 o higit pang
6-10
4. Nangangailangan ng Pagsasanay. Walang
naipahayag na diyalogo at walang kilos na
naipakita
1-5

39
IKALAWANG LAGUMANG PAGSUSULIT (Summative Test)
I. Piliin ang titik ng tamang sagot.
_______1. Ang Pamahalaang Sentral ay maihahalintulad sa Ehekutibong
Sangay ng Pamahalaan sa kasalukuyan samantalang ang Pamahalaang
Lokal ang ________ antas ng pamamahala ng mga Espanyol.
CODE
NILALAMAN
Antas ng Pagtatasa at
Kinalagyan ng Aytem
BILANG
NG
ARAW
NA
NAITURO
BILANG
NG
AYTEM
PORSYENTO
NG
AYTEM
PAGBABALIK
TANAW
O
KAISIPAN
PAG-UNAWA
PAGLALAPAT/
PAGGAMIT
PAG-AANALISA
PAGTATAYA
PAGLIKHA
AP5KP
K-IIIc-3
AP5KP
K-IIId-
e-4
Nasusuri ang
pagbabago sa
kultura ng
mga Pilipino
sa panahon
ng Espanyol
Nasusuri ang
mga
pagbabagong
pampulitika
at ekonomiya
na ipinatupad
ng kolonyal
na
pamahalaan
11-
13,
1-2
14-
16
4,
6-7
17-
20
5,
8-
10
3
4
4
10
10
50%
50%
KABUUAN 5 6 8 1 8 20 100%
TALAHANAYAN NG ISPISIPIKASYON SA UNANG LAGUMANG
PAGSUSULIT

40
a. unang c. ikatlong
b. ikalawang d. ika-apat
_______2. Siya ang pinakamataas na Pinuno sa Pamahalaang Sentral,
tagapagpaganap at kinatawan ng hari ng Spain sa kolonya?
a. Alcalde c. Gobernadorillo
b. Cabeza de Barangay d. Gobernador-Heneral
________3. Itinatag ni Gobernador Heneral Jose Basco ang monopolyo
ng tabako noong 1782. Nasa kamay ng pamahalaan ang patakaran sa
pagtatanim ng tabako. Ano ang naging reaksyon ng mga Pilipino tungkol
dito?
a. Naging masigla ang mga Pilipino sa pagtatanim ng tabako sapagkat
mas mabilis na mabibili ang kanilang mga produkto
b. Nagalit ang mga Pilipino sapagkat nakadama sila ng hirap at pang-
aabuso dahil sa sobrang baba ng presyo ng tabako na itinakda ng
pamahalaan.
c. Nagsawalang-kibo ang mga Pilipino ng itatag ang Monopolyo ng
tabako hanggang sa ipatupad ito sa buong bansa
d. Nalungkot ang mga Pilipino sa pagkakatatag ng Monopolyo ng tabako
sapagkat dahil dito sila’y magiging mga alipin ng mga Espanyol.
_______4.Saang sangay ng Pamahalaan natin ngayon maihahalintulad
ang Pamahalaang Sentral noon?
a. lehislatibo c. hudikatura
b. ehekutibo d. hukuman
_______5. Siya ang itinuturing na pinakamataas na pinuno sa
Pamahalaang Sentral at taga-pagpaganap na kinatawan ng Hari ng Spain.
a. Gobernador-Heneral c. Cabeza de Barangay
b. Gobernadorcillo d. Encomendero

41
II. Pag-ugnayin ang nasa hanay A at B. Isulat sa sagutang papel ang
bilang at ang titik na kaugnay nito.
A B
_______6. Nagmula sa salitang balanghay a. Pamahalaang lokal
na tawag sa mga sasakyang-pandagat
ng mga Malay.
_______7.Ikalawang antas ng pamamahala b. Pamahalaang
ngmga Espanyol sa Pilipinas. Barangay
_______8. Pamahalang dinala ng mga Muslim c. Pamahalaang
sa ating bansa. Itinatag ito ni Sultanato
Shariff Abu Bakr.
_______9. Tawag sa pinuno ng Barangay. d. Pamahalaang
Sentral
_______10. Maihahalintulad sa ehekutibong e. Datu
sangay ng pamahalaan sa kasalukuyan.
III. Tukuyin ang isinasaad ng pahayag sa bawat bilang.
____________ 11.Itinuturing na pinakamalaking impluwensya ng
mga Espanyol sa kulturang Pilipino.
____________ 12.Tulang inaawit patungkol sa buhay at pagpapaka-
sakit ni Kristo.
____________ 13.Tanging kurso na maaaring kunin ng mga
kababaihan noong panahon ng mga Espanyol.
____________ 14.Pinakatanyag at nakaaaliw na pagdiriwang, kung
saan may sayawan, pagtitipon-tipon ng mag-anak,
paputok, prusisyon at karnabal.
____________ 15.Tumutukoy sa paraan ng pamumuhay ng mga tao.

42
____________ 16. Dulang nagpapakita ng paglalaban sa pagitan ng
Kristiyano at mga Muslim.
____________ 17. Tawag sa mga tulang nauukol sa relihiyon.
____________ 18.Uri ng unang paaralang ipinatayo ng mga
misyonerong Espanyol.
____________ 19. Ito ang patunay ng pagkamalikahain at pagkahilig
ng mga sinaunang Pilipino sa musika.
____________ 20. Tanging bansang Kristiyano sa Asya.
ARALIN 7 Sistema ng Kalakalan ng mga Sinaunang
Pilipino at sa Panahon ng Kolonyalismo
Layunin:
1. Napaghahambing ang Sistema ng kalakalan ng mga sinaunang
Pilipino at sa panahon ng kolonyalismo
2. Nakabubuo ng konsepto ukol sa Sistema ng kalakalan ng mga
sinaunang Pilipino
Paksang Aralin
Paksa : Sistema ng Kalakakalan ng mga Sinaunang Pilipino at sa
Panahon ng Kolonyalismo
Kagamitan : powerpint presentation, video clip, Manila paper
K to 12 – AP5KPK-III-e-4
Aklat (Aileen G. Baisa-Julian, N. S. (2013). Lakbay ng Lahing Pilipino 5.
Phoenix Publishing House, Inc.)
Internet
https://prezi.com/_bgemi-ccxh-/kalakalan/
http://www.slideshare.net/shanialoveres/ekonomiks-kalagayan-ng-
ekonomiya-ng-pilipinas-sa-ibatibang-panahon

43
(Unang Araw)
Pamamaraan
A. Panimula
1. Magpakita ng mga larawan. Ipahula sa pangkat o klase ang
isinasaad sa larawan. Bigyan ng kredit ang naunang nakahula.
2. Itanong ang mga sumusunod:
 Madali bang hulaan ang mga ipinakitang larawan?
 Saan kaya madalas makita ang gawaing ito na nasa
larawan?
 Sa palagay ninyo, ano kaya ang nagaganap sa larawang
ipinakita?
3. Isulat sa pisara ang mga sagot ng mga bata.
4. Iugnay ang mga ito sa aralin.
B. Paglinang
1. Punan ang mga nawawalang titik sa bawat bilang upang mabuo
ang salita. Subuking gamitin ang salita sa isang pangungusap.
2. Magdaos ng brainstorming kaugnay sa mga pangungusap na
nabuo.
3. Ipabasa ang Alamin Natin sa LM, pah. _____
4. Talakayin ang paksa
5. Ipagawa ang mga Gawain A
e. Ano ang kalakalang barter?
f. Ano ang kalakalang galyon?
g. Ano ang pagkakahawig at pagkakaiba ng dalawang sistema
ng kalakalan?
6. Ipaliwanag ng guro ang panuto sa pagsasagawa ng bawat gawain.
Gawain A(Indibidwal na Gawain)
 Ipabasa ang panuto saGawain A, pah. ___ ng LM.

44
(Ikalawang Araw)
panuto saGawain B, pah. ___ ng LM.
ito maaaring pangkatin sa apat na pangkat ang klase.
 Ipaliwanag ng guro ang panuto sa Gawain C,pah. ___ ng LM.
sa Gawain B at C
8. Bigyang diin ng guro ang mga kaisipan saTandaan Natin, LM pah.
Pagtataya
Takdang Aralin
Gumawa ng poster na nagpapakita ng naging paraan ng
pakikipagkalakalan ng mga sinaunang Pilipino at sa panahon ng
kolonyalismo.
Susi sa Pagwawasto
Gawain A
1. BARTER
2. KALAKALAN
3. GALYON
4. MAYNILA
5. MEXICO
Gawain B
(Pangkatang Gawain)
Gawain C
(Pangkatang Gawain)

45
Rubric para sa gawaing Venn Diagram at Concept Map
16-20
11-15
6-10
mga mag-aaral
1-5
ARALIN 8 Pamamahala ng mga Espanyol sa mga
Sinaunang Pilipino
Layunin:
1. Natatalakay ang epekto ng mga pagbabago sa pamamahala ng
mga Espanyol sa mga sinaunang Pilipino;
2. Nasusuri ang mga mabuti at di-mabuting dulot sa pagbabago
ng pamamahala ng mga Espanyol sa mga sinaunang Pilipino.
Paksang Aralin
Paksa : Pamamahala ng mga Espanyol sa mga Sinaunang Pilipino
Kagamitan : mga larawan ng pananakop, video clips o powerpoint
presentations, laptop, manila paper, pentel pen
K to 12 - AP5KPKIIId-e-4.3
Aklat (Aileen G. Baisa-Julian, N. S. (2013). Lakbay ng Lahing Pilipino 5.
Phoenix Publishing House, Inc.)
Internet (https://tl.wikipedia.org/wiki/Kasaysayan ng Pilipinas
(1521%E2%80%931898)#Mga epekto ng pamumuno ng Espanya)
(Unang Araw)
Pamamaraan
A. Panimula
1. Balitaan: Bigyan ng panahon ang mga mag-aaral na pag-usapan
ang napapanahong balita.

46
2. Itanong:
a. Ano ang masasabi ninyo sa ekonomiya ng bansa, sa pagpasok
ng bagong administrasyon?
b. Paano kaya nakakaapekto ang pamahalaan sa kalagayang
panlipunan ng mga Pilipino?
c. Sa palagay ninyo, alin kaya sa mga departamento sa ating
bansa ang nangangailangan ng higit na pansin sa pamahalaan?
3. Isulat sa pisara ang sgaot ng mga mag-aaral.
4. Iugnay ang mga sagot sa aralin.
B. Paglinang
1. Ilahad ang aralin sa pamamagitan ng pagbasa sa Alamin Natin,
LM pah. ____
2.Ipasagot ang mga tanong mula sa tekstong binasa.
3. Pakinggan ang mga sagot ng mga mag-aaral. Tanggapin ang
lahat ng sagot.
4. Ipabasa ang Alamin Natin sa LM, pah. _____
5. Talakayin ang paksa
6. Ipagawa ang mga Gawain A
a. Ano-ano ang naging epekto ng mga pagbabago sa
pamamahala ng mga Espanyol sa mga sinaunang Pilipino?
b. Ano ang naging mabuti at di-naging mabuting epekto nito
sa mga sinaunang Pilipino?
7. Ipaliwanag ng guro ang panuto sa pagsasagawa ng bawat
gawain.
(Ikalawang Araw)
 Pangkatin ng guro ang klase sa apat na pangkat. Ipabasa ang
8. Gumamit ng rubric sa pagtasa sa pangkatang gawain ng mga
bata sa Gawain B at C.

47
9. Bigyang diin ng guro ang mga kaisipan sa Tandaan Natin sa
pah. ___ ng LM.
Pagtataya
Pasagutan ng guro ang Sukatin kung NatutunanNatin sa pah. ___
ng LM.
Takdang Aralin
Gumawa ng album ng mga artikulo na may kinalaman sa
pamamaraan ng pamamahala ng mga Espanyol sa panahon na sakop nila
ang Pilipinas.
Rubrik para sa Gawain B at C
16-20
2. May mga isang detalye na hindi nailahad o
11-15
3. May kalahati o 50% lamang na detalye ang
hindi naipaliwanag o nagawang output ang
mga mag-aaral
6-10
4. Halos walang naipaliwanag o nagawang
1-5
5th Day Performance Task - Friday
Pangkat 1 at 2: Gamit ang Catch the Falling Stars, tutukuyin ng pangkat 1
at 2 ang iba’t ibang pagbabagong nangyari sa pamamahala ng mga
Espanyol sa mga sinaunang Pilipino.
2
3
Epekto ng pagbabago
sa pamamahala ng
mga Espanyol sa mga
sinaunang Pilipino
1
4
5

48
Rubrik para sa gawaing Catch the Falling Star
16-20
2. May isang detalye na hindi nasagot ang mga
mag-aaral
11-15
3. Kalahati o 50% lamang ang naipaliwanag o
nagawang output ng mga mag-aaral
6-10
1-5
ARALIN 9 EPEKTO NG KOLONIYALISMO SA LIPUNAN NG
SINAUNANG PILIPINO
Layunin:
1. Natutukoy ang mga epekto ng kolonyalismo sa lipunan ng
sinaunang Pilipino.
2. Nakapagbibigay ng reaksyon at pananaw ukol sa naging epekto
ng kolonyalismo sa lipunan ng sinaunang Pilipino.
3. Mapaghahambing ang epekto ng kolonyalismo sa lipunan ng mga
sinaunang Pilipino sa sistema ng pamumuhay ng mga
mamamayan sa kasalukuyan.
PaksangAralin
Paksa : Pagbabagong kultural sa Pamahalaang Kolonyal ng mga
Espanyol at Epekto ng Kolonyalismo sa Lipunan ng
Sinaunang Pilipino.
Kagamitan :Tsartng Tula, video clips o powerpoint
presentations, laptop, Graphic Organizer,Caravan Web
K to 12 - AP5KPK-IIIf-5

49
(Unang Araw)
Pamamaraan
A. Panimula
1. Pagbabalik-aral sa nakaraang aralin tungkol sa konsepto ng
kolonyalismo.
2. Pagganyak: Magpakita ng iba’t-ibang larawan ng mga sinaunang
Pilipino na naninirahan at namumuhay sa mga lugar kung saan sila
nakabuo ng panibagong pamayanan.Ipalarawan ang kanilang
nakita.
3. Ipakita sa mga mag-aaral ang isang “video presentation” ukol sa
naging kalagayan ng mga karapatan ng mga sinaunang Pilipino sa
panahon ng Kolonyalismo.
4. Ipaliwanag ang bawat naging epekto ng dulot ng kolonyalismo sa
mga sinaunang Pilipino sa pamamagitan ng malayang talakayan.
5. Pasagutan ang Gawain A (Indibidwalna Gawain) na nakasaad sa
learners material. Bigyan ng takdang oras ang pagsasagot kasunod
nito ay ang pagbibigay ng wastong sagot. Muli magkaroon ng
malayang talakayan.
(Ikalawang Araw)
A. Panimulang Gawain
1. Bago tayo magsimula sa panibagong aralin, tayo ay magbalik-
tanaw sa nakaraang paksang tinalakay. Isa-isahing muli ang mga
naging epekto ng kolonyalismo sa lipunan ng mga sinaunang Pilipino.
Anu-ano ang inyong mga naging reaksyon ukol dito?
Paglinang
2.Lunsaran ng bagongaralin
Ipabasa sa mga mag-aaral ang isangtula na may pamagat na
“ Sa Duyan ng Kalayaan” hayaang maglahad ang mga mag-aaral ng
kanilang haka-haka o opinion ukol sa nilalaman at mensahengtula.
3. Mga mungkahing Gawain
Magsagawa ng pagpapangkat-pangkat ng mga mag-aaral sa apat (4).
Ipabigay ang bawat pananaw/reaksyon ukol sa nilalaman ng tula na
iuulat o ilalahad ng bawat lider.
4. Matapos ang pangkatang-gawain ay magkaroon ng paligsahan sa
pagbigkas ng tula ang bawat pangkat.
5. Gamitin ang Rubrics sa Tula

50
Kraytirya
4
Kahanga-
hanga
3
Mahusay
2
Karaniwan
1
Pagtatangka
Presentasyon
Kahandaan
Pakikiisa sa
Gawain
Pagsunod sa
itinakdang oras
Malinaw at
sabay sabay na
nabigkas ang
tulang may
kawilihan.
Lahat ng bagay
ay maayos at
sila’y
nagkakaisa
Aktibo at lubos
ang pakikiisa
Naisagawa ng
ayon sa
itinakdang oras
Nabigkas ang
tula, nagpakita
ng kawilihan
Inihanda ang
mga sarili sa
isasagawang
gawain
Aktibo ang
nakararami sa
mga kasapi
Naisagawa
subalit di
natapos sa
itinakdang
oras
Nabigkas ang
tula, kulang sa
emosyon
May ilang hindi
naaayon ang
ginagawa
May ilangaktibo
Di-naisagawa
ngunit humigit pa
sa itinakdang oras
Hindi seryoso
Hindi lahat ay
nakiisa
walang kahandaan
Walang kawilihan
ang nakararami sa
mga kasapi
Nakapagsagawa ng
ilang bahagi ngunit
di nakasunod sa
oras.
Iskalang Pagmamarka: 16-20-Pinakamahusay
11-15-Mahusay
6-10-Karaniwan
1- 5-Pagtatangka
(Ikatlong Araw)
A. Muling suriin ang usapin sa naging epekto ng kolonyalismo sa mga
sinaunang Pilipino, may nagging pagkakahalintulad ba ang mga ito sa
kasalukuyang sistema ng pamumuhay nating mga Pilipino? Hayaang
magbigay ng kani-kanilang pananaw ang mga mag-aaral.
B. Isagawa ang “TayongMaglakbay” ( Indibidwalna Gawain) mula sa
Learners Material. Gamitin ang notbuk sa pagbibigay ng angkop
nakasagutan upang mabuo ang mga detalye sa Caravan Web.

51
(Ikaapat na Araw)
Pangwakas na Gawain
 Basahin angTandaan Natin
 Magsagawa ng paghihinuha batay sa mga impormasyong
natutuhan.
Ano ang inyong masasabi tungkol sa naging epekto
ng kolonyalismo sa lipunan ng mga sinaunang Pilipino?
• Pagsasagot sa Subukin kung Natutunan Natin Learners
Material pahina_.
Panuto: Basahing mabuti ang pangungusap. Iguhit ang kung wasto ang
isinasaad at epektong kolonyalismo, ulap kung ang isinasaad ay di-
naayon sa nagging epektong kolonyalismo.
____1.Ang tributo ay isang sistema o paraan ng pagbabayad ng mga
produkto ng mga Pilipino kaysa sa halagang salapi.
____2.Preso o alipin ang tawag sa mga Pilipinong naging sunud-sunuran
sa kanilang sariling bayan.
____3. Hindi na naisagawa sa mga bagong pamayanan na pinaglipatan
ang mga uring hanapbuhay na kanilang kinagisnan.
____4.Lubhang naging masaya ang mga sinaunang Pilipino dulot ng
kolonyalismo.
____5.Ibinubulsa lamang ng mga opisyal na Espanyol ang salaping
nararapat lamang sa mga Pilipino.

52
TALAHANAYAN NG ISPISIPIKASYON SA IKATLONG SUMATIBONG
PAGSUSULIT
CODE
NILALAMAN
Antas ng Pagtatasa at Kinalalagyan ng Aytem
BILANG
NG
NA
NAITURO
ARAW
BILANG
NG
AYTEM
PORSYENTO
NG
AYTEM
PAGBABALIK
TANAW
O
KAISIPAN
PAG-UNAWA
PAGLALAPAT/
PAGGAMIT
PAG-AANALISA
PAGTATAYA
PAGLIKHA
AP5
KPK-III-
e-4
AP5KP
K-IIIf-5
Naipaghahambing
ang sistema ng
kalakalan ng mga
sinaunang Pilipino
at sa panahon ng
kolonyalismo
Natatalakay ang
epekto ng mga
pagbabago sa
pamamahala ng
mga Espanyol sa
mga sinaunang
Pilipino
Nakapagbibigay
ng sariling
pananaw tungkol
sa nagging epekto
ng kolonyalismo
sa lipunan ng
sinaunang Pilipino
3
11
20
1
10
19
8
2,5,6
7,9,
15,17,18
4
12
13,16
2
2
4
6
6
8
30%
30%
40%
KABUUAN
3 3 1 8 4 8 20 100%
Panuto: Piliin ang titik ng pinakatamang sagot.
1. Alin sa mga sumusunod ang sistemang pangkalakalan na ginamit ng
mga sinaunang Pilipino?

53
a. Barter b. Bandala c. Tributo d. Polo
2.Saang bansa nagmumula ang kalakalang galyon patungo sa Pilipinas?
a. Mula Mexico patungong Brunei
b. Mula Indonesia patungong Pilipinas
c.Mula Mexico patungong kanlurang asya
d. Mula Mexico patungong Pilipinas
3. Ano ang salitang tinutukoy ng pangungusap?
Ito ay naglalarawan sa halagang 200 hanggang 250 piso katumbas ng
isang silid o bodega na paglalagakan sa loob ng galyon.
a. polista b. tributo c.boleta d. palihan
4. Ito ang tawag sa uri ng salapi o barya na ginagamit sa
pakikipagkalakalan.
a. piloncitos b. piso c. sipol d. dinar
5. Aling lugar sa Pilipinas ang kauna-unahang naging sentro ng
kalakalan?
a. Cebu b. Tawi-Tawi c. Maynila d. Mindanao
6. Ang mga sumusunod ay mga uri ng kalakal na ipinamamahagi sa
panahon ng kolonyalismo maliban sa isa.
a. pilak b. tabako c. mais d. palay
7. Ang mga sumusunod ay kabilang sa mga pagbabago panrelihiyon
naitatag sa kolonyalismo maliban sa isa.
a. pinalaganap ang kristiyanismo
b. dumami ang misyonero
c. pagpapatayo ng mga prayle
d. reduccion
8. Sino ang namahala sa larangan ng edukasyon sa panahon ng
pananakop ng mga Espanyol?
a. Gobernador Heneral b. mga pari c. misyonero d. Gobernadorcillo

54
9. Saan yari ang karaniwang tahanan matapos na mailipat sa tinawag na
Poblacion?
a. yari sa bato b. yari sa pawid c. yari sa kahoy d. yari sa yero
10. Anong uri lamang ng karapatan ang ipinagkaloob sa mga
kababaihan?
a. makapaghanapbuhay c. pagaalaga sa mga anak
b. manungkulan sa pamahalaan d. pagdidisiplina sa mga anak
11. Ano ang uri ng pamahalaan ang umiiral sa ilalim ng pamamahala ng
mga Espanyol?
a. Pamahalaang Diktatoryal c. Pamahalaang Pambansa at local
b. Pamahalaang kolonyalismo d. Pamahalaang Lokal
12. Ano ang naging epekto sa pagpapairal sa sistemang encomienda sa
mga Pilipino?
a. Lumaki ang lita ng pamahalaan
b. Nakatulong ito upang nagging maunlad ang mga Pilipino
c. Naging masipag ang mga Pilipino sa tulong ng mga opisyal na Espanyol
d. Lalong nagpahirap ang mga Pilipino
13. Ang_______ ay isang sistema o paraan ng pagbabayad ng mga
produkto ng mga Pilipino kaysa sa halagang salapi.
a. Tributo b. Polo c. Bandala d. Reduccion
14. Sila ang uri ng mga Pilipino na ipinadadala sa malalayo sa kanilang
pamilya.
a. alipin b. polista c. kasambahay d. polo
15. Ito ang tawag sa isang uri ng panloloko sa mga Pilipino ng mga
opisyales pagdating sa mga kalakal na ipinagbibili.
a.buwis b.butaw c. bandala d. pagsasamantala

55
16. Ang ________ ay tawag sa pagtitipon ng mga pamayanan na ginawa
upang mapadali ang mga Gawain ng mga misyonero.
a. reduccion b. bayan c. pueblo d. kabisera
17. Ano ang dahilan kung bakit ang mga Pilipino ay napasailalim sa
sistema ng polo?
a. Kawalan ng hanapbuhay
b. Kawalan ng tirahan
c. Kawalan ng pagkain
d. Kawalan ng edukasyon
18. Ang mga susmusunod ay ilan lamang sa mga pagbabago na hindi na
naisagawa ng mga Pilipino sa kanilang bagong pamayanan.
a. pagtitinda c. pangingisda at pangangaso sa kabundukan
b. pangangalakal d. pagtatanim
19. Saan napupunta ang mga salapi na nararapat ipagkaloob sa mga
polista?
a. sa pamilya ng mga polista c. sa mga opisyal
b. sa mga prayle d. sa Gobernadorcillo
20. Ilarawan ang nagging damdamin ng mga Pilipino sa ilalim ng
kolonyalismo.
a. masaya c. nag-aalala
b. malungkot at naghirap d. walang katarungan
Susi sa Pagwawasto
1.a
2.d
3.c
4.a
5.c
6.d
7.d
8.b
9.a.
10.d
11.c.
12.d
13.a
14.b
15.c
d
16.a
17.a
18.c
19.c
20.b
d

56
ARALIN 10.1 PANANAKOP NG KOLONYALISMONG ESPANYOL
SA MGA KATUTUBONG PANGKAT SA KORDILYERA
Layunin:
1. Naipaliliwanag ang di matagumpay na pananakop sa mga
katutubong pangkat Kordilyera ng kolonyalismong Espanyol
2. Nasusuri ang mga paraang armado ng pananakop ng mga
Espanyol
3. Natatalakay ang iba’t ibang reaksyon ng mga katutubong pangkat
sa armadong pananakop
4. Natatalakay ang mga ang mga isinagawang rebelyon ng mga
katutubong pangkat.
Paksang Aralin
Paksa : Pananakop ng Kolonyalismong Espanyol sa mga
Katutubong Pangkat sa Kordilyera
1.1 Paraan ng Pananakop
1.2 Reaksyon ng mga Katutubo sa Pananakop
1.3 Rebelyon ng mga Katutubo
Kagamitan : mga larawan at video clips o powerpointpresentations,
laptop,projector, manila paper, pentel pen, chalk, at
pisara
Sanggunian : Gabay Pangkurikulum sa AP
Makabayan: Kasaysayang Pilipino 5
Learner’s Material pah. ___
K to 12 - AP5KPK – IIIg – i6

57
(Unang Araw)
Pamamaraan
A. Panimula
tatalakayin.
2. Gamit ang Picture Presentation/Association, ipakita sa mga mag-
aaral ang larawan ng krus, espada, sasakyang pandagat, at
misyonero. Ipasuri sa kanila kung ano ang kinalaman ng bawat
larawan sa paksang tatalakayin.
3. Isulat sa pisara ang sagot ng mga mag-aaral.
4. Iugnay ang mga sagot ng bata sa aralin.
B. Paglinang
1. Ipakita ang larawan/powerpoint presentation/video presentation
ng mga kultura ng mga katutubong Pilipino (Project Leap )
2. Bakit tinutulan ng mga katutubo ng Kordilyera ang mga misyong
Espanyol at ang mga patakarang kolonyal ng Espanya?
3. Ano ang batayang katangian ng mga katutubo na naging hadlang
sa pagsakop dito ng kolonyalistang Pilipino?
6. Pakinggan ang mga sagot ng mga mag-aaral. Tanggapin ang lahat
ng sagot nila.

58
(Ikalawang Araw)
 Pangkatin ang mga mag-aaral sa lima. Gamit ang OPV (Other
People’s View) ang bawat grupo ng mag-aaral ay aalamin kung
paano nga ba nasakop ng mga Espanyol ang Pilipinas. Ipasuri sa
kanila kung ano ang naging lakas at kaninaan ng mga Espaῇol sa
pagsakop sa ating bansa. Ang bawat miyembro ng grupo ay
magbibigay ng kanilang opinyon kung paano naging madali o
mahirap para sa mga Espaῇol na sakupin ang Pilipinas.
 Ipaliwanag ng guro angpanuto sa pagsasagawa ng gawain.
(Ikatlong Araw)
 Sa pamamagitan ng Socialized Discussion o malayang talakayan at
gamit ang mga larawan at aklat o LM, aalamin ng mga mag-aaral
kung ano ang reaksyon ng mga katutubo sa pananakop ng mga
Espanyol.
Gawain B: Jumbled Letters
(Maaaring Indibidwal o Pangkatang Gawain)
(Ika-apat na Araw)
 Sa pamamagitan ng Interactive Learning Method, bigyan ng
pagkakataon ang mga mag-aaral sa bumuo ng kaisipan na sa
katangian ng mga katutubo at ng rehiyon. Ang guro ay gagabay sa
nasabing interaksyon.

59
Gawain C
 Gumamit ng rubric sa pagtatasa sa pangkatang gawain ng
mga bata sa Gawain C
 Bigyang diin ng guro ang mga kaisipan sa Tandaan Natin, pah. ___
sa LM.
Pagtataya
___
Takdang Aralin
Ilista ang mga katangian ng mga katutubo sa Kordilyera.
Ipaliwanag kung bakit mahalaga ang katangian ito upang maging
responsableng mamamayan ang isang kabataang Pilipinong tulad mo.
Susi sa Pagwawasto
Gawain A (1-5 Indibidwal na Gawain)
1.  2.  3.  4.  5. 
Gawain B (Maaaring Indibidwal o Pangkatang Gawain)
1. GINTO
2. NUEVA ECIJA
3. BUWIS
4. IFUGAO
5. BENGUET

60
 Pagsasadula
Rubric para sa Gawain C (Pagsasadula)
16-20 - Pinakamahusay
11-15 - Mahusay
6-10 - Katamtaman
1-5 - Pagtatangka
Susi sa Pagwawasto para sa Pagtataya:
1. c
2. d
3. e
4. a
5. b
RUBRIK PARA SA PAGSASADULA
Pamantayan
Batayang
Puntos
16 - 20
2. Mahusay. May malinaw na pagpapahayag
ng angkop na dayalogo at kilos , subalit may 1
11 - 15
3. Katamtaman ang Kahusayan.
Nakapagpahayag ng dayalogo at may kilos
ngunit may 2 o higit pang pagkakamali sa
6 - 10
naipakita
1 - 5

61
PERFORMANCE TASK
Gamit ang 1/8 na illustration board at mga materyales pang kulay
at pang disenyo, gumawa ng isang poster na nagtatampok sa isang
kaugalian o paniniwala ng mga katutubo sa Kordilyera. Magkaroon ng
maikling pagsasalawaran kung paano ang kaugalian o paniniwalang ito
ay nakapag-aambag sa mayamang kulturang Pilipino.
RUBRIK PARA SA PAGGUHIT
Paksa
4
Angkop na angkop at
eksakto ang kaugnayan
sa paksa
3
May kaugnayan
sa paksa
2
May kaunting
kaugnayan sa
paksa
1
Walang
kaugnayan sa
paksa
Pagkamalikhain
4
Gumagamit ng
maraming kulay at
kagamitan na may
kaugnayan sa paksa
3
Gumamit ng
iilang kulay at
kagamitan na
may kaugnayan
sa paksa
2
Makulay
subalit hindi
tiyak ang
kaugnayan sa
paksa
1
Walang kulay
at walang
kaugnayan sa
paksa
Kalidad ng Ginawa
4
Makapukaw interes at
tumitimo sa isipan
3
Makatawag
pansin
2
Nakakatawag
pansin ngunit
nakakapukaw
ng isipan
1
Di - pansinin,
di -
makapukaw ng
interes at
isipan
Kalinisan
4
Maganda at kahanga –
hanga ang kalinisan
3
Malinis
2
Halatang
inapura at di
gaanong
malinis
1
Di malinis ang
pagkakagawa
Pagsusumite
4
Nakapagsumite ng mas
maaga sa itinakdang
araw
3
Nakapagsumite
sa tamang
oras/araw
2
Nakapagsumit
e ngunit huli
ng 1 araw sa
itinakdang
petsa
1
Higit sa 1 araw
ang kahulihan
sa itinakdang
petsa
Iskala ng
Pagmamarka: 16 - 20 - Pinakamahusay
11 - 15 - Mahusay
6 - 10 - Karaniwan
1 - 5 - Pagtatangka

62
ARALIN 10.2: Sanhi at Bunga ng Di Matagumpay na
Pananakop ng mga Espanyol sa mga Igorot
Layunin:
1. Matataya ang sanhi at bunga ng mga rebelyon at iba pang
reaksyon ng mga Igorot sa kolonyalismo
2. Makabubuo ng konklusyon tungkol sa mga dahilan ng di
matagumpay na armadong pananakop ng mga Espanyol sa mga
Igorot
3. Makakasayaw ng “Idudu”, isang sayaw na nagpapakita ng buhay-
pamilya ng mga Itneg (isang maliit na pangkat etniko ng Igorot)
4. Maibibigay ang kaukulang paggalang at pagtanggap sa mga
kababayang Igorot
Paksang Aralin
Paksa : Sanhi at Bunga ng Pananakop ng mga Kastila sa mga Igorot
Kagamitan : AVP
Sanggunian: Aralin 10-b, LM, pp.
Kto12- AP5KPK-IIIg-i6
(Unang Araw)
Pamamaran
A. Panimula
1. Pagsasagawa ng isang virtual tour sa Banaue Rice Terraces.
Tignan ang link:

63
http://pamana.ph/rice-terraces-of-the-cordilleras/
Itanong:
a. Sinong pangkat etniko ang nasa likod ng Banaue Rice
Terraces?
b. Bakit ito napabantog sa buong mundo?
2. Pagganyak: Isa pang kahanga-hanga sa mga taga-Cordillera ay
ang paninindigan nila laban sa mga mananakop na Kastila.
B. Paglinang
1. Gamit ang graphic organizer, ilahad ang aralin sa Alamin Natin,
LM pahina .
(Ikalawang Araw)
1. Ipagawa ang bahaging Gawin Natin sa LM, pahina .
Gawain A
 Gawin ang Gawain A sa LM, pahina .
2. Bigyang-diin ang kaisipan sa LM, pahina .
Pagtataya
Pasagutan ang Gawain B at Gawain C sa LM, pahina.
Pagyamanin Natin
1. Rubrik sa sayaw
2. Rubrik para sa pagguhit

64
ARALIN 11.1
REAKSYON AT REBELYON NG MGA
KATUTUBONG MUSLIM SA MINDANAO AT SULU
Layunin:
1. Natatalakay ang ibat ibang reaksyon ng mga katutubong Muslim
sa armadong pananakop.
2. Natatalakay ang mga isinagawang rebelyon ng mga katutubong
Muslim.
Paksang Aralin
Paksa : Reaksyon at Rebelyon ng mga Katutubong Muslim sa
Mindanao at Sulu
Kagamitan : larawan,manila paper, pentel pen, tsart,
K to 12 - AP5KPK-IIIg-i-6.2-3
(Unang Araw)
Pamamaraan
A. Panimula
1. Balitaan ukol sa napapanahong isyu na may kaugnayan sa paksang
tatalakayin.
2. Balik-aral: Anong paraan ang ginawa ng mga Espanyol upang
sakupin ang mga katutubong Muslim ng Mindanao?
3. Ipakita ang larawan ng pakikipaglaban ng mga Muslim sa mga
Espanyol. Itanong sa mga mag-aaral kung ano nakikita nila sa
larawan at ano ang ipinapahiwatig nito.
4. Iugnay ang kanilang mga sagot sa paksang aralin.
B. Paglinang
1. Ilahad ang aralin sa pamamagitan ng masusing tanong sa Alamin
Natin sa LM p. ___
2. Tumawag ng mga bata at ipasagot ang mga tanong.
3. Itala sa pisara ang mga kasagutan ng mga bata upang gawing
batayan sa paglinang ng aralin.
4. Ipabasa ang babasahin sa LM, pahina __
aralin.

65
6. Bigyang diin sa talakayan ang mga naging reaksyon at rebelyon ng
mga Pilipinong Muslim sa pananakop nga Espanyol.
7. Pasagutan at talakayin sa mga mag-aaral ang mga katanungan sa
Gawin Natin, Gawain A (Indibidwal na Gawain) na nasa
LM,pahina___
8. Ipaliwanag at iugnay ang mga kasagutan ng bata sa aralin.
(Ikalawang Araw)
 Pangkatin ng guro ang klase sa apat na pangkat. Ipabasa
ang panuto sa Gawain B, pah. ___ ng LM.
ito maaaring pangkatin sa dalawang pangkat ang klase.
LM.
9. Gumamit ng rubric sa pagtasa sa pangkatang gawain at pagsulat
ng sanaysay ng mga bata sa Gawain B at C.
10. Bigyang diin ng guro ang mga kaisipan sa Tandaan Natin, LM
pah.___
Pagtataya
Pasagutan ng guro ang Sukatin kung Natutunan Natin sa LM
pah.__.
Takdang Aralin
Sa iyong sariling palagay, ano ang bunga at naging epekto ng
mahabang pakikipaglaban ng mga katutubong Muslim sa kanilang
pamumuhay? Pangatwiranan ang iyong sagot o opinion.
Susi sa Pagwawasto
Pangkat 1-2.
1.Mali- tatlong daan taon
2. Tama
3. Tama
4. Mali- pananampalatayang Islam

66
5. Tama
Pangkat 3-4
1. Sultan Kudarat
2. Jihad
3. Jolo
4. Mindanao
5. Caracao
6. Moro
Gawain C
A. Datu Ubal, Sultan Kudarat, Datu Tagal, Silongan at Sali
B. Paggamit ng rubric sa pagsulat ng sanaysay
1. Muslim
2. Silongan at Sali
3. Nuestra Señora del Pilar
4. Sultan Kudarat
5. jihad
Rubrik para sa Gawain B at C
Rubrik para sa Pangkatang Gawain at graphic organizer
16-20
11-15
6-10
mga mag-aaral
1-5

67
Rubrik para sa Pagsulat ng Sanaysay
1. Naipaliwanag nang malinaw ang mga
nasasalisik na kumpletong relatibong
detalyong na may kaugnay sa paksa
2. Naiayos nang mabuti ang pagkakasunud-
sunod na detalye.
3. Nagpamalas ng mayaman at malawak na
kaalaman sa paggamit ng salita at bantas
4. Tumpak at angkop ang pagpapaliwanag at
nagpamalas ng kahusayan at tiwala sa sarili
5. May matatag at malinaw na argumento.
16-20
1. Naipaliwanag nang malinaw
2. Ang detalye ay bahagyang di organisado
3. Medyo malawak na kaalaman na nagamit sa
mga salita at may ilang di wastong bantas
4. Nagpamalas ng kahusayan subalit may ilang
di angkop na detalye
5. Medyo mahina ang pagsusuri ng mga detalye
11-15
1. Naiugnay ang relasyon pangsuporta detalye
sa paksa ngunit di sapat
2. Angdetalye ay di gaanong malinaw na
nailahad
3. Nagpamalas ng limitading kaalaman sa
paggamit ng salita at may mga maling bantas
4. Limitado ang naisulat na impormasyon o
detalye
5. Simple ang argumento at mahina ang
pagsusuri ng mga detalye.
6-10
1. Walang kaugnayan ang teksto sa paksa
2. Hindi organisado
3. Di angkop ang mga salitang ginamit at maling
paggamit ng bantas
4. Di angkop ang sanaysay na ginawa sa teman
ibinigay ng guro.
5. Mahina ang ginamit sa sanaysay
1-5

68
ARALIN 11.2
SANHI AT BUNGA NG REBELYON NG MGA
KATUTUBONG MUSLIM
Layunin:
1. Natataya ang sanhi at bunga ng mga rebelyon at iba pang
reaksyon ng mga katutubong Muslim sa kolonyanismo.
2. Nakakabuo ng konklusyon tungkol sa mga dahilan ng di
matagumpay na armadong pananakop.
Paksang Aralin
Paksa : Sanhi at Bunga ng Rebelyon ng mga Katutubong Muslim
Kagamitan : tsart, cartolina strip, manila paper, pentel pen
K to 12 - AP5KPK-IIIg-i-6.4-5
(Unang Araw)
Pamamaraan
A. Panimula
1. Balitaan:
Magdaos ng ilang minutong balitaan hinggil sa huling mga
kaganapan sa bansa.
2. Balik-aral:Fact o Bluff
Basahin ang mga pangungusap na nasa cartolina strip.
Sabihin kung ang ipinahahayag ng pangungusap ay Fact o Bluff.
a. Madaling nahikayat ang mga katutubong Muslim
ng maimpluwensyang Espanyol.
b. May pagsalakay na ginawa ang mga Muslim sa
mga pamayanang Kristiyano.
c. Nagpakita ng katapangan at kagitingan ang mga
Muslim sa mga pananakop ng Espanyol.
d. Mas makabago ang sasakyang pandigma ng mga
Muslim.
e. Umabot sa tatlong daang taon ang pakikipaglaban
ng mga Muslim sa Mindanao at Sulu.

69
Pagganyak: Jumbled Letters
Buiin ang jumbed letters na nakadikit sa pisara.Ang
pangkat na unang makabuo ng tamang salita ang panalo.
HASIN TA ANGUB
Itanong: Ano ang pagkaunawa sa salitang Sanhi at Bunga
hinggil sa pakikipaglaban ng mga katutubong Muslim?
B. Paglinang
1. Ilahad ng guro ang aralin gamit ang mga susing tanong sa Alamin
Natin sa LM, pahina ___.
mga tanong.
3. Ipabasa ng guro ang Alamin Natin sa LM, pah. ___.
4. Talakayin ang mga sumusunod:
A. Sanhi ng pakikipaglaban ng mga Muslim
B. Epekto ng pakikipaglaban sa pamumuhay ng mga Muslim
C. Konklusyon sa di matagumpay na armadong pananakop
5. Ipaliwanag ng guro ang panuto sa pagsasagawa ng bawat gawain.
Ipaliwanag at iugnay ang mga sagot ng bata sa tatalakaying aralin.
(Ikalawang Araw)
Pangkatin ng guro ang klase sa tatlong pangkat. Ipabasa ang
 Pangkat 1 ang magsasagawa ng gawaing Concept Web
 Pangkat 2 ang magsasagawa ng gawaing Graphic Organizer
 Pangkat 3 ang magsasagawa ng Role Playing
 Ipabasa ang panuto sa Gawain C, pah. ___ ng LM.
Ipaliwanag sa klase ang nilikhang poster.
sa Gawain B at C.
7. Bigyang diin ng guro ang mga kaisipan sa Tandaan Natin sa pah.
___ ng LM.

70
Pagtataya
Pasagutan ng guro ang Sukatin kung Natutunan Natin sa pah. ___
ng LM.
Takdang Aralin
Pangatwiran: (Bigyan ng kapareha ang mag-aaral)
Sa kasalukuyan, may mga usapin tungkol sa Bangsamoro Basic Law sa
gawing Mindanao. Nararapat bang isabatas sa lalong madaling panahon
ng kasalukuyang pamahalaan?
Susi sa Pagwawasto
Maaaring iba-iba ang sagot ng mga bata.
Sagot para sa gawain ng Pangkat 1
(Maaaring tanggapin ang mga sagot na may pagkakahawig dito)
1. Paghihiganti sa pagtatangkang pagsakop sa kanilang lupain
2. Pagtatanggol sa relihiyong Islam
3. Labanan dahil sa pamimirata
Sagot para sa gawain ng Pangkat 2
(Maaaring tanggapin ang mga sagot na may pagkakahawig dito)
1. Pagkaunti ng populasyon
2. Pagkabawas ng pangangalakal
3. Pagkakahati sa pagitan ng mga Kristiyano at Muslim
Sagot para sa Gawain ng Pangkat 3
Gamitin ng guro ang rubric upang tasahin ang ipinakitang Role
Playing
Maaaring iba-iba ang saloobin at opinyon ng mga mag-aaral sa
paggawa ng poster. Gamitin ng guro ang rubric upang tasahin ang
gawaing ito.

71
Rubrik para sa Gawain B
Rubrik para sa gawaing Concept Web at Graphic organizer
1. Kumpletong kaalaman ang nailahad ng
mga mag-aaral sa kanilang gawain/output
16-20
2. May isang detalye na hindi nasagot ang
mga mag-aaral
11-15
3. Kalahati o 50% lamang ang naipaliwanag o
6-10
1-5
Rubrik para sa Gawain B (Role Playing)
16-20
2. Mahusay. May malinaw na pagpapahayag
ng angkop na dayalogo at kilos , subalit may
1 pagkakamali sa impormasyong ipinakita
11-15
3. Katamtaman ang Kahusayan.
Nakapagpahayag ng dayalogo at may kilos
ngunit may 2 o higit pang pagkakamali sa
6-10
naipakita
1-5

72
Rubrik para sa Gawain C
Paggawa ng poster
1. Angkop na angkop at eksakto ang kaugnay sa
paksa
2. Gumagamit ng maraming kulay at kagamitan
na may kaugnay sa paksa
3. Makapukaw interes at tumimo sa isipan
4. Maganda at kahanga-hanga ang kalinisan
5. Nakapagsumite sa mas maaga sa itinakdang
oras
16-20
1. Maykaugnay sa paksa
2. Gumamit ng iilang kulay at kagamitan na may
kaugnay sa paksa
3. Makatawag pansin
4. Malinis
5. Nakapagsumite sa tamang oras
11-15
1. May kaunting kaugnayan sa paksa
2. Makulay subalit hindi tiyak ang kaugnay sa
paksa
3. Nakakatawag pansin ngunit nakakapukaw ng
isipan
4. Halatang inapura at di gaanong malinis
5. Nakapagsumite ngunit huli sa itinakdang oras
6-10
1. Walang kaugnayan sa paksa
2. Walang kulay at walang kaugnayan sa paksa
3. Di-pansinin, si-makapukaw ng interes at
isipan
4. Di malinis ang pagkakagawa
5. Di naipasa sa itinakdang oras
1-5

73
PERFORMANCE TASK
BULILIT PATROL
Hatiin ang klase sa tatlong pangkat. Magsagawa ng pag-uulat
hinggil sa mga sumusunod na pangyayari. (Bigyan ng sapat na panahon
ang mga bata upang mapaghandaang mabuti ang pag-uulat)
Pangkat 1 – Mga rebelyon ng mga katutubong Muslim sa pananakop
na Espanyol
Pangkat 2 – Sanhi at epekto ng rebelyon ng mga Katutubong Muslim
Pangkat 3 – Pinunong Muslim na nakipaglaban sa armadong Espanyol
at katangian mga nito
Rubrik para sa Pangkatang Pag-uulat
Napakahusay
1. Maliwanag at may pagkatuto sa paglalahad
ng paksa
2. Angkop na angkop mga detalye sa paksang
inilahad
3. Aktibong nakilahok ang 100% ng mga kasapi
4. Maayos at matatag ang disposisyon sa sarili,
napapanatili ang composure
5. Nagawa sa itinakdang oras
16-20
Mahusay
1. Maliwanag ang paglalahad ng paksa
2. May ilang detalye na hindi angkop sa paksang
inilahad
3. Aktibong nakilahok ang 80% na mga kasapi
4. May disposisyon sa sarili subalit paminsan-
minsang nawawalan ng composure
5. Naisagawa subalit lumabis sa itinakdang oras
11-15
Karaniwan
1. Nakapglahad ng paksa ngunit di malinaw na
naunawaan

74
2. Kalahati ng mga detalye ay hindi angkop sa
paksa
3. Aktibong nakilahok ang 60% ng mga kasapi
4. Di-gaanong maayos ang disposisyon sa sarili
at madalas nawawalan ng composure
5. Di lubos na naisagawa at lumabis sa takdang
oras.
6-10
Pagtatangka
1. Di-malinaw ang paglalahad ng paksa, walang
pagkaunawa.
2. Walang kaangkupan ang mga detalye sa paksa
3. Iilan o wala pa sa kalahati ang namasid na
nakilahok na mga kasapi
4. Walang katatagan sa disposisyon sa
sarili,walang composure
5. Halos walang naisagawa sa ibinigay na
takdang oras
1-5
References:
Correa, Habanaa, Verzosa, Galvex (2000 Lupang Hinirang Kasaysayan at
Pamahalaan, Anvil Publishing Inc.
De Viana, Jurado, Viharin, Santillan 2010 Pagtanaw at Pag-unawa: Pilipinas, Diwa
Learning System)
Aralin 12
EPEKTO NG KOLONYALISMONG ESPANYOL SA PAGKABANSA AT
PAGKAKAKILANLAN NG MGA PILIPINO
Layunin:
1. Nasusuri ang epekto ng Kolonyalismong Espanyol sa pagkabansa
at pagkakakilanlan ng mga Pilipino.
2. Naipapakita ang damdamin ng diwang makabayan o
nasyonalismo.

75
Paksang Aralin
Paksa : Epekto ng Kolonyalismong Espanyol sa Pagkabansa at
Pagkakakilanlan ng mga Pilipino
Kagamitan : graphic organizer, manila paper, pentel pen
K to 12 - AP5KPK-IIIi-7
Viloria, Evelina M., Gabuat, Maria Annalyn P., Quizol,
Mary Christine F., Reig, Chona P., de Robles, Irene C.
(Isang Bansa, Isang Lahi Kto12-5, pah,194-201) Vibal Group, Inc.
Santiago, Aurora L., Manaay Eliseo D., Sales, Jeanette I.
(Kasaysayan at Pamahalaan ng Pilipinas) JO-ES Publishing House
Inc. Phoexnic Publishing House Bagong Lakbayng Lahing Pilipino 5
(Unang Araw)
Pamamaraan
Mga Pag-aalsa Laban sa Espanyol
A. Panimula
tatalakayin.
2. Pagkakaroon ng balik aral sa nakaraang aralin.
3. Kung ikaw ay isang rebolusyonaryong nabuhay noong unang
panahon ng kolonyalismo, ano-anong mga katangian ang dapat taglayin
upang maipagpatuloy nang himagsikan laban sa mapang-abusong
pananakop? Isulat ang sagot sa lob ng puso.
B. Paglinang
1. Ipasuri ang Balangkas ng Kaisipan sa LM pah.___
2. Gamit ang estratehiyang Differentiate Activity,talakayin ng
nataasang pangkat ang mga sumusunod:

76
a. Unang Pangkat- Politikal
b. Ikalawang Pangkat- Panrelihiyon
c. Ikatlong Pangkat- Ekonomiko
Gawain A (Pangkatang Gawain)
Gumamit ng graphic organizer na ipapakita ng bawat
pangkat ang mga kaganapan sa ginawang pag-aalsa ng mga
Pilipino laban sa mga Espanyol.
(Ikalawang Araw)
Gawain B(Pangkatang Gawain)
 Gamit ang Round Table Discussion, talakayin ang naatasang
apat na pangkat ang sumusunod:
o Unang Pangkat- Pagbubukas ng Suez Canal
o Ikalawang Pangkat- Sekularisasyon at Ang Tatlong
Pari
o Ikatlong Pangkat- Liberal na Pamamahala ni Gob.-
Heneral Carlos Maria De La Torre
o Ikaapat na Pangkat- Pagsulpot ng Uring Ilustrado
 Sasagutin ng mga mag-aaral ang mga sumsunod na tanong.
(Malayang Talakayan)
1. Bakit nakatulong ang pagbubukas ng Suez Cnal sa
pagsilang ng nasyonalismo?
2. Bakit sa lahat ng rebelyon, ang nangyari sa Cavite
noong 1872 ang nagpagalit ng husto sa mga
Pilipino?
POLITIKAL PANRELIHIYON
EKONOMIKO

77
3. Ano-ano ang mga iminulat ni Gob.-Heneral Maria
De La Torre kaugnay sa pamumuno sa mga
Pilipino?
4. Ilarawan ang nagging papel ng mga ilustrado
sapagpapalaganap ng nasyonalismo.
 Gamit ang Creative Respose maaring magtanong ang guro
na sasagutin ng tama o mali na gagamitin ng 5 palakpak at
1 palakpak kung mali.
 Bigyang diin ang kaisipan angTandaanNatinsaLM pah.___
Gawain C (Indibidwal na Gawain)
Isulat sa patlang kung TAMA o MALI ang pahayag.
___________1. Isang liberal na gobernador-heneral si Carlos Maria de La
Torre.
___________2. Pinahaba ng Suez Canal ang paglalakbay mula sa Europa
papuntang Pilipinas.
___________3. Nagkaroon ng rebelyon sa arsenal ng Cavite noong 1872.
___________4. Ang sekularisasyon ay napangahulugan ng paglilipat ng
pangangasiwa ng mga parokya sa mga prayle.
___________5. Ang mga ilustrado ay sumulpot bilang panggitnang uring
lipunan.
(Ikatlong Araw)
Performance Task
Sundin ang mga sumusunod na panuto.
1. Pumili ng isang pangyayaring nakapukaw sa kamalayang
pambansa ng mga Pilipino.
2. Bumuo ng isang pangkat na binubuo 7-8 mag-aaral.
3. Sumulat ng iskrip at isadula ito.
Rubric para sa Dula-Dulaan
Pamantayan Puntos
1. Wasto ang ipinakitang impormasyon sa dula. 5
2. Angkop ang isinadula sa tema ng gawain. 5
3. Maayos at makapukaw-pansin ang
pagsasadula.
5
4. Nakiisa ang bawat kasapi/miyembro ng
pangkat.
5

78
Pagtataya
Sagutan ang Natutuhan Ko sa LM pah.___
Susi sa Pagwawasto
Gawain C (Indibidwal na Gawain)
1. Tama
2. Mali
3. Tama
4. Mali
5. Tama
Natutuhan Ko
1.
2.
3.
4.
5.
Pangwakas na Gawain
Para sa huling Gawain:Ikaw bilang kabataang Pilipino ng
makabagong panahon ay ipakita mo ang iyong pagpapahalaga at
pagmamalaki sa ginawang pagpupunyagi ng mga Pilipino sa panahon ng
Kolonyalismong Espanyol. Gawin mo ito sa pamamagitan ng pagsusulat
ng isang sanaysay.

79
Mga Pamantayan Laang Puntos Nakuhang Puntos
1. Lohikal at
magkakaugnay ang
nilalaman ng
sanaysay
5
2. Epektibong
naipapahiwatig ang
mensahe
5
3. Malinis at maayos
ang kabuuan 5
4. Nakakasunod sa
tamang
pamantayan ng
pagsulat
5
Napakahusay 16-20
Mahusay 11-15
Katamtamang Husay 6-10
Nangangailangan ng Pagsasanay 1-5

toaz.info-araling-panlipunan-5-lp-unit-iii-pr_1ee69fd1267db52c9239fed7e2bbec2c.pdf

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Similar to toaz.info-araling-panlipunan-5-lp-unit-iii-pr_1ee69fd1267db52c9239fed7e2bbec2c.pdf

Similar to toaz.info-araling-panlipunan-5-lp-unit-iii-pr_1ee69fd1267db52c9239fed7e2bbec2c.pdf (20)

More from CamelleMedina2

More from CamelleMedina2 (7)

toaz.info-araling-panlipunan-5-lp-unit-iii-pr_1ee69fd1267db52c9239fed7e2bbec2c.pdf