2. Balik-aral:
Panuto: Isulat sa iyong sagutang papel ang tsek
(/)kung ang pahayag ay tungkol sa mga
kahalagahan ng pagtatanggol ng mga Pilipino
laban sa olonyalismong Espanyol at X kung hindi.
1. Ipagtanggol ang bansa kahit sa mga sa
anumang paraang naaayon sa batas.
2. Huwag tularan ang mga unang Pilipinong
nagtanggol sa bansa.
3. 3. Ipagsawalang bahala ang kabayanihang
ginawa ng mga Pilipino na nagtanggol sa
bansa laban sa mga Espanyol.
4. Mahalagang malaman ng mga
kabataan ang mga ginawang kabayanihan
ng mga unang Pilipino na nagtanggol sa
bansa.
5. Gawing huwaran ang mga unang
Pilipinong nagtanggol sa bansa.
4. Pagmasdan ang larawan;
Anong ulam ang
nasa larawan?
Kayo ba ay nakain
ng ulam na adobo?
Kanino kaya natutunan o nakuha
ang putaheng adobo?
5. Sa tagal na panahon ng
pananatili ng mga Espanyol
dito sa ating bansa,
maraming mga kultura o
kaugalian ang namana natin
sa kanila, gay ana lamang ng
ulam na adobo at iba pa.
6. Pagbabago sa Lipunan sa Ilalim ng
Panahong Kolonyal
Malaki ang pagbabago sa buhay ng mga
Pilipino dulot ng impluwensiya ng mga
Espanyol. Ang mga pagbabagong ito ay
masasalamin sa iba’t ibang aspekto ng
ating kultura.
7. Kasuotan
Pagsusuot ng sombrero, salawal,
pantalon, at sapatos ng mga
Pilipinong lalaki. Ang mga babae
naman ay natutong magsuot ng
terno, palda, at kamisang
maluluwag ang manggas.
13. Natuto ang mga Pilipino na
gumamit ng kutsara, tinidor at
kutsilyo sa pagkain. Mga
kasangkapan tulad ng tasa,
baso, mangkok at plato na
naging impluwensya rin ng mga
Espanyol at Tsino.
14. Arkitektura
Pagbabago sa estilo ng
mga gusali at mga tahanan.
Paggamit ng mga bato, mga
ladrilyo, at matitigas na kahoy
tulad ng mulawin at narra.
17. Relihiyon
∙Paglaganap ng Kristiyanismo sa buong
kapuluan na kinikilalang pinakamalaganap na
relihiyon sa bansa sa kasalukuyan.
∙Pagpapahalaga sa mga sakramento ng
pananampalatayang Katoliko tulad ng binyag,
kumpisal, komunyon, kasal, at bendisyon sa
may sakit at pumanaw.
20. Panuto: Sa iyong sagutang papel
gayahin ang tsart na nasa ibaba.
Gamit ang ginawang tsart ay
paghambingin ang mga
sumusunod noong panahon ng
Espanyol at sa kasalukuyan. Isulat
ang salitang naglalarawan sa
tamang hanay.
22. Ano mga lutuin ang natikman
mo na sa mga nabanggit
kanina?
Nasubukan na ba ito ng iyong
mga magulang na lutuin?
23. Panuto: Isulat sa sagutang papel
ang salitang TAMA kung ang
pahayag ay tumatalakay sa mga
impluwensiya ng kulturang
Espanyol sa kulturang Pilipino at
MALI naman kung hindi.
24. ________1.) Mula sa bahag ay
natutong gumamit ng barong at
saya ang mga Pilipino.
________2.) Gumamit ang mga
Pilipino ng bato at matitigas na
kahoy sa paggawa ng kanilang
mga tahanan.
25. ________3.) Sa mga Amerikano
nakilala ang pagsusuot ng
sapatos.
________4.) Sa panahon ng
kolonyalismo, isinawalang bahala
ng karamihan ng mga katutubong
pamayanan ang Kristiyanismo.
28. Balik-aral:
Panuto: Isulat sa sagutang papel
ang salitang TAMA kung ang
pahayag ay tumatalakay sa mga
impluwensiya ng kulturang
Espanyol sa kulturang Pilipino at
MALI naman kung hindi.
29. ________1.) Mula sa bahag ay
natutong gumamit ng barong at
saya ang mga Pilipino.
________2.) Gumamit ang mga
Pilipino ng bato at matitigas na
kahoy sa paggawa ng kanilang
mga tahanan.
30. ________3.) Sa mga Amerikano
nakilala ang pagsusuot ng
sapatos.
________4.) Sa panahon ng
kolonyalismo, isinawalang bahala
ng karamihan ng mga katutubong
pamayanan ang Kristiyanismo.
32. Ano ano ang mga
naaalala mong
impluwensya ng mga
Espanyol sa mga Pilipino
na napag-aralan natin
kahapon?
33. May mga napapansin ka bang
mga gawain na ginagawa
parin ng mga Pilipino na
nagmula sa impluwensiya ng
mga Espanyol?
Magbigay.
34. Nagkaroon ng maraming pagbabago
sa lipunan sa ilalim ng kolonyal na
pamamahala ng Espanya sa Pilipinas. Ito
ay mga pagbabago na mayroong
kinalaman sa halos lahat ng paraan ng
pamumuhay ng mga katutubong Pilipino.
Ito ay mgapagbabago na naghatid sa
atin sa bagong paniniwala, kultura, at
tradisyon.
35. Edukasyon
Pagpapatayo ng mga paaralang
pamparokya na pinamahalaan ng
mga prayle o kura paroko, kung saan
ang pagtuturo ng relihiyon ang sentro
ng pag-aaral.
Iba pang impluwensiya ng mga
Espanyol sa mga Katutubong Pilipino
36. Pamahalaan at Pamayanan
Pagtatatag ng pamahalaang
sentralisado na pinamunuan ng
gobernadora-heneral kung saan ang
mga barangay ay pinagsama-sama
upang gawing pueblo, o bayan, at ang
pagsama-sama naman ng mga bayan
upang maging lalawigan
37. Musika, Sayaw at Sining
∙Pagkatuto ng mga Pilipino ng mga sayaw
na Espanyol tulad ng fandango, rigidon de
honor, polka, curacha, habanera, jota, at
cariňosa.
∙Pagiging tanyag ng mga Pilipinong pintor
tulad ni Juan Luna at Felix Resurreccion
Hidalgo sa larangan ng pagpinta.
38. Panitikan
∙Pagkahilig ng mga Pilipino sa mga awit,
korido, at pasyon. Awit ang tawag sa
mahabang tulang pasalaysay.
Halimbawa nito ang “Florante at Laura:
na likha ni Francisco Balagtas, ang
tinaguriang “prinsipe ng Makatang
Tagalog”.
39. Korido = ay isa ring anyo ng tulang
pasalaysay na binubuo naman ng
walong pantig at binibigkas sa
kumpas ng martsa o allegro.
Ang “Ibong Adarna” at “Don Juan
Tiñoso” ang mga halimbawa nito.
40. Pasyon = ay isang librong
naglalaman ng mga
pahayag hinggil sa
pagpapasakit at
kamatayan ni Kristo.
41. ∙ Pagpapakilala sa mga
Pilipino ng mga dulang
kanluranin tulad ng
sarsuwela, moro-moro, at
senakulo.
42. Sarsuwela = ay dulang may
salitaan, awitan, at sayawang
may romantikong istorya.
Moro-moro = ay dulang tungkol
sa labanan ng mga Muslim at
Kristiyano.
43. Senakulo = ay dulang may
kinalaman sa buhay ni Kristo.
Karilyo – dulang gumagamit
ng mga tau-tauhang karton
na pinapagalaw sa harap ng
ilaw.
49. Ano ano ang mga
impluwensya ng mga
Espanyol ang tumatak sa
iyo at nagaganap sa
buhay ng mga Pilipino?
50. Panuto: Piliin ang tamang
sagot na tumatalakay sa
mga impluwensya ng mga
Espanyol sa kultura ng
mga Pilipino.
51. 1. Ano ang pangunahing layunin ng mga
paaralang pamparokya na
pinamahalaan ng mga prayle o kura
paroko?
A. Pagpapalawak ng ekonomiya
B. Pagtuturo ng relihiyon
C. Pagpapalaganap ng kultura
D. Pagpapaunlad ng teknolohiya
52. 2. Ano ang pangalan ng pinuno ng
pamahalaang sentralisado sa ilalim ng
sistema ng gobernadora-heneral?
A. Pangulo
B. Hari
C. Gobernador
D. Alkalde
53. 3. Ano ang tawag sa mahabang
tulang pasalaysay na binubuo ng
walong pantig at binibigkas sa
kumpas ng martsa o allegro?
A. Awit
B. Korido
C. Pasyon
D. Balagtasan
54. 4. Ano ang dulang may salitaan,
awitan, at sayawang may
romantikong istorya?
A. Sarsuwela
B. Moro-moro
C. Senakulo
D. Komedya
55. 5. Ano ang pangunahing paksa
ng pasyon?
A. Pag-ibig
B. Kamatayan ni Kristo
C. Kalikasan
D. Pakikipaglaban
62. Binago ng pananakop ng
mga Espanyol ang
kalagayang panlipunan ng
mga Pilipino. Ilan dito ay sa
aspekto ng panahanan,
lipunan, at edukasyon.
63. Maraming pagbabago ang naganap
at patuloy na nagaganap sa takbo ng
buhay ng mga mga Pilipino. Sa bawat
pagbabagong ito ay maaaninag ang
bawat impluwensiya ng mga
nagdaang sumakop sa ating mahal na
bansang Pilipinas.
64. Kung kaya, sa araling ito, ay lubos pang
ipauunawa sa bawat mag-aaral ng
ikalimang baitang ang mga kadahilanan
kung bakit nasasalamin sa ating mga
Pilipino ang mga bagay, gawi, at pag-
uugali ng mga Espanyol sa ating bansa
gayun din sa ating mga kultura at
tradisyon bilang pagkakakilanlan ng ating
lahi.
65. Basahin ang bawat sitwasyon at piliin ang
tamang kasagutan sa sumusunod na
katanungan: Alin sa mga pangungusap sa
ibaba ang nagpapakita ng
pagpapahalaga sa pagbabago sa
panahanan ng mga Pilipino sa panahon ng
pananakop ng mga Espanyol? Ilista lamang
ang mga letra ng tamang sagot sa
sagutang papel.
66. A.) Napapahalagahan ang pagbabago
sa panahanan ng mga Pilipino sa
pamamagitan ng pagtanggap ng mga
Pilipino sa Katolisismo. Pagsamba sa
iisang Diyos at pagdarasal bago kumain
ay nakagawian na ng mga Pilipino bilang
pasasalamat sa mga biyayang
natanggap.
67. B.) Napapahalagahan ang mga
pagbabago sa panahanan sa
pamamagitan ng pagsunod ng mga
Pilipinong nakatira sa kweba at liblib
na lugar sa kagustuhan ng mga
paring Espanyol na lumipat sila sa
mga pueblo.
68. C.) Napapahalagahan ang mga
pagbabago sa panahanan ng
mga Pilipino sa pamamagitan ng
pagpriserba o pagpapanatili sa
mga antigong bahay, at mga
gusali na naiwan ng mga Espanyol.
69. D.) Napapahalagahan ang mga
pagbabago ng mga panahanan ng
mga Pilipino sa pamamagitan ng
pagpapanatili sa kultura at kayarian ng
mga bahay na itinayo sa panahon ng
pananakop ng mga Espanyol
hanggang sa kasalukuyan.
70. E.) Napapahalagahan ang
mga pagbabago ng mga
panahanan ng mga Pilipino sa
pamamagitan ng pagsira sa
mga lumang bahay na
naiwan ng mga Espanyol.
79. Maraming pagbabago sa lipunan sa
ilalim ng kolonyal na pamamahala ng
Espanya sa Pilipinas. Mga pagbabago
na may kinalaman sa halos lahat ng
paraan ng pamumuhay ng mga
katutubong Pilipino. Ito ay mga
pagbabago na naghatid sa atin sa
bagong paniniwala, kultura, at
tradisyon.
80. Sa panahon ng pananakop ng mga
Espanyol sa Pilipinas, binago nila ang
maraming aspeto ng pamumuhay ng
mga Pilipino. Sapilitan nilang
ipinatupad ang iba’t ibang patakarang
nagpabago sa kalagayang
pampolitika, pang-ekonomiya at
pangkultura ng mga katutubo.
81. Halos mahigit sa tatlong daang
taong sinakop ng mga Espanyol
ang ating bansa na nagdulot ng
pagbabago sa sinauna nating
kultura. Napakalaking impluwensya
ng kulturang Espanyol sa
pamumuhay ng mga Pilipino.
82. Ang ating relihiyon,
pananamit, tirahan,
paniniwala, panitikan at
maging ang tradisyon ay
may malaking bahagdan ng
kulturang Espanyol.
83. Sa kabila ng mga
pagbabagong ito ay hindi
tuluyang nawala ang ating
kinagisnang kultura. Ang
malawakang pagbabago sa
kulturang Pilipino ay nakita
noong mga huling taon ng ika-
16 na dantaon.
84.
85.
86.
87. Naisasabuhay parin ba ang ga
impluwensiya ng mga Espanyol?
Bakit kailangang pahalagahan
ang kultura natin bilang Pilipino?
88. Panuto: Alin sa mga sumusunod
na sitwasyon ang nagpapakita
ng pagpapahalaga ng kulturang
Pilipino? Ilista lamang ang mga
titik ng tamang sagot sa
sagutang papel.