Đề thi tuyển sinh vào 10 Môn Ngữ Hà Nội văn 2011- 2012

1. SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
HÀ NỘI
---------------
KỲ THI TUYỂN SINH VÀO LỚP 10 THPT
NĂM NĂM HỌC 2011 - 2012
Môn thi: NGỮ VĂN
Ngày thi: 21 tháng 6 năm 2011
Thời gian làm bài: 120 phút
Phần I (6 điểm)
Đọc đoạn thơ sau:
… “Người đồng minh thương lắm con ơi
Cao đo nỗi buồn
Xa nuôi chí lớn
Dẫu làm sao thì cha vẫn muốn
Sống trên đá không chê đá gập ghềnh
Sống trong thung không chê thung nghèo đói
Sống như sông như suối
Lên thác xuống ghềnh
Không lo cực nhọc” …
(Theo Ngữ văn 9, tập hai, NXB Giáo dục,
2010)
1. Đoạn thơ trên trích trong tác phẩm nào? Nêu tên tác giả của tác phẩm ấy.
“Người đồng mình” được nhà thơ nói tới là những ai?
2. Xác định thành ngữ trong đoạn thơ trên. Em hiểu ý nghĩa của thành ngữ đó như
thế nào?
ĐỀ CHÍNH THỨC

2. 3. Dựa vào phần đã trích dẫn, hãy viết một đoạn văn nghị luận khoảng 10 câu theo
cách lập luận tổng hợp – phân tích – tổng hợp làm rõ những đức tính cao đẹp
của “người đồng mình” và lời nhắc nhở của cha đối với con, trong đó có sử
dụng câu ghép và phép lặp (gạch dưới câu ghép và những từ ngữ dùng làm phép
lặp).
Phần II (4 điểm)
Dưới đây là một đoạn trong Chuyện người con gái Nam Xương (Nguyễn Dữ):
… “Đoạn rồi nàng tắm gội chay sạch, ra bến Hoàng Giang ngửa mặt lên trời mà
than rằng:
_ Kẻ bạc mệnh này duyên phận hẩm hiu, chồng con rẫy bỏ, điều đâu bay buộc,
tiếng chịu nhuốc nhơ, thần sông có linh, xin ngài chứng giám. Thiếp nếu đoan trang
giữ tiết, trinh bạch gìn lòng, vào nước xin làm ngọc Mị Nương, xuống đất xin làm cỏ
Ngu mĩ. Nhược bằng lòng chim dạ cá, lừa chồng dối con, dưới xin làm mồi cho cá
tôm, trên xin làm cơm cho diều quạ, và xin chịu khắp mọi người phỉ nhổ.”…
(Theo Ngữ văn 9, tập một, NXB Giáo dục, 2010)
1. Trong tác phẩm, lời thoại trên là độc thoại hay đối thoại? Vì sao?
2. Lời thoại này được Vũ Nương nói trong hoàn cảnh nào? Qua đó, nhân vật
muốn khẳng định những phẩm chất gì? Ghi lại ngắn gọn (khoảng 6 câu) suy
nghĩ của em về những phẩm chất ấy của nhân vật.
3. Làm nên sức hấp dẫn của truyện truyền kì là những yếu tố kì ảo. Nêu 2 chi
tiết kì ảo trong Chuyện người con gái Nam Xương
BÀI GIẢI GỢI Ý
Phần I:
1. Đoạn thơ trên trích trong tác phẩm “Nói với con” của tác giả Y Phương ( tên
khai sinh là Hứa Vĩnh Sước, người dân tộc Tày)
“Người đồng mình” : người vùng mình, người miền mình; người cùng sống
trên một miền đất, cùng quê hương, cùng một dân tộc.
2. Thành ngữ trong đoạn thơ trên: “lên thác xuống ghềnh”. Nó được dùng để ví
cảnh gian truân, vất vả
3. Học sinh phải viết một đoạn văn nghị luận đáp ứng đủ các yêu cầu của câu
hỏi: khoảng 10 câu, theo cách lập luận tổng – phân – hợp, nội dung nói về
đức tính cao đẹp của “người đồng mình”, đoạn văn có sử dụng câu ghép và
phép lặp. Sau đây là một đoạn văn tham khảo:
(1) Đoạn thơ là lời tâm tình của người cha với con về đức tính cao đẹp của “người
đồng mình.(2) Đó là những người mạnh mẽ, khoáng đạt.(3) Đó là những người “cao
đo nỗi buồn, xa nuôi chí lớn”. (4) Cuộc sống chốn núi rừng khó khăn, nghèo khổ,
thiếu thốn. (5) Đó là cuộc sống “trên đá” “gập ghềnh”, “trong thung” “nghèo đói”. (6)
Đó là cuộc sống gian truân , vất vả “như sông, như suối”, “lên thác xuống ghềnh”. (7)
Nhưng người đồng mình vẫn luôn gắn bó, thủy chung: người đồng mình vẫn không
chê đá gập ghềnh, không chê thung nghèo đói. (8) Điệp ngữ “không chê” đã tô đậm
lên đức tính thủy chung, cao đẹp đó. (9) Đoạn thơ còn thể hiện mong muốn tha thiết

3. của người cha với người con: Hãy nhận thức được phẩm chất cao đẹp của nhân dân và
sống nghĩa tình, xứng đáng với nhân dân. (10) Lời dặn dò này, cùng với đức tính cao
đẹp của người đồng mình đã để lại nhiều ngân vang trong lòng người đọc.
Phần II:
1. Lời thoại trên là lời độc thoại. Tuy tác phẩm viết: “nàng … ngửa mặt lên trời
mà than rằng” nhưng thực chất đây là lời Vũ Nương tự nhủ với chính mình.
2. Lời thoại này được Vũ Nương nói trong hoàn cảnh: Vũ Nương bị Trương
Sinh nghi ngờ, ghen tuông, la mắng và một mực không tin tưởng lòng thủy
chung của nàng dù nàng đã tha thiết phân trần, hàng xóm minh oan khiến
nàng tuyệt vọng và quyết định quyên sinh.
Qua lời độc thoại của Vũ Nương, ta thấy nàng muốn khẳng định nết đoan
trang, lòng trong trắng và thủy chung của nàng đối với chồng.
Học sinh viết một đoạn văn ngắn gọn, khoảng 6 câu nói lên suy nghĩ của
bản thân về phẩm chất ấy của nhân vật. Sau đây là một đoạn văn gợi ý:
(1)Vũ Nương là người phụ nữ cao quý. (2) Cô đoan trang, trong trắng,
thủy chung. (3) Chồng đi đánh trận, cô ở nhà nuôi con và chờ đợi. (4) Cô hết
lòng phụng dưỡng mẹ chồng, khiến mọi người đều biết. (5) Thế mà, cô lại bị
nghi oan, phải quyên sinh để chứng minh lòng chung thủy. (6) Vì vậy,
không ai không xúc động.
3. Toàn bộ phần cuối cùng của tác phẩm mang tính chất kì ảo. Từ phần cuối
đó, ta có thể kể 2 chi tiết sau:
_ Phan Lang chết đuối nhưng được Linh Phi ở thủy cung cứu sống.
_ Vũ Nương ngồi trên kiệu hoa ở giữa dòng sông, theo sau có đến năm
mươi chiếc xe, cờ tán, võng lọng rực rỡ, lúc ẩn, lúc hiện khi Trương Sinh lập
đàn giải oan cho nàng.
Nguyễn Hữu Dương
(Trường THPT Vĩnh Viễn - TP.HCM)
Gợi ý lời giải môn Văn
(Kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10 tại Hà Nội)
Phần I (6 điểm)
1. Đoạn trích thơ trên trích trong tác phẩm nào? Nêu tên tác giả của tác phẩm ấy.
“Người đồng mình” được nhà thơ nói đến là những ai?
Gợi ý:
-Đoạn thơ trên trích từ bài thơ “Nói với con” của Y Phương
- “Người đồng mình” là người vùng mình, người miền mình, có thể hiểu cụ thể là
những người cùng sống trên một miền đất, cùng một quê hương, cùng một dân tộc.
2. Xác định thành ngữ trong đoạn thơ trên. Em hiểu ý nghĩa của thành ngữ đó như thế
nào?
Gợi ý:
- Thành ngữ có trong đoạn thơ trên là “Lên thác xuống ghềnh”, nhấn mạnh nỗi vất
vả, khó nhọc trong cuộc sống làm ăn của “người đồng mình”.

4. 3. Dựa vào phần đã trích dẫn, hãy viết một đoạn văn nghị luận khoảng 10 câu theo
cách lập luận tổng hợp- phân tích- tổng hợp làm rõ những đức tính cao đẹp của
“Người đồng mình” và lời nhắc nhở của cha với con, trong đó có sử dụng câu ghép và
phép lặp (gạch dưới câu ghép và những từ ngữ dùng làm phép lặp)
Gợi ý:
a. Về hình thức:
- Đoạn văn nghị luận viết theo cách tổng- phân- hợp gồm ba phần: mở đoạn, thân
đoạn, kết đoạn, liền mạch, không xuống dòng.
- Viết khoảng 10 câu, chữ viết đúng chính tả, trình bày rõ ràng, sạch sẽ.
b. Về nội dung:
Học sinh làm rõ ý chính đề yêu cầu: Những đức tính cao đẹp của “người đồng mình”
và lời nhắc của cha đối với con. Học sinh có thể phân tích theo hai cách: Hoặc “cảm
nhận những đức tính cao đẹp của “người đồng mình” được nhà thơ ca ngợi rồi tìm
hiểu lời nhắc nhở của cha đối với con, hoặc có thể kết hợp phân tích cả hai ý này.
Học sinh có thể tham khảo dàn ý đoạn viết sau:
*Mở đoạn: Giới thiệu đoạn thơ, trích tác phẩm “Nói với con” của Y Phương và nêu ý
chính mà đề bài yêu cầu.
*Thân đoạn:
Có thể sắp xếp những mạch ý nhỏ sau:
- Cuộc sống của “Người đồng mình” còn nhiều vất vả, nhiều nỗi buồn, song họ luôn
mạnh mẽ, giàu ý chí, nghị lực vươn lên trong cuộc sống, thể hiện qua cách nói của
người miền núi:
“Cao đo nỗi buồn
Xa nuôi chí lớn”
-Sự thủy chung bền bỉ, gắn bó với quê hương, dẫu còn cực nhọc, đói nghèo. Phân tích
điệp ngữ “không chê” mang tính khẳng định, hình ảnh mộc mạc mà giàu ý nghĩa khái
quát như “đá”, “thung”, “gập ghềnh” “nghèo đói”, chỉ nơi sống và cuộc sống ở đó còn
gặp nhiều khó khăn, vất vả.
- “Người đồng mình” có cách sống mộc mạc, hồn nhiên, khoáng đạt. Phân tích hình
ảnh so sánh “ Sống như sông, như suối”. Thành ngữ “lên thác xuống ghềnh” chỉ nỗi
khó nhọc trong cuộc sống, làm ăn, song “người đồng mình’ không lo cực nhọc” vẫn
sống tự tin, thanh thản.
* Người cha nhắc nhở con:
-Sống phải có nghĩa tình, chung thủy với quê hương mình.
- Biết chấp nhận và vượt qua gian nan thử thách bằng ý chí, bằng niềm tin của mình.
=> Phân tích qua lời gọi tha thiết “con ơi”, cụm từ “cha vẫn muốn” , điệp ngữ “ không
chê”, “sống”… để thấy lời mong mỏi tha thiết con sẽ làm được những điều cha mong
muốn.
*Phần kết đoạn:
Bằng giọng thơ thiết tha, trìu mến, cách diễn đạt tình cảm và suy nghĩ với những hình
ảnh cụ thể, mộc mạc mà có tính khái quát, giàu chất thơ, nhà thơ dân tộc Y Phương
qua đoạn thơ trên đã giúp ta hiểu thêm về sức sống mạnh mẽ, bền bỉ của một dân tộc

5. miền núi, nhắc nhở ta gắn bó với quê hương và có ý chí nghị lực vươn lên trong cuộc
sống.
c. Về ngữ pháp: Học sinh sử dụng thích hợp, chính xác, gạch chân và chú thích rõ
ràng câu ghép và từ ngữ dùng làm phép lặp.
Phần II (4 điểm)
Dưới đây là một đoạn trong “Chuyện người con gái Nam Xương” (Nguyễn Dữ)
… “ Đoạn rồi nàng tắm gội chay sạch, ra bến Hoàng Giang ngửa mặt lên trời mà
than rằng: - Kẻ bạc mệnh này duyên phận hẩm hiu, chồng con rẫy bỏ, điều đâu bay
buộc, tiếng chịu nhuốc nhơ, thần sông có linh, xin ngài chứng giám. Thiếp nếu đoan
trang giữ tiết, trinh bạch gìn lòng, vào nước xin làm ngọc Mị Nương, xuống đất xin
làm cỏ Ngu Mĩ. Nhược bằng lòng chim dạ cá, lừa chồng dối con, dưới xin làm mồi
cho cá tôm, trên xin làm cơm cho diều quạ, và xin chịu khắp mọi người phỉ nhổ.”…
(Theo Ngữ văn lớp 9, tập một, NXB Giáo dục, 2010)
1. Trong tác phẩm, lời thoại trên là độc thoại hay đối thoại? Vì sao?
Gợi ý:
- Trong tác phẩm, lời thoại trên là độc thoại, vì đó là lời than của Vũ Nương và cũng
là lời nguyền của nàng nói với lòng mình để giãi bày tấm lòng trong trắng của mình
trước khi tự vẫn.
2. Lời thoại này được Vũ Nương nói trong hoàn cảnh nào? Qua đó nhân vật muốn
khẳng định những phẩm chất gì? Ghi lại ngắn gọn (khoảng 6 câu) suy nghĩ của em về
những phẩm chất ấy của nhân vật.
Gợi ý:
-Lời thoại này được Vũ Nương nói đến trong hoàn cảnh khi bị chồng mình là Trương
Sinh nghi ngờ là người vợ không thủy chung. Vũ Nương đã phân trần, khẳng định
tấm lòng thủy chung, khát khao cuộc sống gia đình, tình nghĩa vợ chồng, cầu xin
chồng đừng nghi oan, tìm mọi cách hàn gắn cuộc sống hạnh phúc gia đình đang có
nguy cơ tan vỡ, song nàng vẫn bị chồng mắng nhiếc, đánh đập, đuổi nàng đi không
cho nàng thanh minh, không cho họ hàng, hàng xóm bênh vực và biện bạch cho. Cuộc
hôn nhân của nàng và Trương Sinh đã đến độ không thể hàn gắn nổi. Vũ Nương đã
đau đớn, thất vọng đến tột cùng, ra bến Hoàng Giang mượn dòng nước con sông quê
hương để giãy bày nỗi oan khuất và tấm lòng thủy chung, trong sáng của mình trước
khi tự vẫn.
* Qua lời thề nguyền, Vũ Nương muốn khẳng định
- khao khát được sống hạnh phúc trong cuộc sống gia đình.
- Tấm lòng thủy chung, trong sáng của mình với chồng.
- Lòng tự trọng của một người vợ khi bị chồng đánh đập, hắt hủi.
* Học sinh viết tiếp (khoảng 6 câu) bày tỏ sự chia sẻ, cảm thông với tâm sự đau đớn,
tuyệt vọng của Vũ Nương, nhưng cũng thấy:
- Nàng hiểu được thân phận của mình, tự nhận mình là “kẻ bạc mệnh” có “duyên
phận hẩm hiu”, song vẫn khát khao được sống hạnh phúc với chồng con và mong thần
sông minh oan cho tấm lòng thủy chung, trong trắng của mình. Lời than, lời thề
nguyền của Vũ Nương thật thống thiết, ai oán.

6. - Hành động tự trẫm mình của Vũ Nương là hành động quyết liệt cuối cùng để bảo
toàn danh dự. có nỗi tuyệt vọng đắng cay, nhưng người đọc cũng thấy được lòng tự
trọng, sự chỉ đạo của lý trí, chứ không như hành động bột phát trong cơn nóng giận
như truyện cổ tích miêu tả “Nàng chạy một mạch ra sông, đâm đầu xuống nước tự
vẫn”.
- Phẩm chất cao đẹp của Vũ Nương thể hiện qua lời thề nguyền cũng là phẩm chất tốt
đẹp của người phụ nữ lao động xưa: Dù cuộc sống của họ có khổ đau bất hạnh, song
họ vẫn luôn giữ tròn phẩm chất thủy chung, sắt son, nghĩa tình của mình.
3. Làm nên sức hấp dẫn của truyện truyền kỳ là những yếu tố kỳ ảo. Nêu hai chi tiết
kỳ ảo trong truyện “Người con gái Nam Xương”.
Gợi ý:
Học sinh có thể đưa các chi tiết kỳ ảo sau:
- Phan Lang nằm mộng rồi thả rùa, sau chạy giặc Minh, chết đuối, lạc vào động rùa
của Linh Phi được Linh Phi cứu, đãi yến tiệc rồi trò chuyện với Vũ Nương dưới thủy
cung.
- Vũ Nương hiện về giữa dòng sông sau khi Trương Sinh lập đàn giải oan cho nàng ở
bến Hoàng Giang trong cảnh võng lọng, cờ tán rực rỡ, nói vài lời từ biệt với chồng rồi
trở lại sống với Linh Phi.
Lời giải của cô giáo Phạm Thị Tú Anh, Giáo viên trường THCS Đống Đa-Hà Nội
______________________________________________________________
MỜI THẦY CÔ VÀ CÁC BẠN TẢI GIÁO ÁN NÀY HAY CÁC TÀI LIỆU
CHO GIẢNG DẠY TIẾNG ANH KHÁC TẠI TRANG

7. - Hành động tự trẫm mình của Vũ Nương là hành động quyết liệt cuối cùng để bảo
toàn danh dự. có nỗi tuyệt vọng đắng cay, nhưng người đọc cũng thấy được lòng tự
trọng, sự chỉ đạo của lý trí, chứ không như hành động bột phát trong cơn nóng giận
như truyện cổ tích miêu tả “Nàng chạy một mạch ra sông, đâm đầu xuống nước tự
vẫn”.
- Phẩm chất cao đẹp của Vũ Nương thể hiện qua lời thề nguyền cũng là phẩm chất tốt
đẹp của người phụ nữ lao động xưa: Dù cuộc sống của họ có khổ đau bất hạnh, song
họ vẫn luôn giữ tròn phẩm chất thủy chung, sắt son, nghĩa tình của mình.
3. Làm nên sức hấp dẫn của truyện truyền kỳ là những yếu tố kỳ ảo. Nêu hai chi tiết
kỳ ảo trong truyện “Người con gái Nam Xương”.
Gợi ý:
Học sinh có thể đưa các chi tiết kỳ ảo sau:
- Phan Lang nằm mộng rồi thả rùa, sau chạy giặc Minh, chết đuối, lạc vào động rùa
của Linh Phi được Linh Phi cứu, đãi yến tiệc rồi trò chuyện với Vũ Nương dưới thủy
cung.
- Vũ Nương hiện về giữa dòng sông sau khi Trương Sinh lập đàn giải oan cho nàng ở
bến Hoàng Giang trong cảnh võng lọng, cờ tán rực rỡ, nói vài lời từ biệt với chồng rồi
trở lại sống với Linh Phi.
Lời giải của cô giáo Phạm Thị Tú Anh, Giáo viên trường THCS Đống Đa-Hà Nội
______________________________________________________________
MỜI THẦY CÔ VÀ CÁC BẠN TẢI GIÁO ÁN NÀY HAY CÁC TÀI LIỆU
CHO GIẢNG DẠY TIẾNG ANH KHÁC TẠI TRANG