SlideShare a Scribd company logo

Technik.transportu.kolejowego 311[38] z2.04_u

•
•
Szymon Konkol - Publikacje Cyfrowe
Szymon Konkol - Publikacje Cyfrowe

13

Education
1 of 50
Download to read offline
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” MINISTERSTWO EDUKACJI NARODOWEJ Monika Sarzalska Wykonywanie manewrów taborem kolejowym 311[38].Z2.04 Poradnik dla ucznia Wydawca Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy Radom 2007
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 1 Recenzenci: dr inŜ. Mateusz Zając mgr inŜ. Edyta Majkowska Opracowanie redakcyjne: mgr Monika Sarzalska Konsultacja: mgr inŜ. Halina Bielecka Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 311[38].Z2.04 „Wykonywanie manewrów taborem kolejowym”, zawartego w modułowym programie nauczania dla zawodu technik transportu kolejowego. Wydawca Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 2 SPIS TREŚCI 1. Wprowadzenie 3 2. Wymagania wstępne 5 3. Cele kształcenia 6 4. Materiał nauczania 7 4.1. Manewry taborem kolejowym 7 4.1.1. Materiał nauczania 7 4.1.2. Pytania sprawdzające 16 4.1.3. Ćwiczenia 17 4.1.4. Sprawdzian postępów 18 4.2. Zestawianie pociągów 19 4.2.1. Materiał nauczania 19 4.2.2. Pytania sprawdzające 25 4.2.3. Ćwiczenia 25 4.2.4. Sprawdzian postępów 26 4.3. Karta rozrządowa 27 4.3.1. Materiał nauczania 27 4.3.2. Pytania sprawdzające 29 4.3.3. Ćwiczenia 30 4.3.4. Sprawdzian postępów 32 4.4. Sygnały i łączność stosowana podczas pracy manewrowej 33 4.4.1. Materiał nauczania 33 4.4.2. Pytania sprawdzające 41 4.4.3. Ćwiczenia 41 4.4.4. Sprawdzian postępów 43 5. Sprawdzian osiągnięć 44 6. Literatura 49
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 3 1. WPROWADZENIE Poradnik będzie Ci pomocny w przyswajaniu wiedzy związanej z wykonywaniem manewrów taborem kolejowym. W poradniku zamieszczono: 1. Wymagania wstępne, czyli wykaz niezbędnych umiejętności, które powinieneś mieć opanowane, aby przystąpić do pracy z poradnikiem. 2. Cele kształcenia programu jednostki modułowej. 3. Materiał nauczania, który umoŜliwia samodzielne przygotowanie się do wykonania ćwiczeń i zaliczenia sprawdzianów. Wykorzystaj do poszerzenia wiedzy wskazaną literaturę oraz inne źródła informacji. Obejmuje on równieŜ ćwiczenia, które zawierają: − wskazówki potrzebne do realizacji ćwiczenia, − pytania sprawdzające wiedzę potrzebną do wykonania ćwiczenia, − sprawdzian postępów. 4. Zestaw zadań testowych sprawdzających opanowanie wiedzy i umiejętności z zakresu całej jednostki. Zaliczenie tego testu jest dowodem osiągnięcia umiejętności określonych w programie jednostki modułowej. Jednostka modułowa: „Wykonywanie manewrów taborem kolejowym”, zawiera treści konieczne do zapoznania się z działalnością przedsiębiorstwa kolejowego. Materiał nauczania jednostki modułowej jest bardzo obszerny, dlatego teŜ, aby opanować kompleksowo zalecany materiał i wykonać niektóre ćwiczenia będziesz musiał skorzystać z wielu dodatkowych źródeł informacji wskazanych w bibliografii.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 4 Schemat układu jednostek modułowych 311[38].Z2 Prowadzenie ruchu kolejowego 311[38].Z2.01 Zastosowanie sygnalizacji kolejowej 311[38].Z2.02 Stosowanie urządzeń sterowania ruchem kolejowym i łączności 311[38].Z2.03 Organizowanie ruchu kolejowego 311[38].Z2.05 Sterowanie ruchem kolejowym 311[38].Z2.04 Wykonywanie manewrów taborem kolejowym
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 5 2. WYMAGANIA WSTĘPNE Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć: − sklasyfikować tabor kolejowy według przeznaczenia, rozwiązań konstrukcyjnych oraz wymagań technicznych, − rozpoznać budowę oraz wyposaŜenie pojazdów kolejowych, − odczytać oznakowanie na wagonach kolejowych, − scharakteryzować wagon kolejowy, jego urządzenia i wyposaŜenie pod względem technicznym, − powiadomić druŜyny pociągowe o obowiązujących ostrzeŜeniach, − prowadzić dokumentację dotyczącą czynności słuŜbowych, − wdroŜyć nowe urządzenia techniczne i nowe technologie pracy na kolei, − zorganizować ruch pociągów na szlakach i posterunkach ruchu, − współpracować w specyficznych warunkach ruchu kolejowego, − zorganizować ruch pociągów zgodnie z procedurami obowiązującymi w stanach awaryjnych, zagroŜeniach i wypadkach, − zastosować procedury postępowania w stanach awaryjnych, zagroŜenia bezpieczeństwa ruchu i wypadkach kolejowych.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 6 3. CELE KSZTAŁCENIA W wyniku realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć: − skomunikować się podczas wykonywania pracy manewrowej, − opracować proces technologiczny pracy stacji, − zaplanować i wykonać manewry taborem kolejowym, − sporządzić karty rozrządowe, − wykonać prace manewrowe na posterunkach ruchu, − zorganizować i wykonać prace manewrowe w razie otwarcia i zamknięcia posterunku ruchu, − zestawić składy wagonowe podczas manewrów, − przygotować pociąg do drogi, − zorganizować pracę własną i podległych pracowników, − zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoŜarowej oraz ochrony środowiska podczas wykonywania manewrów taborem kolejowym.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 7 4. MATERIAŁ NAUCZANIA 4.1. Manewry taborem kolejowym 4.1.1. Materiał nauczania Manewry (przetaczanie) są to wszelkie zamierzone ruchy pojazdów kolejowych oraz związane z nimi czynności wykonywane na torach kolejowych z wyjątkiem wjazdu, wyjazdu i przejazdu pociągu. Przestawianie pociągu na stacji z toru na tor, wprowadzenie go na właściwe miejsce (cofanie, podciąganie) po uprzednim zatrzymaniu się na torze, na który został przyjęty, naleŜy uwaŜać za manewry. Składem manewrowym są pojazdy kolejowe sprzęgnięte z pojazdem kolejowym z napędem wykonującym manewry lub zespół trakcyjny wykonujący manewry. Skład wagonów, z którymi wykonuje się prace manewrową łącznie z pojazdem trakcyjnym określa się „jazdą manewrową”. Odprzęgłem nazywamy pojedynczy wagon lub grupę połączonych ze sobą wagonów, odczepionych jednorazowo od lokomotywy lub od pozostałego przy tej lokomotywie taboru, a następnie odrzuconych lub stoczonych. Celem pracy manewrowej jest: — rozrządzanie wagonów na poszczególne tory, — zestawianie składów pociągów, — wymiana grup wagonów w pociągach, — podstawianie wagonów na punkty ładunkowe oraz ich zabieranie, — podstawianie i zabieranie próŜnych składów pasaŜerskich na tory przyperonowe i postojowe, — przestawianie wagonów z jednego toru na drugi, — wybieranie wagonów próŜnych o szczególnych parametrach technicznych, — podstawianie wagonów do wykonania czynności dodatkowych np. czyszczenia, mycia, odkaŜania, waŜenia, naprawy, itp. oraz zabieranie wagonów po zakończeniu tych czynności, — wyłączenie z pociągu wagonów z usterkami zagraŜającymi bezpieczeństwu ruchu, Ze względu na zakres i sposób wykonywania pracy manewrowej wyróŜnić moŜna: — manewry stacyjne – wykonywane przez wydzielone druŜyny manewrowe z uŜyciem lokomotyw manewrowych, — manewry pociągowe – wykonywane na stacjach pośrednich biegu pociągu przez druŜyny pociągowe za pomocą lokomotyw pociągowych. Pod względem organizacji pracy manewrowej stacja podzielona jest na rejony i okręgi manewrowe. Rejon manewrowy jest to część stacji obsługiwana przez jedną lokomotywę manewrową. Okręg manewrowy składa się z dwóch lub więcej rejonów manewrowych. Rejon manewrowy pod względem funkcji technologicznych dzieli się na rejon rozrządzania, zestawiania lub obsługi. Rejon rozrządzania jest to rejon manewrowy z górką rozrządową. Rejon zestawiania jest to rejon manewrowy, do którego podstawowych zadań naleŜy zestawianie składów pociągów. W rejonie rozrządzania mogą pracować dwie lokomotywy manewrowe. W rejonie obsługi dokonuje się przemieszczania wagonów, ich przekazania lub zabrania z punktu ładunkowego lub zdawczo-odbiorczego.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 8 Podział stacji na rejony i okręgi manewrowe, dozwolone sposoby manewrowania oraz wszelkie ograniczenia dotyczące manewrów naleŜy wskazać w regulaminie technicznym lub regulaminie pracy bocznicy kolejowej. Sposoby wykonywania manewrów Manewry mogą się odbywać za pomocą siły działającej poziomo lub pionowo na wagony. Źródłem siły działającej poziomo jest przede wszystkim pojazd trakcyjny. MoŜne nim takŜe być ciągnik drogowy, przyciągarka (kołowrót liniowy), przesuwnica wagonowa, zwierzęta i ludzie. Na kolejach stosuje się głównie następujące sposoby wykonywania manewrów z wykorzystaniem siły działającej poziomo: — odstawianie taboru, — odrzucanie pojedyncze odprzęgów, — odrzucanie seryjne odprzęgów. Manewry wykonywane sposobem odstawczym polegają na przestawieniu sprzęgniętych z lokomotywą wagonów na odpowiedni tor i po zatrzymaniu, odczepieniu, danej grupy wagonów. Ustawienie kolejnej grupy wagonów na innym torze wymaga wyciągnięcia składu manewrowego na tor wyciągowy i, po zmianie kierunku jazdy lokomotywy z wagonami, odstawienie jej na dany tor (rys. 1).
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 9 Rys. 1. Manewry wykonywane sposobem odstawczym: 1 – wyciąganie składu, 2 – odstawianie, 3 – powtórne wyciąganie, 4 – powtórne odstawianie [2, s. 173] Podczas wykonywania manewrów tabor wykonuje kursy i półkursy manewrowe. Kursem manewrowym nazywa się ruch pojazdu trakcyjnego jadącego z wagonami lub bez wagonów (luzem) z jednego toru na drugi, ze zmianą kierunku ruchu (rys. 2). Ze względu na efekt pracy kursu manewrowego moŜna wyróŜnić: – kurs jałowy - ruch pojazdu trakcyjnego jadącego bez wagonów z jednego toru na drugi ze zmianą kierunku ruchu, – kurs uŜyteczny - ruch pojazdu trakcyjnego jadącego z wagonami z jednego toru na drugi ze zmianą kierunku ruchu. W przypadku wykonywania manewrów sposobem odstawczym kurs manewrowy składa się z dwóch czynności: wyciągania i odstawiania, które nazywa się półkursami. Czas wykonania kursu i półkursu zaleŜy od wielu czynników, takich jak np. typ lokomotywy manewrowej, rodzaj hamulców, prędkości manewrów, profilu i długości torów, sprawności pracy. Manewry wykonywane sposobem odrzucania (rzutów) polegają na rozpędzeniu pojazdu trakcyjnego z wagonami i nadaniu odrzucanej grupie wagonów prędkości początkowej w celu pokonania oporów ruchu napotykanych przez toczące wagony. Odrzucana grupa wagonów nie jest sprzęgnięta z lokomotywą popychającą. Po uzyskaniu odpowiedniej prędkości i zahamowaniu lokomotywy odprzęg odrywa się i toczy na tor, na który jest ułoŜona droga przebiegu manewrowego. Odprzęg zatrzymuje się na torze przeznaczenia wskutek oporów ruchu, działania płozów hamulcowych bądź ręcznie obsługiwanych hamulców w wagonach toczącego się odprzęgu. WyróŜnia się odrzucanie pojedyncze oraz seryjne odprzęgów.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 10 Rys. 2. Kurs manewrowy: A – półkurs (wyciąganie), B – półkurs (odstawianie), A+B – kurs uŜyteczny, C+D – kurs jałowy [2, s. 174] Przy odrzucaniu pojedynczym (zwykłym) w kaŜdym rzucie na tor przeznaczenia jest odrzucany tylko jeden odprzęg. Następnie lokomotywa z wagonami cofa się na torze wyciągowym i po odczepieniu kolejnego odprzęgu rozpoczyna drugi rzut (rys. 3). Odrzucanie pojedyncze podobne jest więc do manewrowania wykonywanego sposobem odstawczym. Jednak przy metodzie rzutów zwykłych odstawianie odprzęgów na tory docelowe odbywa się bez wprowadzania na te tory manewrującego pojazdu trakcyjnego, czyli składa się tylko z półkursów wyciągania i odrzucania, co znacznie skraca czas wykonywania manewrów w porównaniu ze sposobem odstawczym.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 11 Rys. 3. Manewry wykonywane sposobem odrzucenia pojedynczego: 1 – wyciąganie składu, 2 – odrzut, 3 – powtórne wyciąganie, 4 – powtórny odrzut [2, s. 175] Przy odrzucaniu seryjnym pojazd trakcyjny wyciąga na tor wyciągowy skład manewrowy tak daleko, aby przy ruchu w stronę torów przeznaczenia odprzęgów moŜna było wykonać serię rzutów bez zmiany kierunku jazdy lokomotywy. W celu wykonania rzutu pierwszego odprzęgu, lokomotywa zaczyna go pchać ruchem przyspieszonym przy czym przed rozpoczęciem jazdy odczepiany jest pierwszy odprzęg. Po osiągnięciu, odpowiedniej prędkości lokomotywa zwalnia jazdę (lecz nie zatrzymuje się), a odprzęg odrywa się i jedzie na przeznaczony mu tor. Następnie odczepiany jest drugi odprzęg, lokomotywa przyspiesza jazdę i cykl się powtarza (rys. 4).
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 12 Rys. 4. Manewry wykonywane sposobem odrzucenia seryjnego: 1 – wyciąganie składu, 2 – odrzut pierwszego odprzęgu, 3 – odrzut drugiego odprzęgu [2, s. 176] Rys. 5. Profil podłuŜny torów na stacji z górką rozrządową pochylniową [2, s. 177] Rys. 6. Profil podłuŜny torów na stacji ze zwykłą górka rozrządową [2, s. 178]
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 13 Podstawową zaletą odrzucania seryjnego w porównaniu do odrzucania pojedynczego jest to, Ŝe pojazd trakcyjny po kaŜdym rzucie nie odbywa przebiegu wstecznego na torze wyciągowym (eliminacja półkursu ponownego wyciągania), dzięki czemu rozrządzanie odbywa się znacznie szybciej. Odrzucanie seryjne jest najbardziej efektywne spośród wszystkich sposobów wykonywania manewrów siłą poziomą, jednak względy bezpieczeństwa lub istniejący układ torowy uniemoŜliwiają stosowanie tego sposobu na wielu stacjach. Ponadto ze względu na określony rodzaj taboru lub ładunku stosowanie odrzutu jest często zabronione przepisami kolejowymi. Źródłem siły działającej pionowo jest siła cięŜkości (grawitacji). Manewry wykorzystujące działanie siły pionowej są wykonywane na stacjach mających, tzw. górki rozrządowe pochylniowe (pochylnie) oraz na stacjach wyposaŜonych w zwykłe górki lub półgórki rozrządowe. Rys. 7. Górka rozrządowa Górki rozrządowe pochylniowe są budowane w celu umoŜliwienia przeprowadzenia całego procesu rozrządzania i zestawiania składów pociągowych z wykorzystaniem siły cięŜkości, czyli bez udziału lokomotywy manewrowej. Grupy torów przyjazdowych i kierunkowych od strony górki są połoŜone na spadku, którego kąt nachylenia jest róŜny. Największym spadkiem (od 20 do 30‰) charakteryzują się tory łączące grupę przyjazdową z grupą kierunkową, w celu nadania poszczególnym odprzęgom wystarczającej energii kinetycznej do pokonania oporów ruchu przy przemieszczaniu się do miejsca docelowego na torze relacyjnym grupy kierunkowej (rys. 5) W przypadku górki pochylniowej po wjechaniu pociągu na grupę przyjazdową, przed odłączeniem lokomotywy pociągowej skład pociągu zahamowany jest hamulcami torowymi początkowymi (HP) umieszczonymi w kaŜdym torze grupy przyjazdowej. Po przygotowaniu składu do rozrządzania kolejne odprzęgi wypuszczane są poprzez zmniejszenie nacisku hamulców torowych HP na koła wagonów. Po wypuszczeniu jednego odprzęgu hamulec zatrzymuje resztę składu i kolejny odprzęg wypuszczany jest po ułoŜeniu dla niego drogi przebiegu. Eliminacja lokomotyw
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 14 manewrowych przy rozrządzaniu na górkach pochylniowych zmniejsza koszty pracy manewrowej. Na większości stacji rozrządowych i manewrowych manewry metodą grawitacyjną wykonuje się z wykorzystaniem zwykłej górki rozrządowej. Jest to usypany wał ziemny o bokach o róŜnym kącie nachylenia, z ułoŜonymi na nich jednym lub dwoma torami. Od strony torów grupy przyjazdowej lub toru wyciągowego pochylenie jest łagodniejsze i wynosi od l5 do 20 ‰. Na grzbiecie górki tor ułoŜony jest w poziomie, a największy spadek jest bezpośrednio za grzbietem w kierunku torów kierunkowych (40–60%). Następnie zmniejsza się on aŜ do poziomu na torach grupy kierunkowej (rys. 6). Obszar, w którym poprzez zespół rozjazdów następuje połączenie torów górki rozrządowej z torami kierunkowymi, określa się jako strefa podziałowa górki rozrządowej. Rozrządzanie składu manewrowego metodą grawitacyjną z wykorzystaniem zwykłej górki rozrządowej obejmuje kilka czynności. Odpowiednio przygotowany do rozrządzania skład manewrowy jest pchany przez lokomotywę manewrową na grzbiet górki rozrządowej bezpośrednio z toru grupy przyjazdowej lub z toru wyciągowego. Przed grzbietem górki rozrządowej manewrowy odłącza od składu kolejne odprzęgi, zgodnie z przygotowaną wcześniej kartą rozrządową. Odłączanie odprzęgów odbywa się podczas ruchu składu, poprzez zrzucanie przez manewrowego sprzęgu wagonowego z haku wagonów kolejnych odprzęgów przy uŜyciu tzw. drąŜka rozrządowego (manewrowego). Pchanie wagonów odbywać moŜe się z umiarkowaną prędkością do 5 km/h lub z ograniczoną prędkością do 3 km/h. Staczający się odprzęg zwiększa swoją prędkość za grzbietem górki, a na przeznaczonym torze relacyjnym grupy kierunkowej jest zatrzymywany przez płozy hamulcowe wykładane przez manewrowych na szynach tego toru lub przez hamulce torowe. Odmianą górki rozrządowej jest tzw. półgórka, określana równieŜ jako mała górka rozrządowa. Jest to tor wyciągowy o nachyleniu do 2% w kierunku do grupy torów kierunkowych. Pozwala to na prowadzenie rozrządu metodą grawitacyjną. Skład manewrowy wpychany jest na tor wyciągowy, gdzie po zahamowaniu go ręcznymi hamulcami wagonowymi, lokomotywa odjeŜdŜa od składu. Rozrząd prowadzony jest poprzez wypuszczanie z toru wyciągowego kolejnych odprzęgów, które przemieszczają się na określone tory relacyjne grupy kierunkowej, gdzie są zatrzymywane płozami hamulcowymi. Istotnymi problemami podczas wykonywania manewrów sposobem grawitacyjnym są występujące róŜne opory ruchu staczanych wagonów oraz trudności precyzyjnego przemieszczania odprzęgu na właściwe miejsce na torach relacyjnych grupy kierunkowej. Opory ruchu staczanych wagonów są związane z tym, Ŝe róŜne wagony (czyli równieŜ i odprzęgi) mają róŜne właściwości jezdne, co wpływa na prędkość i czas staczania. Właściwości jezdne wagonów określają wartości oporów jednostkowych ruchu wagonów, które w związku z tym moŜna podzielić na: — wagony lekkobieŜne – do których zalicza się wagony kryte z ładunkami masowymi oraz cięŜkie, ładowne węglarki i platformy 4-osiowe, — wagony średniobieŜne – do których naleŜą ładowne wagony kryte, platformy 2-osiowe, wagony chłodnie oraz cysterny, a takŜe odprzęgi złoŜone z wagonów ładownych i próŜnych, — wagony cięŜkobieŜne – naleŜą do nich próŜne wagony kryte oraz próŜne platformy i wagony chłodnie. Odprzęg lekkobieŜny o tej samej prędkości początkowej na grzbiecie górki rozrządowej co cięŜkobieŜny, szybciej i z większą prędkością stoczy się na dany tor relacyjny grupy kierunkowej. Stąd istnieje niebezpieczeństwo, Ŝe wypuszczając odprzęg lekkobieŜny bezpośrednio za cięŜkobieŜnym, moŜe dojść do ich zderzenia, co spowodować moŜe nawet
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 15 wykolejenie taboru. Konieczne jest w związku z tym regulowanie prędkości napychania składu na górkę oraz prędkości staczania się odprzęgów w trakcie rozrządzania. Do innych czynników, które naleŜy uwzględniać regulując prędkość staczanych odprzęgów, moŜna zaliczyć między innymi: — kształt wagonu (oddziaływanie wiatru bocznego i przeciwnego), — czas postoju na torach grupy przyjazdowej (krzepnięcie smaru i niedostateczne smarowanie osi), — temperaturę otoczenia (krzepnięcie smaru); wpływy atmosferyczne (deszcz, śnieg, lód). Do zmniejszania prędkości odprzęgów są stosowane hamulce torowe pośrednie (HPs) i docelowe (HD) (rys. 5) oraz wyrzutnie płozowe. Wyrzutnia płozowa (rys. 8) jest to urządzenie słuŜące do zbierania płozów hamujących wagony, które wykładane są w celu zmniejszenia prędkości wagonów. Po wyhamowaniu wagonu płóz wpada do wyrzutni dzięki odpowiedniemu wycięciu w szynie. Wartość prędkości, jaką wagon uzyska po wyhamowaniu zaleŜy od odległości ułoŜenia płozy na szynie od wyrzutni. Ostateczne zatrzymanie staczanych odprzęgów następuje poprzez wykładanie płozów hamulcowych na szynach torów kierunkowych (rys. 9) Rys. 8. Zmniejszenie prędkości wagonu na wyrzutni płozowej: 1 – kierunek ruch wagonu, 2 – płóz hamulcowy, 3 – kierownica (odbiornika), 4 – szyna skrzydłowa wyrzutnikowa, 5 – skrzynia płozowa (chwytnika), 6 – szyny jezdne [2, s. 179] Rys. 9. Hamowanie wagonu płozem: 1 – płóz hamulcowy, 2 – kierunek ruchu wagonu [2, s. 179] Problem precyzyjnego przemieszczania odprzęgów na właściwe miejsce na torach relacyjnych dodatkowo komplikuje fakt, Ŝe róŜny jest stopień zapełnienia poszczególnych torów kierunkowych, na które zdąŜają kolejne odprzęgi, w związku z czym mają one róŜne odległości do pokonania. Odprzęg powinien dojechać do stojącego taboru z prędkością nie większą niŜ 3 km/h. Hamowanie toczącego się, taboru z wykorzystaniem płozów hamulcowych lub sterowanych ręcznie hamulców torowych nie jest zbyt precyzyjne. Odprzęgi albo zatrzymują się w zbyt duŜej odległości od stojących juŜ na torze relacyjnym wagonów, albo uderzają w nie ze zbyt duŜą siłą, co moŜe spowodować uszkodzenie ładunku i taboru. Powoduje to ponadto mniej efektywne wykorzystanie długości torów relacyjnych oraz zmusza do przerywania rozrządu w celu dopychania lokomotywą manewrową wagonów na poszczególnych torach relacyjnych grupy kierunkowej. Z tego względu na duŜych stacjach rozrządowych stosuje się obecnie automatyczną regulację prędkości. Przykładem jest stacja rozrządowa Warszawa Praga, gdzie zastosowano przy rozrządzie system tzw. „strzału do celu”.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 16 Hamulce torowe mają wbudowane radary, które zbierają do systemu dane o prędkości odprzęgu oraz dokonywany jest jednocześnie pomiar wolnej długości toru kierunkowego i na podstawie tych danych dobierana jest siła hamowania odprzęgu. Zadaniem hamulca docelowego umieszczonego przy kaŜdym torze relacyjnym na grupie torów kierunkowych jest takie dobranie siły hamowania, aby odprzęg dojechał z minimalną prędkością i zetknął się delikatnie ze zderzakami stojące juŜ taboru. Istnieje wiele rozwiązań w zakresie urządzeń do regulowania prędkości przemieszczania odprzęgów stosowanych w róŜnych zarządach kolejowych. oprócz wielu rodzajów i typów hamulców torowych stosowane są równieŜ specjalne urządzenia przemieszczające i dopychające wagony na torach kierunkowych. Automatyzacja czynności związanych z rozrządzaniem wagonów metodą grawitacyjną obejmuje procesy: — regulowanie prędkości napychania składów manewrowych na grzbiet górki rządowej, — nastawianie dróg przebiegu dla odprzęgów w strefie podziałowej torów kierunkowych, — regulowanie odstępów między odprzęgami w strefie podziałowej torów kierunkowych, — regulowanie prędkości odprzęgów na torach kierunkowych. Organizacja pracy manewrowej na stacji W celu sprawnego i bezpiecznego prowadzenia pracy manewrowej stacja podzielona jest na rejony i okręgi manewrowe. Rejonem manewrowym jest wydzielona część stacji stanowiąca samodzielny zespół torów i urządzeń do wykonywania pracy manewrowej przy uŜyciu jednego pojazdu trakcyjnego. Podział stacji na rejony manewrowe uwarunkowany jest rodzajem czynności wykonywanych na poszczególnych jej układach torowych oraz zapewnieniem bezpieczeństwa wykonywanej pracy manewrowej. Manewry są wykonywane przez zespół pracowników, zwany druŜyną manewrową, która składa się z ustawiacza (przełoŜonego druŜyn) i z co najmniej jednego manewrowego. Do regulowania pracy kilku lokomotyw i druŜyn manewrowych na stacji i do bezpośredniego nadzoru nad ich pracą moŜe być wyznaczony starszy ustawiacz lub dyŜurny ruchu manewrowy. Na stacjach nie mających druŜyny i lokomotywy manewrowej niezbędne manewry wykonuje druŜyna konduktorska pociągu towarowego obsługującego tę stację. Dla kaŜdej stacji jest opracowany regulamin pracy manewrowej, stanowiący część regulaminu technicznego stacji, zawierający opis dozwolonych sposobów manewrowania oraz szczegółowych postanowień dotyczących prowadzenia manewrów stacji. 4.1.2. Pytania sprawdzające Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń. 1. Co to są manewry? 2. Co to jest skład manewrowy? 3. Jak w praktyce określa się „jazdą manewrową”? 4. Co to jest odprzęg? 5. Czym róŜnią się manewry stacyjne od pociągowych? 6. Jaki jest podział stacji manewrowych pod względem organizacyjnym? 7. Jaki jest podział rejonu manewrowego? 8. Czym róŜni się rejon rozrządzenia od rejonu zestawienia? 9. Co to jest kurs manewrowy? 10. Czym róŜni się kurs manewrowy jałowy od kursu uŜytecznego? 11. Jakich czynności składa się odstawczy kurs manewrowy? 12. Co to jest górka rozrządowa? 13. Jakie są rodzaje wagonów ze względu na wielkość oporów jednostkowych ruchu wagonów?
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 17 4.1.3. Ćwiczenia Ćwiczenie 1 Podaj w tabelce cechy charakterystyczne dla manewrów wykonywanych taborem kolejowym w zaleŜności od sposobu ich wykonywania, np.: grawitacyjne, odrzutowe, odstawcze, pojazdem trakcyjnym i pojazdem drogowym. manewry wykonywane sposobem grawitacyjnym manewry wykonywane sposobem odrzutu manewry wykonywane sposobem odstawczym manewry wykonywane sposobem pojazdem trakcyjnym manewry wykonywane sposobem pojazdem drogowym Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: 1) określić cechy charakteryzujące manewrów wykonywanych sposobem, np.: grawitacyjnym, odrzutu, odstawczym, pojazdem trakcyjnym, pojazdem drogowym, 2) skorzystać z instrukcji kolejowej Ir – 9, 3) wpisać w tabelce porównane cechy manewrów wykonywanych taborem kolejowym w zaleŜności od sposobu ich wykonywania. WyposaŜenie stanowiska pracy: − instrukcja kolejowa Ir-9. Ćwiczenie 2 Opisz, co się stanie w sytuacji, gdy zostanie wypuszczony odprzeg lekkobieŜny bezpośrednio za cięŜkobieŜnym. Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: 1) wyjaśnić przypadek, co moŜe się stać, gdy zostanie wypuszczony odprzeg lekkobieŜny bezpośrednio za cięŜkobieŜnym, 2) skorzystać z instrukcji kolejowej Ir – 9, 3) omówić sytuacje wpuszczenia odprzęgu lekkobieŜnego bezpośrednio za cięŜkobieŜnym. WyposaŜenie stanowiska pracy: − instrukcja kolejowa Ir-9.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 18 Ćwiczenie 3 Wypisz, jakie elementy naleŜy uwzględnić dobierając prędkość dla staczanych odprzęgów. Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: 1) określić, regulowanie prędkości napychania składu na górkę oraz prędkości staczania się odprzęgów w trakcie rozrządzania, 2) skorzystać z instrukcji kolejowej Ir – 9, 3) rozpoznać prędkość dla staczanych odprzęgów. WyposaŜenie stanowiska pracy: - instrukcja kolejowa Ir-9. 4.1.4. Sprawdzian postępów Czy potrafisz: Tak Nie 1) scharakteryzować pojęcia: manewry, skład manewrowy? 2) scharakteryzować kurs manewrowy? 3) określić cele pracy manewrowej? 4) rozróŜnić wagony za względu na wartość oporów?
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 19 4.2. Zestawianie pociągów 4.2.1. Materiał nauczania Ogólne zasady zestawiania pociągów Składem pociągu jest razem zestawiony tabor, bez czynnego pojazdu trakcyjnego przygotowany do pociągu lub znajdujący się w pociągu. Skład pociągu powinien odpowiadać następującym warunkom: — w składzie powinny znajdować się tylko taki tabor, który odpowiada warunkom przewozu tym pociągiem, — długość składu i jego masa nie mogą być większe niŜ ustalone dla danego pociągu kursującego na określonej linii kolejowej - odstępstwa dozwolone są za zgodą Centrum Kierowania Przewozami PKP PLK S.A., — tabor powinien być zdatny do ruchu – tabor uszkodzony moŜe być włączany do pociągów jeŜeli rodzaj uszkodzeń, według oznaczenia rewidenta taboru nie zagraŜa bezpieczeństwu ruchu, — skład pociągu powinien być zestawiony zgodnie z planem zestawienia, — rozmieszczenie wagonów z czynnymi hamulcami zespolonymi w składzie pociągu towarowego powinno być równomierne w stosunku do masy pociągu, przy czym: — w jednej grupie nie moŜe być więcej niŜ 4 wagony 2-osiowe lub 2 wagony 4- (i więcej osiowe) mające tylko przewód główny lub hamulec wyłączony z działania, — w pociągu kursującym na odcinku o większym pochyleniu (pochylenie miarodajne większe od 15‰ na długości co najmniej 1000 m lub większe od 10‰ na długości większej niŜ 5 km), w jednej grupie nie moŜe być więcej niŜ 2 wagony 2-osiowe lub 1 wagon 4 i więcej osiowy, mające tylko główny przewód powietrzny lub hamulec wyłączony z działania, a dwa ostatnie wagony muszą posiadać sprawnie działający hamulec zespolony, — dwa ostatnie wagony – a przy zmianie kierunku jazdy – równieŜ dwa pierwsze, muszą mieć czynny hamulec zespolony, — ostatni wagon powinien posiadać wsporniki do zakładania sygnału końca pociągu, — tabor powinien być przepisowo sprzęgnięty, — wagony w stanie próŜnym powinny być czyste z wyjątkiem wagonów kierowanych do mycia lub dezynfekcji - wagony powinny być pozamykane i odpowiednio okartkowane, — drzwi wagonów powinny być zamknięte i zabezpieczone przed otwarciem – drzwi wagonów krytych w stanie próŜnym wewnątrz mokrych, mogą być uchylone, lecz powinny być unieruchomione hakiem zarzutowym, — kłonice wagonowe powinny być zabezpieczone przed wypadnięciem – kłonice stalowe posiadające łańcuchy powinny być powiązane łańcuchami, — ładunek na wagonach niekrytych powinien być przepisowo załadowany, równomiernie rozmieszczony i umocowany zgodnie z wymogami, — wagony bez ław pokrętnych załadowane długimi szynami lub prętami stalowymi na dwóch lub więcej wagonach, naleŜy włączać o ile jest to moŜliwe na koniec pociągu towarowego o prędkości do 65 km/h, — wagony z ławami pokrętnymi połączone samym ładunkiem lub rozworą albo wagonem pośrednim naleŜy włączać na koniec pociągu o prędkości do 65 km/h, przy czym: — za tymi wagonami moŜe znajdować się wagon końcowy z czynnym hamulcem, — odległość sąsiednich osi wagonów połączonych samym ładunkiem lub rozworą nie moŜe być większa niŜ 17 m,
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 20 — grupa większa niŜ trzy ładowne pary wagonów z ławami pokrętnymi powinna posiadać wymaganą dla niej masę hamującą – w razie braku tej masy naleŜy włączyć do grupy potrzebną liczbę wagonów ładownych z czynnym hamulcem, — ilość włączonych wagonów nie moŜe przekraczać: Na pochyleniuDo pociągu do 10‰ ponad 10‰ towarowego 8 par 4 par mieszanego 3 par 2 par — jeŜeli w pociągu znajduje się mniejsza liczba par wagonów z ławami pokrętnymi niŜ wskazano wyŜej, to na końcu pociągu mogą znajdować się inne wagony w ilości osi nie większej niŜ ilość osi par wagonów z ławami pokrętnymi brakująca do wyŜej określonej normy maksymalnej, — wagony spalinowe w stanie nieczynnym bez wagonów doczepnych lub z wagonami doczepnymi mogą być doprzęgane tylko do końca pociągu; na popychanie takich pociągów potrzebna jest zgoda zakładu linii kolejowych, który podejmie decyzję, po ustaleniu moŜliwości popychania ze względu na rodzaj budowy wymienionego taboru, — warunki przewozu towarów niebezpiecznych, ich podział oraz oznaczanie wagonów specjalnymi nalepkami, określają: „Wytyczne postępowania przy przewozie koleją towarów niebezpiecznych”, „Regulamin dla międzynarodowego przewozu kolejami towarów niebezpiecznych” RID oraz Załącznik nr 2 do Umowy SMGS – „Przepisy o przewozie towarów niebezpiecznych”, Nalepki ostrzegawcze na wagonach Stałe oznaczenia i napisy ostrzegawcze na wagonach wymagających zachowania szczególnej ostroŜności przy wykonywaniu manewrów: − Znak ostrzegawczy – zabroniony przejazd przez górkę rozrządową o promieniu krzywizny (w płaszczyźnie pionowej) mniejszym, niŜ podany pod znakiem: Znak koloru białego, umieszczony na ostojnicy z lewej strony wagonu. − Znak ostrzegawczy - dopuszcza się przetaczanie przez górkę rozrządową tylko przy zachowaniu szczególnych środków ostroŜności: Znak dotyczy wagonów na wózkach z rozstawem osi wewnętrznych ponad 14 m. Znak koloru białego, umieszczony na ostojnicy z lewej strony wagonu. Napis informujący o konieczności ostroŜnego przetaczania Napis koloru białego, na jasnym tle – czarny. Umieszczony na ścianie bocznej z lewej strony wagonu, a w przypadku braku miejsca - z prawej strony wagonu. Na wagonach–cysternach napis umieszczony na dennicach.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 21 − Znak umieszczony na wagonach do przewozu blach w zwojach, nakazujący zabezpieczenie zwojów przed przesunięciem bocznym Znak koloru białego umieszczony na ścianie bocznej. − Znak umieszczony na wagonach do przewozu blachy w zwojach, zakazujący jazdy z otwartymi i nie zaryglowanymi przesuwnymi ścianami i dachem (przesuwne segmenty pudła): Poza tym na wagonie obok znaku naleŜy umieścić napis: "Podczas jazdy dach i ściany powinny być zamknięte i zaryglowane". Znak umieszczony na ścianie wagonu. Przejazd przez hamulce torowe oraz inne urządzenia hamujące lub rozrządowe w trakcie ich działania jest zabroniony Zakaz najeŜdŜania Znaczenie znaku: − podjąć specjalne środki ostroŜności przy rozłączaniu i rozrządzaniu pociągu oraz w celu ochrony wagonu, wagon nie moŜe najeŜdŜać na inne wagony i musi być chroniony przed najeŜdŜaniem przez inne pojazdy. Zakaz staczania i odrzutu Znaczenie znaku: − zakaz odrzutu i rozrządu na górkach, − wagon musi być przemieszczany przez lokomotywę manewrową, wagon nie moŜe najeŜdŜać na inne wagony i musi być chroniony przed najeŜdŜaniem przez inne pojazdy − Znaki na wagonach z przewodem elektrycznego ogrzewania informujące o przeznaczeniu przewodu w zaleŜności od wielkości napięcia (1000, 1500 lub 3000 volt) oraz rodzaju prądu stosowanego na liniach zelektryfikowanych. Sprzęgu śrubowego między wagonami nie wolno rozłączać przed rozczepieniem przez rewidenta wagonów przewodów ogrzewania elektrycznego i ostrzega przed niebezpieczeństwem poraŜenia prądem elektrycznym:
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 22 Znaki umieszcza się na dolnej części słupków naroŜnych po stronie bocznej i czołowej, a na wagonach nie mających słupków naroŜnych – na tablicy blaszanej. − Znak ostrzegawczy przed poraŜeniem prądem na wagonach, przy których najwyŜszy stopień lub szczebel drabinki znajduje się na wysokości większej, niŜ 2 m nad górną powierzchnią główki szyny: a) kolor znaku Ŝółty – na ciemnym tle lub czerwony na jasnym tle dla taboru istniejącego, strzałka skierowana w dół, umieszczana na wagonach bezpośrednio w pobliŜu stopni lub drabinek na takiej wysokości, aby mogła być zauwaŜona przed zbliŜeniem się pracownika do strefy niebezpiecznej, b) kolor znaku Ŝółty odblaskowy, strzałka oraz obwódka koloru czarnego dla taboru nowego oraz naprawianego, wielkość znaku dostosowana do miejsca, w którym jest on umieszczony. − Znak ostrzegawczy na zbiornikach przeznaczonych do przewozu gazów skroplonych. Znak w kształcie pasa o kolorze pomarańczowym szerokości 30 cm naniesiony wokół zbiornika na wysokości jego osi poziomej. Wagonów tak oznaczonych nie wolno odrzucać, ani staczać z górki rozrządowej oraz nie wolno staczać i odrzucać taboru na wagony oznaczone takim znakiem. Tablica ostrzegawcza, pomarańczowa odblaskowa umieszczona na pojazdach przewoŜących substancje niebezpieczne, zawiera dwa numery rozpoznawcze przewoŜonej substancji tj.: − numer rozpoznawczy niebezpieczeństwa – dwie lub trzy cyfry (w liczniku), − numer rozpoznawczy materiału – cztery cyfry (w mianowniku). Tablica z umieszczonymi na niej numerami rozpoznawczymi stosowana jest przy przewozach materiałów niebezpiecznych w cysternach lub luzem. Przy przewozach w tzw. sztukach przesyłki stosowane są tablice pomarańczowe bez numerów rozpoznawczych. Wymiar standardowy tablicy to 40x30 cm W przypadku wagonu cysterny z dzielonym zbiornikiem, znak umieszczany jest dla kaŜdego zbiornika na oddzielnej tabliczce. Znak oznacza, Ŝe przesyłka w wagonie stanowi
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 23 zagroŜenie określone kodem licznika, jakie moŜe stwarzać dany materiał. Poszczególne cyfry oznaczają: 2 – emisja gazu w wyniku ciśnienia lub reakcji chemicznej, 3 – zapalność materiałów ciekłych i gazów, 4 – zapalność materiałów stałych, 5 – działanie utleniające (podtrzymujące palenie), 6 – właściwości trujące (toksyczność), 7 – właściwości promieniotwórcze, 8 – działanie Ŝrące, 9 – niebezpieczeństwo samorzutnej gwałtownej reakcji. Podwojenie cyfr wskazuje na nasilenie odpowiedniego zagroŜenia. JeŜeli zagroŜenie od materiału moŜe być wystarczająco określone jedną cyfrą, wówczas po tej cyfrze stawia się zero. Cyfry w mianowniku określają nr klasyfikacji handlowej materiału i nie mają znaczenia dla określania stopnia zagroŜenia. Ograniczenia podczas manewrów wynikają z treści nalepek ostrzegawczych umieszczonych na wagonie. Na wagonach i wagonach-cysternach, na kontenerach-cysternach i na prywatnych małych kontenerach załadowanych na wagony mogą być stosowane trwale naniesione znaki niebezpieczeństwa. Wzory nalepek ostrzegawczych − materiały trujące – w wagonach i magazynach przechowywać z dala od środków spoŜywczych i artykułów Ŝywnościowych. Dopuszcza się wpisanie numeru klasy w/g RID. W przypadku uszkodzenia lub uwolnienia się materiału powiadomić kompetentne władze. Dopuszcza się wpisanie numeru klasy w/g RID Materiał promieniotwórczy w sztukach przesyłek kategorii I – BIAŁEJ. Przy uszkodzeniu sztuki przesyłki niebezpieczeństwo dla zdrowia w razie wprowadzenia do organizmu, wdychania lub zetknięcia się z uwolnionym materiałem. − materiał promieniotwórczy w sztukach przesyłek Kategorii II - śÓŁTEJ; trzymać zdala od sztuk przesyłek z napisem „FOTO": Przy uszkodzeniu sztuki przesyłki niebezpieczeństwo dla zdrowia Kategorii III - śÓŁTEJ; trzymać zdala od sztuk przesyłek z napisem "FOTO" Przy uszkodzeniu sztuki przesyłki niebezpieczeństwo dla zdrowia Materiał promieniotwórczy. Przy uszkodzeniu sztuki przesyłki niebezpieczeństwo dla zdrowia w razie wprowadzenia dla organizmu, wdychania lub
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 24 w razie wprowadzenia do organizmu, wdychania lub zetknięcia się z uwolnionym materiałem, jak równieŜ niebezpieczeństwo promieniowania na odległość. w razie wprowadzenia do organizmu, wdychania lub zetknięcia się z uwolnionym materiałem, jak równieŜ niebezpieczeństwo promieniowania na odległość. zetknięcia się z uwolnionym materiałem, jak równieŜ niebezpieczeństwo promieniowania na odległość. W dolnej połowie nalepki zamiast wyrazu „RADIOACTIVE" moŜe być wpisany numer identyfikacyjny materiału. Materiały Ŝrące RóŜne materiały niebezpieczne. Góra - nalepka powinna być umieszczona ostrzami strzał skierowanymi ku gór Towar łatwotłukący się, kruchy. Wagon wymaga ostroŜnego manewrowania: OstroŜnie przetaczać. Zakaz staczania i odrzutu wagonu Zakaz staczania i odrzutu wagonu. Rozrząd tylko metodą odstawczą, nic pozwalać najeŜdŜać, chronić przed najeŜdŜaniem innych pojazdów. Materiały przewoŜone w stanie podgrzanym Nalepka dla przesyłek nadzwyczajnych o przekroczonej skrajni, nalepka koloru niebieskiego. Na przedłuŜeniu nalepki wpisane są dane dotyczące przesyłki nadzwyczajnej oraz numery uzgodnień na przewóz w kolejności biegu przesyłki cechy kolei. Przy przewozie przesyłki nadzwyczajnej w komunikacji międzynarodowej, nalepka wypełniana jest w języku kolei nadania. Wagonów oznaczonych taką nalepką nie wolno odrzucać i staczać oraz na tak oznaczony wagon nie wolno odrzucać i staczać innych pojazdów. śywe zwierzęta Towar łatwopsujący się Przewóz do portów morskich Nalepka ma charakter informacyjny. Baczność! Dozorca w wagonie!
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 25 4.2.2. Pytania sprawdzające Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń. 1. Czym jest skład pociągu? 2. Jakim warunkom powinien odpowiadać skład pociągu? 3. Jakie przepisy reguluję przewóz ładunków niebezpiecznych? 4. Jakie znasz znaki ostrzegawcze umieszczone na wagonach? 5. Jak wygląda znak ostrzegawczy na zbiornikach przeznaczonych do przewozu gazów skroplonych? 6. Jak oznaczony jest wagon cysterna do przewozu materiałów niebezpiecznych? 7. Jakie cyfry oznaczają poszczególne zagroŜenia? 4.2.3. Ćwiczenia Ćwiczenie 1 Opisz pod znakami ostrzegawczymi, rodzaj zagroŜenia oraz na podstawie regulaminu RID numer podklasy.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 26 Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: 1) zapoznać się z materiałem nauczania dotyczącym przewozu ładunków niebezpiecznych, 2) skorzystać z regulaminu RID, 3) wpisać pod znakami zagroŜenie i numer podklasy. WyposaŜenie stanowiska pracy: − regulamin RID. Ćwiczenie 2 Omów budowę tablicy ostrzegawczej umieszczanej na wagonach i scharakteryzuj szczegółowo informacje na niej zawarte. Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: 1) zapoznać się z budową tablicy ostrzegawczej i sporządzić opis jej wyglądu oraz parametrów jakie ją charakteryzują, 2) omówić informacje jakie zawarte są na tablicy ostrzegawczej i podać przykłady oznaczeń ładunków niebezpiecznych. WyposaŜenie stanowiska pracy: – komputer z dostępem do Internetu. 4.2.4. Sprawdzian postępów Czy potrafisz: Tak Nie 1) scharakteryzować skład pociągu? 2) wymienić przepisy regulujące przewóz ładunków niebezpiecznych? 3) określić warunki jakie powinien spełnić skład pociągu? 4) rozróŜnić nalepki ostrzegawcze na wagonach?
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 27 4.3. Karta rozrządowa 4.3.1. Materiał nauczania Karta rozrządowa stanowi plan rozrządzania i moŜe być stosowana takŜe przy rozrządzaniu płaskim. Sporządzenie karty rozrządowej powinno nastąpić dopiero po dokonaniu oględzin technicznych i handlowych składu pociągu. Karta rozrządowa słuŜy do powiadamiania pracowników zatrudnionych przy rozrządzaniu o wielkości i kolejności odprzęgów kierowanych na poszczególne tory kierunkowe. Ponadto w karcie, poprzez umieszczenie obok odprzęgu właściwego oznacznika naleŜy wskazać szczególne warunku rozrządzania. W nagłówku karty rozrządowej naleŜy wskazać datę, numer pociągu, z którego pochodzi rozrządzany tabor, ilość wagonów, tor z którego dokonuje się rozrządzania oraz rozpoczęcie i zakończenie rozrządzania. Przed powieleniem i doręczeniem karty rozrządowej pracownikom zatrudnionym przy rozrządzaniu, kierujący pracą górki rozrządowej powinien dokonać sprawdzenia wstępnej karty rozrządowej i wprowadzić ewentualne zmiany, które nie były znane w chwili jej sporządzania. Na podstawie wstępnej karty rozrządowej kierownik manewrów wyznacza manewrowych do obsługi torów kierunkowych i hamulców ręcznych przy odprzęgach, które powinny być hamowane. Dokonane ustalenie wpisuje do wstępnej karty rozrządowej i przekazuje ją do powielania. Nadzorujący pracę w rejonie rozrządzania powinien wskazać kolejność sporządzania kart rozrządowych w zaleŜności od planu rozrządzania. Kartę rozrządową naleŜy sporządzać odpowiednio wcześniej, aby jej brak nie hamował pracy górki rozrządowej. Za terminowe sporządzenie karty rozrządowej odpowiedzialny jest nadzorujący pracę górki. Karta rozrządowa moŜe być sporządzona (przez kalkę, w odpowiedniej ilości egzemplarzy) odręcznie przez odpowiednie wypełnienie rubryk gotowych juŜ druków, lub teŜ pismem maszynowym albo w formie wydruku komputerowego na czystym arkuszu papieru z zachowaniem układu ustalonego dla kart rozrządowych. W kaŜdym przypadku karty rozrządowe muszą być wypełniane czytelnie, a treść ich nie moŜe nasuwać Ŝadnych wątpliwości. Przy wypełnianiu karty rozrządowej naleŜy stosować oznaczniki zawarte w tabeli nr 1. Tabela 1. Oznaczniki stosowane przy wypełnianiu karty rozrządowej [ 4 ] / jeden wagon ładowny // dwa wagony ładowne /// trzy wagony ładowne 4 cztery wagony ładowne 0 jeden wagon próŜny 00 dwa wagony próŜne 000 trzy wagony próŜne 04 cztery wagony próŜne /000 jeden wagon ładowny i trzy wagony próŜne X wagon czteroosiowy ładowny V wagon czteroosiowy próŜny h czynny ręczny hamulec wagonowy, który musi być obsadzony np. /h - jeden wagon ładowny z hamulcem, który musi być obsadzony,12h3 - dwanaście wagonów ładownych z 3 hamulcami, które muszą być obsadzone u wagon, który musi być hamowany przy uŜyciu dwóch płozów np.: //u - dwa wagony ładowne, które
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 28 muszą być hamowane przy uŜyciu dwóch płozów z wagon, którego nie wolno staczać i odrzucać zp wagon ze znakiem zabraniającym przejazdu przez górkę rozrządową Wagon taki powinien być wyłączony ze składu przed grzbietem górki rozrządowej dł długi wagon na wózkach z rozstawem osi wewnętrznych większym niŜ 14,0 m, który moŜe przejeŜdŜać przez górki rozrządowe. Przed przetaczaniem takiego wagonu przez górkę rozrządową naleŜy wyłączyć automatyczne przestawianie zwrotnic i przejść na ręczne sterowanie Przy stosowaniu oznaczników obowiązuje zasada, Ŝe jeŜeli odprzęg nie przekracza 3 wagonów to ilość wagonów w odprzęgu oznacza się przez wpisanie odpowiedniej ilości oznaczników. Przy większej ilości wagonów w odprzęgu ilość wagonów wpisuje się cyfrą arabską z tym, Ŝe jeŜeli są to wagony próŜne, to przed cyfrą umieszcza się „0”, np.: 5 wagonów próŜnych – 05. Kartę rozrządową naleŜy wypełniać w następujący sposób: — w kolumnie 1 wpisuje się numer kolejny odprzęgu, — w kolumnie 2 wpisuje się ilość wagonów w odprzęgu, oraz inne niezbędne informacje według wyŜej podanych zasad stosowania oznaczników, — w kolumnie 3 wpisuje się cyfrę określającą masę brutto całego odprzęgu wyraŜoną w tonach, z zaokrągleniem do pełnej wielkości, — w kolumnie 4 wpisuje się numer toru, na który biegnie odprzęg, — w kolumnie 5 wpisuje się numer ewidencyjny manewrowego wyznaczonego do hamowania odprzęgu płozami. Dla umoŜliwienia wypełnienia tej rubryki naleŜy imiennie kaŜdemu manewrowemu zatrudnionemu przy hamowaniu odprzęgów przydzielić numer ewidencyjny. Kierownik manewrów przed rozpoczęciem dyŜuru wpisuje numery ewidencyjne oraz nazwiska zatrudnionych manewrowych do kontrolki. Wykaz wszystkich zatrudnionych na górce manewrowych oraz ich numery ewidencyjne, powinien być wywieszony w pomieszczeniu kierującego pracą. NaleŜy dąŜyć do stałości przydzielonych numerów ewidencyjnych. Przydział numerów ewidencyjnych manewrowi powinni przyjąć do wiadomości za pokwitowaniem. Na jednej stacji rozrządowej nie mogą się powtarzać numery ewidencyjne manewrowych. W kolumnie 6 wpisuje się numer odprzęgu, który musi być hamowany ręcznym hamulcem wagonowym. Numer odprzęgu naleŜy wpisać na wysokości numeru tego manewrowego, któremu przydzielono ten odprzęg do hamowania. Wpisanie numeru odprzęgu z prawej strony numeru ewidencyjnego manewrowego oznacza dla niego, Ŝe w odpowiednim czasie bez wezwania powinien udać się na grzbiet górki dla obsługi hamulca. Manewrowy przed opuszczeniem przydzielonych mu do obsługi torów powinien zabezpieczyć je do czasu powrotu przez wyłoŜenie płozów w odległości około 30 m od stojącego taboru. Na zakończenie karty rozrządowej naleŜy wpisać w kolumnie 2 literę „K” oznaczającą koniec rozrządzanego składu. Kartę rozrządową powinni otrzymać: — kierujący pracą na górce rozrządowej, — kierujący pracą manewrowych w torach kierunkowych (ustawiacz lub wyznaczony — manewrowy), — pracownicy zatrudnieni przy obsłudze wyrzutni płozowych i hamulców torowych, — manewrowi zatrudnieni przy hamowaniu wagonów płozami, — pracownicy zatrudnieni przy przygotowaniu dróg przebiegu dla rozrządzania, — pracownicy zatrudnieni przy rozłączaniu odprzęgów, — inni pracownicy wymienieni w regulaminie pracy manewrowej.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 29 JeŜeli na stacji wyjątkowo nie sporządza się kart rozrządowych, to poszczególne odprzęgi muszą być przed rozpoczęciem rozrządzania w sposób widoczny oznaczone numerem toru, na który przeznaczony jest odprzęg. Wszystkie inne napisy kredowe muszą być usunięte. Informacje dotyczące ilości wagonów w odprzęgu oraz przeznaczenie (numer toru) odprzęgu jak równieŜ inne informacje niezbędne do właściwego prowadzenia pracy manewrowej powinny być zainteresowanym pracownikom ogłaszane przez megafon. Nie wolno prowadzić rozrządzania z górki rozrządowej bez sporządzenia kart rozrządowych w następujących przypadkach: — nie objęcia zasięgiem megafonów całego rejonu rozrządzania lub braku dobrej widoczności, — rejonu rozrządzania z punktu obsługi megafonu, — przy przeszkodach w działaniu megafonu lub niewyregulowanych urządzeniach, — megafonowych lub braku łączności megafonowej, — w czasie złych warunków atmosferycznych (silny wiatr, ulewa, śnieŜyca, gołoledź, mgła itp.), — jeŜeli mikrofon znajduje się w pomieszczeniu nie wydzielonym, w którym zatrudnieni są takŜe inni pracownicy, a prowadzone manewry mogą być przenoszone na sieć zewnętrzną. W pomieszczeniu, gdzie znajduje się mikrofon sieci megafonowej, w czasie prowadzenia rozrządzania za pomocą megafonu, zabrania się prowadzenia jakichkolwiek rozmów nie będących poleceniami lub wskazówkami do prowadzenia rozrządzania. Na zautomatyzowanych górkach rozrządowych karta rozrządowa dostarczana na stanowisko operatorskie moŜe zawierać dodatkowe informacje o składzie, odprzęgach oraz wagonach mających wpływ na sposób ich późniejszego rozrządzania. 4.3.2. Pytania sprawdzające Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń. 1. Co to jest karta rozrządowa? 2. Do czego słuŜy karta rozrządowa? 3. Jakie oznaczniki stosuje się przy wypełnianiu karty rozrządowej w przypadku wagonów ładownych? 4. Jakie oznaczniki stosuje się przy wypełnianiu karty rozrządowej w przypadku wagonów próŜnych? 5. Jak naleŜy wypełnić kartę rozrządową? 6. Co oznacza litera „K” w karcie rozrządowej? 7. Jak oznaczamy wagony próŜne w karcie rozrządowej? 8. Kto powinien otrzymać kartę rozrządową? 9. W jakich przypadkach nie wolno prowadzić rozrządzania z górki rozrządowej bez sporządzenia kart rozrządowych?
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 30 4.3.3. Ćwiczenia Ćwiczenie 1 Sporządź kartę rozrządową wiedząc, Ŝe skład wagonowy przygotowany do rozrządu składa się z następujących odprzęgów: − I – dwa wagony czteroosiowe ładowne – masa brutto 144 tony, tor 15, − II – trzy wagony czteroosiowe próŜne – masa brutto 60 tony, tor 4, − III – trzy wagony czteroosiowe próŜne i jeden wagon czteroosiowy ładowny – masa brutto 66 tony, tor 45, − IV – jeden wagon czteroosiowy ładowny – masa brutto 72 tony, tor 56, − V – dwa wagony czteroosiowe próŜne – masa brutto 40 tony, tor 63, − VI – dwa wagony z materiałami wybuchowymi – masa brutto 96 tony, tor 53, − VII – jeden wagon próŜny – masa brutto 10 tony, tor 51, − VIII – trzy wagony czteroosiowe ładowne i jeden wagon czteroosiowy próŜny – masa brutto 226 tony, tor 65, − IX – dwa wagony czteroosiowe ładowne i dwa wagony czteroosiowe próŜne – masa brutto 164 tony, tor 44, − X – dwa wagony czteroosiowe ładowne – masa brutto 144 tony, tor 44, − XI – pięć wagonów ładownych z 3 hamulcami, które muszą być obsadzone – masa brutto 154 tony, tor 41. Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: 1) zapoznać się z materiałem nauczania dotyczącym sporządzania karty rozrządowej, 2) wykorzystać odpowiednie oznaczniki przy wypełnianiu karty rozrządowej, 3) wypełnić kartę rozrządową. WyposaŜenie stanowiska pracy: – druk karty rozrządowej.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 31 Ćwiczenie 2 Na podstawie poniŜszej karty rozrządowej określ z jakich wagonów zestawiony jest skład wagonowy, który ma być rozrządzony. KARTA ROZRZĄDOWA Data.............................................................Nr poc. .................................................... Rozrządzanie z toru.............................................Ilość wagonów .................................. Rozp. rozrządzania ...........................................Zakończenie rozrz. .............................. Nr Kol. rzutu Ilość wag. i oznaczniki Masa brutto odprzęgu (ton) Nr toru Nr płozowego Nr odprzęgu hamowanego ham. wag. 1 2 3 4 5 6 1 / 36* 45 1 2 // 72 56 3 3 v 20* 63 3 4 /// 108 52 2 12 5 000 30 44 1 6 //X 144 78 8 7 000 66 53 3 8 0 10* 44 1 9 Xz 72* 64 5 10 VV 40 63 4 11 4 144 72 7 22 12 /h 36 77 8 13 X 72 67 6 22 14 00 20 44 1 15 //u 72 62 4 16 / 36 51 2 17 04 40 44 1 18 /zp 36 19 / 36 61 4 20 // 72 65 5 21 /// 108 54 3 22 12h3 432 76 8 23 05 50 44 1 24 / 36 51 2 25 // 72 62 4 26 X 72 65 5 27 /u 36 53 3 28 // 72 74 7 29 K 30 31 32 33 34 35 * - dla podanych przykładów w kolumnie 3 przyjęto masę węglarki dwuosiowej i czteroosiowej, w stanie próŜnym i ładownym.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 32 Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: 1) zapoznać się z materiałem nauczania dotyczącym sporządzania karty rozrządowej, 2) wykorzystać odpowiednie oznaczniki zastosowane w karcie rozrządowej, 3) określić z jakich wagonów zestawiony jest skład wagonowy, który ma być rozrządzony, 4) wypełnić karę rozrządową, wpisując w miejsce kropek odpowiednie dane. WyposaŜenie stanowiska pracy: – wzór karty rozrządowej. 4.3.4. Sprawdzian postępów Czy potrafisz: Tak Nie 1) scharakteryzować kartę rozrządową? 2) objaśnić sporządzenie karty rozrządowej? 3) określić oznacznik przy wypełnieniu karty rozrządowej? 4) wypełnić kartę rozrządową?
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 33 4.4. Sygnały i łączność stosowana podczas pracy manewrowej 4.4.1. Materiał nauczania Manewry naleŜy prowadzić ostroŜnie, a prędkość jazdy naleŜy tak regulować, aby w przypadku zauwaŜenia jakiejkolwiek przeszkody pojazdy kolejowe mogły być niezwłocznie zatrzymane. Dalsza jazda moŜe się odbywać po uzyskaniu zgody pracownika nastawiającego drogi przebiegu w tym okręgu nastawczym. JeŜeli nie ma przeszkód do jazdy manewrowej, to po nastawieniu drogi przebiegu dla manewru, pracownik posterunku nastawczego daje zezwolenie na jazdę za pomocą sygnału na sygnalizatorze. JeŜeli nie ma sygnalizatora, wówczas pracownik posterunku nastawczego pozwolenie to daje za pomocą sygnałów „Do mnie” lub „Ode mnie”. Pozwolenie moŜe być dane równieŜ za pomocą urządzeń łączności w przypadku uszkodzenia sygnalizatora lub jego braku. O otrzymaniu pozwolenia ustnego lub za pomocą środków łączności na przejazd składu manewrowego obok sygnalizatora, na którym nie moŜna nastawić sygnału zezwalającego na jazdę manewrową, kierownik manewrów powinien powiadomić maszynistę. Rm-l „Do mnie" – oznacza, Ŝe naleŜy jechać w kierunku do dającego sygnał. Dwa długie tony gwizdkiem lub trąbką i jednocześnie: Dzienny Nocny Chorągiewka sygnałowa koloru Ŝółtego lub ręka poruszana poziomo Latarka z białym światłem poruszana poziomo Rm-2 „Ode mnie” – oznacza, Ŝe naleŜy jechać w kierunku od podającego sygnał Jeden długi ton gwizdkiem lub trąbką i jednocześnie: Dzienny Nocny Chorągiewka sygnałowa koloru Ŝółtego lub ręka poruszana pionowo Latarka z białym światłem poruszana pionowo W przypadku gdy odebranie sygnału „Do mnie” lub „Ode mnie” jest niemoŜliwe lub utrudnione, to sygnał ten moŜna zastąpić słowami „Jechać w kierunku...”, przekazanymi za pomocą urządzeń łączności.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 34 Rm-3 „Zwolnić” – oznacza nakaz zmniejszenia prędkości jazdy. Kilka przeciągłych tonów gwizdkiem lub trąbką gwizdkiem lub trąbką i jednocześnie: Dzienny Nocny Chorągiewka sygnałowa koloru Ŝółtego lub ręka poruszana powolnym ruchem po łuku do góry i na dół Latarka z białym światłem poruszana powolnym ruchem po łuku do góry i na dół Rm-4 „Stój” Trzy krótkie szybko po sobie następujące tony gwizdkiem lub trąbką kilkakrotnie powtórzone i jednocześnie: Dzienny Nocny Zataczanie okręgu rozwiniętą chorągiewką, innym przedmiotem lub ręką Zataczanie okręgu ręczną latarką ze światłem białym Rm-5 „Odrzucić” – oznacza nakaz wykonania odrzutu odprzęgu. Dwa długie i jeden krótki ton gwizdkiem lub trąbką i jednocześnie: Dzienny Nocny Chorągiewka sygnałowa koloru Ŝółtego lub ręka poruszana dwukrotnie poziomo, a następnie pionowo do góry i szybko na dół Latarka sygnałowa z białym światłem poruszana dwukrotnie poziomo, a następnie pionowo do góry i szybko na dół
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 35 Rm-6 „Docisnąć” – oznacza nakaz powolnego przesunięcia lokomotywy w kierunku stojących wagonów w celu umoŜliwienia manewrowemu sprzęgnięcia lub rozprzęgnięcia taboru. Dwa krótkie tony gwizdkiem i jednocześnie: Dzienny Nocny Kilkakrotne zbliŜenie do siebie wyciągniętych poziomo przed siebie rąk Białe światło latarki przerywane w krótkich odstępach czasu skierowane w stronę maszynisty Gdyby odebranie sygnału „Do mnie” lub „Ode mnie” było niemoŜliwe lub utrudnione, to w przypadkach, w których wymagane jest danie z nastawni odpowiedniego sygnału, sygnał ten moŜna zastąpić słowami: „Lok nr........ lub skład manewrowy....... jechać w kierunku.......”, przekazanymi za pomocą urządzeń łączności. Podawane w ten sposób sygnały nie mogą być sprzeczne ze wskazaniami sygnalizatorów torowych, znajdujących się w rejonie wykonywania manewrów. Sygnał „stój” na semaforze zobowiązuje do zatrzymania się zarówno pociągi, jak i zespoły manewrowe. Natomiast podany na semaforze sygnał zezwalający lub zastępczy (Sz) oznacza zakaz manewrowania na drodze przebiegu pociągu. Zespół manewrowy moŜe minąć sygnał „stój” podany na semaforze nie oznaczonym tabliczką z literą „m”, gdy na tarczy manewrowej lub zaporowej, ustawionej przed tym semaforem. zostanie podany odpowiedni sygnał zezwalający. JeŜeli nie ma tarczy manewrowej lub zaporowej, to wystarcz, gdy pracownik obsługujący dany semafor. sygnałem „Do mnie” lub „Ode mnie” da pozwolenie na przejazd obok tego semafora. Do przekazywania sygnałów podczas staczania wagonów z górki rozrządowej wykorzystywane są obecnie urządzenia łączności radiowo-telefonicznej oraz tarcze rozrządowe świetlne lub mechaniczne. Urządzenia łączności radiowo - telefoniczne są w tym przypadku szczególnie przydatne, gdyŜ umoŜliwiają one bezpośrednie, bardzo szybkie porozumiewanie się ustawiacza kierującego pracą z maszynistą lokomotywy napychającej wagony na grzbiet górki rozrządowej i precyzyjne regulowanie prędkości przetaczanego skład, co w efekcie wpływa dodatnio na ciągłość procesu staczania. Podstawowymi środkami porozumienia się kierownika manewrów z nastawniczym i druŜyną manewrową są urządzenia łączności radiowo – telefonicznej, urządzenia megafonowe oraz karty rozrządowe. Na niektórych stacjach stosowane są równieŜ w tym celu, tzw. zegary manewrowe oraz elektryczne tablice torowe. JednakŜe urządzenia te, pomimo prostej budowy i łatwej obsługi, nie mogą być zaliczane do środków podstawowych. poniewaŜ są stosunkowo ograniczone moŜliwości porozumiewania się za ich pomocą. Pozwolenie na wykonanie ruchu manewrowego naleŜy dawać dla kaŜdego przebiegu manewrowego oddzielnie. Po minięciu sygnalizatora przez manewrujące pojazdy kolejowe, naleŜy go nastawić na sygnał zabraniający jazdy manewrowej. Lokomotywy przepuszczane jednocześnie na ten sam sygnał na sygnalizatorze powinny być sprzęgnięte.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 36 Polecenia wydane za pomocą megafonu powinny być poprzedzone nazwą odbiorcy, do którego są kierowane i podane dwukrotnie przez wydającego polecenie. Zabrania się wydawania poleceń za pomocą megafonu dla jazd manewrowych w kierunku szlaku. Przed wydaniem polecenia za pomocą radiotelefonu naleŜy najpierw wywołać odbiorcę polecenia, a po jego zgłoszeniu się i ustaleniu, Ŝe zgłosił się właściwy odbiorca, naleŜy wydać polecenie. Treść polecenia musi być powtórzona przez odbierającego. Manewry z reguły wykonywane są na torach zajętych, w związku z czym naleŜy je wykonywać z prędkością gwarantującą zachowanie bezpieczeństwa ludzi, pojazdów kolejowych i ładunku. Zachowanie bezpieczeństwa zaleŜne jest od wzrokowej obserwacji dróg przebiegu, sygnałów i przeszkód oraz stosowania bezpiecznej prędkości jazdy w zaleŜności od warunków. Prędkość jazd manewrowych nie moŜe przekraczać 25 km/h, z wyjątkiem następujących przypadków: − 40 km/h – przy jeździe pojazdu kolejowego z napędem luzem lub składu manewrowego, gdy pojazdy są ciągnięte po torze wolnym, o czym prowadzący pojazdy kolejowy został powiadomiony, z wyjątkiem jazdy po rozjazdach, − 20 km/h – przy jeździe przez przejazdy (przejścia) niestrzeŜone. − 15 km/h – przy jeździe składu manewrowego pojazdami kolejowymi naprzód po torze głównym o spadku ponad 2,5‰, a pojazd trakcyjny nie mógł być umieszczony od strony spadku, podczas podpychania składu do górki rozrządowej na sygnał na tarczy rozrządowej „Podepchnąć skład do górki”, − 10 km/h – przy wykonywaniu manewrów z wagonami zajętymi przez podróŜnych, z towarem niebezpiecznym oraz cystern oznaczonych pasem koloru pomarańczowego, dla których obowiązują prędkości mniejsze, z przekroczoną skrajnią lub wyjątkowo cięŜkimi o masie powyŜej 60 ton w jednej sztuce po uprzednim zawiadomieniu maszynisty przez kierownika manewrów. Prędkość ta nie dotyczy wagonów zajętych przez podróŜnych, jeŜeli przetaczanie odbywa się po zabezpieczonej drodze przebiegu, − 5,4 km/h (1,5 m/s) – przy dojeŜdŜaniu odprzęgów staczanych z górki rozrządowej do stojącego taboru na zautomatyzowanych stacjach rozrządowych, − 5 km/h – jeŜeli regulamin techniczny nie postanawia dalszego zmniejszenia prędkości: − przy spychaniu wagonów z górki rozrządowej na sygnał na tarczy rozrządowej "Pchać z umiarkowaną prędkością”, − przy rozprzęganiu wagonów drąŜkiem (widłami), − przy przetaczaniu wagonów załadowanych towarem niebezpiecznym oraz cystern oznaczonych pasem koloru pomarańczowego, − przy jeździe składu manewrowego pojazdami kolejowymi naprzód poprzedzanego przez pracownika, gdy nie moŜe on zająć miejsca na pierwszym pchanym pojeździe kolejowym, − przy przetaczaniu pojazdów kolejowych silnikowym pojazdem drogowym, − 3,6 km/h (1 m/s) – przy dojeŜdŜaniu odprzęgów staczanych z górki rozrządowej do stojącego taboru, − 3 km/h: − na sygnał na tarczy rozrządowej „Pchać powoli”, − przy dojeŜdŜaniu lokomotywy lub pchanego składu manewrowego do stojącego taboru, − przy przetaczaniu taboru za pomocą urządzeń mechanicznych. W czasie złych warunków atmosferycznych (burza, zamieć śnieŜna, gołoledź, mgła), w razie braku naleŜytej widoczności naleŜy zmniejszyć prędkość jazdy tak, aby manewrujące
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 37 pojazdy kolejowe mogły być zatrzymane natychmiast w przypadku pojawienia się przeszkody do jazdy. Jazdy manewrowe pojazdów pomocniczych, taboru specjalnego oraz pojazdów trakcyjnych bez doczepionego taboru lub ciągnących nie więcej niŜ cztery wagony towarowe albo dwa wagony pasaŜerskie bez podróŜnych oraz próŜnych składów złoŜonych z zespołów trakcyjnych i przejazd składów pociągowych z torów przyjazdowych do innego rejonu stacji oraz z torów kierunkowych na tory odjazdowe mogą odbywać się bez pilotowania przez druŜynę manewrową. Jazda manewrowa lokomotywy pchającej dwa wagony towarowe albo jeden wagon pasaŜerski bez podróŜnych moŜe odbywać się bez pilotowania, gdy druŜyna trakcyjna jest dwuosobowa. Szczegółowe postanowienia w tym zakresie w zaleŜności od warunków miejscowych naleŜy ująć w regulaminie technicznym. Wyświetlanie sygnałów dla manewrów Tarcze manewrowe kształtowe mogą być ruchome i nieruchome. Na tarczach manewrowych kształtowych uŜywa się do dawania sygnałów dziennych tarczy, obracającej się na osi poziomej, a do dawania sygnałów nocnych – świateł na słupie tarczy manewrowej. Do kontrolowania, czy latarnie na tarczy manewrowej świecą się, pokazują one wstecz przy nastawieniu sygnału M1 – małe światło matowobiałe, a przy nastawieniu sygnału M2 – duŜe światło białe. Tarcza manewrowa kształtowa nieruchoma zawsze wskazuje, Ŝe jazda manewrowa jest zabroniona. Na tej tarczy manewrowej uŜywa się do dawania sygnału dziennego nieruchomej tarczy, a do dawania sygnału nocnego – światła latarni. Tarcza manewrowa kształtowa składa się z słupa, na którym znajduje się kwadratowa (na przekątnej pionowo) tarcza z blachy (na ogół ruchoma), oraz podobnie jak w semaforach, latarnia i kolorowe ruchome szkła. Stosuje się następujące tarcze manewrowe: − tarcze manewrowe kształtowe, które nadają sygnały odpowiednim połoŜeniem kwadratowej tarczy obracającej się wzdłuŜ przekątnej o kąt 90° wokół poziomej osi i w nocy dodatkowo światłami koloru: − niebieskiego - gdy manewr jest zabroniony, − mlecznobiałego – gdy manewr jest dozwolony; − tarcze manewrowe świetlne, które nadają sygnały za pomocą jednego światła: − niebieskiego – gdy manewr jest zabroniony, − matowobiałego – gdy manewr jest dozwolony. Sygnały nadawane przez tarcze manewrowe odnoszą się tylko do jazd manewrowych. Tarcze manewrowe kształtowe nadają następujące sygnały: Sygnał M1 „Jazda manewrowa zabroniona” Sygnał M2 „Jazda manewrowa dozwolona”
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 38 Tarcze manewrowe świetlne podobne są konstrukcyjnie do tarcz ostrzegawczych świetlnych. W zaleŜności od ilości podawanych sygnałów tarcze mają jedną komorę światła niebieskiego (tylko sygnał Ms1) lub niebieskiego i białego (Ms1 i Ms2). Często stosowane są takŜe tarcze karzełkowe – oprawa z kolorowymi latarniami nie znajduje się wysoko na słupie lecz na podstawie na wysokości toru. Na tarczy tej moŜna wyświetlić następujące obrazy sygnałowe: Sygnał Ms1 „Jazda manewrowa zabroniona” Sygnał Ms2 „Jazda manewrowa dozwolona” Zasady ustawiania tarcz manewrowych są proste – ustawia się je z prawej strony toru do którego się odnoszą patrząc w kierunku jazdy. Odstępstwa dozwolone są tylko za zezwoleniem naczelnego dyrektora okręgu infrastruktury kolejowej. Tarcza z jedną latarnią sygnałową wyświetla stale sygnał Ms1. Tarcza manewrowa wskazuje, czy jazda manewrowa taboru jest dozwolona, czy teŜ zabroniona. Sygnał M1 lub Ms1 „Jazda manewrowa zabroniona” na tarczy manewrowej oznacza, Ŝe nie wolno przejechać obok tarczy wskazującej ten sygnał. W razie uszkodzenia i niemoŜności podania na tarczy manewrowej sygnału „Jazda manewrowa dozwolona” (M2, Ms 2) manewrujący tabor moŜe przejechać poza tę tarczę, gdy obsługujący te tarczę pracownik da kierownikowi manewrów, a dla jazdy nie pilotowanego pojazdu trakcyjnego – maszyniście (ustnie lub za pomocą środków łączności) pozwolenie na minięcie sygnału „Jazda manewrowa zabroniona” (M1, Ms1), a ponadto poda sygnał „Do mnie" (Rm1) lub „Ode mnie” (Rm2). Sygnały na tarczach manewrowych są waŜne tylko dla manewrów. Tarcze manewrowe kształtowe nie oddane do uŜytku lub uniewaŜnione oznacza się przez umocowanie wskaźnika na pionowo ustawionej tarczy lub przez zdjęcie tarczy ze słupa. Tarcze manewrowe świetlne nie oddane do uŜytku lub uniewaŜnione oznacza się tak samo jak semafory świetlne. Latarń tarcz manewrowych nie oddanych do uŜytku lub uniewaŜnionych nie oświetla się. Do sygnalizowania jazd manewrowych uŜywa się równieŜ semaforów świetlnych, na których podaje się następujące sygnały: Sygnał S1 „Stój” Sygnał Ms2 „Jazda manewrowa dozwolona”
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 39 W przypadkach konieczności sygnalizowania jazd manewrowych na tarczach manewrowych świetlnych, które musiałyby być ustawione przy semaforze świetlnym, stosuje się zamiast osobnej tarczy manewrowej świetlnej, sygnalizowanie manewrów na semaforze świetlnym. Przy tym sygnał S1 „Stój” jest podawany światłem czerwonym na semaforze, sygnał zaś Ms2 „Jazda manewrowa dozwolona” – światłem matowobiałym na semaforze. Na semaforze świetlnym, wyposaŜonym w komorę światła białego. Do sygnalizowania manewrów, umieszcza się białą tabliczkę z czarną literą „m”. W razie uszkodzenia i niemoŜności podania sygnału Ms2 na semaforze oznaczonym białą tabliczką z czarną literą „m” manewrujący tabor moŜe przejechać poza ten semafor, gdy obsługujący go pracownik - osobiście lub za pośrednictwem nastawniczego (zwrotniczego) swego posterunku nastawczego - da kierownikowi manewrów, a dla jazdy niepilotowanego pojazdu trakcyjnego – maszyniście (ustnie lub za pomocą środków łączności) pozwolenie na minięcie sygnału „Stój” (S1), a ponadto poda sygnał „Do mnie” (Rm1) lub „Ode mnie” (Rm2). Tarcze rozrządowe Tarcze rozrządowe stosowane są przy górkach rozrządowych dla przekazywania sygnałów maszyniście lokomotywy napychającej. Niekiedy dla jednej górki stosowanych jest kilka tarcz rozrządowych (kolejne tarcze pełnią funkcję powtarzaczy głównej tarczy). Sygnały na tarczy nastawiane są z posterunku starszego ustawiacza umieszczonego przy grzbiecie górki, po otrzymaniu zgody z nastawni rozrządowej. Często równocześnie z sygnałami na tarczach rozrządowych podawane są sygnały manewrowe na tarczach manewrowych umieszczonych przy danym torze. Tarcze rozrządowe stosuje się kształtowe i świetlne. ─ kształtowe składają się z podłuŜnego ruchomego białego ramienia z czarną obwódką, oświetlonego w porze nocnej, obracającego się na tle nieruchomej okrągłej tarczy czarnej z białą obwódką, umieszczonej na słupie, zwróconego w kierunku lokomotywy pchającej tabor. ─ świetlne składają się z latarni na słupie, złoŜonej z wielu Ŝarówek, przez zapalenie się których tworzą się odpowiednie sygnały, rzucające światło w kierunku lokomotywy pchającej tabor. Sygnał Rt1 „Pchanie zabronione” sygnał dzienny sygnał nocny sygnał dzienny i nocny Sygnał Rt2 „Pchać powoli” sygnał dzienny sygnał nocny sygnał dzienny i nocny
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 40 Sygnał Rt1 „Pchanie zabronione” oznacza, Ŝe nie wolno pchać taboru poza tarczę wskazującą ten sygnał. Sygnał Rt3 „Pchać z umiarkowaną szybkością” sygnał dzienny sygnał nocny sygnał dzienny i nocny Sygnał Rt4 „Cofnąć” Sygnał Rt5 „Podepchnąć skład do górki” Na sygnał Rt2 pchanie powinno odbywać się powoli, tj. z szybkością nie przekraczającą 3 km/h. Na sygnał Rt3 pchanie powinno odbywać się z umiarkowaną szybkością, tj. szybkością nie przewyŜszającą 5 km/h, jeśli regulamin techniczny nie postanawia inaczej. Sygnał Rt4 oznacza, Ŝe naleŜy cofnąć skład manewrowy z górki. Sygnał ten jest podawany po uprzednim podaniu sygnału Rt1 „Pchanie zabronione” i zatrzymaniu się składu manewrowego. Sygnał Rt4 stosuje się tylko na tarczach rozrządowych świetlnych. Sygnał Rt5 „Podepchnąć skład do górki” moŜna stosować, gdy na grzbiecie górki są dwa tory i ustawione są dwie niezaleŜne tarcze rozrządowe (a w razie potrzeby i ich powtarzacze), sygnalizujące moŜliwość prowadzenia rozrządu przez kaŜdy z tych torów. Sygnał Rt5 oznacza, Ŝe moŜna podepchnąć skład do górki rozrządowej w czasie, gdy z sąsiedniego toru są spychane wagony przez górkę. W razie potrzeby rozróŜnienia, z którego spośród kilku torów ma nastąpić podpychanie składu do górki, sygnał Rt5 powinien być podawany jednocześnie z sygnałem Ms2 „Jazda manewrowa dozwolona” podanym na tarczy manewrowej ustawionej przy właściwym torze. Podpychanie składu na sygnał Rt5 powinno odbywać się z prędkością określoną w regulaminie technicznym, jednak nie przekraczającą 15 km/h. Sygnał ten stosuje się tylko na tarczach rozrządowych świetlnych. Tarcze rozrządowe ustawia się na grzbiecie górki rozrządowej. W razie potrzeby mogą być stosowane powtarzacze tarczy rozrządowej ustawiane przed grzbietem górki. JeŜeli nie moŜna z powodu uszkodzenia nastawić na tarczy rozrządowej sygnału zezwalającego na pchanie taboru poza tarczę, pchanie taboru jest dozwolone tylko wówczas, gdy pracownik kolejowy do tego upowaŜniony, po uprzednim ustnym poinformowaniu druŜyny trakcyjnej, Ŝe pchanie jest dozwolone poza tarczę, da ręczny sygnał Rm1 „Do mnie” lub polecenie pchania będzie dane za pomocą megafonu lub innego środka łączności. JeŜeli nie moŜna z powodu uszkodzenia nastawić na tarczy rozrządowej sygnału Rt4 „Cofnąć”, dozwolone jest cofnięcie składu z górki tylko wówczas, gdy pracownik kolejowy do tego upowaŜniony, po uprzednim ustnym poinformowaniu druŜyny trakcyjnej, Ŝe naleŜy cofnąć tabor, da ręczny sygnał Rm2 „Ode mnie” lub polecenie cofnięcia będzie dane za pomocą megafonu lub innego środka łączności. W podobny sposób naleŜy postępować, gdy zachodzi potrzeba cofnięcia składu z górki, wyposaŜonej w kształtową tarczę rozrządową.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 41 4.4.2. Pytania sprawdzające Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń. 1. Za pomocą jakich sygnałów, w przypadku braku sygnalizatorów, pracownik posterunku nastawczego pozwolenie na jazdę? 2. Co oznacza sygnał Rm-l „Do mnie” i sygnał Rm-2 „Ode mnie” ? 3. Jakie są środki porozumiewawcze kierownika manewrów druŜyną manewrową? 4. Jakie urządzenia łączności wykorzystuje się podczas staczania wagonu z górki rozrządowej? 5. W jakich okolicznościach prędkość jazd manewrowych powinna wynosić 5,10 i 15 km/h? 6. Jak moŜna podzielić tarcze manewrowe pod względem ich działania? 7. Jakie obrazy sygnałowe podawane są na tarczach ruchomych? 4.4.3. Ćwiczenia Ćwiczenie 1 Opisz, jakie informacje wskazują (podają) poniŜsze semafory. Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: 1) zapoznać się z rodzajami sygnałów stosowanych podczas pracy manewrowej, 2) skorzystać z instrukcji Ie-1 (E-1), 3) opisać sygnalizację przedstawioną na rysunkach. WyposaŜenie stanowiska pracy: – instrukcja Ie-1 (E-1). Ćwiczenie 2 Scharakteryzuj przedstawione niŜej oznaczenia. Wpisz w tabelce nazwę sygnału i jego zastosowanie. Nazwa sygnału Zastosowanie
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 42 Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: 1) zapoznać się z rodzajami sygnałów stosowanych podczas pracy manewrowej, 2) skorzystać z instrukcji Ie-1 (E-1), 3) scharakteryzować sygnalizację przedstawioną na rysunkach. WyposaŜenie stanowiska pracy: – instrukcja Ie-1 (E-1). Ćwiczenie 3 Podaj nazwy oznaczeń i opisz, kiedy są stosowane sygnały podawane na tarczy rozrządowej. Nazwa sygnału Zastosowanie Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: 1) zapoznać się z rodzajami sygnałów stosowanych podczas pracy manewrowej, 2) skorzystać z instrukcji Ie-1 (E-1), 3) opisać sygnalizację przedstawioną na rysunkach. WyposaŜenie stanowiska pracy: – instrukcja Ie-1 (E-1). Ćwiczenie 4 Porównaj w tabelce czynności manewrowe wykonywane taborem kolejowym w zaleŜności od dopuszczalnych prędkości jazd manewrowych z ładunkami niebezpiecznymi, z ludźmi i z górki rozrządowej. Jazda manewrowa z ładunkami niebezpiecznymi Jazda manewrowa z ludźmi Jazda manewrowa z górki rozrządowej Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: 1) zapoznać się z materiałem nauczania dotyczącym prędkości jazd manewrowych,
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 43 2) określić prędkość jazd manewrowych z ładunkami niebezpiecznymi, z ludźmi i z górki rozrządowej, 3) porównać prędkości i wpisać je w tabelce. WyposaŜenie stanowiska pracy: – literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia. Ćwiczenie 5 Określ prędkość jazd manewrowych w przypadkach: − jazdy pojazdu kolejowego z napędem luzem lub składu manewrowego, gdy pojazdy są ciągnięte po torze wolnym, o czym prowadzący pojazdy kolejowy został powiadomiony, z wyjątkiem jazdy po rozjazdach, − przy dojeŜdŜaniu odprzęgów staczanych z górki rozrządowej do stojącego taboru na zautomatyzowanych stacjach rozrządowych, − przy przetaczaniu wagonów załadowanych towarem niebezpiecznym oznaczonym nalepką ostrzegawczą nr 8 lub nr 15 według RID oraz cystern oznaczonych pasem koloru pomarańczowego. Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: 1) zapoznać się z materiałem nauczania dotyczącym prędkość jazd manewrowych, 2) określić prędkość jazd manewrowych, 3) wykorzystać regulamin RID, 4) rozpoznać prędkość jazd manewrowych w wymienionych przypadkach. WyposaŜenie stanowiska pracy: – regulamin RID. 4.4.4. Sprawdzian postępów Czy potrafisz: Tak Nie 1) wymienić sygnały podawane przez pracownika posterunku nastawczego? 2) scharakteryzować urządzenia łączności podczas manewrów? 3) określić prędkość jazd manewrowych? 4) rozróŜnić sygnały na semaforach?
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 44 5. SPRAWDZIAN OSIĄGNIĘĆ INSTRUKCJA DLA UCZNIA 1. Przeczytaj uwaŜnie instrukcję. 2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi. 3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych. 4. Test zawiera 20 zadań dotyczących wykonywania manewrów taborem kolejowym. Zadania są wielokrotnego wyboru i tylko jedna odpowiedź jest prawidłowa; 5. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi. 6. Zaznacz prawidłową odpowiedź X (w przypadku pomyłki naleŜy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową), 6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania. 7. Na rozwiązanie testu masz 45 minut. Powodzenia! ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH 1. Celem pracy manewrowej jest a) rozrządzanie wagonów na poszczególne tory. b) zestawianie składów pociągów. c) wymiana grup wagonów w pociągach. d) wszystkie wyŜej wymienione. 2. Ze względu na zakres i sposób wykonywania pracy manewrowej wyróŜnić moŜna manewry a) stacyjne i pociągowe. b) stacyjne i postojowe. c) postojowe i pociągowe. d) stacyjne i przyperonowe. 3. Rejonem rozrządzania jest rejon a) manewrowy z górką rozrządową. b) manewrowy, do którego podstawowych zadań naleŜy zestawianie składów pociągów. c) w którym dokonuje się przemieszczania wagonów. d) w którym dokonuje się przekazania lub zabrania wagonów. 4. Pod względem funkcji technologicznych rejon manewrowy dzieli się na a) rejon rozrządzania. b) rejon zestawiania. c) rejon obsługi. d) wszystkie wyŜej wymienione.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 45 5. Kursem uŜytecznym jest a) ruch pojazdu trakcyjnego jadącego bez wagonów z jednego toru na drugi ze zmianą kierunku ruchu. b) ruch pojazdu trakcyjnego jadącego z wagonami z jednego toru na . drugi ze zmianą kierunku ruchu. c) odstawczy ruch manewrowy. d) wyciąganie i odstawianie. 6. Czas wykonania kursu i półkursu zaleŜy od a) typu lokomotywy manewrowej. b) rodzaju hamulców. c) prędkości manewrów. d) wszystkich wyŜej wymienionych. 7. Ze względu na właściwości jezdne wagony dzielimy na a) lekkobieŜne, średniobieŜne i cięŜkobieŜne. b) lekkobieŜne, wolnobieŜne i cięŜkobieŜne. c) lekkobieŜne, szybkobieŜne i cięŜkobieŜne. d) lekkobieŜne, wolnobieŜne i szybkobieŜne. 8. Wagonami średniobieŜnymi są a) wagony kryte z ładunkami masowymi oraz cięŜkie, ładowne węglarki i platformy 4- osiowe. b) wagony kryte, platformy 2-osiowe, wagony chłodnie oraz cysterny, a takŜe odprzęgi złoŜone z wagonów ładownych i próŜnych. c) próŜne wagony kryte oraz próŜne platformy i wagony chłodnie. d) wagony o lekkich właściwościach jezdnych i lekkich oporach jednostkowych. 9. Regulując prędkość staczanych odprzęgów, naleŜy wziąć pod uwagę a) kształt wagonu. b) czas postoju na torach grupy przyjazdowej. c) temperaturę otoczenia. d) wszystkie wyŜej wymienione. 10. Manewry mogą być wykonywane za pomocą siły działającej na wagony a) poziomo. b) pionowo. c) tylko poziomo. d) poziomo lub pionowo. 11. Sygnał dwa długie tony gwizdkiem lub trąbką i jednocześnie poruszanie Ŝółtą chorągiewką sygnałową poziomo przez druŜynę manewrową oznacza sygnał a) „Stój”. b) „Odrzucić”. c) „Do mnie”. d) „Alarm”.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 46 12. Na bezpieczeństwo wykonywania pracy manewrowej duŜy wpływ ma prędkość jazd manewrowych. Przy dojeŜdŜaniu do stojącego taboru prędkość jazdy nie powinna przekroczyć a) 15 km/h. b) 10 km/h. c) 5 km/h. d) 3 km/h. 13. Sygnał Rm-2 „Ode mnie" oznacza, Ŝe naleŜy a) jechać w kierunku do dającego sygnał. b) jechać w kierunku od podającego sygnał. c) zmniejszyć prędkości jazdy. d) zatrzymać się. 14. Po zatrzymaniu pociągu przed sygnałem „Stój” na semaforze odstępowym blokady samoczynnej, pociąg moŜe jechać dalej stosując zasadę a) telefoniczne zapowiadanie pociągów i nie przekraczać prędkości 60 km/h. b) jazdę na widoczność i nie przekraczać prędkości 20 km/h. c) jazdę na widoczność i nie przekraczać prędkości 30 km/h. d) podawać sygnał „Baczność” i nie przekraczać prędkości 15 km/h. 15. Przy wypełnianiu karty rozrządowej oznacznik „V” oznacza wagon a) czteroosiowy ładowny. b) czteroosiowy próŜny. c) którego nie wolno staczać i odrzucać. d) ładowny. 16. Jeden długi i dwa krótkie dźwięki syreny warsztatowej, gwizdawki lub syreny lokomotywy, trąbki sygnałowej lub gwizdawki kilkakrotnie powtarzane to sygnał a) „Stój”. b) „Alarm”. c) „PoŜar”. d) „Odrzucić”. 17. W kolumnie 2 karty rozrządowej wpisuje się a) numer kolejny odprzęgu. b) ilość wagonów w odprzęgu. c) cyfrę określającą masę brutto całego odprzęgu. d) numer toru. 18. Na bezpieczeństwo wykonywania pracy manewrowej duŜy wpływ ma prędkość jazd manewrowych. Przy dojeŜdŜaniu do stojącego taboru prędkość jazdy nie powinna przekroczyć a) 15 km/h. b) 10 km/h. c) 5 km/h. d) 3 km/h.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 47 19. Sygnał Rt2 oznacza a) pchanie zabronione. b) pchać powoli. c) pchać z umiarkowaną szybkością. d) cofnąć. 20. Nastawnia urządzona przy górce rozrządowej, która nastawia zwrotnice i sygnały manewrowe to nastawnia a) wykonawcza. b) dysponująca. c) manewrowa. d) centralna.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 48 KARTA ODPOWIEDZI Imię i nazwisko................................................................................................................... Wykonywanie manewrów taborem kolejowym Zakreśl poprawną odpowiedź. Nr zadania Odpowiedź Punkty 1 a b c d 2 a b c d 3 a b c d 4 a b c d 5 a b c d 6 a b c d 7 a b c d 8 a b c d 9 a b c d 10 a b c d 11 a b c d 12 a b c d 13 a b c d 14 a b c d 15 a b c d 16 a b c d 17 a b c d 18 a b c d 19 a b c d 20 a b c d Razem:
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 49 6. LITERATURA 1. Chwieduk A., Dyr T.: Technika ruchu kolejowego. WSI, Radom 1995 2. Zalewski P, Siedlecki P, Drewnowski A.: Technologia transportu kolejowego. WKT, Warszawa 2006 Instrukcje: 1. Ie-1 (E-1) – Instrukcja sygnalizacji 2. Ir-9 – Instrukcja o technice pracy manewrowej

Recommended

Technik.transportu.kolejowego 311[38] z3.02_u
Technik.transportu.kolejowego 311[38] z3.02_uTechnik.transportu.kolejowego 311[38] z3.02_u
Technik.transportu.kolejowego 311[38] z3.02_uSzymon Konkol - Publikacje Cyfrowe
 
Technik.transportu.kolejowego 311[38] z1.02_u
Technik.transportu.kolejowego 311[38] z1.02_uTechnik.transportu.kolejowego 311[38] z1.02_u
Technik.transportu.kolejowego 311[38] z1.02_uSzymon Konkol - Publikacje Cyfrowe
 
Technik.transportu.kolejowego 311[38] z2.01_u
Technik.transportu.kolejowego 311[38] z2.01_uTechnik.transportu.kolejowego 311[38] z2.01_u
Technik.transportu.kolejowego 311[38] z2.01_uSzymon Konkol - Publikacje Cyfrowe
 
Technik.transportu.kolejowego 311[38] z1.01_u
Technik.transportu.kolejowego 311[38] z1.01_uTechnik.transportu.kolejowego 311[38] z1.01_u
Technik.transportu.kolejowego 311[38] z1.01_uSzymon Konkol - Publikacje Cyfrowe
 
Technik.transportu.kolejowego 311[38] o1.05_u
Technik.transportu.kolejowego 311[38] o1.05_uTechnik.transportu.kolejowego 311[38] o1.05_u
Technik.transportu.kolejowego 311[38] o1.05_uSzymon Konkol - Publikacje Cyfrowe
 
Technik.transportu.kolejowego 311[38] z2.03_u
Technik.transportu.kolejowego 311[38] z2.03_uTechnik.transportu.kolejowego 311[38] z2.03_u
Technik.transportu.kolejowego 311[38] z2.03_uSzymon Konkol - Publikacje Cyfrowe
 
Technik.transportu.kolejowego 311[38] o1.04_u
Technik.transportu.kolejowego 311[38] o1.04_uTechnik.transportu.kolejowego 311[38] o1.04_u
Technik.transportu.kolejowego 311[38] o1.04_uSzymon Konkol - Publikacje Cyfrowe
 
Technik.transportu.kolejowego 311[38] z1.03_u
Technik.transportu.kolejowego 311[38] z1.03_uTechnik.transportu.kolejowego 311[38] z1.03_u
Technik.transportu.kolejowego 311[38] z1.03_uSzymon Konkol - Publikacje Cyfrowe
 

Recommended

Technik.transportu.kolejowego 311[38] z3.02_u
Technik.transportu.kolejowego 311[38] z3.02_uTechnik.transportu.kolejowego 311[38] z3.02_u
Technik.transportu.kolejowego 311[38] z3.02_uSzymon Konkol - Publikacje Cyfrowe
 
Technik.transportu.kolejowego 311[38] z1.02_u
Technik.transportu.kolejowego 311[38] z1.02_uTechnik.transportu.kolejowego 311[38] z1.02_u
Technik.transportu.kolejowego 311[38] z1.02_uSzymon Konkol - Publikacje Cyfrowe
 
Technik.transportu.kolejowego 311[38] z2.01_u
Technik.transportu.kolejowego 311[38] z2.01_uTechnik.transportu.kolejowego 311[38] z2.01_u
Technik.transportu.kolejowego 311[38] z2.01_uSzymon Konkol - Publikacje Cyfrowe
 
Technik.transportu.kolejowego 311[38] z1.01_u
Technik.transportu.kolejowego 311[38] z1.01_uTechnik.transportu.kolejowego 311[38] z1.01_u
Technik.transportu.kolejowego 311[38] z1.01_uSzymon Konkol - Publikacje Cyfrowe
 
Technik.transportu.kolejowego 311[38] o1.05_u
Technik.transportu.kolejowego 311[38] o1.05_uTechnik.transportu.kolejowego 311[38] o1.05_u
Technik.transportu.kolejowego 311[38] o1.05_uSzymon Konkol - Publikacje Cyfrowe
 
Technik.transportu.kolejowego 311[38] z2.03_u
Technik.transportu.kolejowego 311[38] z2.03_uTechnik.transportu.kolejowego 311[38] z2.03_u
Technik.transportu.kolejowego 311[38] z2.03_uSzymon Konkol - Publikacje Cyfrowe
 
Technik.transportu.kolejowego 311[38] o1.04_u
Technik.transportu.kolejowego 311[38] o1.04_uTechnik.transportu.kolejowego 311[38] o1.04_u
Technik.transportu.kolejowego 311[38] o1.04_uSzymon Konkol - Publikacje Cyfrowe
 
Technik.transportu.kolejowego 311[38] z1.03_u
Technik.transportu.kolejowego 311[38] z1.03_uTechnik.transportu.kolejowego 311[38] z1.03_u
Technik.transportu.kolejowego 311[38] z1.03_uSzymon Konkol - Publikacje Cyfrowe
 
Technik.transportu.kolejowego 311[38] z2.05_u
Technik.transportu.kolejowego 311[38] z2.05_uTechnik.transportu.kolejowego 311[38] z2.05_u
Technik.transportu.kolejowego 311[38] z2.05_uSzymon Konkol - Publikacje Cyfrowe
 
Technik.transportu.kolejowego 311[38] o1.03_u
Technik.transportu.kolejowego 311[38] o1.03_uTechnik.transportu.kolejowego 311[38] o1.03_u
Technik.transportu.kolejowego 311[38] o1.03_uSzymon Konkol - Publikacje Cyfrowe
 
Technik.transportu.kolejowego 311[38] z3.03_u
Technik.transportu.kolejowego 311[38] z3.03_uTechnik.transportu.kolejowego 311[38] z3.03_u
Technik.transportu.kolejowego 311[38] z3.03_uSzymon Konkol - Publikacje Cyfrowe
 
20. Montowanie zabezpieczeń w instalacji elektrycznych
20. Montowanie zabezpieczeń w instalacji elektrycznych20. Montowanie zabezpieczeń w instalacji elektrycznych
20. Montowanie zabezpieczeń w instalacji elektrycznychLukas Pobocha
 
Technik.transportu.kolejowego 311[38] o1.02_u
Technik.transportu.kolejowego 311[38] o1.02_uTechnik.transportu.kolejowego 311[38] o1.02_u
Technik.transportu.kolejowego 311[38] o1.02_uSzymon Konkol - Publikacje Cyfrowe
 
Technik.elektryk 311[08] z4.03_u
Technik.elektryk 311[08] z4.03_uTechnik.elektryk 311[08] z4.03_u
Technik.elektryk 311[08] z4.03_uSzymon Konkol - Publikacje Cyfrowe
 
15. Wykonywanie podstawowych zabiegów profilaktycznoleczniczych
15. Wykonywanie podstawowych zabiegów profilaktycznoleczniczych15. Wykonywanie podstawowych zabiegów profilaktycznoleczniczych
15. Wykonywanie podstawowych zabiegów profilaktycznoleczniczychWiktor Dąbrowski
 
Klasyfikacja pojazdów samochodowych
Klasyfikacja pojazdów samochodowychKlasyfikacja pojazdów samochodowych
Klasyfikacja pojazdów samochodowychSzymon Konkol - Publikacje Cyfrowe
 
18
1818
18Emotka
 
10. Wykorzystywanie różnych materiałów w elektrotechnice
10. Wykorzystywanie różnych materiałów w elektrotechnice10. Wykorzystywanie różnych materiałów w elektrotechnice
10. Wykorzystywanie różnych materiałów w elektrotechniceLukas Pobocha
 
10 Przygotowanie form oraz drukowanie technikami płaskimi 311[28].Z3.02
10 Przygotowanie form oraz drukowanie technikami płaskimi 311[28].Z3.0210 Przygotowanie form oraz drukowanie technikami płaskimi 311[28].Z3.02
10 Przygotowanie form oraz drukowanie technikami płaskimi 311[28].Z3.02Beata Piekielko
 
3. Rozpoznawanie zjawisk występujących w polu elektrycznym, magnetycznym i el...
3. Rozpoznawanie zjawisk występujących w polu elektrycznym, magnetycznym i el...3. Rozpoznawanie zjawisk występujących w polu elektrycznym, magnetycznym i el...
3. Rozpoznawanie zjawisk występujących w polu elektrycznym, magnetycznym i el...Lukas Pobocha
 
23. Eksploatowanie transformatorów
23. Eksploatowanie transformatorów23. Eksploatowanie transformatorów
23. Eksploatowanie transformatorówLukas Pobocha
 
14. Prowadzenie dokumentacji administracyjnej
14. Prowadzenie dokumentacji administracyjnej14. Prowadzenie dokumentacji administracyjnej
14. Prowadzenie dokumentacji administracyjnejKamil Kiełczewski
 
11. Wykonywanie dezynfekcji instrumentów i stanowisk pracy
11. Wykonywanie dezynfekcji instrumentów i stanowisk pracy11. Wykonywanie dezynfekcji instrumentów i stanowisk pracy
11. Wykonywanie dezynfekcji instrumentów i stanowisk pracyKamil Kiełczewski
 
24. Eksploatowanie układów napędowych z maszynami prądu stałego
24. Eksploatowanie układów napędowych z maszynami prądu stałego 24. Eksploatowanie układów napędowych z maszynami prądu stałego
24. Eksploatowanie układów napędowych z maszynami prądu stałego Lukas Pobocha
 
20. Projektowanie i dobieranie zespołów maszyn
20. Projektowanie i dobieranie zespołów maszyn20. Projektowanie i dobieranie zespołów maszyn
20. Projektowanie i dobieranie zespołów maszynAdam Osa
 
2. Nawiązywanie i utrzymywanie kontaktów międzyludzkich
2. Nawiązywanie i utrzymywanie kontaktów międzyludzkich2. Nawiązywanie i utrzymywanie kontaktów międzyludzkich
2. Nawiązywanie i utrzymywanie kontaktów międzyludzkichWiktor Dąbrowski
 
8. Opracowywanie planu profilaktyczno-leczniczego
8. Opracowywanie planu profilaktyczno-leczniczego8. Opracowywanie planu profilaktyczno-leczniczego
8. Opracowywanie planu profilaktyczno-leczniczegoWiktor Dąbrowski
 
Malarz-tapeciarz
Malarz-tapeciarzMalarz-tapeciarz
Malarz-tapeciarzadam malinowski
 
Scalone dokumenty (20)
Scalone dokumenty (20)Scalone dokumenty (20)
Scalone dokumenty (20)konrad konraddf
 
Gornik.eksploatacji.podziemnej 711[02] z4.02_u
Gornik.eksploatacji.podziemnej 711[02] z4.02_uGornik.eksploatacji.podziemnej 711[02] z4.02_u
Gornik.eksploatacji.podziemnej 711[02] z4.02_uMuszex
 

More Related Content

What's hot

20. Montowanie zabezpieczeń w instalacji elektrycznych
20. Montowanie zabezpieczeń w instalacji elektrycznych20. Montowanie zabezpieczeń w instalacji elektrycznych
20. Montowanie zabezpieczeń w instalacji elektrycznychLukas Pobocha
 
15. Wykonywanie podstawowych zabiegów profilaktycznoleczniczych
15. Wykonywanie podstawowych zabiegów profilaktycznoleczniczych15. Wykonywanie podstawowych zabiegów profilaktycznoleczniczych
15. Wykonywanie podstawowych zabiegów profilaktycznoleczniczychWiktor Dąbrowski
 
10. Wykorzystywanie różnych materiałów w elektrotechnice
10. Wykorzystywanie różnych materiałów w elektrotechnice10. Wykorzystywanie różnych materiałów w elektrotechnice
10. Wykorzystywanie różnych materiałów w elektrotechniceLukas Pobocha
 
10 Przygotowanie form oraz drukowanie technikami płaskimi 311[28].Z3.02
10 Przygotowanie form oraz drukowanie technikami płaskimi 311[28].Z3.0210 Przygotowanie form oraz drukowanie technikami płaskimi 311[28].Z3.02
10 Przygotowanie form oraz drukowanie technikami płaskimi 311[28].Z3.02Beata Piekielko
 
3. Rozpoznawanie zjawisk występujących w polu elektrycznym, magnetycznym i el...
3. Rozpoznawanie zjawisk występujących w polu elektrycznym, magnetycznym i el...3. Rozpoznawanie zjawisk występujących w polu elektrycznym, magnetycznym i el...
3. Rozpoznawanie zjawisk występujących w polu elektrycznym, magnetycznym i el...Lukas Pobocha
 
23. Eksploatowanie transformatorów
23. Eksploatowanie transformatorów23. Eksploatowanie transformatorów
23. Eksploatowanie transformatorówLukas Pobocha
 
14. Prowadzenie dokumentacji administracyjnej
14. Prowadzenie dokumentacji administracyjnej14. Prowadzenie dokumentacji administracyjnej
14. Prowadzenie dokumentacji administracyjnejKamil Kiełczewski
 
11. Wykonywanie dezynfekcji instrumentów i stanowisk pracy
11. Wykonywanie dezynfekcji instrumentów i stanowisk pracy11. Wykonywanie dezynfekcji instrumentów i stanowisk pracy
11. Wykonywanie dezynfekcji instrumentów i stanowisk pracyKamil Kiełczewski
 
24. Eksploatowanie układów napędowych z maszynami prądu stałego
24. Eksploatowanie układów napędowych z maszynami prądu stałego 24. Eksploatowanie układów napędowych z maszynami prądu stałego
24. Eksploatowanie układów napędowych z maszynami prądu stałego Lukas Pobocha
 
20. Projektowanie i dobieranie zespołów maszyn
20. Projektowanie i dobieranie zespołów maszyn20. Projektowanie i dobieranie zespołów maszyn
20. Projektowanie i dobieranie zespołów maszynAdam Osa
 
2. Nawiązywanie i utrzymywanie kontaktów międzyludzkich
2. Nawiązywanie i utrzymywanie kontaktów międzyludzkich2. Nawiązywanie i utrzymywanie kontaktów międzyludzkich
2. Nawiązywanie i utrzymywanie kontaktów międzyludzkichWiktor Dąbrowski
 
8. Opracowywanie planu profilaktyczno-leczniczego
8. Opracowywanie planu profilaktyczno-leczniczego8. Opracowywanie planu profilaktyczno-leczniczego
8. Opracowywanie planu profilaktyczno-leczniczegoWiktor Dąbrowski
 

What's hot (20)

Technik.transportu.kolejowego 311[38] z2.05_u
Technik.transportu.kolejowego 311[38] z2.05_uTechnik.transportu.kolejowego 311[38] z2.05_u
Technik.transportu.kolejowego 311[38] z2.05_u
 
Technik.transportu.kolejowego 311[38] o1.03_u
Technik.transportu.kolejowego 311[38] o1.03_uTechnik.transportu.kolejowego 311[38] o1.03_u
Technik.transportu.kolejowego 311[38] o1.03_u
 
Technik.transportu.kolejowego 311[38] z3.03_u
Technik.transportu.kolejowego 311[38] z3.03_uTechnik.transportu.kolejowego 311[38] z3.03_u
Technik.transportu.kolejowego 311[38] z3.03_u
 
20. Montowanie zabezpieczeń w instalacji elektrycznych
20. Montowanie zabezpieczeń w instalacji elektrycznych20. Montowanie zabezpieczeń w instalacji elektrycznych
20. Montowanie zabezpieczeń w instalacji elektrycznych
 
Technik.transportu.kolejowego 311[38] o1.02_u
Technik.transportu.kolejowego 311[38] o1.02_uTechnik.transportu.kolejowego 311[38] o1.02_u
Technik.transportu.kolejowego 311[38] o1.02_u
 
Technik.elektryk 311[08] z4.03_u
Technik.elektryk 311[08] z4.03_uTechnik.elektryk 311[08] z4.03_u
Technik.elektryk 311[08] z4.03_u
 
15. Wykonywanie podstawowych zabiegów profilaktycznoleczniczych
15. Wykonywanie podstawowych zabiegów profilaktycznoleczniczych15. Wykonywanie podstawowych zabiegów profilaktycznoleczniczych
15. Wykonywanie podstawowych zabiegów profilaktycznoleczniczych
 
Klasyfikacja pojazdów samochodowych
Klasyfikacja pojazdów samochodowychKlasyfikacja pojazdów samochodowych
Klasyfikacja pojazdów samochodowych
 
18
1818
18
 
10. Wykorzystywanie różnych materiałów w elektrotechnice
10. Wykorzystywanie różnych materiałów w elektrotechnice10. Wykorzystywanie różnych materiałów w elektrotechnice
10. Wykorzystywanie różnych materiałów w elektrotechnice
 
10 Przygotowanie form oraz drukowanie technikami płaskimi 311[28].Z3.02
10 Przygotowanie form oraz drukowanie technikami płaskimi 311[28].Z3.0210 Przygotowanie form oraz drukowanie technikami płaskimi 311[28].Z3.02
10 Przygotowanie form oraz drukowanie technikami płaskimi 311[28].Z3.02
 
3. Rozpoznawanie zjawisk występujących w polu elektrycznym, magnetycznym i el...
3. Rozpoznawanie zjawisk występujących w polu elektrycznym, magnetycznym i el...3. Rozpoznawanie zjawisk występujących w polu elektrycznym, magnetycznym i el...
3. Rozpoznawanie zjawisk występujących w polu elektrycznym, magnetycznym i el...
 
23. Eksploatowanie transformatorów
23. Eksploatowanie transformatorów23. Eksploatowanie transformatorów
23. Eksploatowanie transformatorów
 
14. Prowadzenie dokumentacji administracyjnej
14. Prowadzenie dokumentacji administracyjnej14. Prowadzenie dokumentacji administracyjnej
14. Prowadzenie dokumentacji administracyjnej
 
11. Wykonywanie dezynfekcji instrumentów i stanowisk pracy
11. Wykonywanie dezynfekcji instrumentów i stanowisk pracy11. Wykonywanie dezynfekcji instrumentów i stanowisk pracy
11. Wykonywanie dezynfekcji instrumentów i stanowisk pracy
 
24. Eksploatowanie układów napędowych z maszynami prądu stałego
24. Eksploatowanie układów napędowych z maszynami prądu stałego 24. Eksploatowanie układów napędowych z maszynami prądu stałego
24. Eksploatowanie układów napędowych z maszynami prądu stałego
 
20. Projektowanie i dobieranie zespołów maszyn
20. Projektowanie i dobieranie zespołów maszyn20. Projektowanie i dobieranie zespołów maszyn
20. Projektowanie i dobieranie zespołów maszyn
 
2. Nawiązywanie i utrzymywanie kontaktów międzyludzkich
2. Nawiązywanie i utrzymywanie kontaktów międzyludzkich2. Nawiązywanie i utrzymywanie kontaktów międzyludzkich
2. Nawiązywanie i utrzymywanie kontaktów międzyludzkich
 
8. Opracowywanie planu profilaktyczno-leczniczego
8. Opracowywanie planu profilaktyczno-leczniczego8. Opracowywanie planu profilaktyczno-leczniczego
8. Opracowywanie planu profilaktyczno-leczniczego
 
Malarz-tapeciarz
Malarz-tapeciarzMalarz-tapeciarz
Malarz-tapeciarz
 

Similar to Technik.transportu.kolejowego 311[38] z2.04_u

Gornik.eksploatacji.podziemnej 711[02] z4.02_u
Gornik.eksploatacji.podziemnej 711[02] z4.02_uGornik.eksploatacji.podziemnej 711[02] z4.02_u
Gornik.eksploatacji.podziemnej 711[02] z4.02_uMuszex
 
Technik.logistyk 342[04] z3.01_u
Technik.logistyk 342[04] z3.01_uTechnik.logistyk 342[04] z3.01_u
Technik.logistyk 342[04] z3.01_uKasia Stachura
 
Gornik.eksploatacji.podziemnej 711[02] z4.04_u
Gornik.eksploatacji.podziemnej 711[02] z4.04_uGornik.eksploatacji.podziemnej 711[02] z4.04_u
Gornik.eksploatacji.podziemnej 711[02] z4.04_uMuszex
 
Gornik.eksploatacji.podziemnej 711[02] z4.03_u
Gornik.eksploatacji.podziemnej 711[02] z4.03_uGornik.eksploatacji.podziemnej 711[02] z4.03_u
Gornik.eksploatacji.podziemnej 711[02] z4.03_uMuszex
 
Stosowanie środków transportu w przemyśle spożywczym
Stosowanie środków transportu w przemyśle spożywczymStosowanie środków transportu w przemyśle spożywczym
Stosowanie środków transportu w przemyśle spożywczymMichał Siwiec
 

Similar to Technik.transportu.kolejowego 311[38] z2.04_u (20)

Scalone dokumenty (20)
Scalone dokumenty (20)Scalone dokumenty (20)
Scalone dokumenty (20)
 
Gornik.eksploatacji.podziemnej 711[02] z4.02_u
Gornik.eksploatacji.podziemnej 711[02] z4.02_uGornik.eksploatacji.podziemnej 711[02] z4.02_u
Gornik.eksploatacji.podziemnej 711[02] z4.02_u
 
4.02
4.024.02
4.02
 
Technik.transportu.kolejowego 311[38] z2.02_u
Technik.transportu.kolejowego 311[38] z2.02_uTechnik.transportu.kolejowego 311[38] z2.02_u
Technik.transportu.kolejowego 311[38] z2.02_u
 
Technik.transportu.kolejowego 311[38] z3.04_u
Technik.transportu.kolejowego 311[38] z3.04_uTechnik.transportu.kolejowego 311[38] z3.04_u
Technik.transportu.kolejowego 311[38] z3.04_u
 
Z3.01
Z3.01Z3.01
Z3.01
 
Technik.logistyk 342[04] z3.01_u
Technik.logistyk 342[04] z3.01_uTechnik.logistyk 342[04] z3.01_u
Technik.logistyk 342[04] z3.01_u
 
Scalone dokumenty (12)
Scalone dokumenty (12)Scalone dokumenty (12)
Scalone dokumenty (12)
 
Technik.transportu.kolejowego 311[38] o1.06_u
Technik.transportu.kolejowego 311[38] o1.06_uTechnik.transportu.kolejowego 311[38] o1.06_u
Technik.transportu.kolejowego 311[38] o1.06_u
 
Gornik.eksploatacji.podziemnej 711[02] z4.04_u
Gornik.eksploatacji.podziemnej 711[02] z4.04_uGornik.eksploatacji.podziemnej 711[02] z4.04_u
Gornik.eksploatacji.podziemnej 711[02] z4.04_u
 
4.04
4.044.04
4.04
 
4.04
4.044.04
4.04
 
Technik.rolnik 321[05] z1.01_u
Technik.rolnik 321[05] z1.01_uTechnik.rolnik 321[05] z1.01_u
Technik.rolnik 321[05] z1.01_u
 
Technik.transportu.kolejowego 311[38] z3.01_u
Technik.transportu.kolejowego 311[38] z3.01_uTechnik.transportu.kolejowego 311[38] z3.01_u
Technik.transportu.kolejowego 311[38] z3.01_u
 
17
1717
17
 
Gornik.eksploatacji.podziemnej 711[02] z4.03_u
Gornik.eksploatacji.podziemnej 711[02] z4.03_uGornik.eksploatacji.podziemnej 711[02] z4.03_u
Gornik.eksploatacji.podziemnej 711[02] z4.03_u
 
4.03
4.034.03
4.03
 
Stosowanie środków transportu w przemyśle spożywczym
Stosowanie środków transportu w przemyśle spożywczymStosowanie środków transportu w przemyśle spożywczym
Stosowanie środków transportu w przemyśle spożywczym
 
10
1010
10
 
17
1717
17
 

More from Szymon Konkol - Publikacje Cyfrowe

More from Szymon Konkol - Publikacje Cyfrowe (20)

k1.pdf
k1.pdfk1.pdf
k1.pdf
 
t1.pdf
t1.pdft1.pdf
t1.pdf
 
Quiz3
Quiz3Quiz3
Quiz3
 
Quiz2
Quiz2Quiz2
Quiz2
 
Quiz 1
Quiz 1Quiz 1
Quiz 1
 
Pytania RODO do prezentacji
Pytania RODO do prezentacjiPytania RODO do prezentacji
Pytania RODO do prezentacji
 
Rodo prezentacja dla_pracownikow (1)
Rodo prezentacja dla_pracownikow (1)Rodo prezentacja dla_pracownikow (1)
Rodo prezentacja dla_pracownikow (1)
 
Rodo bezpieczenstwo _dla_pracownikow
Rodo bezpieczenstwo _dla_pracownikowRodo bezpieczenstwo _dla_pracownikow
Rodo bezpieczenstwo _dla_pracownikow
 
Rodo reakcja na_naruszenia
Rodo reakcja na_naruszeniaRodo reakcja na_naruszenia
Rodo reakcja na_naruszenia
 
Rodo podstawy przetwarzania_danych_ dla pracownikow
Rodo podstawy przetwarzania_danych_ dla pracownikowRodo podstawy przetwarzania_danych_ dla pracownikow
Rodo podstawy przetwarzania_danych_ dla pracownikow
 
4
44
4
 
3
33
3
 
2
2 2
2
 
1
11
1
 
6
66
6
 
5
55
5
 
4
44
4
 
3
33
3
 
2
22
2
 
1
11
1
 

Technik.transportu.kolejowego 311[38] z2.04_u

  • 1. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” MINISTERSTWO EDUKACJI NARODOWEJ Monika Sarzalska Wykonywanie manewrów taborem kolejowym 311[38].Z2.04 Poradnik dla ucznia Wydawca Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy Radom 2007
  • 2. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 1 Recenzenci: dr inŜ. Mateusz Zając mgr inŜ. Edyta Majkowska Opracowanie redakcyjne: mgr Monika Sarzalska Konsultacja: mgr inŜ. Halina Bielecka Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 311[38].Z2.04 „Wykonywanie manewrów taborem kolejowym”, zawartego w modułowym programie nauczania dla zawodu technik transportu kolejowego. Wydawca Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007
  • 3. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 2 SPIS TREŚCI 1. Wprowadzenie 3 2. Wymagania wstępne 5 3. Cele kształcenia 6 4. Materiał nauczania 7 4.1. Manewry taborem kolejowym 7 4.1.1. Materiał nauczania 7 4.1.2. Pytania sprawdzające 16 4.1.3. Ćwiczenia 17 4.1.4. Sprawdzian postępów 18 4.2. Zestawianie pociągów 19 4.2.1. Materiał nauczania 19 4.2.2. Pytania sprawdzające 25 4.2.3. Ćwiczenia 25 4.2.4. Sprawdzian postępów 26 4.3. Karta rozrządowa 27 4.3.1. Materiał nauczania 27 4.3.2. Pytania sprawdzające 29 4.3.3. Ćwiczenia 30 4.3.4. Sprawdzian postępów 32 4.4. Sygnały i łączność stosowana podczas pracy manewrowej 33 4.4.1. Materiał nauczania 33 4.4.2. Pytania sprawdzające 41 4.4.3. Ćwiczenia 41 4.4.4. Sprawdzian postępów 43 5. Sprawdzian osiągnięć 44 6. Literatura 49
  • 4. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 3 1. WPROWADZENIE Poradnik będzie Ci pomocny w przyswajaniu wiedzy związanej z wykonywaniem manewrów taborem kolejowym. W poradniku zamieszczono: 1. Wymagania wstępne, czyli wykaz niezbędnych umiejętności, które powinieneś mieć opanowane, aby przystąpić do pracy z poradnikiem. 2. Cele kształcenia programu jednostki modułowej. 3. Materiał nauczania, który umoŜliwia samodzielne przygotowanie się do wykonania ćwiczeń i zaliczenia sprawdzianów. Wykorzystaj do poszerzenia wiedzy wskazaną literaturę oraz inne źródła informacji. Obejmuje on równieŜ ćwiczenia, które zawierają: − wskazówki potrzebne do realizacji ćwiczenia, − pytania sprawdzające wiedzę potrzebną do wykonania ćwiczenia, − sprawdzian postępów. 4. Zestaw zadań testowych sprawdzających opanowanie wiedzy i umiejętności z zakresu całej jednostki. Zaliczenie tego testu jest dowodem osiągnięcia umiejętności określonych w programie jednostki modułowej. Jednostka modułowa: „Wykonywanie manewrów taborem kolejowym”, zawiera treści konieczne do zapoznania się z działalnością przedsiębiorstwa kolejowego. Materiał nauczania jednostki modułowej jest bardzo obszerny, dlatego teŜ, aby opanować kompleksowo zalecany materiał i wykonać niektóre ćwiczenia będziesz musiał skorzystać z wielu dodatkowych źródeł informacji wskazanych w bibliografii.
  • 5. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 4 Schemat układu jednostek modułowych 311[38].Z2 Prowadzenie ruchu kolejowego 311[38].Z2.01 Zastosowanie sygnalizacji kolejowej 311[38].Z2.02 Stosowanie urządzeń sterowania ruchem kolejowym i łączności 311[38].Z2.03 Organizowanie ruchu kolejowego 311[38].Z2.05 Sterowanie ruchem kolejowym 311[38].Z2.04 Wykonywanie manewrów taborem kolejowym
  • 6. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 5 2. WYMAGANIA WSTĘPNE Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć: − sklasyfikować tabor kolejowy według przeznaczenia, rozwiązań konstrukcyjnych oraz wymagań technicznych, − rozpoznać budowę oraz wyposaŜenie pojazdów kolejowych, − odczytać oznakowanie na wagonach kolejowych, − scharakteryzować wagon kolejowy, jego urządzenia i wyposaŜenie pod względem technicznym, − powiadomić druŜyny pociągowe o obowiązujących ostrzeŜeniach, − prowadzić dokumentację dotyczącą czynności słuŜbowych, − wdroŜyć nowe urządzenia techniczne i nowe technologie pracy na kolei, − zorganizować ruch pociągów na szlakach i posterunkach ruchu, − współpracować w specyficznych warunkach ruchu kolejowego, − zorganizować ruch pociągów zgodnie z procedurami obowiązującymi w stanach awaryjnych, zagroŜeniach i wypadkach, − zastosować procedury postępowania w stanach awaryjnych, zagroŜenia bezpieczeństwa ruchu i wypadkach kolejowych.
  • 7. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 6 3. CELE KSZTAŁCENIA W wyniku realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć: − skomunikować się podczas wykonywania pracy manewrowej, − opracować proces technologiczny pracy stacji, − zaplanować i wykonać manewry taborem kolejowym, − sporządzić karty rozrządowe, − wykonać prace manewrowe na posterunkach ruchu, − zorganizować i wykonać prace manewrowe w razie otwarcia i zamknięcia posterunku ruchu, − zestawić składy wagonowe podczas manewrów, − przygotować pociąg do drogi, − zorganizować pracę własną i podległych pracowników, − zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoŜarowej oraz ochrony środowiska podczas wykonywania manewrów taborem kolejowym.
  • 8. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 7 4. MATERIAŁ NAUCZANIA 4.1. Manewry taborem kolejowym 4.1.1. Materiał nauczania Manewry (przetaczanie) są to wszelkie zamierzone ruchy pojazdów kolejowych oraz związane z nimi czynności wykonywane na torach kolejowych z wyjątkiem wjazdu, wyjazdu i przejazdu pociągu. Przestawianie pociągu na stacji z toru na tor, wprowadzenie go na właściwe miejsce (cofanie, podciąganie) po uprzednim zatrzymaniu się na torze, na który został przyjęty, naleŜy uwaŜać za manewry. Składem manewrowym są pojazdy kolejowe sprzęgnięte z pojazdem kolejowym z napędem wykonującym manewry lub zespół trakcyjny wykonujący manewry. Skład wagonów, z którymi wykonuje się prace manewrową łącznie z pojazdem trakcyjnym określa się „jazdą manewrową”. Odprzęgłem nazywamy pojedynczy wagon lub grupę połączonych ze sobą wagonów, odczepionych jednorazowo od lokomotywy lub od pozostałego przy tej lokomotywie taboru, a następnie odrzuconych lub stoczonych. Celem pracy manewrowej jest: — rozrządzanie wagonów na poszczególne tory, — zestawianie składów pociągów, — wymiana grup wagonów w pociągach, — podstawianie wagonów na punkty ładunkowe oraz ich zabieranie, — podstawianie i zabieranie próŜnych składów pasaŜerskich na tory przyperonowe i postojowe, — przestawianie wagonów z jednego toru na drugi, — wybieranie wagonów próŜnych o szczególnych parametrach technicznych, — podstawianie wagonów do wykonania czynności dodatkowych np. czyszczenia, mycia, odkaŜania, waŜenia, naprawy, itp. oraz zabieranie wagonów po zakończeniu tych czynności, — wyłączenie z pociągu wagonów z usterkami zagraŜającymi bezpieczeństwu ruchu, Ze względu na zakres i sposób wykonywania pracy manewrowej wyróŜnić moŜna: — manewry stacyjne – wykonywane przez wydzielone druŜyny manewrowe z uŜyciem lokomotyw manewrowych, — manewry pociągowe – wykonywane na stacjach pośrednich biegu pociągu przez druŜyny pociągowe za pomocą lokomotyw pociągowych. Pod względem organizacji pracy manewrowej stacja podzielona jest na rejony i okręgi manewrowe. Rejon manewrowy jest to część stacji obsługiwana przez jedną lokomotywę manewrową. Okręg manewrowy składa się z dwóch lub więcej rejonów manewrowych. Rejon manewrowy pod względem funkcji technologicznych dzieli się na rejon rozrządzania, zestawiania lub obsługi. Rejon rozrządzania jest to rejon manewrowy z górką rozrządową. Rejon zestawiania jest to rejon manewrowy, do którego podstawowych zadań naleŜy zestawianie składów pociągów. W rejonie rozrządzania mogą pracować dwie lokomotywy manewrowe. W rejonie obsługi dokonuje się przemieszczania wagonów, ich przekazania lub zabrania z punktu ładunkowego lub zdawczo-odbiorczego.
  • 9. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 8 Podział stacji na rejony i okręgi manewrowe, dozwolone sposoby manewrowania oraz wszelkie ograniczenia dotyczące manewrów naleŜy wskazać w regulaminie technicznym lub regulaminie pracy bocznicy kolejowej. Sposoby wykonywania manewrów Manewry mogą się odbywać za pomocą siły działającej poziomo lub pionowo na wagony. Źródłem siły działającej poziomo jest przede wszystkim pojazd trakcyjny. MoŜne nim takŜe być ciągnik drogowy, przyciągarka (kołowrót liniowy), przesuwnica wagonowa, zwierzęta i ludzie. Na kolejach stosuje się głównie następujące sposoby wykonywania manewrów z wykorzystaniem siły działającej poziomo: — odstawianie taboru, — odrzucanie pojedyncze odprzęgów, — odrzucanie seryjne odprzęgów. Manewry wykonywane sposobem odstawczym polegają na przestawieniu sprzęgniętych z lokomotywą wagonów na odpowiedni tor i po zatrzymaniu, odczepieniu, danej grupy wagonów. Ustawienie kolejnej grupy wagonów na innym torze wymaga wyciągnięcia składu manewrowego na tor wyciągowy i, po zmianie kierunku jazdy lokomotywy z wagonami, odstawienie jej na dany tor (rys. 1).
  • 10. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 9 Rys. 1. Manewry wykonywane sposobem odstawczym: 1 – wyciąganie składu, 2 – odstawianie, 3 – powtórne wyciąganie, 4 – powtórne odstawianie [2, s. 173] Podczas wykonywania manewrów tabor wykonuje kursy i półkursy manewrowe. Kursem manewrowym nazywa się ruch pojazdu trakcyjnego jadącego z wagonami lub bez wagonów (luzem) z jednego toru na drugi, ze zmianą kierunku ruchu (rys. 2). Ze względu na efekt pracy kursu manewrowego moŜna wyróŜnić: – kurs jałowy - ruch pojazdu trakcyjnego jadącego bez wagonów z jednego toru na drugi ze zmianą kierunku ruchu, – kurs uŜyteczny - ruch pojazdu trakcyjnego jadącego z wagonami z jednego toru na drugi ze zmianą kierunku ruchu. W przypadku wykonywania manewrów sposobem odstawczym kurs manewrowy składa się z dwóch czynności: wyciągania i odstawiania, które nazywa się półkursami. Czas wykonania kursu i półkursu zaleŜy od wielu czynników, takich jak np. typ lokomotywy manewrowej, rodzaj hamulców, prędkości manewrów, profilu i długości torów, sprawności pracy. Manewry wykonywane sposobem odrzucania (rzutów) polegają na rozpędzeniu pojazdu trakcyjnego z wagonami i nadaniu odrzucanej grupie wagonów prędkości początkowej w celu pokonania oporów ruchu napotykanych przez toczące wagony. Odrzucana grupa wagonów nie jest sprzęgnięta z lokomotywą popychającą. Po uzyskaniu odpowiedniej prędkości i zahamowaniu lokomotywy odprzęg odrywa się i toczy na tor, na który jest ułoŜona droga przebiegu manewrowego. Odprzęg zatrzymuje się na torze przeznaczenia wskutek oporów ruchu, działania płozów hamulcowych bądź ręcznie obsługiwanych hamulców w wagonach toczącego się odprzęgu. WyróŜnia się odrzucanie pojedyncze oraz seryjne odprzęgów.
  • 11. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 10 Rys. 2. Kurs manewrowy: A – półkurs (wyciąganie), B – półkurs (odstawianie), A+B – kurs uŜyteczny, C+D – kurs jałowy [2, s. 174] Przy odrzucaniu pojedynczym (zwykłym) w kaŜdym rzucie na tor przeznaczenia jest odrzucany tylko jeden odprzęg. Następnie lokomotywa z wagonami cofa się na torze wyciągowym i po odczepieniu kolejnego odprzęgu rozpoczyna drugi rzut (rys. 3). Odrzucanie pojedyncze podobne jest więc do manewrowania wykonywanego sposobem odstawczym. Jednak przy metodzie rzutów zwykłych odstawianie odprzęgów na tory docelowe odbywa się bez wprowadzania na te tory manewrującego pojazdu trakcyjnego, czyli składa się tylko z półkursów wyciągania i odrzucania, co znacznie skraca czas wykonywania manewrów w porównaniu ze sposobem odstawczym.
  • 12. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 11 Rys. 3. Manewry wykonywane sposobem odrzucenia pojedynczego: 1 – wyciąganie składu, 2 – odrzut, 3 – powtórne wyciąganie, 4 – powtórny odrzut [2, s. 175] Przy odrzucaniu seryjnym pojazd trakcyjny wyciąga na tor wyciągowy skład manewrowy tak daleko, aby przy ruchu w stronę torów przeznaczenia odprzęgów moŜna było wykonać serię rzutów bez zmiany kierunku jazdy lokomotywy. W celu wykonania rzutu pierwszego odprzęgu, lokomotywa zaczyna go pchać ruchem przyspieszonym przy czym przed rozpoczęciem jazdy odczepiany jest pierwszy odprzęg. Po osiągnięciu, odpowiedniej prędkości lokomotywa zwalnia jazdę (lecz nie zatrzymuje się), a odprzęg odrywa się i jedzie na przeznaczony mu tor. Następnie odczepiany jest drugi odprzęg, lokomotywa przyspiesza jazdę i cykl się powtarza (rys. 4).
  • 13. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 12 Rys. 4. Manewry wykonywane sposobem odrzucenia seryjnego: 1 – wyciąganie składu, 2 – odrzut pierwszego odprzęgu, 3 – odrzut drugiego odprzęgu [2, s. 176] Rys. 5. Profil podłuŜny torów na stacji z górką rozrządową pochylniową [2, s. 177] Rys. 6. Profil podłuŜny torów na stacji ze zwykłą górka rozrządową [2, s. 178]
  • 14. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 13 Podstawową zaletą odrzucania seryjnego w porównaniu do odrzucania pojedynczego jest to, Ŝe pojazd trakcyjny po kaŜdym rzucie nie odbywa przebiegu wstecznego na torze wyciągowym (eliminacja półkursu ponownego wyciągania), dzięki czemu rozrządzanie odbywa się znacznie szybciej. Odrzucanie seryjne jest najbardziej efektywne spośród wszystkich sposobów wykonywania manewrów siłą poziomą, jednak względy bezpieczeństwa lub istniejący układ torowy uniemoŜliwiają stosowanie tego sposobu na wielu stacjach. Ponadto ze względu na określony rodzaj taboru lub ładunku stosowanie odrzutu jest często zabronione przepisami kolejowymi. Źródłem siły działającej pionowo jest siła cięŜkości (grawitacji). Manewry wykorzystujące działanie siły pionowej są wykonywane na stacjach mających, tzw. górki rozrządowe pochylniowe (pochylnie) oraz na stacjach wyposaŜonych w zwykłe górki lub półgórki rozrządowe. Rys. 7. Górka rozrządowa Górki rozrządowe pochylniowe są budowane w celu umoŜliwienia przeprowadzenia całego procesu rozrządzania i zestawiania składów pociągowych z wykorzystaniem siły cięŜkości, czyli bez udziału lokomotywy manewrowej. Grupy torów przyjazdowych i kierunkowych od strony górki są połoŜone na spadku, którego kąt nachylenia jest róŜny. Największym spadkiem (od 20 do 30‰) charakteryzują się tory łączące grupę przyjazdową z grupą kierunkową, w celu nadania poszczególnym odprzęgom wystarczającej energii kinetycznej do pokonania oporów ruchu przy przemieszczaniu się do miejsca docelowego na torze relacyjnym grupy kierunkowej (rys. 5) W przypadku górki pochylniowej po wjechaniu pociągu na grupę przyjazdową, przed odłączeniem lokomotywy pociągowej skład pociągu zahamowany jest hamulcami torowymi początkowymi (HP) umieszczonymi w kaŜdym torze grupy przyjazdowej. Po przygotowaniu składu do rozrządzania kolejne odprzęgi wypuszczane są poprzez zmniejszenie nacisku hamulców torowych HP na koła wagonów. Po wypuszczeniu jednego odprzęgu hamulec zatrzymuje resztę składu i kolejny odprzęg wypuszczany jest po ułoŜeniu dla niego drogi przebiegu. Eliminacja lokomotyw
  • 15. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 14 manewrowych przy rozrządzaniu na górkach pochylniowych zmniejsza koszty pracy manewrowej. Na większości stacji rozrządowych i manewrowych manewry metodą grawitacyjną wykonuje się z wykorzystaniem zwykłej górki rozrządowej. Jest to usypany wał ziemny o bokach o róŜnym kącie nachylenia, z ułoŜonymi na nich jednym lub dwoma torami. Od strony torów grupy przyjazdowej lub toru wyciągowego pochylenie jest łagodniejsze i wynosi od l5 do 20 ‰. Na grzbiecie górki tor ułoŜony jest w poziomie, a największy spadek jest bezpośrednio za grzbietem w kierunku torów kierunkowych (40–60%). Następnie zmniejsza się on aŜ do poziomu na torach grupy kierunkowej (rys. 6). Obszar, w którym poprzez zespół rozjazdów następuje połączenie torów górki rozrządowej z torami kierunkowymi, określa się jako strefa podziałowa górki rozrządowej. Rozrządzanie składu manewrowego metodą grawitacyjną z wykorzystaniem zwykłej górki rozrządowej obejmuje kilka czynności. Odpowiednio przygotowany do rozrządzania skład manewrowy jest pchany przez lokomotywę manewrową na grzbiet górki rozrządowej bezpośrednio z toru grupy przyjazdowej lub z toru wyciągowego. Przed grzbietem górki rozrządowej manewrowy odłącza od składu kolejne odprzęgi, zgodnie z przygotowaną wcześniej kartą rozrządową. Odłączanie odprzęgów odbywa się podczas ruchu składu, poprzez zrzucanie przez manewrowego sprzęgu wagonowego z haku wagonów kolejnych odprzęgów przy uŜyciu tzw. drąŜka rozrządowego (manewrowego). Pchanie wagonów odbywać moŜe się z umiarkowaną prędkością do 5 km/h lub z ograniczoną prędkością do 3 km/h. Staczający się odprzęg zwiększa swoją prędkość za grzbietem górki, a na przeznaczonym torze relacyjnym grupy kierunkowej jest zatrzymywany przez płozy hamulcowe wykładane przez manewrowych na szynach tego toru lub przez hamulce torowe. Odmianą górki rozrządowej jest tzw. półgórka, określana równieŜ jako mała górka rozrządowa. Jest to tor wyciągowy o nachyleniu do 2% w kierunku do grupy torów kierunkowych. Pozwala to na prowadzenie rozrządu metodą grawitacyjną. Skład manewrowy wpychany jest na tor wyciągowy, gdzie po zahamowaniu go ręcznymi hamulcami wagonowymi, lokomotywa odjeŜdŜa od składu. Rozrząd prowadzony jest poprzez wypuszczanie z toru wyciągowego kolejnych odprzęgów, które przemieszczają się na określone tory relacyjne grupy kierunkowej, gdzie są zatrzymywane płozami hamulcowymi. Istotnymi problemami podczas wykonywania manewrów sposobem grawitacyjnym są występujące róŜne opory ruchu staczanych wagonów oraz trudności precyzyjnego przemieszczania odprzęgu na właściwe miejsce na torach relacyjnych grupy kierunkowej. Opory ruchu staczanych wagonów są związane z tym, Ŝe róŜne wagony (czyli równieŜ i odprzęgi) mają róŜne właściwości jezdne, co wpływa na prędkość i czas staczania. Właściwości jezdne wagonów określają wartości oporów jednostkowych ruchu wagonów, które w związku z tym moŜna podzielić na: — wagony lekkobieŜne – do których zalicza się wagony kryte z ładunkami masowymi oraz cięŜkie, ładowne węglarki i platformy 4-osiowe, — wagony średniobieŜne – do których naleŜą ładowne wagony kryte, platformy 2-osiowe, wagony chłodnie oraz cysterny, a takŜe odprzęgi złoŜone z wagonów ładownych i próŜnych, — wagony cięŜkobieŜne – naleŜą do nich próŜne wagony kryte oraz próŜne platformy i wagony chłodnie. Odprzęg lekkobieŜny o tej samej prędkości początkowej na grzbiecie górki rozrządowej co cięŜkobieŜny, szybciej i z większą prędkością stoczy się na dany tor relacyjny grupy kierunkowej. Stąd istnieje niebezpieczeństwo, Ŝe wypuszczając odprzęg lekkobieŜny bezpośrednio za cięŜkobieŜnym, moŜe dojść do ich zderzenia, co spowodować moŜe nawet
  • 16. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 15 wykolejenie taboru. Konieczne jest w związku z tym regulowanie prędkości napychania składu na górkę oraz prędkości staczania się odprzęgów w trakcie rozrządzania. Do innych czynników, które naleŜy uwzględniać regulując prędkość staczanych odprzęgów, moŜna zaliczyć między innymi: — kształt wagonu (oddziaływanie wiatru bocznego i przeciwnego), — czas postoju na torach grupy przyjazdowej (krzepnięcie smaru i niedostateczne smarowanie osi), — temperaturę otoczenia (krzepnięcie smaru); wpływy atmosferyczne (deszcz, śnieg, lód). Do zmniejszania prędkości odprzęgów są stosowane hamulce torowe pośrednie (HPs) i docelowe (HD) (rys. 5) oraz wyrzutnie płozowe. Wyrzutnia płozowa (rys. 8) jest to urządzenie słuŜące do zbierania płozów hamujących wagony, które wykładane są w celu zmniejszenia prędkości wagonów. Po wyhamowaniu wagonu płóz wpada do wyrzutni dzięki odpowiedniemu wycięciu w szynie. Wartość prędkości, jaką wagon uzyska po wyhamowaniu zaleŜy od odległości ułoŜenia płozy na szynie od wyrzutni. Ostateczne zatrzymanie staczanych odprzęgów następuje poprzez wykładanie płozów hamulcowych na szynach torów kierunkowych (rys. 9) Rys. 8. Zmniejszenie prędkości wagonu na wyrzutni płozowej: 1 – kierunek ruch wagonu, 2 – płóz hamulcowy, 3 – kierownica (odbiornika), 4 – szyna skrzydłowa wyrzutnikowa, 5 – skrzynia płozowa (chwytnika), 6 – szyny jezdne [2, s. 179] Rys. 9. Hamowanie wagonu płozem: 1 – płóz hamulcowy, 2 – kierunek ruchu wagonu [2, s. 179] Problem precyzyjnego przemieszczania odprzęgów na właściwe miejsce na torach relacyjnych dodatkowo komplikuje fakt, Ŝe róŜny jest stopień zapełnienia poszczególnych torów kierunkowych, na które zdąŜają kolejne odprzęgi, w związku z czym mają one róŜne odległości do pokonania. Odprzęg powinien dojechać do stojącego taboru z prędkością nie większą niŜ 3 km/h. Hamowanie toczącego się, taboru z wykorzystaniem płozów hamulcowych lub sterowanych ręcznie hamulców torowych nie jest zbyt precyzyjne. Odprzęgi albo zatrzymują się w zbyt duŜej odległości od stojących juŜ na torze relacyjnym wagonów, albo uderzają w nie ze zbyt duŜą siłą, co moŜe spowodować uszkodzenie ładunku i taboru. Powoduje to ponadto mniej efektywne wykorzystanie długości torów relacyjnych oraz zmusza do przerywania rozrządu w celu dopychania lokomotywą manewrową wagonów na poszczególnych torach relacyjnych grupy kierunkowej. Z tego względu na duŜych stacjach rozrządowych stosuje się obecnie automatyczną regulację prędkości. Przykładem jest stacja rozrządowa Warszawa Praga, gdzie zastosowano przy rozrządzie system tzw. „strzału do celu”.
  • 17. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 16 Hamulce torowe mają wbudowane radary, które zbierają do systemu dane o prędkości odprzęgu oraz dokonywany jest jednocześnie pomiar wolnej długości toru kierunkowego i na podstawie tych danych dobierana jest siła hamowania odprzęgu. Zadaniem hamulca docelowego umieszczonego przy kaŜdym torze relacyjnym na grupie torów kierunkowych jest takie dobranie siły hamowania, aby odprzęg dojechał z minimalną prędkością i zetknął się delikatnie ze zderzakami stojące juŜ taboru. Istnieje wiele rozwiązań w zakresie urządzeń do regulowania prędkości przemieszczania odprzęgów stosowanych w róŜnych zarządach kolejowych. oprócz wielu rodzajów i typów hamulców torowych stosowane są równieŜ specjalne urządzenia przemieszczające i dopychające wagony na torach kierunkowych. Automatyzacja czynności związanych z rozrządzaniem wagonów metodą grawitacyjną obejmuje procesy: — regulowanie prędkości napychania składów manewrowych na grzbiet górki rządowej, — nastawianie dróg przebiegu dla odprzęgów w strefie podziałowej torów kierunkowych, — regulowanie odstępów między odprzęgami w strefie podziałowej torów kierunkowych, — regulowanie prędkości odprzęgów na torach kierunkowych. Organizacja pracy manewrowej na stacji W celu sprawnego i bezpiecznego prowadzenia pracy manewrowej stacja podzielona jest na rejony i okręgi manewrowe. Rejonem manewrowym jest wydzielona część stacji stanowiąca samodzielny zespół torów i urządzeń do wykonywania pracy manewrowej przy uŜyciu jednego pojazdu trakcyjnego. Podział stacji na rejony manewrowe uwarunkowany jest rodzajem czynności wykonywanych na poszczególnych jej układach torowych oraz zapewnieniem bezpieczeństwa wykonywanej pracy manewrowej. Manewry są wykonywane przez zespół pracowników, zwany druŜyną manewrową, która składa się z ustawiacza (przełoŜonego druŜyn) i z co najmniej jednego manewrowego. Do regulowania pracy kilku lokomotyw i druŜyn manewrowych na stacji i do bezpośredniego nadzoru nad ich pracą moŜe być wyznaczony starszy ustawiacz lub dyŜurny ruchu manewrowy. Na stacjach nie mających druŜyny i lokomotywy manewrowej niezbędne manewry wykonuje druŜyna konduktorska pociągu towarowego obsługującego tę stację. Dla kaŜdej stacji jest opracowany regulamin pracy manewrowej, stanowiący część regulaminu technicznego stacji, zawierający opis dozwolonych sposobów manewrowania oraz szczegółowych postanowień dotyczących prowadzenia manewrów stacji. 4.1.2. Pytania sprawdzające Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń. 1. Co to są manewry? 2. Co to jest skład manewrowy? 3. Jak w praktyce określa się „jazdą manewrową”? 4. Co to jest odprzęg? 5. Czym róŜnią się manewry stacyjne od pociągowych? 6. Jaki jest podział stacji manewrowych pod względem organizacyjnym? 7. Jaki jest podział rejonu manewrowego? 8. Czym róŜni się rejon rozrządzenia od rejonu zestawienia? 9. Co to jest kurs manewrowy? 10. Czym róŜni się kurs manewrowy jałowy od kursu uŜytecznego? 11. Jakich czynności składa się odstawczy kurs manewrowy? 12. Co to jest górka rozrządowa? 13. Jakie są rodzaje wagonów ze względu na wielkość oporów jednostkowych ruchu wagonów?
  • 18. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 17 4.1.3. Ćwiczenia Ćwiczenie 1 Podaj w tabelce cechy charakterystyczne dla manewrów wykonywanych taborem kolejowym w zaleŜności od sposobu ich wykonywania, np.: grawitacyjne, odrzutowe, odstawcze, pojazdem trakcyjnym i pojazdem drogowym. manewry wykonywane sposobem grawitacyjnym manewry wykonywane sposobem odrzutu manewry wykonywane sposobem odstawczym manewry wykonywane sposobem pojazdem trakcyjnym manewry wykonywane sposobem pojazdem drogowym Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: 1) określić cechy charakteryzujące manewrów wykonywanych sposobem, np.: grawitacyjnym, odrzutu, odstawczym, pojazdem trakcyjnym, pojazdem drogowym, 2) skorzystać z instrukcji kolejowej Ir – 9, 3) wpisać w tabelce porównane cechy manewrów wykonywanych taborem kolejowym w zaleŜności od sposobu ich wykonywania. WyposaŜenie stanowiska pracy: − instrukcja kolejowa Ir-9. Ćwiczenie 2 Opisz, co się stanie w sytuacji, gdy zostanie wypuszczony odprzeg lekkobieŜny bezpośrednio za cięŜkobieŜnym. Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: 1) wyjaśnić przypadek, co moŜe się stać, gdy zostanie wypuszczony odprzeg lekkobieŜny bezpośrednio za cięŜkobieŜnym, 2) skorzystać z instrukcji kolejowej Ir – 9, 3) omówić sytuacje wpuszczenia odprzęgu lekkobieŜnego bezpośrednio za cięŜkobieŜnym. WyposaŜenie stanowiska pracy: − instrukcja kolejowa Ir-9.
  • 19. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 18 Ćwiczenie 3 Wypisz, jakie elementy naleŜy uwzględnić dobierając prędkość dla staczanych odprzęgów. Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: 1) określić, regulowanie prędkości napychania składu na górkę oraz prędkości staczania się odprzęgów w trakcie rozrządzania, 2) skorzystać z instrukcji kolejowej Ir – 9, 3) rozpoznać prędkość dla staczanych odprzęgów. WyposaŜenie stanowiska pracy: - instrukcja kolejowa Ir-9. 4.1.4. Sprawdzian postępów Czy potrafisz: Tak Nie 1) scharakteryzować pojęcia: manewry, skład manewrowy? 2) scharakteryzować kurs manewrowy? 3) określić cele pracy manewrowej? 4) rozróŜnić wagony za względu na wartość oporów?
  • 20. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 19 4.2. Zestawianie pociągów 4.2.1. Materiał nauczania Ogólne zasady zestawiania pociągów Składem pociągu jest razem zestawiony tabor, bez czynnego pojazdu trakcyjnego przygotowany do pociągu lub znajdujący się w pociągu. Skład pociągu powinien odpowiadać następującym warunkom: — w składzie powinny znajdować się tylko taki tabor, który odpowiada warunkom przewozu tym pociągiem, — długość składu i jego masa nie mogą być większe niŜ ustalone dla danego pociągu kursującego na określonej linii kolejowej - odstępstwa dozwolone są za zgodą Centrum Kierowania Przewozami PKP PLK S.A., — tabor powinien być zdatny do ruchu – tabor uszkodzony moŜe być włączany do pociągów jeŜeli rodzaj uszkodzeń, według oznaczenia rewidenta taboru nie zagraŜa bezpieczeństwu ruchu, — skład pociągu powinien być zestawiony zgodnie z planem zestawienia, — rozmieszczenie wagonów z czynnymi hamulcami zespolonymi w składzie pociągu towarowego powinno być równomierne w stosunku do masy pociągu, przy czym: — w jednej grupie nie moŜe być więcej niŜ 4 wagony 2-osiowe lub 2 wagony 4- (i więcej osiowe) mające tylko przewód główny lub hamulec wyłączony z działania, — w pociągu kursującym na odcinku o większym pochyleniu (pochylenie miarodajne większe od 15‰ na długości co najmniej 1000 m lub większe od 10‰ na długości większej niŜ 5 km), w jednej grupie nie moŜe być więcej niŜ 2 wagony 2-osiowe lub 1 wagon 4 i więcej osiowy, mające tylko główny przewód powietrzny lub hamulec wyłączony z działania, a dwa ostatnie wagony muszą posiadać sprawnie działający hamulec zespolony, — dwa ostatnie wagony – a przy zmianie kierunku jazdy – równieŜ dwa pierwsze, muszą mieć czynny hamulec zespolony, — ostatni wagon powinien posiadać wsporniki do zakładania sygnału końca pociągu, — tabor powinien być przepisowo sprzęgnięty, — wagony w stanie próŜnym powinny być czyste z wyjątkiem wagonów kierowanych do mycia lub dezynfekcji - wagony powinny być pozamykane i odpowiednio okartkowane, — drzwi wagonów powinny być zamknięte i zabezpieczone przed otwarciem – drzwi wagonów krytych w stanie próŜnym wewnątrz mokrych, mogą być uchylone, lecz powinny być unieruchomione hakiem zarzutowym, — kłonice wagonowe powinny być zabezpieczone przed wypadnięciem – kłonice stalowe posiadające łańcuchy powinny być powiązane łańcuchami, — ładunek na wagonach niekrytych powinien być przepisowo załadowany, równomiernie rozmieszczony i umocowany zgodnie z wymogami, — wagony bez ław pokrętnych załadowane długimi szynami lub prętami stalowymi na dwóch lub więcej wagonach, naleŜy włączać o ile jest to moŜliwe na koniec pociągu towarowego o prędkości do 65 km/h, — wagony z ławami pokrętnymi połączone samym ładunkiem lub rozworą albo wagonem pośrednim naleŜy włączać na koniec pociągu o prędkości do 65 km/h, przy czym: — za tymi wagonami moŜe znajdować się wagon końcowy z czynnym hamulcem, — odległość sąsiednich osi wagonów połączonych samym ładunkiem lub rozworą nie moŜe być większa niŜ 17 m,
  • 21. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 20 — grupa większa niŜ trzy ładowne pary wagonów z ławami pokrętnymi powinna posiadać wymaganą dla niej masę hamującą – w razie braku tej masy naleŜy włączyć do grupy potrzebną liczbę wagonów ładownych z czynnym hamulcem, — ilość włączonych wagonów nie moŜe przekraczać: Na pochyleniuDo pociągu do 10‰ ponad 10‰ towarowego 8 par 4 par mieszanego 3 par 2 par — jeŜeli w pociągu znajduje się mniejsza liczba par wagonów z ławami pokrętnymi niŜ wskazano wyŜej, to na końcu pociągu mogą znajdować się inne wagony w ilości osi nie większej niŜ ilość osi par wagonów z ławami pokrętnymi brakująca do wyŜej określonej normy maksymalnej, — wagony spalinowe w stanie nieczynnym bez wagonów doczepnych lub z wagonami doczepnymi mogą być doprzęgane tylko do końca pociągu; na popychanie takich pociągów potrzebna jest zgoda zakładu linii kolejowych, który podejmie decyzję, po ustaleniu moŜliwości popychania ze względu na rodzaj budowy wymienionego taboru, — warunki przewozu towarów niebezpiecznych, ich podział oraz oznaczanie wagonów specjalnymi nalepkami, określają: „Wytyczne postępowania przy przewozie koleją towarów niebezpiecznych”, „Regulamin dla międzynarodowego przewozu kolejami towarów niebezpiecznych” RID oraz Załącznik nr 2 do Umowy SMGS – „Przepisy o przewozie towarów niebezpiecznych”, Nalepki ostrzegawcze na wagonach Stałe oznaczenia i napisy ostrzegawcze na wagonach wymagających zachowania szczególnej ostroŜności przy wykonywaniu manewrów: − Znak ostrzegawczy – zabroniony przejazd przez górkę rozrządową o promieniu krzywizny (w płaszczyźnie pionowej) mniejszym, niŜ podany pod znakiem: Znak koloru białego, umieszczony na ostojnicy z lewej strony wagonu. − Znak ostrzegawczy - dopuszcza się przetaczanie przez górkę rozrządową tylko przy zachowaniu szczególnych środków ostroŜności: Znak dotyczy wagonów na wózkach z rozstawem osi wewnętrznych ponad 14 m. Znak koloru białego, umieszczony na ostojnicy z lewej strony wagonu. Napis informujący o konieczności ostroŜnego przetaczania Napis koloru białego, na jasnym tle – czarny. Umieszczony na ścianie bocznej z lewej strony wagonu, a w przypadku braku miejsca - z prawej strony wagonu. Na wagonach–cysternach napis umieszczony na dennicach.
  • 22. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 21 − Znak umieszczony na wagonach do przewozu blach w zwojach, nakazujący zabezpieczenie zwojów przed przesunięciem bocznym Znak koloru białego umieszczony na ścianie bocznej. − Znak umieszczony na wagonach do przewozu blachy w zwojach, zakazujący jazdy z otwartymi i nie zaryglowanymi przesuwnymi ścianami i dachem (przesuwne segmenty pudła): Poza tym na wagonie obok znaku naleŜy umieścić napis: "Podczas jazdy dach i ściany powinny być zamknięte i zaryglowane". Znak umieszczony na ścianie wagonu. Przejazd przez hamulce torowe oraz inne urządzenia hamujące lub rozrządowe w trakcie ich działania jest zabroniony Zakaz najeŜdŜania Znaczenie znaku: − podjąć specjalne środki ostroŜności przy rozłączaniu i rozrządzaniu pociągu oraz w celu ochrony wagonu, wagon nie moŜe najeŜdŜać na inne wagony i musi być chroniony przed najeŜdŜaniem przez inne pojazdy. Zakaz staczania i odrzutu Znaczenie znaku: − zakaz odrzutu i rozrządu na górkach, − wagon musi być przemieszczany przez lokomotywę manewrową, wagon nie moŜe najeŜdŜać na inne wagony i musi być chroniony przed najeŜdŜaniem przez inne pojazdy − Znaki na wagonach z przewodem elektrycznego ogrzewania informujące o przeznaczeniu przewodu w zaleŜności od wielkości napięcia (1000, 1500 lub 3000 volt) oraz rodzaju prądu stosowanego na liniach zelektryfikowanych. Sprzęgu śrubowego między wagonami nie wolno rozłączać przed rozczepieniem przez rewidenta wagonów przewodów ogrzewania elektrycznego i ostrzega przed niebezpieczeństwem poraŜenia prądem elektrycznym:
  • 23. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 22 Znaki umieszcza się na dolnej części słupków naroŜnych po stronie bocznej i czołowej, a na wagonach nie mających słupków naroŜnych – na tablicy blaszanej. − Znak ostrzegawczy przed poraŜeniem prądem na wagonach, przy których najwyŜszy stopień lub szczebel drabinki znajduje się na wysokości większej, niŜ 2 m nad górną powierzchnią główki szyny: a) kolor znaku Ŝółty – na ciemnym tle lub czerwony na jasnym tle dla taboru istniejącego, strzałka skierowana w dół, umieszczana na wagonach bezpośrednio w pobliŜu stopni lub drabinek na takiej wysokości, aby mogła być zauwaŜona przed zbliŜeniem się pracownika do strefy niebezpiecznej, b) kolor znaku Ŝółty odblaskowy, strzałka oraz obwódka koloru czarnego dla taboru nowego oraz naprawianego, wielkość znaku dostosowana do miejsca, w którym jest on umieszczony. − Znak ostrzegawczy na zbiornikach przeznaczonych do przewozu gazów skroplonych. Znak w kształcie pasa o kolorze pomarańczowym szerokości 30 cm naniesiony wokół zbiornika na wysokości jego osi poziomej. Wagonów tak oznaczonych nie wolno odrzucać, ani staczać z górki rozrządowej oraz nie wolno staczać i odrzucać taboru na wagony oznaczone takim znakiem. Tablica ostrzegawcza, pomarańczowa odblaskowa umieszczona na pojazdach przewoŜących substancje niebezpieczne, zawiera dwa numery rozpoznawcze przewoŜonej substancji tj.: − numer rozpoznawczy niebezpieczeństwa – dwie lub trzy cyfry (w liczniku), − numer rozpoznawczy materiału – cztery cyfry (w mianowniku). Tablica z umieszczonymi na niej numerami rozpoznawczymi stosowana jest przy przewozach materiałów niebezpiecznych w cysternach lub luzem. Przy przewozach w tzw. sztukach przesyłki stosowane są tablice pomarańczowe bez numerów rozpoznawczych. Wymiar standardowy tablicy to 40x30 cm W przypadku wagonu cysterny z dzielonym zbiornikiem, znak umieszczany jest dla kaŜdego zbiornika na oddzielnej tabliczce. Znak oznacza, Ŝe przesyłka w wagonie stanowi
  • 24. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 23 zagroŜenie określone kodem licznika, jakie moŜe stwarzać dany materiał. Poszczególne cyfry oznaczają: 2 – emisja gazu w wyniku ciśnienia lub reakcji chemicznej, 3 – zapalność materiałów ciekłych i gazów, 4 – zapalność materiałów stałych, 5 – działanie utleniające (podtrzymujące palenie), 6 – właściwości trujące (toksyczność), 7 – właściwości promieniotwórcze, 8 – działanie Ŝrące, 9 – niebezpieczeństwo samorzutnej gwałtownej reakcji. Podwojenie cyfr wskazuje na nasilenie odpowiedniego zagroŜenia. JeŜeli zagroŜenie od materiału moŜe być wystarczająco określone jedną cyfrą, wówczas po tej cyfrze stawia się zero. Cyfry w mianowniku określają nr klasyfikacji handlowej materiału i nie mają znaczenia dla określania stopnia zagroŜenia. Ograniczenia podczas manewrów wynikają z treści nalepek ostrzegawczych umieszczonych na wagonie. Na wagonach i wagonach-cysternach, na kontenerach-cysternach i na prywatnych małych kontenerach załadowanych na wagony mogą być stosowane trwale naniesione znaki niebezpieczeństwa. Wzory nalepek ostrzegawczych − materiały trujące – w wagonach i magazynach przechowywać z dala od środków spoŜywczych i artykułów Ŝywnościowych. Dopuszcza się wpisanie numeru klasy w/g RID. W przypadku uszkodzenia lub uwolnienia się materiału powiadomić kompetentne władze. Dopuszcza się wpisanie numeru klasy w/g RID Materiał promieniotwórczy w sztukach przesyłek kategorii I – BIAŁEJ. Przy uszkodzeniu sztuki przesyłki niebezpieczeństwo dla zdrowia w razie wprowadzenia do organizmu, wdychania lub zetknięcia się z uwolnionym materiałem. − materiał promieniotwórczy w sztukach przesyłek Kategorii II - śÓŁTEJ; trzymać zdala od sztuk przesyłek z napisem „FOTO": Przy uszkodzeniu sztuki przesyłki niebezpieczeństwo dla zdrowia Kategorii III - śÓŁTEJ; trzymać zdala od sztuk przesyłek z napisem "FOTO" Przy uszkodzeniu sztuki przesyłki niebezpieczeństwo dla zdrowia Materiał promieniotwórczy. Przy uszkodzeniu sztuki przesyłki niebezpieczeństwo dla zdrowia w razie wprowadzenia dla organizmu, wdychania lub
  • 25. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 24 w razie wprowadzenia do organizmu, wdychania lub zetknięcia się z uwolnionym materiałem, jak równieŜ niebezpieczeństwo promieniowania na odległość. w razie wprowadzenia do organizmu, wdychania lub zetknięcia się z uwolnionym materiałem, jak równieŜ niebezpieczeństwo promieniowania na odległość. zetknięcia się z uwolnionym materiałem, jak równieŜ niebezpieczeństwo promieniowania na odległość. W dolnej połowie nalepki zamiast wyrazu „RADIOACTIVE" moŜe być wpisany numer identyfikacyjny materiału. Materiały Ŝrące RóŜne materiały niebezpieczne. Góra - nalepka powinna być umieszczona ostrzami strzał skierowanymi ku gór Towar łatwotłukący się, kruchy. Wagon wymaga ostroŜnego manewrowania: OstroŜnie przetaczać. Zakaz staczania i odrzutu wagonu Zakaz staczania i odrzutu wagonu. Rozrząd tylko metodą odstawczą, nic pozwalać najeŜdŜać, chronić przed najeŜdŜaniem innych pojazdów. Materiały przewoŜone w stanie podgrzanym Nalepka dla przesyłek nadzwyczajnych o przekroczonej skrajni, nalepka koloru niebieskiego. Na przedłuŜeniu nalepki wpisane są dane dotyczące przesyłki nadzwyczajnej oraz numery uzgodnień na przewóz w kolejności biegu przesyłki cechy kolei. Przy przewozie przesyłki nadzwyczajnej w komunikacji międzynarodowej, nalepka wypełniana jest w języku kolei nadania. Wagonów oznaczonych taką nalepką nie wolno odrzucać i staczać oraz na tak oznaczony wagon nie wolno odrzucać i staczać innych pojazdów. śywe zwierzęta Towar łatwopsujący się Przewóz do portów morskich Nalepka ma charakter informacyjny. Baczność! Dozorca w wagonie!
  • 26. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 25 4.2.2. Pytania sprawdzające Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń. 1. Czym jest skład pociągu? 2. Jakim warunkom powinien odpowiadać skład pociągu? 3. Jakie przepisy reguluję przewóz ładunków niebezpiecznych? 4. Jakie znasz znaki ostrzegawcze umieszczone na wagonach? 5. Jak wygląda znak ostrzegawczy na zbiornikach przeznaczonych do przewozu gazów skroplonych? 6. Jak oznaczony jest wagon cysterna do przewozu materiałów niebezpiecznych? 7. Jakie cyfry oznaczają poszczególne zagroŜenia? 4.2.3. Ćwiczenia Ćwiczenie 1 Opisz pod znakami ostrzegawczymi, rodzaj zagroŜenia oraz na podstawie regulaminu RID numer podklasy.
  • 27. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 26 Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: 1) zapoznać się z materiałem nauczania dotyczącym przewozu ładunków niebezpiecznych, 2) skorzystać z regulaminu RID, 3) wpisać pod znakami zagroŜenie i numer podklasy. WyposaŜenie stanowiska pracy: − regulamin RID. Ćwiczenie 2 Omów budowę tablicy ostrzegawczej umieszczanej na wagonach i scharakteryzuj szczegółowo informacje na niej zawarte. Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: 1) zapoznać się z budową tablicy ostrzegawczej i sporządzić opis jej wyglądu oraz parametrów jakie ją charakteryzują, 2) omówić informacje jakie zawarte są na tablicy ostrzegawczej i podać przykłady oznaczeń ładunków niebezpiecznych. WyposaŜenie stanowiska pracy: – komputer z dostępem do Internetu. 4.2.4. Sprawdzian postępów Czy potrafisz: Tak Nie 1) scharakteryzować skład pociągu? 2) wymienić przepisy regulujące przewóz ładunków niebezpiecznych? 3) określić warunki jakie powinien spełnić skład pociągu? 4) rozróŜnić nalepki ostrzegawcze na wagonach?
  • 28. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 27 4.3. Karta rozrządowa 4.3.1. Materiał nauczania Karta rozrządowa stanowi plan rozrządzania i moŜe być stosowana takŜe przy rozrządzaniu płaskim. Sporządzenie karty rozrządowej powinno nastąpić dopiero po dokonaniu oględzin technicznych i handlowych składu pociągu. Karta rozrządowa słuŜy do powiadamiania pracowników zatrudnionych przy rozrządzaniu o wielkości i kolejności odprzęgów kierowanych na poszczególne tory kierunkowe. Ponadto w karcie, poprzez umieszczenie obok odprzęgu właściwego oznacznika naleŜy wskazać szczególne warunku rozrządzania. W nagłówku karty rozrządowej naleŜy wskazać datę, numer pociągu, z którego pochodzi rozrządzany tabor, ilość wagonów, tor z którego dokonuje się rozrządzania oraz rozpoczęcie i zakończenie rozrządzania. Przed powieleniem i doręczeniem karty rozrządowej pracownikom zatrudnionym przy rozrządzaniu, kierujący pracą górki rozrządowej powinien dokonać sprawdzenia wstępnej karty rozrządowej i wprowadzić ewentualne zmiany, które nie były znane w chwili jej sporządzania. Na podstawie wstępnej karty rozrządowej kierownik manewrów wyznacza manewrowych do obsługi torów kierunkowych i hamulców ręcznych przy odprzęgach, które powinny być hamowane. Dokonane ustalenie wpisuje do wstępnej karty rozrządowej i przekazuje ją do powielania. Nadzorujący pracę w rejonie rozrządzania powinien wskazać kolejność sporządzania kart rozrządowych w zaleŜności od planu rozrządzania. Kartę rozrządową naleŜy sporządzać odpowiednio wcześniej, aby jej brak nie hamował pracy górki rozrządowej. Za terminowe sporządzenie karty rozrządowej odpowiedzialny jest nadzorujący pracę górki. Karta rozrządowa moŜe być sporządzona (przez kalkę, w odpowiedniej ilości egzemplarzy) odręcznie przez odpowiednie wypełnienie rubryk gotowych juŜ druków, lub teŜ pismem maszynowym albo w formie wydruku komputerowego na czystym arkuszu papieru z zachowaniem układu ustalonego dla kart rozrządowych. W kaŜdym przypadku karty rozrządowe muszą być wypełniane czytelnie, a treść ich nie moŜe nasuwać Ŝadnych wątpliwości. Przy wypełnianiu karty rozrządowej naleŜy stosować oznaczniki zawarte w tabeli nr 1. Tabela 1. Oznaczniki stosowane przy wypełnianiu karty rozrządowej [ 4 ] / jeden wagon ładowny // dwa wagony ładowne /// trzy wagony ładowne 4 cztery wagony ładowne 0 jeden wagon próŜny 00 dwa wagony próŜne 000 trzy wagony próŜne 04 cztery wagony próŜne /000 jeden wagon ładowny i trzy wagony próŜne X wagon czteroosiowy ładowny V wagon czteroosiowy próŜny h czynny ręczny hamulec wagonowy, który musi być obsadzony np. /h - jeden wagon ładowny z hamulcem, który musi być obsadzony,12h3 - dwanaście wagonów ładownych z 3 hamulcami, które muszą być obsadzone u wagon, który musi być hamowany przy uŜyciu dwóch płozów np.: //u - dwa wagony ładowne, które
  • 29. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 28 muszą być hamowane przy uŜyciu dwóch płozów z wagon, którego nie wolno staczać i odrzucać zp wagon ze znakiem zabraniającym przejazdu przez górkę rozrządową Wagon taki powinien być wyłączony ze składu przed grzbietem górki rozrządowej dł długi wagon na wózkach z rozstawem osi wewnętrznych większym niŜ 14,0 m, który moŜe przejeŜdŜać przez górki rozrządowe. Przed przetaczaniem takiego wagonu przez górkę rozrządową naleŜy wyłączyć automatyczne przestawianie zwrotnic i przejść na ręczne sterowanie Przy stosowaniu oznaczników obowiązuje zasada, Ŝe jeŜeli odprzęg nie przekracza 3 wagonów to ilość wagonów w odprzęgu oznacza się przez wpisanie odpowiedniej ilości oznaczników. Przy większej ilości wagonów w odprzęgu ilość wagonów wpisuje się cyfrą arabską z tym, Ŝe jeŜeli są to wagony próŜne, to przed cyfrą umieszcza się „0”, np.: 5 wagonów próŜnych – 05. Kartę rozrządową naleŜy wypełniać w następujący sposób: — w kolumnie 1 wpisuje się numer kolejny odprzęgu, — w kolumnie 2 wpisuje się ilość wagonów w odprzęgu, oraz inne niezbędne informacje według wyŜej podanych zasad stosowania oznaczników, — w kolumnie 3 wpisuje się cyfrę określającą masę brutto całego odprzęgu wyraŜoną w tonach, z zaokrągleniem do pełnej wielkości, — w kolumnie 4 wpisuje się numer toru, na który biegnie odprzęg, — w kolumnie 5 wpisuje się numer ewidencyjny manewrowego wyznaczonego do hamowania odprzęgu płozami. Dla umoŜliwienia wypełnienia tej rubryki naleŜy imiennie kaŜdemu manewrowemu zatrudnionemu przy hamowaniu odprzęgów przydzielić numer ewidencyjny. Kierownik manewrów przed rozpoczęciem dyŜuru wpisuje numery ewidencyjne oraz nazwiska zatrudnionych manewrowych do kontrolki. Wykaz wszystkich zatrudnionych na górce manewrowych oraz ich numery ewidencyjne, powinien być wywieszony w pomieszczeniu kierującego pracą. NaleŜy dąŜyć do stałości przydzielonych numerów ewidencyjnych. Przydział numerów ewidencyjnych manewrowi powinni przyjąć do wiadomości za pokwitowaniem. Na jednej stacji rozrządowej nie mogą się powtarzać numery ewidencyjne manewrowych. W kolumnie 6 wpisuje się numer odprzęgu, który musi być hamowany ręcznym hamulcem wagonowym. Numer odprzęgu naleŜy wpisać na wysokości numeru tego manewrowego, któremu przydzielono ten odprzęg do hamowania. Wpisanie numeru odprzęgu z prawej strony numeru ewidencyjnego manewrowego oznacza dla niego, Ŝe w odpowiednim czasie bez wezwania powinien udać się na grzbiet górki dla obsługi hamulca. Manewrowy przed opuszczeniem przydzielonych mu do obsługi torów powinien zabezpieczyć je do czasu powrotu przez wyłoŜenie płozów w odległości około 30 m od stojącego taboru. Na zakończenie karty rozrządowej naleŜy wpisać w kolumnie 2 literę „K” oznaczającą koniec rozrządzanego składu. Kartę rozrządową powinni otrzymać: — kierujący pracą na górce rozrządowej, — kierujący pracą manewrowych w torach kierunkowych (ustawiacz lub wyznaczony — manewrowy), — pracownicy zatrudnieni przy obsłudze wyrzutni płozowych i hamulców torowych, — manewrowi zatrudnieni przy hamowaniu wagonów płozami, — pracownicy zatrudnieni przy przygotowaniu dróg przebiegu dla rozrządzania, — pracownicy zatrudnieni przy rozłączaniu odprzęgów, — inni pracownicy wymienieni w regulaminie pracy manewrowej.
  • 30. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 29 JeŜeli na stacji wyjątkowo nie sporządza się kart rozrządowych, to poszczególne odprzęgi muszą być przed rozpoczęciem rozrządzania w sposób widoczny oznaczone numerem toru, na który przeznaczony jest odprzęg. Wszystkie inne napisy kredowe muszą być usunięte. Informacje dotyczące ilości wagonów w odprzęgu oraz przeznaczenie (numer toru) odprzęgu jak równieŜ inne informacje niezbędne do właściwego prowadzenia pracy manewrowej powinny być zainteresowanym pracownikom ogłaszane przez megafon. Nie wolno prowadzić rozrządzania z górki rozrządowej bez sporządzenia kart rozrządowych w następujących przypadkach: — nie objęcia zasięgiem megafonów całego rejonu rozrządzania lub braku dobrej widoczności, — rejonu rozrządzania z punktu obsługi megafonu, — przy przeszkodach w działaniu megafonu lub niewyregulowanych urządzeniach, — megafonowych lub braku łączności megafonowej, — w czasie złych warunków atmosferycznych (silny wiatr, ulewa, śnieŜyca, gołoledź, mgła itp.), — jeŜeli mikrofon znajduje się w pomieszczeniu nie wydzielonym, w którym zatrudnieni są takŜe inni pracownicy, a prowadzone manewry mogą być przenoszone na sieć zewnętrzną. W pomieszczeniu, gdzie znajduje się mikrofon sieci megafonowej, w czasie prowadzenia rozrządzania za pomocą megafonu, zabrania się prowadzenia jakichkolwiek rozmów nie będących poleceniami lub wskazówkami do prowadzenia rozrządzania. Na zautomatyzowanych górkach rozrządowych karta rozrządowa dostarczana na stanowisko operatorskie moŜe zawierać dodatkowe informacje o składzie, odprzęgach oraz wagonach mających wpływ na sposób ich późniejszego rozrządzania. 4.3.2. Pytania sprawdzające Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń. 1. Co to jest karta rozrządowa? 2. Do czego słuŜy karta rozrządowa? 3. Jakie oznaczniki stosuje się przy wypełnianiu karty rozrządowej w przypadku wagonów ładownych? 4. Jakie oznaczniki stosuje się przy wypełnianiu karty rozrządowej w przypadku wagonów próŜnych? 5. Jak naleŜy wypełnić kartę rozrządową? 6. Co oznacza litera „K” w karcie rozrządowej? 7. Jak oznaczamy wagony próŜne w karcie rozrządowej? 8. Kto powinien otrzymać kartę rozrządową? 9. W jakich przypadkach nie wolno prowadzić rozrządzania z górki rozrządowej bez sporządzenia kart rozrządowych?
  • 31. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 30 4.3.3. Ćwiczenia Ćwiczenie 1 Sporządź kartę rozrządową wiedząc, Ŝe skład wagonowy przygotowany do rozrządu składa się z następujących odprzęgów: − I – dwa wagony czteroosiowe ładowne – masa brutto 144 tony, tor 15, − II – trzy wagony czteroosiowe próŜne – masa brutto 60 tony, tor 4, − III – trzy wagony czteroosiowe próŜne i jeden wagon czteroosiowy ładowny – masa brutto 66 tony, tor 45, − IV – jeden wagon czteroosiowy ładowny – masa brutto 72 tony, tor 56, − V – dwa wagony czteroosiowe próŜne – masa brutto 40 tony, tor 63, − VI – dwa wagony z materiałami wybuchowymi – masa brutto 96 tony, tor 53, − VII – jeden wagon próŜny – masa brutto 10 tony, tor 51, − VIII – trzy wagony czteroosiowe ładowne i jeden wagon czteroosiowy próŜny – masa brutto 226 tony, tor 65, − IX – dwa wagony czteroosiowe ładowne i dwa wagony czteroosiowe próŜne – masa brutto 164 tony, tor 44, − X – dwa wagony czteroosiowe ładowne – masa brutto 144 tony, tor 44, − XI – pięć wagonów ładownych z 3 hamulcami, które muszą być obsadzone – masa brutto 154 tony, tor 41. Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: 1) zapoznać się z materiałem nauczania dotyczącym sporządzania karty rozrządowej, 2) wykorzystać odpowiednie oznaczniki przy wypełnianiu karty rozrządowej, 3) wypełnić kartę rozrządową. WyposaŜenie stanowiska pracy: – druk karty rozrządowej.
  • 32. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 31 Ćwiczenie 2 Na podstawie poniŜszej karty rozrządowej określ z jakich wagonów zestawiony jest skład wagonowy, który ma być rozrządzony. KARTA ROZRZĄDOWA Data.............................................................Nr poc. .................................................... Rozrządzanie z toru.............................................Ilość wagonów .................................. Rozp. rozrządzania ...........................................Zakończenie rozrz. .............................. Nr Kol. rzutu Ilość wag. i oznaczniki Masa brutto odprzęgu (ton) Nr toru Nr płozowego Nr odprzęgu hamowanego ham. wag. 1 2 3 4 5 6 1 / 36* 45 1 2 // 72 56 3 3 v 20* 63 3 4 /// 108 52 2 12 5 000 30 44 1 6 //X 144 78 8 7 000 66 53 3 8 0 10* 44 1 9 Xz 72* 64 5 10 VV 40 63 4 11 4 144 72 7 22 12 /h 36 77 8 13 X 72 67 6 22 14 00 20 44 1 15 //u 72 62 4 16 / 36 51 2 17 04 40 44 1 18 /zp 36 19 / 36 61 4 20 // 72 65 5 21 /// 108 54 3 22 12h3 432 76 8 23 05 50 44 1 24 / 36 51 2 25 // 72 62 4 26 X 72 65 5 27 /u 36 53 3 28 // 72 74 7 29 K 30 31 32 33 34 35 * - dla podanych przykładów w kolumnie 3 przyjęto masę węglarki dwuosiowej i czteroosiowej, w stanie próŜnym i ładownym.
  • 33. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 32 Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: 1) zapoznać się z materiałem nauczania dotyczącym sporządzania karty rozrządowej, 2) wykorzystać odpowiednie oznaczniki zastosowane w karcie rozrządowej, 3) określić z jakich wagonów zestawiony jest skład wagonowy, który ma być rozrządzony, 4) wypełnić karę rozrządową, wpisując w miejsce kropek odpowiednie dane. WyposaŜenie stanowiska pracy: – wzór karty rozrządowej. 4.3.4. Sprawdzian postępów Czy potrafisz: Tak Nie 1) scharakteryzować kartę rozrządową? 2) objaśnić sporządzenie karty rozrządowej? 3) określić oznacznik przy wypełnieniu karty rozrządowej? 4) wypełnić kartę rozrządową?
  • 34. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 33 4.4. Sygnały i łączność stosowana podczas pracy manewrowej 4.4.1. Materiał nauczania Manewry naleŜy prowadzić ostroŜnie, a prędkość jazdy naleŜy tak regulować, aby w przypadku zauwaŜenia jakiejkolwiek przeszkody pojazdy kolejowe mogły być niezwłocznie zatrzymane. Dalsza jazda moŜe się odbywać po uzyskaniu zgody pracownika nastawiającego drogi przebiegu w tym okręgu nastawczym. JeŜeli nie ma przeszkód do jazdy manewrowej, to po nastawieniu drogi przebiegu dla manewru, pracownik posterunku nastawczego daje zezwolenie na jazdę za pomocą sygnału na sygnalizatorze. JeŜeli nie ma sygnalizatora, wówczas pracownik posterunku nastawczego pozwolenie to daje za pomocą sygnałów „Do mnie” lub „Ode mnie”. Pozwolenie moŜe być dane równieŜ za pomocą urządzeń łączności w przypadku uszkodzenia sygnalizatora lub jego braku. O otrzymaniu pozwolenia ustnego lub za pomocą środków łączności na przejazd składu manewrowego obok sygnalizatora, na którym nie moŜna nastawić sygnału zezwalającego na jazdę manewrową, kierownik manewrów powinien powiadomić maszynistę. Rm-l „Do mnie" – oznacza, Ŝe naleŜy jechać w kierunku do dającego sygnał. Dwa długie tony gwizdkiem lub trąbką i jednocześnie: Dzienny Nocny Chorągiewka sygnałowa koloru Ŝółtego lub ręka poruszana poziomo Latarka z białym światłem poruszana poziomo Rm-2 „Ode mnie” – oznacza, Ŝe naleŜy jechać w kierunku od podającego sygnał Jeden długi ton gwizdkiem lub trąbką i jednocześnie: Dzienny Nocny Chorągiewka sygnałowa koloru Ŝółtego lub ręka poruszana pionowo Latarka z białym światłem poruszana pionowo W przypadku gdy odebranie sygnału „Do mnie” lub „Ode mnie” jest niemoŜliwe lub utrudnione, to sygnał ten moŜna zastąpić słowami „Jechać w kierunku...”, przekazanymi za pomocą urządzeń łączności.
  • 35. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 34 Rm-3 „Zwolnić” – oznacza nakaz zmniejszenia prędkości jazdy. Kilka przeciągłych tonów gwizdkiem lub trąbką gwizdkiem lub trąbką i jednocześnie: Dzienny Nocny Chorągiewka sygnałowa koloru Ŝółtego lub ręka poruszana powolnym ruchem po łuku do góry i na dół Latarka z białym światłem poruszana powolnym ruchem po łuku do góry i na dół Rm-4 „Stój” Trzy krótkie szybko po sobie następujące tony gwizdkiem lub trąbką kilkakrotnie powtórzone i jednocześnie: Dzienny Nocny Zataczanie okręgu rozwiniętą chorągiewką, innym przedmiotem lub ręką Zataczanie okręgu ręczną latarką ze światłem białym Rm-5 „Odrzucić” – oznacza nakaz wykonania odrzutu odprzęgu. Dwa długie i jeden krótki ton gwizdkiem lub trąbką i jednocześnie: Dzienny Nocny Chorągiewka sygnałowa koloru Ŝółtego lub ręka poruszana dwukrotnie poziomo, a następnie pionowo do góry i szybko na dół Latarka sygnałowa z białym światłem poruszana dwukrotnie poziomo, a następnie pionowo do góry i szybko na dół
  • 36. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 35 Rm-6 „Docisnąć” – oznacza nakaz powolnego przesunięcia lokomotywy w kierunku stojących wagonów w celu umoŜliwienia manewrowemu sprzęgnięcia lub rozprzęgnięcia taboru. Dwa krótkie tony gwizdkiem i jednocześnie: Dzienny Nocny Kilkakrotne zbliŜenie do siebie wyciągniętych poziomo przed siebie rąk Białe światło latarki przerywane w krótkich odstępach czasu skierowane w stronę maszynisty Gdyby odebranie sygnału „Do mnie” lub „Ode mnie” było niemoŜliwe lub utrudnione, to w przypadkach, w których wymagane jest danie z nastawni odpowiedniego sygnału, sygnał ten moŜna zastąpić słowami: „Lok nr........ lub skład manewrowy....... jechać w kierunku.......”, przekazanymi za pomocą urządzeń łączności. Podawane w ten sposób sygnały nie mogą być sprzeczne ze wskazaniami sygnalizatorów torowych, znajdujących się w rejonie wykonywania manewrów. Sygnał „stój” na semaforze zobowiązuje do zatrzymania się zarówno pociągi, jak i zespoły manewrowe. Natomiast podany na semaforze sygnał zezwalający lub zastępczy (Sz) oznacza zakaz manewrowania na drodze przebiegu pociągu. Zespół manewrowy moŜe minąć sygnał „stój” podany na semaforze nie oznaczonym tabliczką z literą „m”, gdy na tarczy manewrowej lub zaporowej, ustawionej przed tym semaforem. zostanie podany odpowiedni sygnał zezwalający. JeŜeli nie ma tarczy manewrowej lub zaporowej, to wystarcz, gdy pracownik obsługujący dany semafor. sygnałem „Do mnie” lub „Ode mnie” da pozwolenie na przejazd obok tego semafora. Do przekazywania sygnałów podczas staczania wagonów z górki rozrządowej wykorzystywane są obecnie urządzenia łączności radiowo-telefonicznej oraz tarcze rozrządowe świetlne lub mechaniczne. Urządzenia łączności radiowo - telefoniczne są w tym przypadku szczególnie przydatne, gdyŜ umoŜliwiają one bezpośrednie, bardzo szybkie porozumiewanie się ustawiacza kierującego pracą z maszynistą lokomotywy napychającej wagony na grzbiet górki rozrządowej i precyzyjne regulowanie prędkości przetaczanego skład, co w efekcie wpływa dodatnio na ciągłość procesu staczania. Podstawowymi środkami porozumienia się kierownika manewrów z nastawniczym i druŜyną manewrową są urządzenia łączności radiowo – telefonicznej, urządzenia megafonowe oraz karty rozrządowe. Na niektórych stacjach stosowane są równieŜ w tym celu, tzw. zegary manewrowe oraz elektryczne tablice torowe. JednakŜe urządzenia te, pomimo prostej budowy i łatwej obsługi, nie mogą być zaliczane do środków podstawowych. poniewaŜ są stosunkowo ograniczone moŜliwości porozumiewania się za ich pomocą. Pozwolenie na wykonanie ruchu manewrowego naleŜy dawać dla kaŜdego przebiegu manewrowego oddzielnie. Po minięciu sygnalizatora przez manewrujące pojazdy kolejowe, naleŜy go nastawić na sygnał zabraniający jazdy manewrowej. Lokomotywy przepuszczane jednocześnie na ten sam sygnał na sygnalizatorze powinny być sprzęgnięte.
  • 37. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 36 Polecenia wydane za pomocą megafonu powinny być poprzedzone nazwą odbiorcy, do którego są kierowane i podane dwukrotnie przez wydającego polecenie. Zabrania się wydawania poleceń za pomocą megafonu dla jazd manewrowych w kierunku szlaku. Przed wydaniem polecenia za pomocą radiotelefonu naleŜy najpierw wywołać odbiorcę polecenia, a po jego zgłoszeniu się i ustaleniu, Ŝe zgłosił się właściwy odbiorca, naleŜy wydać polecenie. Treść polecenia musi być powtórzona przez odbierającego. Manewry z reguły wykonywane są na torach zajętych, w związku z czym naleŜy je wykonywać z prędkością gwarantującą zachowanie bezpieczeństwa ludzi, pojazdów kolejowych i ładunku. Zachowanie bezpieczeństwa zaleŜne jest od wzrokowej obserwacji dróg przebiegu, sygnałów i przeszkód oraz stosowania bezpiecznej prędkości jazdy w zaleŜności od warunków. Prędkość jazd manewrowych nie moŜe przekraczać 25 km/h, z wyjątkiem następujących przypadków: − 40 km/h – przy jeździe pojazdu kolejowego z napędem luzem lub składu manewrowego, gdy pojazdy są ciągnięte po torze wolnym, o czym prowadzący pojazdy kolejowy został powiadomiony, z wyjątkiem jazdy po rozjazdach, − 20 km/h – przy jeździe przez przejazdy (przejścia) niestrzeŜone. − 15 km/h – przy jeździe składu manewrowego pojazdami kolejowymi naprzód po torze głównym o spadku ponad 2,5‰, a pojazd trakcyjny nie mógł być umieszczony od strony spadku, podczas podpychania składu do górki rozrządowej na sygnał na tarczy rozrządowej „Podepchnąć skład do górki”, − 10 km/h – przy wykonywaniu manewrów z wagonami zajętymi przez podróŜnych, z towarem niebezpiecznym oraz cystern oznaczonych pasem koloru pomarańczowego, dla których obowiązują prędkości mniejsze, z przekroczoną skrajnią lub wyjątkowo cięŜkimi o masie powyŜej 60 ton w jednej sztuce po uprzednim zawiadomieniu maszynisty przez kierownika manewrów. Prędkość ta nie dotyczy wagonów zajętych przez podróŜnych, jeŜeli przetaczanie odbywa się po zabezpieczonej drodze przebiegu, − 5,4 km/h (1,5 m/s) – przy dojeŜdŜaniu odprzęgów staczanych z górki rozrządowej do stojącego taboru na zautomatyzowanych stacjach rozrządowych, − 5 km/h – jeŜeli regulamin techniczny nie postanawia dalszego zmniejszenia prędkości: − przy spychaniu wagonów z górki rozrządowej na sygnał na tarczy rozrządowej "Pchać z umiarkowaną prędkością”, − przy rozprzęganiu wagonów drąŜkiem (widłami), − przy przetaczaniu wagonów załadowanych towarem niebezpiecznym oraz cystern oznaczonych pasem koloru pomarańczowego, − przy jeździe składu manewrowego pojazdami kolejowymi naprzód poprzedzanego przez pracownika, gdy nie moŜe on zająć miejsca na pierwszym pchanym pojeździe kolejowym, − przy przetaczaniu pojazdów kolejowych silnikowym pojazdem drogowym, − 3,6 km/h (1 m/s) – przy dojeŜdŜaniu odprzęgów staczanych z górki rozrządowej do stojącego taboru, − 3 km/h: − na sygnał na tarczy rozrządowej „Pchać powoli”, − przy dojeŜdŜaniu lokomotywy lub pchanego składu manewrowego do stojącego taboru, − przy przetaczaniu taboru za pomocą urządzeń mechanicznych. W czasie złych warunków atmosferycznych (burza, zamieć śnieŜna, gołoledź, mgła), w razie braku naleŜytej widoczności naleŜy zmniejszyć prędkość jazdy tak, aby manewrujące
  • 38. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 37 pojazdy kolejowe mogły być zatrzymane natychmiast w przypadku pojawienia się przeszkody do jazdy. Jazdy manewrowe pojazdów pomocniczych, taboru specjalnego oraz pojazdów trakcyjnych bez doczepionego taboru lub ciągnących nie więcej niŜ cztery wagony towarowe albo dwa wagony pasaŜerskie bez podróŜnych oraz próŜnych składów złoŜonych z zespołów trakcyjnych i przejazd składów pociągowych z torów przyjazdowych do innego rejonu stacji oraz z torów kierunkowych na tory odjazdowe mogą odbywać się bez pilotowania przez druŜynę manewrową. Jazda manewrowa lokomotywy pchającej dwa wagony towarowe albo jeden wagon pasaŜerski bez podróŜnych moŜe odbywać się bez pilotowania, gdy druŜyna trakcyjna jest dwuosobowa. Szczegółowe postanowienia w tym zakresie w zaleŜności od warunków miejscowych naleŜy ująć w regulaminie technicznym. Wyświetlanie sygnałów dla manewrów Tarcze manewrowe kształtowe mogą być ruchome i nieruchome. Na tarczach manewrowych kształtowych uŜywa się do dawania sygnałów dziennych tarczy, obracającej się na osi poziomej, a do dawania sygnałów nocnych – świateł na słupie tarczy manewrowej. Do kontrolowania, czy latarnie na tarczy manewrowej świecą się, pokazują one wstecz przy nastawieniu sygnału M1 – małe światło matowobiałe, a przy nastawieniu sygnału M2 – duŜe światło białe. Tarcza manewrowa kształtowa nieruchoma zawsze wskazuje, Ŝe jazda manewrowa jest zabroniona. Na tej tarczy manewrowej uŜywa się do dawania sygnału dziennego nieruchomej tarczy, a do dawania sygnału nocnego – światła latarni. Tarcza manewrowa kształtowa składa się z słupa, na którym znajduje się kwadratowa (na przekątnej pionowo) tarcza z blachy (na ogół ruchoma), oraz podobnie jak w semaforach, latarnia i kolorowe ruchome szkła. Stosuje się następujące tarcze manewrowe: − tarcze manewrowe kształtowe, które nadają sygnały odpowiednim połoŜeniem kwadratowej tarczy obracającej się wzdłuŜ przekątnej o kąt 90° wokół poziomej osi i w nocy dodatkowo światłami koloru: − niebieskiego - gdy manewr jest zabroniony, − mlecznobiałego – gdy manewr jest dozwolony; − tarcze manewrowe świetlne, które nadają sygnały za pomocą jednego światła: − niebieskiego – gdy manewr jest zabroniony, − matowobiałego – gdy manewr jest dozwolony. Sygnały nadawane przez tarcze manewrowe odnoszą się tylko do jazd manewrowych. Tarcze manewrowe kształtowe nadają następujące sygnały: Sygnał M1 „Jazda manewrowa zabroniona” Sygnał M2 „Jazda manewrowa dozwolona”
  • 39. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 38 Tarcze manewrowe świetlne podobne są konstrukcyjnie do tarcz ostrzegawczych świetlnych. W zaleŜności od ilości podawanych sygnałów tarcze mają jedną komorę światła niebieskiego (tylko sygnał Ms1) lub niebieskiego i białego (Ms1 i Ms2). Często stosowane są takŜe tarcze karzełkowe – oprawa z kolorowymi latarniami nie znajduje się wysoko na słupie lecz na podstawie na wysokości toru. Na tarczy tej moŜna wyświetlić następujące obrazy sygnałowe: Sygnał Ms1 „Jazda manewrowa zabroniona” Sygnał Ms2 „Jazda manewrowa dozwolona” Zasady ustawiania tarcz manewrowych są proste – ustawia się je z prawej strony toru do którego się odnoszą patrząc w kierunku jazdy. Odstępstwa dozwolone są tylko za zezwoleniem naczelnego dyrektora okręgu infrastruktury kolejowej. Tarcza z jedną latarnią sygnałową wyświetla stale sygnał Ms1. Tarcza manewrowa wskazuje, czy jazda manewrowa taboru jest dozwolona, czy teŜ zabroniona. Sygnał M1 lub Ms1 „Jazda manewrowa zabroniona” na tarczy manewrowej oznacza, Ŝe nie wolno przejechać obok tarczy wskazującej ten sygnał. W razie uszkodzenia i niemoŜności podania na tarczy manewrowej sygnału „Jazda manewrowa dozwolona” (M2, Ms 2) manewrujący tabor moŜe przejechać poza tę tarczę, gdy obsługujący te tarczę pracownik da kierownikowi manewrów, a dla jazdy nie pilotowanego pojazdu trakcyjnego – maszyniście (ustnie lub za pomocą środków łączności) pozwolenie na minięcie sygnału „Jazda manewrowa zabroniona” (M1, Ms1), a ponadto poda sygnał „Do mnie" (Rm1) lub „Ode mnie” (Rm2). Sygnały na tarczach manewrowych są waŜne tylko dla manewrów. Tarcze manewrowe kształtowe nie oddane do uŜytku lub uniewaŜnione oznacza się przez umocowanie wskaźnika na pionowo ustawionej tarczy lub przez zdjęcie tarczy ze słupa. Tarcze manewrowe świetlne nie oddane do uŜytku lub uniewaŜnione oznacza się tak samo jak semafory świetlne. Latarń tarcz manewrowych nie oddanych do uŜytku lub uniewaŜnionych nie oświetla się. Do sygnalizowania jazd manewrowych uŜywa się równieŜ semaforów świetlnych, na których podaje się następujące sygnały: Sygnał S1 „Stój” Sygnał Ms2 „Jazda manewrowa dozwolona”
  • 40. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 39 W przypadkach konieczności sygnalizowania jazd manewrowych na tarczach manewrowych świetlnych, które musiałyby być ustawione przy semaforze świetlnym, stosuje się zamiast osobnej tarczy manewrowej świetlnej, sygnalizowanie manewrów na semaforze świetlnym. Przy tym sygnał S1 „Stój” jest podawany światłem czerwonym na semaforze, sygnał zaś Ms2 „Jazda manewrowa dozwolona” – światłem matowobiałym na semaforze. Na semaforze świetlnym, wyposaŜonym w komorę światła białego. Do sygnalizowania manewrów, umieszcza się białą tabliczkę z czarną literą „m”. W razie uszkodzenia i niemoŜności podania sygnału Ms2 na semaforze oznaczonym białą tabliczką z czarną literą „m” manewrujący tabor moŜe przejechać poza ten semafor, gdy obsługujący go pracownik - osobiście lub za pośrednictwem nastawniczego (zwrotniczego) swego posterunku nastawczego - da kierownikowi manewrów, a dla jazdy niepilotowanego pojazdu trakcyjnego – maszyniście (ustnie lub za pomocą środków łączności) pozwolenie na minięcie sygnału „Stój” (S1), a ponadto poda sygnał „Do mnie” (Rm1) lub „Ode mnie” (Rm2). Tarcze rozrządowe Tarcze rozrządowe stosowane są przy górkach rozrządowych dla przekazywania sygnałów maszyniście lokomotywy napychającej. Niekiedy dla jednej górki stosowanych jest kilka tarcz rozrządowych (kolejne tarcze pełnią funkcję powtarzaczy głównej tarczy). Sygnały na tarczy nastawiane są z posterunku starszego ustawiacza umieszczonego przy grzbiecie górki, po otrzymaniu zgody z nastawni rozrządowej. Często równocześnie z sygnałami na tarczach rozrządowych podawane są sygnały manewrowe na tarczach manewrowych umieszczonych przy danym torze. Tarcze rozrządowe stosuje się kształtowe i świetlne. ─ kształtowe składają się z podłuŜnego ruchomego białego ramienia z czarną obwódką, oświetlonego w porze nocnej, obracającego się na tle nieruchomej okrągłej tarczy czarnej z białą obwódką, umieszczonej na słupie, zwróconego w kierunku lokomotywy pchającej tabor. ─ świetlne składają się z latarni na słupie, złoŜonej z wielu Ŝarówek, przez zapalenie się których tworzą się odpowiednie sygnały, rzucające światło w kierunku lokomotywy pchającej tabor. Sygnał Rt1 „Pchanie zabronione” sygnał dzienny sygnał nocny sygnał dzienny i nocny Sygnał Rt2 „Pchać powoli” sygnał dzienny sygnał nocny sygnał dzienny i nocny
  • 41. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 40 Sygnał Rt1 „Pchanie zabronione” oznacza, Ŝe nie wolno pchać taboru poza tarczę wskazującą ten sygnał. Sygnał Rt3 „Pchać z umiarkowaną szybkością” sygnał dzienny sygnał nocny sygnał dzienny i nocny Sygnał Rt4 „Cofnąć” Sygnał Rt5 „Podepchnąć skład do górki” Na sygnał Rt2 pchanie powinno odbywać się powoli, tj. z szybkością nie przekraczającą 3 km/h. Na sygnał Rt3 pchanie powinno odbywać się z umiarkowaną szybkością, tj. szybkością nie przewyŜszającą 5 km/h, jeśli regulamin techniczny nie postanawia inaczej. Sygnał Rt4 oznacza, Ŝe naleŜy cofnąć skład manewrowy z górki. Sygnał ten jest podawany po uprzednim podaniu sygnału Rt1 „Pchanie zabronione” i zatrzymaniu się składu manewrowego. Sygnał Rt4 stosuje się tylko na tarczach rozrządowych świetlnych. Sygnał Rt5 „Podepchnąć skład do górki” moŜna stosować, gdy na grzbiecie górki są dwa tory i ustawione są dwie niezaleŜne tarcze rozrządowe (a w razie potrzeby i ich powtarzacze), sygnalizujące moŜliwość prowadzenia rozrządu przez kaŜdy z tych torów. Sygnał Rt5 oznacza, Ŝe moŜna podepchnąć skład do górki rozrządowej w czasie, gdy z sąsiedniego toru są spychane wagony przez górkę. W razie potrzeby rozróŜnienia, z którego spośród kilku torów ma nastąpić podpychanie składu do górki, sygnał Rt5 powinien być podawany jednocześnie z sygnałem Ms2 „Jazda manewrowa dozwolona” podanym na tarczy manewrowej ustawionej przy właściwym torze. Podpychanie składu na sygnał Rt5 powinno odbywać się z prędkością określoną w regulaminie technicznym, jednak nie przekraczającą 15 km/h. Sygnał ten stosuje się tylko na tarczach rozrządowych świetlnych. Tarcze rozrządowe ustawia się na grzbiecie górki rozrządowej. W razie potrzeby mogą być stosowane powtarzacze tarczy rozrządowej ustawiane przed grzbietem górki. JeŜeli nie moŜna z powodu uszkodzenia nastawić na tarczy rozrządowej sygnału zezwalającego na pchanie taboru poza tarczę, pchanie taboru jest dozwolone tylko wówczas, gdy pracownik kolejowy do tego upowaŜniony, po uprzednim ustnym poinformowaniu druŜyny trakcyjnej, Ŝe pchanie jest dozwolone poza tarczę, da ręczny sygnał Rm1 „Do mnie” lub polecenie pchania będzie dane za pomocą megafonu lub innego środka łączności. JeŜeli nie moŜna z powodu uszkodzenia nastawić na tarczy rozrządowej sygnału Rt4 „Cofnąć”, dozwolone jest cofnięcie składu z górki tylko wówczas, gdy pracownik kolejowy do tego upowaŜniony, po uprzednim ustnym poinformowaniu druŜyny trakcyjnej, Ŝe naleŜy cofnąć tabor, da ręczny sygnał Rm2 „Ode mnie” lub polecenie cofnięcia będzie dane za pomocą megafonu lub innego środka łączności. W podobny sposób naleŜy postępować, gdy zachodzi potrzeba cofnięcia składu z górki, wyposaŜonej w kształtową tarczę rozrządową.
  • 42. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 41 4.4.2. Pytania sprawdzające Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń. 1. Za pomocą jakich sygnałów, w przypadku braku sygnalizatorów, pracownik posterunku nastawczego pozwolenie na jazdę? 2. Co oznacza sygnał Rm-l „Do mnie” i sygnał Rm-2 „Ode mnie” ? 3. Jakie są środki porozumiewawcze kierownika manewrów druŜyną manewrową? 4. Jakie urządzenia łączności wykorzystuje się podczas staczania wagonu z górki rozrządowej? 5. W jakich okolicznościach prędkość jazd manewrowych powinna wynosić 5,10 i 15 km/h? 6. Jak moŜna podzielić tarcze manewrowe pod względem ich działania? 7. Jakie obrazy sygnałowe podawane są na tarczach ruchomych? 4.4.3. Ćwiczenia Ćwiczenie 1 Opisz, jakie informacje wskazują (podają) poniŜsze semafory. Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: 1) zapoznać się z rodzajami sygnałów stosowanych podczas pracy manewrowej, 2) skorzystać z instrukcji Ie-1 (E-1), 3) opisać sygnalizację przedstawioną na rysunkach. WyposaŜenie stanowiska pracy: – instrukcja Ie-1 (E-1). Ćwiczenie 2 Scharakteryzuj przedstawione niŜej oznaczenia. Wpisz w tabelce nazwę sygnału i jego zastosowanie. Nazwa sygnału Zastosowanie
  • 43. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 42 Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: 1) zapoznać się z rodzajami sygnałów stosowanych podczas pracy manewrowej, 2) skorzystać z instrukcji Ie-1 (E-1), 3) scharakteryzować sygnalizację przedstawioną na rysunkach. WyposaŜenie stanowiska pracy: – instrukcja Ie-1 (E-1). Ćwiczenie 3 Podaj nazwy oznaczeń i opisz, kiedy są stosowane sygnały podawane na tarczy rozrządowej. Nazwa sygnału Zastosowanie Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: 1) zapoznać się z rodzajami sygnałów stosowanych podczas pracy manewrowej, 2) skorzystać z instrukcji Ie-1 (E-1), 3) opisać sygnalizację przedstawioną na rysunkach. WyposaŜenie stanowiska pracy: – instrukcja Ie-1 (E-1). Ćwiczenie 4 Porównaj w tabelce czynności manewrowe wykonywane taborem kolejowym w zaleŜności od dopuszczalnych prędkości jazd manewrowych z ładunkami niebezpiecznymi, z ludźmi i z górki rozrządowej. Jazda manewrowa z ładunkami niebezpiecznymi Jazda manewrowa z ludźmi Jazda manewrowa z górki rozrządowej Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: 1) zapoznać się z materiałem nauczania dotyczącym prędkości jazd manewrowych,
  • 44. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 43 2) określić prędkość jazd manewrowych z ładunkami niebezpiecznymi, z ludźmi i z górki rozrządowej, 3) porównać prędkości i wpisać je w tabelce. WyposaŜenie stanowiska pracy: – literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia. Ćwiczenie 5 Określ prędkość jazd manewrowych w przypadkach: − jazdy pojazdu kolejowego z napędem luzem lub składu manewrowego, gdy pojazdy są ciągnięte po torze wolnym, o czym prowadzący pojazdy kolejowy został powiadomiony, z wyjątkiem jazdy po rozjazdach, − przy dojeŜdŜaniu odprzęgów staczanych z górki rozrządowej do stojącego taboru na zautomatyzowanych stacjach rozrządowych, − przy przetaczaniu wagonów załadowanych towarem niebezpiecznym oznaczonym nalepką ostrzegawczą nr 8 lub nr 15 według RID oraz cystern oznaczonych pasem koloru pomarańczowego. Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: 1) zapoznać się z materiałem nauczania dotyczącym prędkość jazd manewrowych, 2) określić prędkość jazd manewrowych, 3) wykorzystać regulamin RID, 4) rozpoznać prędkość jazd manewrowych w wymienionych przypadkach. WyposaŜenie stanowiska pracy: – regulamin RID. 4.4.4. Sprawdzian postępów Czy potrafisz: Tak Nie 1) wymienić sygnały podawane przez pracownika posterunku nastawczego? 2) scharakteryzować urządzenia łączności podczas manewrów? 3) określić prędkość jazd manewrowych? 4) rozróŜnić sygnały na semaforach?
  • 45. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 44 5. SPRAWDZIAN OSIĄGNIĘĆ INSTRUKCJA DLA UCZNIA 1. Przeczytaj uwaŜnie instrukcję. 2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi. 3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych. 4. Test zawiera 20 zadań dotyczących wykonywania manewrów taborem kolejowym. Zadania są wielokrotnego wyboru i tylko jedna odpowiedź jest prawidłowa; 5. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi. 6. Zaznacz prawidłową odpowiedź X (w przypadku pomyłki naleŜy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową), 6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania. 7. Na rozwiązanie testu masz 45 minut. Powodzenia! ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH 1. Celem pracy manewrowej jest a) rozrządzanie wagonów na poszczególne tory. b) zestawianie składów pociągów. c) wymiana grup wagonów w pociągach. d) wszystkie wyŜej wymienione. 2. Ze względu na zakres i sposób wykonywania pracy manewrowej wyróŜnić moŜna manewry a) stacyjne i pociągowe. b) stacyjne i postojowe. c) postojowe i pociągowe. d) stacyjne i przyperonowe. 3. Rejonem rozrządzania jest rejon a) manewrowy z górką rozrządową. b) manewrowy, do którego podstawowych zadań naleŜy zestawianie składów pociągów. c) w którym dokonuje się przemieszczania wagonów. d) w którym dokonuje się przekazania lub zabrania wagonów. 4. Pod względem funkcji technologicznych rejon manewrowy dzieli się na a) rejon rozrządzania. b) rejon zestawiania. c) rejon obsługi. d) wszystkie wyŜej wymienione.
  • 46. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 45 5. Kursem uŜytecznym jest a) ruch pojazdu trakcyjnego jadącego bez wagonów z jednego toru na drugi ze zmianą kierunku ruchu. b) ruch pojazdu trakcyjnego jadącego z wagonami z jednego toru na . drugi ze zmianą kierunku ruchu. c) odstawczy ruch manewrowy. d) wyciąganie i odstawianie. 6. Czas wykonania kursu i półkursu zaleŜy od a) typu lokomotywy manewrowej. b) rodzaju hamulców. c) prędkości manewrów. d) wszystkich wyŜej wymienionych. 7. Ze względu na właściwości jezdne wagony dzielimy na a) lekkobieŜne, średniobieŜne i cięŜkobieŜne. b) lekkobieŜne, wolnobieŜne i cięŜkobieŜne. c) lekkobieŜne, szybkobieŜne i cięŜkobieŜne. d) lekkobieŜne, wolnobieŜne i szybkobieŜne. 8. Wagonami średniobieŜnymi są a) wagony kryte z ładunkami masowymi oraz cięŜkie, ładowne węglarki i platformy 4- osiowe. b) wagony kryte, platformy 2-osiowe, wagony chłodnie oraz cysterny, a takŜe odprzęgi złoŜone z wagonów ładownych i próŜnych. c) próŜne wagony kryte oraz próŜne platformy i wagony chłodnie. d) wagony o lekkich właściwościach jezdnych i lekkich oporach jednostkowych. 9. Regulując prędkość staczanych odprzęgów, naleŜy wziąć pod uwagę a) kształt wagonu. b) czas postoju na torach grupy przyjazdowej. c) temperaturę otoczenia. d) wszystkie wyŜej wymienione. 10. Manewry mogą być wykonywane za pomocą siły działającej na wagony a) poziomo. b) pionowo. c) tylko poziomo. d) poziomo lub pionowo. 11. Sygnał dwa długie tony gwizdkiem lub trąbką i jednocześnie poruszanie Ŝółtą chorągiewką sygnałową poziomo przez druŜynę manewrową oznacza sygnał a) „Stój”. b) „Odrzucić”. c) „Do mnie”. d) „Alarm”.
  • 47. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 46 12. Na bezpieczeństwo wykonywania pracy manewrowej duŜy wpływ ma prędkość jazd manewrowych. Przy dojeŜdŜaniu do stojącego taboru prędkość jazdy nie powinna przekroczyć a) 15 km/h. b) 10 km/h. c) 5 km/h. d) 3 km/h. 13. Sygnał Rm-2 „Ode mnie" oznacza, Ŝe naleŜy a) jechać w kierunku do dającego sygnał. b) jechać w kierunku od podającego sygnał. c) zmniejszyć prędkości jazdy. d) zatrzymać się. 14. Po zatrzymaniu pociągu przed sygnałem „Stój” na semaforze odstępowym blokady samoczynnej, pociąg moŜe jechać dalej stosując zasadę a) telefoniczne zapowiadanie pociągów i nie przekraczać prędkości 60 km/h. b) jazdę na widoczność i nie przekraczać prędkości 20 km/h. c) jazdę na widoczność i nie przekraczać prędkości 30 km/h. d) podawać sygnał „Baczność” i nie przekraczać prędkości 15 km/h. 15. Przy wypełnianiu karty rozrządowej oznacznik „V” oznacza wagon a) czteroosiowy ładowny. b) czteroosiowy próŜny. c) którego nie wolno staczać i odrzucać. d) ładowny. 16. Jeden długi i dwa krótkie dźwięki syreny warsztatowej, gwizdawki lub syreny lokomotywy, trąbki sygnałowej lub gwizdawki kilkakrotnie powtarzane to sygnał a) „Stój”. b) „Alarm”. c) „PoŜar”. d) „Odrzucić”. 17. W kolumnie 2 karty rozrządowej wpisuje się a) numer kolejny odprzęgu. b) ilość wagonów w odprzęgu. c) cyfrę określającą masę brutto całego odprzęgu. d) numer toru. 18. Na bezpieczeństwo wykonywania pracy manewrowej duŜy wpływ ma prędkość jazd manewrowych. Przy dojeŜdŜaniu do stojącego taboru prędkość jazdy nie powinna przekroczyć a) 15 km/h. b) 10 km/h. c) 5 km/h. d) 3 km/h.
  • 48. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 47 19. Sygnał Rt2 oznacza a) pchanie zabronione. b) pchać powoli. c) pchać z umiarkowaną szybkością. d) cofnąć. 20. Nastawnia urządzona przy górce rozrządowej, która nastawia zwrotnice i sygnały manewrowe to nastawnia a) wykonawcza. b) dysponująca. c) manewrowa. d) centralna.
  • 49. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 48 KARTA ODPOWIEDZI Imię i nazwisko................................................................................................................... Wykonywanie manewrów taborem kolejowym Zakreśl poprawną odpowiedź. Nr zadania Odpowiedź Punkty 1 a b c d 2 a b c d 3 a b c d 4 a b c d 5 a b c d 6 a b c d 7 a b c d 8 a b c d 9 a b c d 10 a b c d 11 a b c d 12 a b c d 13 a b c d 14 a b c d 15 a b c d 16 a b c d 17 a b c d 18 a b c d 19 a b c d 20 a b c d Razem:
  • 50. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 49 6. LITERATURA 1. Chwieduk A., Dyr T.: Technika ruchu kolejowego. WSI, Radom 1995 2. Zalewski P, Siedlecki P, Drewnowski A.: Technologia transportu kolejowego. WKT, Warszawa 2006 Instrukcje: 1. Ie-1 (E-1) – Instrukcja sygnalizacji 2. Ir-9 – Instrukcja o technice pracy manewrowej