Tai lieu giao trinh he sinh duc

www.trungtamtinhoc.edu.vn
ThS.BS Lê Hồng Thịnh
EMAIL: LHT28388@GMAIL.COM
0945.904.456
HỆ SINH DỤC

NẮM ĐƯỢC 1 SỐ BỆNH LÝ THƯỜNG GẶP
Ở HỆ SINH DỤC (biểu hiện, hướng điều trị)
CẤU TẠO HỆ SINH DỤC NAM & NỮ
SINH LÝ HỆ SINH DỤC
NỘI DUNG
1
2
3

HỆ SINH DỤC NAM
• Bìu: Tinh hoàn, mào
tinh, ống dẫn tinh
• Dương vật: niệu đạo,
mô cương, TK, MM
• Các tuyến phụ thuộc: túi
tinh, tuyến tiền liệt

Sơ đồ cắt dọc giữa đáy chậu nam
Xương cùng
Túi tinh
Trực
tràng
Tiền liệt tuyến
Tuyến hành
niệu đạo
Bàng quang
Ống dẫn tinh
Xương mu
Rễ dương vật
Thân dương
vậtMào tinh hoàn
Tinh hoàn
Quy đầu
dương vật
Hậu môn

Các ống sinh tinh
Các Tiểu thùy
(chứa ống sinh tinh)
Mào Tinh
Ống dẫn Tinh
Lưới Tinh

TINH HOAØN, ÑÖÔØNG DAÃN TINH, TUYEÁN SINH DUÏC PHUÏ VAØDÖÔNG VAÄT
7
Ống dẫn Tinh
Túi Tinh
Ống phóng Tinh
Tiền liệt tuyến

Cấu tạo tinh trùng
• Đầu:
– Thể cực đầu: chứa enzym phá hủy
màng trứng
– Nhân chứa bộ NST đơn bội (n)
• Cổ: nối đầu với phần giữa
• Phần giữa: chứa ty thể  tạo năng
lượng
• Đuôi: giúp tinh trùng chuyển động

TIỀN LIỆT TUYẾN
• Là khối hình nón có đáy ở
trên, đỉnh ở dưới
• Nằm dưới cổ bàng quang
và bao quanh niệu đạo
đoạn tiền liệt tuyến
• Vai trò: Tiết dịch ra, kết
hợp tinh trùng của túi tinh
để tạo tinh dịch

Chức năng của tinh hoàn
• chức năng ngoại tiết: Tạo tinh trùng
– Ống sinh tinh: sản sinh (120 triệu/ngày)
– Mào tinh: trưởng thành (di động)
– Ống dẫn tinh: dự trữ (1 tháng)
– Sản xuất tinh trùng: từ lúc dậy thì  suốt đời.

Chức năng của tinh hoàn
• chức năng nội tiết: Tạo Testosteron
- Do tế bào kẽ (Leydig) của tinh hoàn sản xuất.
- Đặc tính sinh dục nam thứ phát (dậy thì, …)
- Kích thích sản sinh tinh trùng.
- Đồng hóa protein, phát triển cơ xương.
- Tăng chuyển hóa cơ bản, số lượng hồng cầu.
- Giữ muối và nước.
- Điều hòa bài tiết: LH

Tinh dịch
• Tinh dịch = tinh trùng + chất tiết của túi tinh, tuyến tiền liệt,
tuyến Cowper và tuyến hành niệu đạo.
• Mỗi lần phóng tinh ~ 2,5-3,5ml tinh dịch
• Tinh dịch bình thường chứa 100 triệu tinh trùng/ml.
• Tinh dịch chứa < 20 triệu tinh trùng/ml  vô sinh
• Môi trường thích hợp cho tinh dịch : kiềm, 370C

• Rối loạn hoạt động
sinh dục nam
Liệt dương
Xuất tinh sớm
Xuất tinh muộn
 Bệnh lý SD nam:
 U xơ tiền liệt tuyến
 Ung thư tiền liệt tuyến
 Suy giảm chức năng sinh dục

U xơ tiền liệt tuyến
• Thường gặp ở nam >
50 tuổi. Tiền liệt tuyến
tăng kích thước, xơ
hóa.
• Triệu chứng: rối loạn
tiểu tiện, có thể gây bí
tiểu.
• Điều trị: thuốc, phẫu
thuật

Ung thư tiền liệt tuyến
• Là loại ung thư
thường gặp
• Diễn tiến nhanh phụ
thuộc vào
testosteron
• Điều trị: cắt bỏ khối
u (giai đoạn sớm) và
cắt tinh hoàn

HỆ SINH DỤC NỮ

MỤC TIÊU
1. Cấu tạo hệ SD nữ
2. Sinh lý SD nữ
–Chu kỳ buồng trứng
–Chu kỳ kinh nguyệt = chu kỳ nội mạc tử cung
3. Các biện pháp tránh thai
4. Một số bệnh lý thường gặp ở hệ SD nữ

CẤU TẠO ĐẠI THỂ
• CQSD ngoài: âm
hộ
• CQSD trong: âm
đạo, tử cung, vòi
tử cung, buồng
trứng
• Tuyến vú

Sơ đồ cắt dọc giữa vùng chậu
Vòi tử cung
Buồng trứng
Tử cung
Bàng quang
Xương mu
Âm vật
Âm đạo (7-8cm)
Cổ tử cung
Trực tràng
Tuyến Bartholin
Hậu môn
Màng trinh
Môi bé
Môi lớn

CÁC DẠNG MÀNG TRINH

Đáy TC
Thân TC
Buồng trứng
Vòi TC
Cổ TCCổ TC
Eo TC
Thân TC
Hoàng thể

VÒI TỬ CUNG
• Có 2 lỗ thông: với tử cung
và ổ bụng
• Chia 4 đoạn:
– Phễu vòi (loa vòi)
– Bóng vòi
– Eo vòi
– Nội thành tử cung
• Biểu mô: trụ giả tầng có
lông chuyển

BUỒNG TRỨNG
• Hình dạng: hình ovan, 3 x 2 x 1cm
• Nằm trong ổ bụng
• Chứa trứng và sinh ra nội tiết tố.
• Nội tiết:
– tiết estrogen (tế bào nang trứng);
– progesteron (hoàng thể)

HORMON SINH DỤC
1. Progesteron
2. Estrogen
3. LH (hormone tạo hoàng thể)
4. FSH (hormone kích thích nang noãn)
5. Inhibin
6. Testosteron

Hormon SD Nơi tiết ra Chức năng
Estrogen Buồng trứng & nhau thai
Phát triển bộ phận SD nữ, vú
Tăng trưởng nang trứng & nội mạc tử cung
(+) tiết prolactin (tạo sữa), (+) tăng LH gây rụng trứng
(-) FSH, LH qua cơ chế feedback
Progesterone
Hoàng thể, nhau thai, vỏ
thượng thận, tinh hoàn
Duy trì thai kỳ, làm mềm dây chằng trong thai kỳ
Tăng nhiệt độ cơ thể, sản sinh chất nhầy cổ tử cung
Giãn cơ trơn tử cung, (-) FSH, LH
LH
Thùy trước tuyến yên
Gây ra sự rụng trứng, (+) TB Leydig tạo Testosterone
FSH (+) TB Sertoli tạo androgen & inhibin
Inhibin Tế bào Sertoli của tinh hoàn (-) FSH
Testosterone
Vỏ thượng thận &
Tế bào Leydig của tinh hoàn
Mang đặc tính SD nam, phát triển dương vật & cơ
Đóng đĩa sụn đầu xương
Biệt hóa ống dẫn tinh, túi tinh & mào tinh
24/11/2016 ThS.BS. Lê Hồng Thịnh 25

Con đường tiết sữa
24/11/2016 ThS.BS. Lê Hồng Thịnh 26
Hệ TK TƯ
Thùy sau yênThùy trước yên
OxytocinProlactin
Tạo sữa Tống sữa
Bú
Nhân trên thị và
nhân cạnh não
thất vùng dưới
đồi

Sinh lý SD nữ, có 2 chu kỳ quan trọng
• Chu kỳ buồng trứng:
• Chu kỳ nội mạc tử cung (kinh nguyệt)
Mỗi chu kỳ được tính từ
Ngày 1
(chu kỳ 1)
Ngày 1
(chu kỳ 2)

chu kỳ buồng trứng
• Thay đổi noãn ở buồn trứng  phóng noãn
 tạo Hoàng thể (phần còn lại của nang Graff)
Noãn
nguyên
thủy
• Ngày 1
• Nhiều noãn
Noãn sơ
cấp
Noãn thứ
cấp
• Ngày 6
• 1 số noãn
Noãn
vượt trôi
NangDe
Graaf
• Ngày 14
• Phóng noãn

• Hoàng thể: tiết Estradiol, estrone, androgene, và progesterone
(hormone đặc hiệu của hoàng thể)
• Nếu noãn ko thụ tinh  sau 12-14 ngày hoàng thể bị thoái hóa,
tạo sẹo xơ nhỏ trên buồng trứng.
• Nếu noãn được thụ tinh  đệm nuôi của trứng tiết ra hCG 
(+) hoàng thể to ra thành hoàng thể thai kỳ  tiếp tục chế tiết
đến hết 3 tháng đầu thai kỳ.
chu kỳ buồng trứng

Söïñieàu hoøa hoaïtñoängbuoàngtröùng bôûi

CHU KỲ KINH NGUYỆT
1. Tăng Estrogen (tăng sinh NMTC)
2. Tăng E gây tăng GnRH (gonadotropin) & LH
3. LH tăng gây sự rụng trứng (khoảng ngày 14)
4. Hoàng thể tiết Progesterone giúp duy trì NMTC
5. Nếu không thụ tinh (không làm tổ),
hoàng thể thoái hóa làm progesteron giảm xuống
6. Proges không còn duy trì NMTC
 bong tróc NMTC  kinh nguyệt

Vệ sinh kinh nguyệt
• Do vi khuẩn âm đạo dễ phát triển trong máu  nên tắm rửa
nhiều hơn, vệ sinh âm hộ và thay bang vệ sinh mỗi 6 giờ (ngày 4
lần).
• Quần áo lót, siêng thay, giặt kỹ với xà phòng, phơi ngoài nắng để
tiệt trùng.
• Tránh lao động nặng, rượu, bia, thuốc lá, chất (+)
• Không nên giao hợp: dễ XH do niêm mạc phù nề, dễ gây nhiễm
trùng do cổ tử cung hé mở  viêm buồng tử cung

TRÁNH THAI?

Chọn lựa?

Giáo dục
giới
tính?

Trán
h thai
VIDEO benh
hoc -
YHCS29
biện pháp
tránh thai ít
hại sức khỏe
lại rất hiệu
quả, cách
ngừa thai
sau quan
hệ.mp4
• Thuốc uống tránh thai (28 viên)
• Dạng tiêm kéo dài
– DMPA, Depo-Provera: tiêm bắp 150mg mỗi 12 tuần
– Que cấy dưới da cánh tay (Nexplanon/Implanon): 3 năm
• Màng ngăn:
– Bao cao su nam: phòng bệnh lây qua đường TD
– Dụng cụ đặt trong âm đạo: màng chắn tránh thai, bao cao su nữ
– Chất diệt tinh trùng
– Vòng tránh thai: 3-10 năm
• Ngừa thai khẩn cấp (sáng hôm sau): uống trong vòng 72 giờ (giảm
75%)
• Tỉ lệ thất bại cao: Tính ngày theo kinh nguyệt, xuất tinh sớm, thụt
rửa sau khi giao hợp, cho con bú vô kinh

Viên uống tránh thai
Trong vòng 72 giờ
QHTD không an toàn
Có 28 viên/ 21 viên,
dùng đúng giờ mỗi ngày

Viên uống thế hệ mới

VIDEO benh hoc -
YHCS2Đặt vòng
tránh thai.mp4
Dụng cụ tử cung

BỆNH LÝ
HỆ SINH DỤC NỮ

VIÊM ÂM ĐẠO do VK
• Bình thường:
vi trùng ái khí sống trong âm đạo, chủ yếu là Lactobacilli,
chuyển hóa glycogen tạo acid lactic  duy trì pH âm đạo
< 4.5, dịch âm đạo màu trắng đục, mịn như bông.
• Nếu pH âm đạo bị kiềm  tạo đk cho vk kỵ khí khác phát
triển (Gardnerella vaginalis, Mycoplasma hominis,..>) 
viêm âm đạo  hay gặp ở phụ nữ có nhiều bạn tình,
có thói quen thụt rửa âm đạo

Viêm âm đạo do VK – chẩn đoán
• nhiều, đồng nhất, trắng xám, bám ở thành âm đạo, có
mùi hôi, nhất là sau giao hợp
Huyết trắng hôi
pH âm đạo > 4.5
• nhỏ 1 giọt KOH 10% vào huyết trắng sẽ bốc mùi như cá
ươnWhiff test (+):
• ít/ không có lactobacilli, ít bạch cầu, nhiều clue cell (tế bào
thượng bì bám trên bề mặt, nhiều VK làm Tb mờ đi)Phết âm đạo:

Viêm Âm đạo do Nấm
75% phụ nữ bị
nhiễm nấm âm
đạo 1 lần trong
đời
Nấm candida
albicans hay gặp
Yếu tố
thuận
lợi:
Dùng kháng
sinh phổ
rộng:
penicillin,
cephalospori
n,
tetracyclin…
Tăng
Glycogen âm
đạo:
Thai kỳ, bệnh
ĐTĐ, dùng
thuốc ngừa
thai có
Estrogen liều
cao
Suy giảm MD:
dùng thuốc ức
chế MD
(cortisol…),AID
S
Yếu tố tại
chỗ:
âm đạo
nóng ẩm,
mặc quần bó
chật.

• Triệu chứng
– Ngứa âm hộ - âm đạo, ± cảm giác nóng/ tiểu rát/ giao hợp đau
– Viêm đỏ âm hộ và niêm mạc âm đạo
– Huyết trắng: vàng đục, lợn cợn # sữa đông
• Chẩn đoán:
– pH âm đạo <=4
– Soi tươi huyêt trắng: có sợi tơ nấm/ bào tử nấm (dễ thấy hơn
khi giỏ 1 giọt KOH 10%)
Viêm Âm đạo do Nấm

Viêm âm đạo do Trichomonas
• Trichomonas Vaginalis là 1 loại trùng roi lây qua đường
giao hợp, có thể tìm thấy ở nâm đạo, niệu đạo, các tuyến
chất nhờn ở âm hộ
• Triệu chứng:
– Huyết trắng nhiều: vàng/ xanh, loãng, có bọt, mùi tanh
– Có thể kèm ngứa, rát.

Viêm âm đạo do Trichomonas
• Chẩn đoán:
– pH âm đạo >= 4.5
– soi tươi huyết trắng: thấy trùng roi di động và nhiều bạch cầu
• Điều trị:
– Metronidazol 2g: uống 1 liều duy nhất
– Metronidazol 500mg: 2 lần/ ngày x 7ngày
• Điều trị cho bạn tình:
– Metronidazol 2g: uống 1 liều duy nhất

Thuốc viên đặt âm đạo
Nếu bạn chưa quan hệ tình dục, không chọn
thuốc đặt âm đạo

• VIDEO benh hoc -
YHCS2phau thuat
noi soi u xo tu
cung.mp4

Thai ngoài tử cung
• Thai không làm tổ trong tử cung
• Thường gặp là ở vòi tử cung
• Triệu chứng: trễ kinh, đau
bụng, ra huyết bất thường.
• Điều trị: phẫu thuật nội soi

ThS.BS Lê Hồng Thịnh
EMAIL: LHT28388@GMAIL.COM
0945.904.456
Thank you! ?

Tai lieu giao trinh he sinh duc

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (19)

Similar to Tai lieu giao trinh he sinh duc

Similar to Tai lieu giao trinh he sinh duc (20)

Recently uploaded

Recently uploaded (19)

Tai lieu giao trinh he sinh duc