Giáo trình hê sinh dục nam và hệ sinh dục nữ của PGS. TS Ngô Xuân Khoa, giảng viên Đại học Y Dược. Bạn đọc tham khảo và cho ý kiến

1. HỆ SINH
DỤC
BỘ MÔN GIẢI PHẪU
PGS.TS. Ngô Xuân Khoa

2. Hệ sinh dục khác nhau giữa các giới:
- Cơ quan sinh dục nam
- Cơ quan sinh dục nữ
CQSD nữ ĐCQS nam

3. MỤC TIÊU BÀI HỌC
1. Mô tả đặc điểm GP: CQSD trong và ngoài của nam và nữ .
2. Mụ tả sự cấp mỏu và TK
3. Các liên hệ chức năng và lâm sàng thích hợp

4. I. CƠ QUAN SINH DỤC NỮ
II. CƠ QUAN SINH DỤC NAM

5. I. CÁC CƠ QUAN SINH DỤC NỮ
1. Các cơ quan sinh dục trong
2. Các cơ quan sinh dục ngoài
3. Tuyến vú

6. I. CÁC CQSD NỮ GIỚI
1. Các cơ quan sinh dục trong:
- Buồng trứng
- Vòi tử cung
- Tử cung
- Âm đạo
Buồng trứng
Các CQSD trong ở nữ giới
Vòi tử cung
Vòi tử cung (đã cắt)Tử cung
Âm đạo

7. 1.1 Buồng trứng: dài 3cm,1,5 cm rg, 1cm dày
- Vị trí: hố buồng trứng
(giữa ĐM chậu trong,ngoài)
- Hình thể ngoài:
+ Mặt: trong, ngoài (rốn)
+ Bờ: tự do (sau), mạc treo
+ Đầu: vòi, tử cung
Vị trí của buồng trứng
ĐM chậu ngoài
ĐM chậu trong
Mặt trong BT
I. CÁC CQSD NỮ GIỚI
Bờ mạc treo
Đầu vòi
Bờ tự doĐầu tử cung
Mặt trong
Hình thể ngoài
của buồng trứng
Mạc treo BT
Mạch,TK của BT

8. - Các phương tiện giữ buồng trứng
+ Mạc treo BT
+ DC riêng BT
+ DC treo BT
Các phương tiện giữ BT
DC rộng
Vòi TC
Mạc treo BT
DC riêng BT
DC treo BT
I. CÁC CQSD NỮ GIỚI
Buồng trứng

9. - Cấu tạo:
+ Các nang trứng nguyên thủy
+ Nang trứng chín
+ TB trứng
+ Thể vàng
+ Thể trắng
Nang trứng nguyên thuỷ
Nang trứng chín
TB trứngThể vàng
Thể trắng
Cấu tạo của buồng trứng
I. CÁC CQSD NỮ GIỚI

10. 1.2 Vòi tử cung
- Dài 12 cm
- Phân đoạn
+ Phễu vòi
Tua vòi
+ Bóng vòi
+ Eo vòi
+ Phần tử cung
- Lỗ bụng
I. CÁC CQSD NỮ GIỚI
Lỗ bụng
Các phần của vòi tử cung
Phễu vòi
Bóng vòi
Eo vòi
Tua vòi
Sự thụ tinh
Phễu vòi
Bóng vòi
Eo vòi
Phần tử cung
Tua vòi

11. I. CÁC CQSD NỮ GIỚI

12. I. CÁC CQSD NỮ GIỚI

13. 1.3 Tử cung
- Vị trí: trong chậu hông bé
+ Sau bàng quang
+ Trước trực tràng
+ Dưới ruột non
+ Trên âm đạo
Vị trí của tử cung
Tử cung
Trực tràng
Bàng quang
Âm đạo
I. CÁC CQSD NỮ GIỚI

14. - Hình thể ngoài
+ Đáy
+ Thân
 Mặt bàng quang
 Mặt ruột
+ Eo TC
+ Cổ TC
 Phần trên âm đạo
 Phần âm đạo
- Hình thể trong
+ Buồng TC
+ ống cổ TC
+ Lỗ TC
I. CÁC CQSD NỮ GIỚI
Các đặc điểm hình thể
của tử cung
Đáy
Mặt ruột
Mặt bàng quang
Bàng quang
Đáy
Buồng tử cung
Eo
ỐNG CỔ TC
Phần trên ÂĐ
Phần ÂĐ
Thành ÂĐ
Lỗ TC

15. - Tư thế của TC
+ Gấp và ngả về trước
+ Tư thế trung gian
+ Tư thế ngả sau
I. CÁC CQSD NỮ GIỚI
Các tư thế của tử cung
Gấp và ngả trước
Tư thế trung gian
Tư thế ngả sau

16. - Các phương tiện giữ TC
+ DC rộng
+ DC tròn
+ DC TC-cùng
+ DC ngang cổ TC
I. CÁC CQSD NỮ GIỚI
DC tròn
DC rộng
DC TC-cùng
Tử cung
Bàng quang
Trực tràng
DC rộng
Các phương tiện giữ TC tại chỗ

17. - Cấu tạo của tử cung
+ Lớp thanh mạc (phúc mạc)
+ Lớp cơ:
 Dọc
 Rối
 Vòng
+ Niêm mạc
(Kinh nguyệt)
I. CÁC CQSD NỮ GIỚI
Lớp cơ và các DC liên quan
DC TC-cùng
DC ngang cổ TC
Thành ÂĐ
DC tròn
DC riêng BT
Vòi TC
Lớp phúc mạc
Các lớp cấu tạo của TC
Lớp cơ
Lớp niêm mạc

18. I. CÁC CQSD NỮ GIỚI
1.4 Âm đạo
- Thành trước
(sau BQ và niệu đạo)
- Thành sau: tỳi cựng
(trước trực tràng)
- Đầu trên
(Bám vào cổ TC)
- Đầu dưới
(mở vào tiền đình ÂĐ)
Âm đạo
Thành trước
Thành sau
Bàng quang
Niệu đạo
Trực tràng

19. I. CÁC CQSD NỮ GIỚI
Một số liên hệ chức năng và lấm sàng:
-Vị trí thụ thai: bóng vòi
-Chửa ngoài tử cung
-Kinh nguyệt
-Vị trí thường mổ lấy thai
-…………..

20. I. CÁC CQSD NỮ GIỚI
2. Các CQSD ngoài
2.1 Âm hộ
- Gò mu
- Môi lớn
- Môi bé
+ Bao âm vật
- Tiền đình âm đạo
+ Lỗ niệu đạo ngoài
+ Lỗ âm đạo
 Màng trinh

21. I. CÁC CQSD NỮ GIỚI
2. Các CQSD ngoài
2.1 Âm hộ
- Gò mu
- Môi lớn
- Môi bé
+ Bao âm vật
- Tiền đình âm đạo
+ Lỗ niệu đạo ngoài
+ Lỗ âm đạo
 Màng trinh
Dạng vòng Dạng vách Dạng sàng Đã rách
Các dạng màng trinh
Âm hộ
Môi lớn
Môi bé
Gò mu
Màng trinh
(đã rách)
Lỗ niệu đạo ngoài
Lỗ âm đạo
Bao âm vật

22. I. CÁC CQSD NỮ GIỚI
2.2. Các tạng cương
- Âm vật:
+ Tạo bởi 2 vật hang
+ Quy đầu âm vật
- Hành tiền đình
2.3. Các tuyến tiết
- Tuyến hành tiền
đình lớn
Các tạng cương và các tuyến tiết
Vật hang
Quy đầu âm vật
Hành tiền đình
Tuyến tiền đình lớn
Lỗ niệu đạo ngoài
Âm đạo

23. I. CÁC CQSD NỮ GIỚI
3. Tuyến vú
- Hình thể ngoài:
+ Núm vú
+ Quầng vú
- Cấu tạo
+ 15-20 thuỳ mô tuyến sữa
+ ống tiết hướng về núm vú
+ Mô mỡ
Tuyến vú:
hình thể ngoài và cấu tạo
Núm vú
Quầng vú
Mô tuyến sữa
ỐNG TIẾT
Mô mỡ
Mô tuyến sữa
ỐNG TIẾT
Mô mỡ

24. I. CÁC CQSD NỮ GIỚI
1. Mạch máu và TK CQSD trong:
- ĐM buồng trứng và ĐM tử cung
- TM : ĐR TM buồng trứng và TM tử cung  TM chậu trg
- Bạch huyết:
-TK : tách từ ĐR hạ vị dưới
2. MM và TK CQSD ngoài:
- ĐM thẹn trg và thẹn ngoài
- ĐM ngực trg và ngực ngoài

25. I. CÁC CQSD NỮ GIỚI

26. II. CÁC CQSD NAM GIỚI
1. Các cơ quan sinh dục trong
2. Các cơ quan sinh dục ngoài

27. 1. Các CQSD trong
bao gồm
- Tinh hoàn
- Đường dẫn tinh
+ Mào tinh
+ ống dẫn tinh
+ ống phóng tinh
+ Niệu đạo
- Các tuyến sinh dục phụ:
+ Túi tinh (tuyến tinh)
+ Tuyến tiền liệt
+ Tuyến hành niệu đạo
II. CÁC CQSD Ở NAM GIỚI
Các CQSD trong của nam giới
Tinh hoàn
Mào tinh hoàn
ỐNG DẪN TINH
ỐNG PHÓNG TINH
Túi tinh
Tuyến tiền liệt
Tuyến hành niệu đạo
Niệu đạo

28. 1.1 Tinh hoàn
- Vị trí:
+ Trong bìu
+ Trái ??? hơn phải
+ Tinh hoàn ẩn
- Hình thể ngoài:
+ Hình bầu dục
+ Các mặt trong, ngoài
+ Các cực trên, dưới
+ Các bờ trước sau
dài : 4,5 cm
dày: 2,5 cm, rg:3cm
10-14gr
Vị trí và hình thể ngoài của tinh hoàn
Mặt ngoài
Cực trên
Mào tinh
Bờ trước
Mặt trong
Tinh hoàn phải
Tinh hoàn trong ổ bụng
II. CÁC CQSD Ở NAM GIỚI

29. a
II. CÁC CQSD Ở NAM GIỚI

30. Cấu tạo ( hình thể trg) tinh hoàn: áo bọc tinh hoàn, áo trắng, áo mạch
II. CÁC CQSD Ở NAM GIỚI

31. - Hình thể trong (cấu tạo):
+ áo trắng
+ Tiểu thuỳ:
 ống sinh tinh xoắn
 ống sinh tinh thẳng
 Mô kẽ (TB kẽ)
+ Lưới tinh hoàn
+ ống xuất
II. CÁC CQSD Ở NAM GIỚI
Cấu tạo của tinh hoàn
ÁO TRẮNG
Lưới tinh hoàn
Mô kẽ
ỐNG XUẤT
Mào tinh
ỐNG XUẤT
ỐNG SINH TINH XOẮN
ỐNG SINH TINH THẲNG
Lưới tinh hoàn
ỐNG MÀO TINH

32. II. CÁC CQSD Ở NAM GIỚI
1.2 Mào tinh
- Hình thể ngoài
+ Đầu: chụp lên cực trên tinh hoàn
+ Thân: úp lên bờ sau tinh hoàn
+ Đuôi: dính vào cực dưới tinh hoàn
- ống mào tinh:
+ Nhận các ống xuất
+ Liên tiếp với ống dẫn tinh
Hình thể ngoài của mào tinh
Đầu mào tinh
Thân mào tinh
Đuôi mào tinh
Đầu mào tinh
Đuôi mào tinh
Thân mào tinh
ỐNG DẪN TINH
ỐNG XUẤT
ỐNG MÀO TINH
ỐNG DẪN TINHỐNG MÀO TINH

33. II. CÁC CQSD Ở NAM GIỚI
1.3 ống dẫn tinh
- Đoạn bìu
- Đoạn thừng tinh
- Đoạn bẹn (ống bẹn)
- Đoạn chậu
1.4 ống phóng tinh
=ống dẫn tinh+ống tiết của túi tinh
- Xuyên qua tuyến tiền liệt
- Đổ vào niệu đạo
Các đoạn của ống dẫn tinh và ống phóng tinh
Đoạn bìu
Đoạn thừng tinh
Đoạn bẹn
Đoạn chậu
ỐNG PHÓNG TINH
Túi tinh
Tuyến tiền liệt
Bóng ống dẫn tinh
Túi tinh
ỐNG PHÓNG TINH
Tuyến tiền liệt
Bàng quang

34. 1.5 Các tuyến sinh dục phụ
- Túi tinh
- Tuyến tiền liệt
- Tuyến hành niệu đạo
Các tuyến tiết ở CQSD nam giới
Xg mu
Túi tinh
Tuyến tiền liệt
ỐNG PHÓNG TINH
Tuyến hành niệu đạo
Niệu đạo xốp
Túi tinh
ỐNG DẪN TINH
Tuyến tiền liệt
Tuyến hành niệu đạo
II. CÁC CQSD Ở NAM GIỚI

35. 2. Các cơ quan sinh dục ngoài
2.1 Dương vật
- Hình thể ngoài:
+ Rễ dương vật
+ Thân dương vật
+ Quy đầu dương vật
II. CÁC CQSD Ở NAM GIỚI
Hình thể ngoài dương vật
Rễ dương vật
Thân dương vật
Quy đầu dương vật
Bao quy đầu

36. II. CÁC CQSD Ở NAM GIỚI
Cấu tạo của bìuDa
Mạc nông dưới da
Các lớp bọc tinh hoàn
Tinh hoàn

37. a
II. CÁC CQSD Ở NAM GIỚI

38. - Cấu tạo của dương vật
+ Vật hang (2)
 Trụ dương vật
+ Vật xốp (1)
 Hành dương vật
 Quy đầu
+ Các lớp bọc dương vật
II. CÁC CQSD Ở NAM GIỚI
Cấu tạo của dương vật
Vật hang
Vật xốp
Niệu đạo
Mạc sâu dương vật
Mạc nông dương vật Da
Hành dương vật
Quy đầu
Vật xốp
Vật hang
Trụ dương vật

39. 2.2. Bìu
- Chứa tinh hoàn
- Cấu tạo
+Lớp da
+ Lớp mạc nông dưới da
Cơ trơn (Dartos)
II. CÁC CQSD Ở NAM GIỚI
Cấu tạo của bìu
Da
Mạc nông dưới da
Các lớp bọc tinh hoàn
Tinh hoàn

40. II. CÁC CQSD Ở NAM GIỚI

41. a
II. CÁC CQSD Ở NAM GIỚI

42. 1. Mạch máu và TK của CQSD trong:
- ĐM tinh hoàn, Đm ống dẫn tinh từ Đm rốn,
Đm tuyết tiền liệt: ĐM BQ giũa và Đm trực tràng giữa.
- TM, TK:
2. Mạch , TK dương vật: ĐM thẹn ngoài và thẹn trg
TK thẹn, TK tự chủ trg chậu hông
3. Mạch, TK bìu: ĐM thẹn ngoài, ĐM thừng tinh
Tk chậu bẹn, TK thẹn
II. CÁC CQSD Ở NAM GIỚI