Иргэн, хуулийн этгээд та цахим гарын үсэгтэй холбоотой шинээр баталсан журам, тоон гарын үсгийг хэрхэн хэрэглэх, хэрхэн олж авах, тоон гарын үсгийг олж авахад бүрдүүлэх баримт мөн одоо хэрэгжиж буй хэрэгжилтийн талааарх

1. ЦАХИМ ГАРЫН ҮСГИЙН ХУУЛИЙН
ЗОХИЦУУЛАЛТ
Бэлтгэсэн:
Г.Сэлэнгэ
Т.Эрхбилгүүн

2. АГУУЛГА
1. Цахим гарын үсгийн тухай хуулийн
танилцуулга
2. Цахим болон тоон гарын үсгийг хэрэглэх
3. Цахим гарын үсгийн тухай хуульд заасан
зөрчилд хүлээлгэх хариуцлага

3. ЦАХИМ ГАРЫН ҮСГИЙН
ТУХАЙ ХУУЛИЙН ТАНИЛЦУУЛГА
Цахим гарын үсгийн тухай хууль нь 2011 оны 12
сарын 15 өдөр батлагдан 2012.01.16-ны өдрөөс хүчин
төгөлдөр мөрдөгдөж байна.
Энэхүү хууль нь 6 бүлэг 36 зүйлтэй.
Холбогдох бусад актууд:
• 2017.04.12-ны өдрийн Засгийн газрын тогтоол “Цахим
хэлбэрээр албан хэрэг хөтлөх” нийтлэг журам;
• 2016-03-14-ны өдрийн Засгийн газрын 151-р тогтоол
“Тоон гарын үсгийн гэрчилгээ олгох талаар авах зарим
арга хэмжээний тухай”;
• 2011-12-15 УИХ-н 61-р тогтоол“Цахим гарын үсгийн
тухай хуулийг хэрэгжүүлэх зарим арга хэмжээний тухай”
УИХ-ын 61-р тогтоол.

4. ХУУЛИЙН ЗОРИЛТ, ХАМРАХ ХҮРЭЭ
Хуулийн зорилт нь
Цахим болон тоон гарын үсгийг хэрэглэх эрх зүйн үндсийг тодорхойлж,
тоон гарын үсгийн нийтийн түлхүүрийн дэд бүтцийг бий болгохтой
холбогдсон харилцааг зохицуулахад оршино.
Үйлчлэх хүрээ нь
Төрийн нууцад хамаарахаас бусад мэдээ, баримт бичгийг цахим хэлбэрээр
шилжүүлэх, дамжуулахтай холбогдсон харилцааг зохицуулах

5. НЭР ТОМЬЁОНЫ ТОДОРХОЙЛОЛТ
Тоон гарын үсэг гэж юу вэ?
• Цахим баримтад гарын үсэг зурсан этгээдийг тодорхойлох зорилготой
цахим баримт бичигт хавсаргасан буюу нэгтгэсэн үг, үсэг, тоо, тэмдэг,
дүрсийг агуулсан цахим өгөгдлийг ойлгоно.
Тоон гарын үсгийн гэрчилгээ гэж юу вэ?
•Тоон гарын үсгийн гэрчилгээ олгох үйл ажиллагаа эрхлэх
тусгай зөвшөөрөл эзэмшигчийн олгосон тоон гарын үсэг
эзэмших эрх, тоон гарын үсгийн нийтийн түлхүүр, холбогдох
бусад мэдээллийг агуулсан, баталгаажуулсан цахим баримт
бичгийг ойлгоно.
Тоон гарын үсэг эзэмшигч гэж хэн бэ?
• Тоон гарын үсгийн гэрчилгээнд заасан тоон гарын
үсгийн нийтийн түлхүүр эзэмшигч иргэн, хуулийн этгээдийг;
Цахим гарын үсэг гэж юу вэ?
Цахим баримтад гарын үсэг зурсан этгээдийг тодорхойлох зорилготой
цахим баримт бичигт хавсаргасан буюу нэгтгэсэн үг, үсэг, тоо, тэмдэг,
дүрсийг агуулсан цахим өгөгдлийг;

6. ЦАХИМ БОЛОН ТООН ГАРЫН ҮСГИЙГ
ХЭРЭГЛЭХ
Төрийн байгууллага, төрийн өмчит болон төрийн өмчийн
оролцоотой бусад хуулийн этгээд цахим баримт бичгийг
бусдад шилжүүлэх, дамжуулахдаа зөвхөн тоон гарын
үсэг хэрэглэнэ.
Цахим гарын үсэг нь таних, баталгаажуулах гэсэн
ангилалтай. Тухайн мессежийг илгээгч, хүлээн авагч 2-н
хооронд үүсэх онлайн системд бий болсон харилцаа юм.
/Digital signature/
Өөрөөр хэлбэл та өөрийн гарын үсгээ бичдэгээрээ бичиж,
түүнийг Донгл буюу флаш дисктэй адил хэлбэрийн
төхөөрөмжийн тусламжтайгаар компьютерт оруулан ашиглаж
буй баримтдаа тухайн хүний гарын үсгийг орлуулж
баталгаажуулах процесс юм. /Electronic signature/

7. Баримт бичигт тоон гарын үсгийн
хэрэглээ

8. ТООН ГАРЫН ҮСЭГ АВАХАД БҮРДҮҮЛЭХ
МАТЕРИАЛ
• Байгууллагын албан бичиг (онлайн захиалга хийх явцад татан авч,
хэвлэх ба байгууллагын захирлын гарын үсэг, тамгаар баталгаажсан
байх);
• Гэрээ 2% (онлайн захиалга хийх явцад татан авч, хэвлэх ба хүсэлт
гаргагч гарын үсэг зурж, байгууллагын захирлын гарын үсэг, тамгаар
баталгаажсан байх);
• Байгууллагын улсын бүртгэлийн гэрчилгээний нотариатаар
баталгаажсан хуулбар;
• Иргэний цахим үнэмлэх болон хуулбар;
• Бусдаар төлөөлүүлэн авах тохиолдолд итгэмжлэл
• Тоон гарын үсгийг 1 жил ашиглах төлбөр 44,000 төгрөг баримт зэрэг
байна.
Дээрх баримт бичгийг бүрдүүлэн тоон гарын үсэг олгох тусгай
зөвшөөрөл бүхий хуулийн этгээдэд хандана.
Эх сурвалж: https://www.monpass.mn/home

9. ТООН ГАРЫН ГЭРЧИЛГЭЭ ОЛГОЖ
БУЙ ГАЗАР
Эх сурвалж: https://www.monpass.mn/home

10. ТООН ГАРЫН ҮСГЭЭР ҮЙЛЧЛЭХ
ТӨРИЙН ҮЙЛЧИЛГЭЭ
- Шилжилт хөдөлгөөн
- Хуулийн этгээдийн бүртгэл
- Эд хөрөнгийн эрхийн бүртгэл
- Иргэний гэр бүлийн бүртгэл
- Амралт, сувилалд амарч эмчлүүлэх дугаар авах
- Тэтгэвэр, тэтгэмж авах материал бүрдүүлэх
- Хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэний нийгмийн халамж
- Татварын системд аюулгүй, найдвартай хандах
- Татварын тайланг тоон гарын үсэг зурж илгээх

11. - Ажил олгогчийн нийгмийн даатгалын шимтгэл төлөлтийн
тайлан мэдээ
- ЭМД-д хамрагдах
-Өндөр настны тэтгэвэр тогтоолгох
- НД-ын сайн дурын даатгалд хамрагдах.. г.м
- Иргэний үнэмлэх дээрх тоон гарын үсгийн гэрчилгээг
ашиглан боловсролын нэгдсэн системд хандан хүүхдийнхээ
цагийн хуваарь, дүн, гэрийн даалгавар зэргийг шалгах, багш
нар, бусад эцэг эхчүүдтэй харилцах
- Эмнэлэгийн үйлчилгээнд цаг авах
- Өөрийн эмчилгээний түүхийг харах
- Хэрэглэсэн эмийн жагсаалтыг харах г.м
- Авто тээврийн хэрэгслийн улсын бүртгэлийн лавлагаа
- Импортоор орж ирсэн тээврийн хэрэгсэл бүртгүүлж
гэрчилгээ авах
- Авто тээврийн хэрэгслийн засвар үйлчилгээний түүх харах

12. ӨНӨӨДРИЙН БАЙДЛААР ТООН ГАРЫН ҮСЭГ
АШИГЛАХ ТӨРИЙН ҮЙЛЧИЛГЭЭ
Цахим
худалдан авах
ажиллагааны
систем
Цахим
татварын
систем
Нийгмийн
даатгалын
ерөнхий газар

13. Зөрчигч Шийтгэл оногдуулах үйлдэл, эс үйлдэхүй Хүлээлгэх
хариуцлага
Хүн - тусгай зөвшөөрөлгүйгээр гэрчилгээ олгох
үйл ажиллагаа эрхэлсэн;
- -тусгай зөвшөөрлийн нөхцөлийг зөрчиж үйл
ажиллагаа явуулсан;
- тусгай зөвшөөрөл эзэмшигч холбогдох
иргэн, хуулийн этгээдийн мэдээлэл үнэн зөв
эсэхийг шалгах;
- гэрчилгээ олгохын эрх зүйн үр дагаврыг
тайлбарлан таниулах үүргээ зөрчин
гэрчилгээ олгосон бол;
150 нэгж
(150,000 төгрөг)
1500 нэгж
(1,500,000
төгрөг)Хуулийн
этгээд
Зөрчлийн тухай хуулийн 10.22 дугаар зүйлийн 1 дах хэсэг
ЦАХИМ ГАРЫН ҮСГИЙН ТУХАЙ ХУУЛЬ ЗӨРЧИХ,
ЗӨРЧИЛД ХҮЛЭЭЛГЭХ ХАРИУЦЛАГА

14. Хүн - Тусгай зөвшөөрөл эзэмшигч гэрчилгээ олгох
үйл ажиллагааны талаархи мэдээллийг
бүрдүүлэх, шалгах боломжийг хангах
зорилгоор гэрчилгээтэй холбогдох бүртгэл
хөтлөх үүргээ биелүүлээгүй
15 нэгж (15,000
төгрөг)
Хуулийн
этгээд
150 нэгж
(150,000 төгрөг)
Зөрчлийн тухай хуулийн 10.22 дугаар зүйлийн 4 дах хэсэг
ЦАХИМ ГАРЫН ҮСГИЙН ТУХАЙ ХУУЛЬ ЗӨРЧИХ,
ЗӨРЧИЛД ХҮЛЭЭЛГЭХ ХАРИУЦЛАГА
Зөрчигч Шийтгэл оногдуулах үйлдэл, эс үйлдэхүй Хүлээлгэх
хариуцлага
Хүн - Хуульд тодорхойлон заасан бүртгэлийн нэгж
хэрэглэгчийн бүртгэлийн мэдээллийг тусгай
зөвшөөрөл эзэмшигчид өгөх, тусгай зөвшөөрөл
эзэмшигчээс олгосон тоон гарын үсгийн
хэрэгслийг ашиглах, эсхүл хэрэглэгчийн
мэдээллийг тусгай зөвшөөрөл эзэмшигчид
дамжуулахдаа нийтийн түлхүүрийг хуулбарлаж
авахгүй байх үүргээ биелүүлээгүй;
50 нэгж (50,000
төгрөг)
Хуулийн
этгээд
500 нэгж
(500,000 төгрөг)
Зөрчлийн тухай хуулийн 10.22 дугаар зүйлийн 3 дах хэсэг

15. Зөрчигч Шийтгэл оногдуулах үйлдэл, эс үйлдэхүй Хүлээлгэх
хариуцлага
Хүн - Хувийн түлхүүрийн нууцлалыг задруулсан бол 300 нэгж (300,000
төгрөг)
ЦАХИМ ГАРЫН ҮСГИЙН ТУХАЙ ХУУЛЬ ЗӨРЧИХ,
ЗӨРЧИЛД ХҮЛЭЭЛГЭХ ХАРИУЦЛАГА
Хүн - 3өрчил илэрч гэрчилгээ эзэмшигчийн
хүсэлтээр маргааныг хянаж байгаа тохиолдолд
тусгай зөвшөөрөл эзэмшигч тухайн зөрчлийг
шалгаж, арилгах хүртэл гэрчилгээг
түдгэлзүүлэх, зөрчил арилснаар гэрчилгээг
сэргээх журмын дагуу гэрчилгээг хүчингүй
болгоогүй, эсхүл гэрчилгээг хүчингүйд тооцох
хуулиар тогтоосон нөхцөлийн дагуу
гэрчилгээг хүчингүйд тооцоогүй бол;
- Цахим баримт бичгийн агуулгад хууль зөрчиж
өөрчлөлт оруулсан бол;
- Тоон гарын үсгийн мэдээллийн санг устгасан,
эсхүл хууль бусаар өөрчлөлт оруулсан бол;
300 нэгж (300,000
төгрөг)
Хуулийн
этгээд
3000 нэгж
(3,000,000
төгрөг)
Зөрчлийн тухай хуулийн 10.22 дугаар зүйлийн 2,5,6,7 дах хэсэг

16. Анхаарал хандуулсанд
баярлалаа.