2017 оны 6 дугаар сарын 12-23-ны өдөр Архангай, Өвөрхангай аймгийн хууль сахиулагчдад заасан хичээл.

1. ЗӨРЧИЛ ШАЛГАН ШИЙДВЭРЛЭХ
ТУХАЙ ХУУЛИЙН
ХЭРЭГЖИЛТИЙГ ХАНГАХ НЬ
Судлаач, хуульч Л.ГАЛБААТАР
Шүүхийн ерөнхий зөвлөл
Шүүхийн судалгаа, мэдээлэл, сургалтын хүрээлэн
2017.06
1-3, 7-9 ДҮГЭЭР БҮЛЭГ

2. Батлагдсан, хэрэгжих хугацаа
• 2017.05.18
2017.07.01

3. Зөрчил шалган шийдвэрлэх
ажиллагааны журам нь салбарын
болон байгууллагын эрх хэмжээний
хүрээнд батлагдсан журмаар өөр өөр
байдлаар зохицуулагдаж байна.
Салбарын
бусад
хууль
Төрийн
хяналт
шалгалтын
тухай хууль
Захиргааны
хариуцлагын
тухай хууль
Зөрчил шалган
шийдвэрлэх эрх бүхий
12000 орчим субьект
байна.
240 орчим хуульд зөрчил
тодорхойлсон байна.

4. Хууль хоорондын уялдаа
Зөрчил
шалган
шийдвэрлэх
тухай хууль

5. Хуулийн хэрэгжилтийг хангах арга зам
• Батлах
• Хэвлэх
• Хүргүүлэх
• Танилцах, мэдэх
• Таниулах, сурталчлах
• Хэрэгжүүлэх

6. Хуулийн хэрэгжилтийг хангах арга зам
• УИХ (100%)
• ЗГ (90%)
• Сургагч багш (80%)
• Эрх бүхий албан
тушаалтан (70%)
• Сурталчилгаа,
танилцуулга (60%)
• Иргэд (50%)

7. Хууль
хэрэгжүүлэгчийн
ур чадвар
Албан хэрэг
хөтлөх
Хангалттай
үндэслэлтэй
шийдвэр
гаргах
Шуурхай
байх, чин
сэтгэлээсээ
хандах
Харилцах,
ойлголцох

8. Агуулга
• Нийтлэг үндэслэл /1.1-1.15/
• ЗШША-г хэрэгжүүлэгч /2.1-2.4/
• ЗШША-ны оролцогч /3.1-3.7/
• Шийтгэл оногдуулах /7.1-7.6/
• Эрүүгийн хэргийн шүүхийн ажиллагаа
/8.1-8.2/
• Зарим зөрчлийг шалган шийдвэрлэх
журам /9.1-9.3/
• Захиргааны хэргийн шүүхийн ажиллагаа

9. 1-3 дугаар бүлэг.
ЗШША-ны онцлог,
ЗШША-г хэрэгжүүлэгч,
ЗШША-ны оролцогч

10. Нийтлэг үндэслэл
• Хуулийн үйлчлэх хүрээ
• Дипломат эрх ямба,
дархан эрх эдэлж байгаа
хүн
• Дипломат харилцааны
тухай болон Консулын
харилцааны тухай
Венийн конвенц
• Зөвшөөрөл /УЕП-ГХЯ
• Тухайн улс, олон улсын
байгууллага

11. Нийтлэг үндэслэл
• Зөрчил шалган шийдвэрлэх ажиллагааны
харьяалал
Нутаг
дэвсгэрийн
харьяалал
Эрх бүхий
албан
тушаалтны
харьяалал

12. Нийтлэг үндэслэл
• Зөрчлийн хэрэг нээхгүй тохиолдол
зөрчлийн шинжгүй
хөөн хэлэлцэх хугацаа өнгөрсөн
тухайн зөрчилд хариуцлага тооцсон
хуулийн зүйл, хэсэг, заалт хүчингүй болсон
зөрчил үйлдсэн хүн нас барсан
шийтгэл оногдуулсан эрх бүхий албан
тушаалтны, эсхүл шүүхийн шийдвэр хүчин
төгөлдөр

13. Зөрчил шалган шийдвэрлэх ажиллагааг
хэрэгжүүлэгч
Зөрчил
шалгах
Эрх бүхий албан
тушаалтан
Зөрчил
шийдвэрлэх
Эрх бүхий албан
тушаалтан

14. Зөрчил шалган шийдвэрлэх ажиллагааг
хэрэгжүүлэгч
Шүүх
Прокурор
Зөрчлийн
хэрэг
бүртгэлтийг
удирдах
албан
тушаалтан
Эрх бүхий
албан
тушаалтан

15. Зөрчил шалган шийдвэрлэх ажиллагааг
хэрэгжүүлэгч
11342
байцаагч
46
прокурор
270
шүүгч

16. • консулын эрх бүхий албан тушаалтан
• хилийн төлөөлөгч, түүний орлогч, туслах
• төрийн тусгай хамгаалалтын эрх бүхий
ажилтан
• аймаг, нийслэл, дүүргийн цэргийн штабын
дарга
• тагнуулын байгууллагын эрх бүхий ажилтан
• олон нийтийн цагдаагийн ажилтан
• гамшгаас хамгаалах улсын хяналтын
байцаагч
• цагдаагийн байгууллагын эрх бүхий алба
хаагч
• ахлах шийдвэр гүйцэтгэгч, ахлах тогтоол
гүйцэтгэгч
• мэргэжлийн хяналтын улсын байцаагч
• гаалийн улсын байцаагч
• татварын улсын байцаагч
• гадаадын иргэний хяналтын улсын
байцаагч
• оюуны өмчийн улсын байцаагч
• нийгмийн даатгалын байцаагч
• Шударга өрсөлдөөн, хэрэглэгчийн төлөө
газрын улсын байцаагч
• гал түймрийн хяналтын улсын улсын
хяналтын байцаагч
• Санхүүгийн зохицуулах хорооны хянан
шалгагч
• Монгол банкны хянан шалгагч
• улсын бүртгэлийн хяналтын улсын байцаагч
• архив, албан хэрэг хөтлөлтийн хяналтын
улсын байцаагч
• нягтлан боох бүртгэлийн улсын байцаагч
• статистикийн улсын байцаагч
• нислэгийн аюулгүй ажиллагааны хяналт
хариуцсан байцаагч
• төмөр замын тээврийн улсын байцаагч
• хүүхдийн эрхийн улсын байцаагч
• улсын байцаагчийн эрхтэй байгаль
хамгаалагч
• Шүүгч.

17. Нийт захиргааны зөрчлийн 97-98 хувь
буюу 963701 зөрчлийг Цагдаагийн
байгууллага шийдвэрлэсэн байна
Д/д
Байгууллагын
нэр
2013 2014 2015 Дундаж
1 ЦЕГ 777793 681222 1423088 960701
2 ОБЕГ 1051 1600 1340 1330
3 МХЕГ 7617 7279 6493 7130
4 Гааль, ТЕГ 3103 6483 5489 5025
5 ГИХГ 2629 3542 1674 2615
6 Бусад 852 1019 847 897
7 Нийт 793045 701145 1438931 977707

18. Прокуророос зөвшөөрөл авах ажиллагаа
1. орон байранд үзлэг хийх
2. байгууллага, хувь хүний нууцтай холбоотой мэдээлэл,
баримт бичгийг холбогдох байгууллага, албан тушаалтан,
хүнээс гаргуулан авах
3. үл хөдлөх болон эдийн бус хөрөнгө, санхүүгийн хэрэгсэл,
зохиогчийн эрх, патент, гэрчилгээ, лиценз, тусгай зөвшөөрөл,
тээврийн хэрэгслийн бүртгэл, банк болон бусад санхүүгийн
байгууллагад байгаа мөнгөн хөрөнгийн гүйлгээний шилжилт
хөдөлгөөнийг хязгаарлахыг зохих байгууллагад даалгах
4. хүнд холбогдуулан шинжилгээ хийлгэх
5. холбогдогчийн ажил, үйлдвэрлэл, үйлчилгээ, үйл ажиллагааг
бүхэлд нь, эсхүл хэсэгчлэн, эсхүл барилга байгууламж,
машин, тээврийн хэрэгсэл, тоног төхөөрөмжийн ашиглалтыг
түр зогсоох.

19. Прокурор /90’/
Хэрэгжүүлэх
чиг үүрэг
Хийгдэх ажиллагаа Хугацаа
Хуульд заасан
прокурорын
зөвшөөрлөөр
явуулах
ажиллагааны
зөвшөөрөл
олгох,
зөвшөөрөлгүй
явуулсан
ажиллагааг
хянаж,
хүчинтэйд
тооцох эсэхийг
шийдвэрлэх
Эрх бүхий байгууллагаас ирүүлсэн албан бичгийг
хүлээж авах
5 минут
Дээрх албан бичгийг удирдах албан тушаалтанд
шилжүүлэх
5 минут
Удирдах албан тушаалтан албан бичгийг прокурорт
шилжүүлэх
5 минут
Прокурор хүсэлтийн үндэслэлийг хянах 30 мин
Зөвшөөрөл олгох эсэхийг шийдвэрлэсэн албан
бичгийг боловсруулах
20 мин
Боловсруулсан албан бичгийг удирдах албан
тушаалтнаар хянуулах
10
минут
Албан бичгийг албажуулах 10 мин
Албан бичгийг хүсэлт ирүүлсэн байгууллагад
хүргүүлэх
5 минут

20. Эрх бүхий албан тушаалтан /60’/
Хэрэгжүүлэх
чиг үүрэг
Хийгдэх ажиллагаа Хугацаа
Зөрчил шалган
шийдвэрлэх
болон эрх
хязгаарлах
арга хэмжээг
хэрэгжүүлэхэд
Прокуророос
зөвшөөрөл
авах
Зөрчил шалган шийдвэрлэх болон эрх хязгаарлах
арга хэмжээг хэрэгжүүлэх шаардлагатай талаар
үндэслэл бүхий албан бичиг боловсруулах
30
минут
Албан бичгийг удирдах албан тушаалтнаар хянуулах 10 мин
Албан бичгийг албажуулах /алдааг засах, холбогдох
материалыг хавсаргах зэрэг багтсан/
10
минут
Албан бичгийг Прокурорын байгууллага руу илгээх 5 минут
Прокурорын байгууллагаас ирүүлсэн хүсэлтийг
хэрхэн шийдвэрлэсэн талаар албан бичгийг хүлээж
авах, танилцах
5 минут

22. Зөрчил шалган шийдвэрлэх
ажиллагааны оролцогч
ЗШША-ны
оролцогч
Холбогдогч
Хохирогч
Хууль
ёсны
төлөөлөгч
Өмгөөлөгч
Гэрч,
Хөндлөнгийн
гэрч
Орчуулагч,
хэлмэрч

23. • ХОЛБОГДОГЧ
• хүнийг саатуулах;
• үйл ажиллагаа, ашиглалтыг
түр зогсоох;
• холбогдогчийн баримт
бичгийг хураан авах;
• Монгол Улсын хилээр гарах
эрхийг түр түдгэлзүүлэх.
• ХОХИРОГЧ
• шүүх, прокурор, эрх бүхий
албан тушаалтны дуудсан
цагт хүрэлцэн ирэх;
• зөрчил шалган шийдвэрлэх
ажиллагаанд саад
учруулахгүй байх;
• зөрчлийн хэргийн талаар
үнэн зөв мэдүүлэх
• ГЭРЧ
• Гэрч зөрчлийн хэргийн талаар өөрийн мэдэх зүйлийг
үнэн зөв мэдүүлэх үүрэгтэй.
Зөрчил шалган шийдвэрлэх
ажиллагааны оролцогч

24. Шийдвэр, үйл
ажиллагааг
хянах
Шийдвэр, үйл ажиллагаа нь хянагдах эрх бүхий албан
тушаалтан
Хянан
шийдвэрлэх
этгээд
Оролцогчийн
гомдол
Зөрчлийн хэрэг бүртгэлтийн шатанд нийт 27 төрлийн эрх
бүхий албан тушаалтан
Прокурор
Оролцогчийн
гомдол,
прокурорын
дүгнэлт
Шүүхийн шатанд нийт 10 төрлийн эрх бүхий албан
тушаалтан /Консулын эрх бүхий албан тушаалтан, Хилийн
төлөөлөгч, түүний орлогч, туслах, Төрийн тусгай хамгаалалтын эрх
бүхий ажилтан, Аймаг, нийслэл, дүүргийн цэргийн штабын дарга,
Тагнуулын байгууллагын эрх бүхий ажилтан, Олон нийтийн
цагдаагийн ажилтан, Цагдаагийн байгууллагын эрх бүхий албан хаагч,
Ахлах шийдвэр гүйцэтгэгч, Гадаадын иргэний хяналтын улсын
байцаагч, Хүүхдийн эрхийн улсын байцаагч/
Эрүүгийн
хэргийн шүүх
Оролцогчийн
гомдол,
прокурорын
дүгнэлт
Шүүхийн шатанд нийт 17 төрлийн эрх бүхий албан
тушаалтан /Гамшгаас хамгаалах улсын хяналтын байцаагч;
мэргэжлийн хяналтын улсын байцаагч; гаалийн улсын байцаагч;
татварын улсын байцаагч; гадаадын иргэний хяналтын улсын
байцаагч; оюуны өмчийн улсын байцаагч; нийгмийн даатгалын
байцаагч; Шударга өрсөлдөөн, хэрэглэгчийн төлөө газрын улсын
байцаагч; гал түймрийн хяналтын улсын улсын хяналтын байцаагч;
Санхүүгийн зохицуулах хорооны хянан шалгагч; Монгол банкны хянан
шалгагч; улсын бүртгэлийн хяналтын улсын байцаагч; архив, албан
хэрэг хөтлөлтийн хяналтын улсын байцаагч; нягтлан бодох
бүртгэлийн улсын байцаагч; статистикийн улсын байцаагч; нислэгийн
аюулгүй ажиллагааны хяналт хариуцсан байцаагч; төмөр замын
тээврийн улсын байцаагч; улсын байцаагчийн эрхтэй байгаль
хамгаалагч/
Захиргааны
хэргийн шүүх

25. Зөрчил шалган шийдвэрлэх
ажиллагааны оролцогч
Хяналтын шатны шүүхэд гомдол гаргах эрхийг
эдлүүлэх
• “Эрүүгийн хэргийн шүүх ... эрх бүхий албан
тушаалтны шийтгэл оногдуулсан шийдвэрт
оролцогчийн гомдол, прокурорын дүгнэлтээр
анхан шатны журмаар, оролцогчийн гомдол,
прокурорын эсэргүүцлээр давж заалдах шатны
журмаар зөрчил хянан шийдвэрлэнэ” 2.1 (1).
• “Зөрчлийн хэргийг хянан шийдвэрлэсэн давж
заалдах шатны шүүхийн шийдвэр нь шүүхийн
эцсийн шийдвэр байна” 8.2 (8), 9.2 (15)

26. Зөрчил шалган шийдвэрлэх
ажиллагааны оролцогч
Хугацааны зохицуулалтыг нэг мөр
ойлгож хэрэглэх
• Даруй?
• Шүүх шилжүүлсэн хэргийг хүлээн авсан даруй
шийдвэрлэх, шүүхийн шийтгэврийг прокурорт
даруй хүргүүлэх;
• прокурор зохих байгууллагад даруй мэдэгдэх, эрх
бүхий албан тушаалтны шийдвэрийг хүчинтэйд
тооцох эсэхийг даруй шийдвэрлэх;
• эрх бүхий албан тушаалтан ... даруй прокурорт
мэдэгдэх, даруй прокурорын нэгдсэн бүртгэлд
бүртгүүлэх, ... шийдвэрийн хувийг даруй хүргүүлэх,
... эрүүгийн хэргийн шүүхэд даруй хүргүүлэх.

27. Зөрчил шалган шийдвэрлэх
ажиллагааны оролцогч
Өргөн утгатай, хэмжихэд бэрхшээлтэй ойлголтын
хүрээг тогтоох, нэг утгаар хэрэглэх
• боломж
• зөрчлийн шинж
• шаардлагатай бол, шаардлагагүй бол
• хойшлуулшгүй тохиолдол
• бусад үндэслэл
• ач холбогдол
• хориглосон зүйл
• шөнийн цаг
• бусад баримт

28. Зөрчил шалган шийдвэрлэх
ажиллагааны оролцогч
Өргөн утгатай, хэмжихэд бэрхшээлтэй ойлголтын
хүрээг тогтоох, нэг утгаар хэрэглэх

29. Зөрчил шалган шийдвэрлэх
ажиллагааны оролцогч
Өргөн утгатай, хэмжихэд бэрхшээлтэй ойлголтын
хүрээг тогтоох, нэг утгаар хэрэглэх
• хэр их боломж, боломжгүйн тухай тодорхой бус
байдал бий болгох, эс үйлдэхүйн нөхцөл бий болгох
эрсдэл
• хэр их шаардлагатай байх, ямар нөхцөлийг
шаардлагагүй гэж үзэх талаар тодорхойлоогүй
• “хойшлуулшгүй тохиолдол”-д юу хамаарах, түүнийг
хэрхэн хэмжих талаар тодорхойлоогүй
• “ач холбогдолтой” гэх шалгуурыг тодорхой болгох,
түүнийг хуулийн агуулга, зорилгод нийцүүлэн зохих
ёсоор хэрэглэх

30. 7 дугаар бүлэг.
Шийтгэл оногдуулах
/7.1-7.6/

31. ГАЗАР ДЭЭРЭЭ
БАРИГДСАН БУЮУ
НОТЛОГДСОН
ТОРГУУЛЬ
ТӨЛӨХГҮЙ
ЗӨРЧИЛ
ШИЙТГЭЛ
ОНОГДУУЛАХ
ШИЙТГЭЛИЙГ
ХҮЛЭЭН
ЗӨВШӨӨРӨХГҮЙ
Зөрчил үйлдсэн хүн, хуулийн этгээдэд
шийтгэл оногдуулах

32. ЗӨРЧЛИЙН
ХЭРЭГ
БҮРТГЭЛТ
ТОРГУУЛЬ
ТӨЛӨХГҮЙ
ЗӨРЧИЛ
ШИЙТГЭЛ
ОНОГДУУЛАХ
ШИЙТГЭЛИЙГ
ХҮЛЭЭН
ЗӨВШӨӨРӨХГҮЙ
ГОМДОЛ,
МЭДЭЭЛЭЛ
ХҮЛЭЭН АВАХ
Зөрчил үйлдсэн хүн, хуулийн этгээдэд
шийтгэл оногдуулах

33. Зөрчил үйлдсэн хүн, хуулийн этгээдэд
шийтгэл оногдуулах
Шийтгэл
оногдуулах
Зөрчлийн
үр дагаврыг
арилгах
арга
хэмжээ
авах
Албадлагын
арга хэмжээ
хэрэглэх
Шийтгэл
оногдуулсан
шийдвэрийг
биелүүлэх
Шийтгэл
оногдуулсан
шийдвэрт
гомдол
гаргах

34. Зөрчил үйлдсэн хүн, хуулийн этгээдэд
шийтгэл оногдуулах
Шийтгэлийн төрөл
• торгох шийтгэл /10-20,000 нэгж, 100-200 мянган нэгж/;
• Баривчлах /7-30 хоног/
• эрх хасах шийтгэл /3-36 сар/

35. Зөрчил үйлдсэн хүн, хуулийн этгээдэд
шийтгэл оногдуулах
Эрх бүхий албан тушаалтан шийтгэл оногдуулах:
1. нотлох баримт бүрдсэн эсэх;
2. зөрчил үйлдсэн хуулийн этгээдийн хариуцлагыг нөхөн хүлээх этгээд байгаа эсэх;
3. тухайн үйлдэл, эс үйлдэхүй нь Зөрчлийн тухай хуульд заасан шийтгэл
оногдуулах зүйл, хэсэг, заалтад нийцэж байгаа эсэх
4. торгох шийтгэлийг хэсэгчлэн төлүүлэхээр шийдвэрлэх үндэслэлтэй эсэх;
5. Зөрчлийн тухай хуульд хохирол төлүүлэх, нөхөн төлбөр гаргуулахаар заасан
бол хохирол, нөхөн төлбөрийн хэмжээг тогтоох;
6. эрх хасах шийтгэл оногдуулах үндэслэлтэй эсэх;
7. Албадлагын арга хэмжээ авах үндэслэл байгаа эсэх /Хөрөнгө, орлогыг хураах,
шилжүүлэх; зөрчил үйлдэхэд ашигласан эд зүйл, зэвсэг, хэрэгслийг хураах;
xохирол, нөхөн төлбөр гаргуулах/

36. Зөрчил үйлдсэн хүн, хуулийн этгээдэд
шийтгэл оногдуулах
Шийтгэлийн хуудас:
1. шалган шийдвэрлэсэн он, сар, өдөр
2. шийдвэр гаргасан эрх бүхий албан тушаалтны
нэр, албан тушаал,
3. зөрчлийн талаар тогтоогдсон нөхцөл байдал,
4. шийтгэл оногдуулах, албадлагын арга хэмжээ
авах үндэслэл, хуулийн зүйл, хэсэг, заалт,
5. оногдуулах шийтгэл, албадлагын арга хэмжээ,
6. зөрчил шалган шийдвэрлэх ажиллагааны
зардлыг хуваарилсан тухай, түүнийг сайн
дураараа биелүүлэх хугацаа, хэлбэр, нөхцөл,
7. хураан авсан, битүүмжилсэн эд зүйлийн
шийдвэрлэлт.

37. Шийдвэр, үйл
ажиллагааг
хянах
Шийдвэр, үйл ажиллагаа нь хянагдах эрх бүхий албан
тушаалтан
Хянан
шийдвэрлэх
этгээд
Оролцогчийн
гомдол
Зөрчлийн хэрэг бүртгэлтийн шатанд нийт 27 төрлийн эрх
бүхий албан тушаалтан – Ажлын 5 өдрийн дотор
Прокурор
Оролцогчийн
гомдол,
прокурорын
дүгнэлт
Шүүхийн шатанд нийт 10 төрлийн эрх бүхий албан
тушаалтан /Консулын эрх бүхий албан тушаалтан, Хилийн
төлөөлөгч, түүний орлогч, туслах, Төрийн тусгай хамгаалалтын эрх
бүхий ажилтан, Аймаг, нийслэл, дүүргийн цэргийн штабын дарга,
Тагнуулын байгууллагын эрх бүхий ажилтан, Олон нийтийн
цагдаагийн ажилтан, Цагдаагийн байгууллагын эрх бүхий албан хаагч,
Ахлах шийдвэр гүйцэтгэгч, Гадаадын иргэний хяналтын улсын
байцаагч, Хүүхдийн эрхийн улсын байцаагч/
Эрүүгийн
хэргийн шүүх
Оролцогчийн
гомдол,
прокурорын
дүгнэлт
Шүүхийн шатанд нийт 17 төрлийн эрх бүхий албан
тушаалтан – 30 хоногийн дотор /Гамшгаас хамгаалах улсын
хяналтын байцаагч; мэргэжлийн хяналтын улсын байцаагч; гаалийн
улсын байцаагч; татварын улсын байцаагч; гадаадын иргэний
хяналтын улсын байцаагч; оюуны өмчийн улсын байцаагч; нийгмийн
даатгалын байцаагч; Шударга өрсөлдөөн, хэрэглэгчийн төлөө газрын
улсын байцаагч; гал түймрийн хяналтын улсын улсын хяналтын
байцаагч; Санхүүгийн зохицуулах хорооны хянан шалгагч; Монгол
банкны хянан шалгагч; улсын бүртгэлийн хяналтын улсын байцаагч;
архив, албан хэрэг хөтлөлтийн хяналтын улсын байцаагч; нягтлан
бодох бүртгэлийн улсын байцаагч; статистикийн улсын байцаагч;
нислэгийн аюулгүй ажиллагааны хяналт хариуцсан байцаагч; төмөр
замын тээврийн улсын байцаагч; улсын байцаагчийн эрхтэй байгаль
хамгаалагч/
Захиргааны
хэргийн шүүх

38. Зөрчил үйлдсэн хүн, хуулийн этгээдэд
шийтгэл оногдуулах
Зөрчлийн үр дагаврыг арилгах арга хэмжээ авах:
• ариутгах,
• хоргүйжүүлэх,
• цэвэршүүлэх,
• засвар үйлчилгээ хийх,
• холбогдох бүтээгдэхүүнийг борлуулахыг хориглох,
• иргэний гүйлгээнээс буцаан татах,
• хохирлыг нөхөн төлүүлэх, зөрчлийг арилгах хүртэлх
хугацаанд үйл ажиллагаа, ашиглалтыг зогсоох, энэ
талаар олон нийтэд зарлан мэдээлэх

39. Зөрчил үйлдсэн хүн, хуулийн этгээдэд
шийтгэл оногдуулах
Шийтгэл оногдуулсан шийдвэрийг биелүүлэх
• ЭБАТ шийдвэрийн биелэлтийг өөрөө хариуцах
• шийдвэрийг хүлээн авснаас хойш 15 хоногийн дотор сайн
дураар биелүүлэх
• торгуулийг бэлэн, эсхүл бэлэн бус хэлбэрээр төлөх
• шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх журмаар албадан гүйцэтгүүлэх:
ЭБАТ-харьяалах шүүх: шүүх ажлын 2 өдөрт шийдвэрлэнэ.
• Шийтгэлийн хуудсыг зөрчил үйлдсэн хүн, хуулийн
этгээд хүлээн аваагүй нь шийтгэл, албадлагын
арга хэмжээг албадан хэрэгжүүлэхээс чөлөөлөх
үндэслэл болохгүй.

40. 8-9 дүгээр бүлэг.
Эрүүгийн хэргийн
шүүхийн зөрчил хянан
шийдвэрлэх ажиллагаа;
Зарим зөрчлийг шалган
шийдвэрлэх журам

41. Зөвшөөрөл олгох /Эрх
хязгаарлах буюу саатуулах/ /5.2
дугаар зүйл/Зөрчил шалган
шийдвэрлэх
ажиллагаанд оролцох Зарим төрлийн албадлагын
арга хэмжээ авах хүсэлтийг
шийдвэрлэх /7.3 дугаар
зүйлийн 3, 4/
ЭБАТ-ын шийтгэл оногдуулсан
шийдвэрийг албадан
гүйцэтгүүлэх шийдвэр гаргах
/7.5 дугаар зүйлийн 8, 9/
Зөрчил шүүхэд хянан
шийдвэрлэх ажиллагаа
Эрүүгийн хэргийн шүүхийн ажиллагаа

42. Зөрчил шалган
шийдвэрлэх
ажиллагаанд оролцох
Өөрт хуулиар харъяалуулсан
зөрчлийг хянан шийдвэрлэх
/9.2 дугаар зүйл/
ЭБАТ-ны шийтгэл оногдуулсан
шийдвэрт гаргасан гомдол,
проукрорын дүгнэлтээр хэрэг
хянан шийдвэрлэх /8 дугаар
бүлэг/
Зөрчил шүүхэд
хянан шийдвэрлэх
ажиллагаа
Эрүүгийн хэргийн шүүхийн ажиллагаа

43. Эрүүгийн хэргийн шүүхийн ажиллагаа
Эрүүгийн хэргийн
шүүх: Эрүүгийн хэрэг
хянан шийдвэрлэх
тухай хуульд заасан
нийтлэг журмыг
удирдлага болгох
прокурорын эсэргүүцэл,
дүгнэлт
оролцогчийн гомдол

44. 1. консулын эрх бүхий албан тушаалтан;
2. хилийн төлөөлөгч, түүний орлогч, туслах офицер;
3. төрийн тусгай хамгаалалтын эрх бүхий ажилтан;
4. аймаг, нийслэл, дүүргийн цэргийн штабын дарга;
5. тагнуулын байгууллагын эрх бүхий ажилтан;
6. олон нийтийн цагдаагийн ажилтан;
7. цагдаагийн байгууллагын эрх бүхий алба хаагч;
8. ахлах шийдвэр гүйцэтгэгч;
9. гадаадын иргэний хяналтын улсын байцаагч;
10. хүүхдийн эрхийн улсын байцаагч.
Оролцогчийнгомдол Эрүүгийн хэргийн шүүхийн ажиллагаа

45. Эрүүгийн хэргийн шүүхийн ажиллагаа
Эрүүгийн хэргийн шүүх харъяалан шийдвэрлэх зөрчил
1. Баривчлах шийтгэл оногдуулахаар Зөрчлийн хуульд
заасан 7 зөрчил
2. Дампуурлын тухай хууль зөрчих,
3. Эвлэрүүлэн зүуучлалын тухай хууль зөрчих,
4. Шүүгчийн хараат бус байдалд нөлөөлөхийг оролдох
5. Шүүх хуралдааны дэг, журам зөрчих
6. Хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагаанд саад учруулах
7. Шүүх хуралдаанд хүндэтгэн үзэх шалтгаангүйгээр
шүүхийн иргэдийн төлөөлөгчөөр оролцохоос зайлсхийх,
шүүхийн үйл ажиллагаанд саад учруулах

46. Шүүх дүгнэлт,
гомдол хүлээн
авах
Зөрчлийн хэргийг
ажлын 2 өдрийн
дотор эрх бүхий
байгууллагаас
гаргуулан авна.
3 өдрийн дотор
зөрчлийн хэргийг
хянан шийдвэрлэнэ
Ерөнхий шүүгч
ажлын 2 өдрөөр
нэг удаа сунгана
Шүүгч зөрчлийн хэргийг дангаар хянан
шийдвэрлэх бөгөөд шүүх хуралдаанд эрх
бүхий албан тушаалтан, прокурор оролцоно.

47. Зөрчлийн хэрэг хянан шийдвэрлэх шүүх
хуралдаан дараахь дараалалтай байна:
1/шүүгч шүүх хуралдаанд оролцогчдыг бүртгэх;
2/талуудын гаргасан гомдол, дүгнэлтийн үндэслэл, тайлбараа
танилцуулах;
3/шүүгч асуулт асууж, хариулт авах;
4/эрх бүхий албан тушаалтан шийдвэрийнхээ, прокурор
дүгнэлтийнхээ, оролцогч гомдлынхоо үндэслэлийг тайлбарлах;
5/шүүгч шийдвэр гаргах;
• Шүүгч эрх бүхий албан тушаалтан, прокурор
оролцогчийн хүсэлтийн дагуу гэрчээс мэдүүлэг авч,
бусад нотлох баримтыг шинжлэн судалж болно.

48. Шүүхийн шийдвэр
шийтгэлийг
хэвээр
үлдээх;
шийтгэлийг
өөрчлөх
шийтгэлээс
чөлөөлөх
шийтгэлийг
хүчингүй
болгох
Хүн, хуулийн этгээдэд оногдуулсан шийтгэлээс чөлөөлсөн шүүхийн
шийдвэрийг прокурор, эрх бүхий албан тушаалтанд даруй хүргүүлнэ.

49. Шүүхийн шийдвэрийг биелүүлэх
Шүүхийн шийдвэрийг 15
хоногийн дотор сайн
дураараа биелүүлэх
үүрэгтэй.
Баривчлах шийтгэл оногдуулбал
ШШГБ;
Торгох шийтгэл оногдуулбал цагдаа
Шүүх харьяалуулах бусад зөрчилд
шийтгэл оногдуулбал ШШГБ
Шийтгэлийг албадан
гүйцэтгүүлэх шүүхийн
шийдвэрийг ШШГБ

50. Зарим зөрчлийг шалган шийдвэрлэх
журам
Зарим зөрчил:
1. Мансуурах
2. Танхайрах
3. Гэр бүлийн хүчирхийлэлтэй тэмцэх тухай хууль
зөрчих
4. Жагсаал цуглааныг зохион байгуулагч, оролцогч
зэвсэг, хорт бодис, тэсэрч дэлбэрэх бодис, орчин
тойрон, хүний амь нас, эрүүл мэндэд аюул
учруулж болохуйц аливаа зүйл, амьтан авч явах
5. Хулгайлах
6. Хөрөнгө завших
7. Замын хөдөлгөөний аюулгүй байдлын тухай хууль
зөрчих

51. Зарим зөрчлийг шалган шийдвэрлэх
журам
Зөрчлийн
хэрэг
бүртгэлтийн
ажиллагаа
Прокурорын
хяналт
Шүүхээр
хэрэг хянан
шийдвэрлэх

52. Зарим зөрчлийг шалган шийдвэрлэх
журам
• Зөрчлийн хэрэг бүртгэлийн ажиллагаа
Цагдаа
гийн
албан
хаагч -
3 хоног
шилжүүлэх татгалзах
ХЖ-аар
шалган
шийдвэрлэх
зөрчлийн
хэрэг нээх

53. Зарим зөрчлийг шалган шийдвэрлэх
журам
Зөрчил шалгах
ажиллагаа
/+4-р бүлэгт заасан
ажиллагаа/
Хэргийн газрын үзлэг
хийх
Таньж олуулах
Туршилт хийх
Нүүрэлдүүлж
мэдүүлэг авах
Ердийн ажиглалт
явуулах
Мэдүүлгийг газар
дээр нь шалгах
Саатуулах

54. Зарим зөрчлийг шалган шийдвэрлэх
журам
• Прокурорын хяналт
1. Зөрчлийн холбогдогчийг саатуулах
үндэслэлийг хянах
2. Зөрчлийн хэргийг хэрэгсэхгүй болгосон
шийдвэрийг хүлээн авч 5 хоногийн дотор
шийдвэр гаргах:
• хэвээр үлдээх,
• хүчингүй болгож буцаах,
• шүүхэд шилжүүлэх,
• эрүүгийн хэрэг бүртгэлтийн хэрэг нээх,
• эрүүгийн хэрэг үүсгэж яллагдагчаар татах

55. Зарим зөрчлийг шалган шийдвэрлэх
журам
• Шүүхээр хэрэг хянан шийдвэрлэх
үндэслэл:
• хэрэг бүртгэлтийн ажиллагаа явагдаж
шийтгэл оногдуулах, албадлагын арга
хэмжээ авахуулах тухай санал;
• Эрүүгийн хэргийн шүүх харьяалан
шийдвэрлэх зөрчил үйлдсэн хүн, хуулийн
этгээдэд шийтгэл оногдуулах, албадлагын
арга хэмжээ авахуулах тухай санал;
• прокурорын гаргасан дүгнэлт.

56. Зарим зөрчлийг шалган шийдвэрлэх
журам
• Шүүхээр хэрэг хянан шийдвэрлэх:
Санал, дүгнэлтийг хүлээн авснаас хойш 3
хоногийн дотор
• зөрчлийн хэргийг хэрэгсэхгүй болгох;
шийтгэл оногдуулах;
• Зөрчлийн тухай хуульд заасан үндэслэл
байгаа бол шийтгэлээс чөлөөлөх.

57. Захиргааны хэргийн
шүүхийн зөрчил хянан
шийдвэрлэх ажиллагаа

58. Захиргааны хэргийн шүүхийн ажиллагаа
Захиргааны
хэргийн
шүүх
Зөрчил шалган
шийдвэрлэх
ажиллагаанд оролцох
ЭБАТ-ны хүсэлтээр шийтгэл
оногдуулсан шийдвэрийг
шүүхийн шийдвэр
гүйцэтгэлийн журмаар
албадан гүйцэтгүүлэх эсэхийг
шийдвэрлэх
ЭБАТ-ны хүсэлтээр
Зөрчлийн тухай хуульд
заасан зарим төрлийн
албадлагын арга
хэмжээ оногдуулах
эсэхийг шийдвэрлэх
Зөрчил хянан
шийдвэрлэх /15.3-
15.5, 15.7/
ЭБАТ-ны шийтгэл
оногдуулсан
шийдвэрт гаргасан
гомдол, прокурорын
дүгнэлтээр зөрчил
хянан шийдвэрлэх
ЗХШХШТ хуульд нэмэлт, өөрчлөлт орсон

59. Зөрчилхянан
шийдвэрлэх
Шүүх хуралдаанд хүндэтгэн үзэх
шалтгаангүйгээр шүүхийн иргэдийн
төлөөлөгчөөр оролцохоос зайлсхийх,
шүүхийн үйл ажиллагаанд саад
учруулах
Шүүгчийн хараат бус
байдалд нөлөөлөхийг
оролдох
Шүүх хуралдааны дэг,
журам зөрчих
Хэрэг хянан шийдвэрлэх
ажиллагаанд саад
учруулах

60. Хуульд заасан ЭБАТ-ны шийтгэл оногдуулсан
шийдвэрт гаргасан гомдол, прокурорын
дүгнэлтээр зөрчил хянан шийдвэрлэх
Гамшгаасхамгаалах
Мэргэжлийнхяналтын
Гаалийн
Татварын
Оюуныөмчийн
Нийгмийндаатгалын
ШӨХТГ-ын
Галтүймрийн
Санхүүгийнзохицуулах
хорооны
Монголбанкны
Улсынбүртгэлийн
Архив,албанхэрэг
хөтлөлтийн
Нягтланбодох
бүтгэлийн
Статистикийн
Нислэгийнаюулгүй
ажиллагааны
Төмөрзамынтээврийн
Улсынбайцаагчийн
эрхтэйбайгаль
хамгаалагч

61. Зөрчил
шалгахтай
холбоотой
ажиллагаа
Үзлэг хийх
Мэдээлэл
баримт бичиг
гаргуулан авах
Эд зүйл, баримт
бичиг хураан
авах
Эд хөрөнгө
битүүмжлэх
Хөрөнгийн
шилжилт
хөдөлгөөнийг
хязгаарлах
Шинэчилгээнд
зориулж хэв загвар
дээж авах
Мэдүүлэг авах
Шинжилгээ
хийх

62. Зөрчил үйлдсэн хүн, хуулийн этгээд тогтоосон хугацаанд
шийдвэрийг биелүүлээгүй бол шүүхийн шийдвэр
гүйцэтгэх журмаар албадан гүйцэтгүүлэхээр эрх бүхий
албан тушаалтан харьяалах шүүхэд хүсэлт гаргах /7.5-8/
Хуульд заасан харьяаллын дагуу эрх бүхий албан тушаалтны
хүсэлтээр шийтгэл оногдуулсан шийдвэрийг шүүхийн шийдвэр
гүйцэтгэлийн журмаар албадан гүйцэтгүүлэх эсэхийг шийдвэрлэх

63. Эрх бүхий албан тушаалтны
хүсэлтээр Зөрчлийн тухай
хуульд заасан зарим төрлийн
албадлагын арга хэмжээ
оногдуулах эсэхийг шийдвэрлэх
Эрх бүхий албан тушаалтан нь
зөрчил үйлдсэн хүн, хуулийн
этгээдийн зөрчил үйлдэхэд ашигласан
тээврийн хэрэгсэл, уналгыг хураах
эсхүл түүний үнийг гаргуулах, хураах,
учруулсан хохирол нөхөн төлбөрийг
гаргуулж улсын төсөвт төвлөрүүлэх
эсэхийг шүүх шийдвэрлэнэ. /4.2.2/

64. Гомдлоор зөрчил хянан шийдвэрлэх
ажиллагааны онцлог
Шүүхийн
нотлох зарчим
гомдол хянан
шийдвэрлэх
ажиллагаанд
хамаарахгүй.
Нэхэмжлэлийг
хүлээн авахаас
татгалзах хэсэгт
гомдлыг хүлээн
авахаас
татгалзах
зохицуулалт
орсон.
Гомдлоор үүсэх
хэрэг маргааныг
ердийн биш
тусгай журмаар
хянан
шийдвэрлэхээр
заасан.
Хариуцагч эрх
бүхий этгээд 7
хоногийн дотор
гомдолд хариу
тайлбар
ирүүлэхээр
заасан.
Гомдол хянан
шийдвэрлэх
ажиллагааны
явцад нэмэлт
нотлох баримт
цуглуулахгүй.

65. АНХААРАЛ ХАНДУУЛСАНД
БАЯРЛАЛАА