ГАЗРЫН ТУХАЙ ХУУЛИЙН 61 ДҮГЭЭР ЗҮЙЛИЙН ХЭРЭГЛЭЭ /ШҮҮХИЙН ПРАКТИК/ www.advocate.mn

1. ГАЗРЫН ТУХАЙ ХУУЛИЙН 61
ДҮГЭЭР ЗҮЙЛИЙН ХЭРЭГЛЭЭ
/ШҮҮХИЙН ПРАКТИК/ No
Бэлтгэсэн: Э.Шүрэнцэцэг
Г.Халиун
2024-05-03

2. АГУУЛГА
1. Газрын тухай хуулийн 61
дүгээр зүйлийн агуулга;
2. Шүүхийн шийдвэрийн цахим
сайтын судалгаа;
3. Шүүхийн шийдвэр;
4. Дүгнэлт.

3. Хууль бус шийдвэрийг
хүчингүй болгох, үйлдлийг
таслан зогсоох Төрийн эрх бүхий байгууллага, албан
тушаалтан өөрийн шийдвэр, үйлдэл /эс
үйлдэхүй/-ээрээ газрын тухай хууль
тогтоомж, газар эзэмшигч, ашиглагчийн
хууль ёсны ашиг сонирхлыг зөрчсөн бол уг
байгууллага, албан тушаалтан өөрөө буюу
түүний дээд шатны байгууллага, албан
тушаалтан, эсхүл шүүх уг хууль бус
шийдвэрийг хүчингүй болгож, үйлдлийг
таслан зогсооно.
Газрын тухай хуулийн 61 дүгээр зүйл

4. Шүүхийн шийдвэрийн
цахим системд газрын
тухай хуулийн 61 дүгээр
зүйлийн 61.1 дэх хэсэгтэй
холбоотойгоор
шийдвэрлэсэн шүүхийн
шийдвэрийн илэрц 14,600
анхан шатны
шүүхийн
шийдвэр
57%
давж заалдах
шатны шүүх
31%
дээд
шатны
шүүх
12%
анхан шатны шүүхийн шийдвэр давж заалдах шатны шүүх
дээд шатны шүүх

5. Шүүхийн шийдвэр
Улсын дээд шүүхийн 2020.06.09-
ний өдрийн 209 дугаартай
тогтоол
https://shuukh.mn/single_case/2407?start_date=&e
nd_date=&id=3&court_cat=3&bb=1

6. Маргааны үйл баримт:
Анх Нийслэлийн Засаг даргын 2000 оны 433 дугаар захирамжаар Хан-Уул дүүргийн 1-р хороонд байрлах
0,08 га газрыг зочид буудал, үйлчилгээний зориулалтаар “Т” ХХК-д эзэмшүүлж,
2004 оны 30 дугаар захирамжаар газар эзэмших эрхийг иргэн Г.Б-т шилжүүлж,
2007 оны 06 дугаартай захирамжаар “Ц” ХХК-д шилжүүлж,
2008 оны 463 дугаар захирамжаар газрын хэмжээг 2194 м.кв болгон нэмэгдүүлж,
2009 оны 671 дугаар захирамжаар “Н” ХХК-д 1970 м.кв болгон багасгаж шилжүүлсэн,
2010 оны 204 дугаар захирамжаар “Н” ХХК-д эзэмшүүлсэн газрыг 2194 м.кв болгож дахин нэмэгдүүлсэн,
2015 оны А/677 дугаар захирамжаар газар эзэмших эрхийн гэрчилгээний хугацааг сунгаж,
2017 оны А/532 дугаар захирамжаар үйлчилгээтэй орон сууцны барилгын зориулалттай болгож газар эзэмших
зориулалтыг өөрчилжээ.
Гэвч Нийслэлийн Засаг даргын 2019 оны *** дугаар захирамжаар Монгол Улсын Засаг захиргаа, нутаг
дэвсгэрийн нэгж, түүний удирдлагын тухай хуулийн 29 дүгээр зүйлийн 29.3 Засаг даргын захирамж хуульд нийцээгүй
бол өөрөө ... өөрчлөх буюу хүчингүй болгоно, Газрын тухай хуулийн 61 дүгээр зүйлийн 61.1 газрын тухай хууль
тогтоомж зөрчсөн шийдвэрээ уг албан тушаалтан өөрөө ... хүчингүй болгоно гэж заасныг баримтлан ногоон
байгууламж бүхий нийтийн эдэлбэрийн зориулалтаар ашиглаж байгаа 2194 м.кв газрыг “Н” ХХК-д үйлчилгээтэй орон
сууцны зориулалтаар эзэмшүүлэхээр шийдвэрлэсэн нь иргэдийн эрүүл, аюулгүй орчинд амьдрах эрхийг зөрчих нөхцөл
байдал үүсгэсэн үндэслэлээр “Н” ХХК-ийн дээрх газар эзэмших эрхийн гэрчилгээг хүчингүй болгож шийдвэрлэжээ.
“Н” ХХК-с 2019 оны *** дугаар захирамжийг хүчингүй болгуулах тухай нэхэмжлэл гаргасан.

7. Нийслэл дэх Захиргааны хэргийн анхан шатны шүүхийн
2019.11.28-ны өдрийн 128/ШШ2019/0834 дүгээр шийдвэр
Оршин суугч иргэдийн эрүүл, аюулгүй орчинд амьдрах
эрх, ашиг сонирхолд сөргөөр нөлөөлөхөөр, мөн
нийтийн эдэлбэрийн газрыг ашиглах нийтийн ашиг
сонирхолд сөргөөр нөлөөлөхөөр байна гэж үзэж газар
эзэмших эрхийн гэрчилгээг хүчингүй болгох замаар
газар эзэмшүүлсэн өөрийн шийдвэрээ хууль бус гэж
үзэж хүчингүй болгосон Нийслэлийн Засаг даргын 2019
оны ** дугаар захирамж хуульд нийцсэн,
нэхэмжлэгчийн эрх, хууль ёсны ашиг сонирхлыг хууль
бусаар зөрчөөгүй байна гэж үзэн нэхэмжлэлийн
шаардлагыг хэрэгсэхгүй болгон шийдвэрлэсэн.
Газрын тухай хуулийн 61 дүгээр
зүйлийг авч тайлбарлахдаа:
Нэгдүгээрт, өөрийн шийдвэр, эс
үйлдэхүйгээр Газрын тухай хууль
тогтоомж зөрчсөн байх,
Хоёрдугаарт, газар эзэмшигч,
ашиглагчийн хууль ёсны ашиг
сонирхлыг зөрчсөн байх ёстой юм.

8. Нийслэл дэх Захиргааны хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн 2020.2.19-ны өдрийн
136 дугаар магадлал:
Нийслэл дэх Захиргааны
хэргийн анхан шатны
шүүхийн 2019 оны 11 дүгээр
сарын 28-ны өдрийн 834
дүгээр шийдвэрийг хэвээр
үлдээж, нэхэмжлэгч “Н”
ХХК-ийн итгэмжлэгдсэн
төлөөлөгч П.Б-ын давж
заалдах гомдлыг хангахгүй
орхиж шийдвэрлэсэн.
Нэхэмжлэгч тайлбарлахдаа: Газрын
тухай хуулийн 61 дүгээр зүйлийн
61.1 дэх хэсгийг хэрэглэх үндэслэл
нь “төрийн байгууллага, албан
тушаалтны шийдвэр, үйлдэл газрын
тухай хууль тогтоомжийг зөрчсөн
байхын зэрэгцээ бусад газар
эзэмшигч, ашиглагчийн хууль ёсны
ашиг сонирхлыг хөндсөн нөхцөлд
тухайн шийдвэрээ хүчингүй болгох
эрхтэй байхаар байна.
Газрын тухай
хуулийн 61 дүгээр
зүйлийг авч
тайлбарлахдаа:
анхан шатны шүүх
үндэслэлтэй
дүгнэсэн гэж үзсэн.

9. Улсын дээд шүүхийн 2020.6.9-ны өдрийн 209 дүгээр тогтоол:
“Төрийн байгууллага, албан
тушаалтны шийдвэр, үйлдэл Газрын
тухай хууль тогтоомжийг зөрчсөн
байхын зэрэгцээ бусад газар
эзэмшигч, ашиглагчийн хууль ёсны
ашиг сонирхлыг хөндсөн нөхцөлд
тухайн шийдвэрээ хүчингүй болгох
эрхтэй байх.”
Өөрөөр хэлбэл, албан тушаалтан
хууль бус шийдвэрээ хүчингүй
болгохдоо нэгдүгээрт, хууль зөрчиж
газар эзэмшүүлсэн байх, хоёрдугаарт,
бусдын хууль ёсны ашиг сонирхлыг
зөрчсөн байх урьдчилсан
нөхцөлүүдийг нэгэн зэрэг шаарддаг
байна.
Маргааны үйл баримтуудаас үзвэл,
газар эзэмших эрхийг
баталгаажуулж гаргасан
захирамжуудын “хууль ёсны эсэх”,
“хүчин төгөлдөр байдал”-ын
талаар маргаагүй тул шүүх Газрын
тухай хуулийн 61 дүгээр зүйлийн
61.1-д заасан үндэслэл бүрдсэн
гэж дүгнэх боломжгүй.
Хяналтын шатны шүүхээс
шүүхийн шийдвэр,
магадлалд өөрчлөлт
оруулж, захиргааны
байгууллагаас дахин шинэ
акт гаргах хүртэл
захиргааны актыг 6 сарын
хугацаагаар түдгэлзүүлж
шийдвэрлэв.

10. Дүгнэлт
Шүүхийн шийдвэрийн цахим сангаас Газрын тухай хуулийн 61
дүгээр зүйлийн 61.1 дэх хэсгийг хэрхэн хэрэглэж байгаа шүүхийн
практикийг судалж үзэхэд уг хуулийн заалтыг тайлбарлаж, үндэслэл
болгож шийдвэрлэсэн шүүхийн шийдвэр хомс байна.
Захиргааны байгууллагад өөрийн гаргасан алдаатай шийдвэрээ
залруулах боломж олгож, хууль тогтоомжийн хэрэгжилтийг хангах
нөхцөлийг бүрдүүлэх зорилготой зохицуулалт юм.