More Related Content
What's hot
What's hot (20)
Similar to พระปันมาสาขาพุทธ
Similar to พระปันมาสาขาพุทธ (20)
พระปันมาสาขาพุทธ
- 1. รายงานพระวินัยปิฎก จัดทาโดย Phra Panma Seechanlian ชั้นปี1 6013501005 คณะพุทธศาสตร์ สาขาพระพุทธศาสนา ๑. ความเป็ นมาของพระวินัยปิ ฎก ต อ บ พระวินัยพระพุทธองค์ไม่ได้ทรงบัญญัติไว้ล่วงหน้าเป็ นกฎสาเร็จรูปก่อนมีค วามเสียหายเกิดขึ้นหากแต่เมื่อมีพระสงฆ์เกิดขึ้นและอยู่รวมกันจานวนมากมีความป ระพฤติเสียหายเกิดขึ้นในหมู่สงฆ์พระองค์จึ่งทรงบัญญัติสิกขาบทห้ามประพฤติเช่นนั้ นอีกต่อไป ดั่งจะเห็นได้ว่า ในตอนต้นพุทธกาล คือตั้งแต่พรรษาที่1 ถึงพรรษา 11 พระพุทธเจ้ายังไม่ได้ทรงบัญญัติสิกขาบทไว้ เพราะภิกษุสงฆ์ล้วนมีวัตรปฏิบัติที่ดีงาม คั้ น ต่ อ ม า ใ น พ ร ร ษ า ที่ 12 ข ณ ะ ป ร ะ ทั บ อ ยู่ ณ เ มื อ ง เ ว รั ญ ช า พระสารีบุตรกราบทูลอาราธนาให้ทรงบัญญัติสิกขาบท ดังปรากฏในเวรัญชกัณฑ์ ว่า “ถึงเวลาแล้ว พระพุทธเจ้าข้า ที่พระผู้มีพระภาคจะทรงบัญญัติสิก ข า บท ทรงยกปาติโมกข์ขึ้นแสดงแก่พระสาวกอันจะเป็ นเหตุให้พรหมจรรย์ดารงอยู่ได้ยืนน าน” ถึ ง ก ร ะ นั้ น พ ร ะ พุ ท ธ เ จ้ า ก็ ไ ม่ ไ ด้ ท ร ง บัญ ญัติ สิ ก ข า บ ท เพราะในระยะนั้นภิกษุสงฆ์ส่วนใหญ่เป็ นพระอริยบุคคลทั้งนั้นการรักษาศีลของพระ ภิกษุสงฆ์ในขณะนั้นจึงป็ นลักษณะจารีตประเพณีตามแบบอย่างที่พระพุทธเจ้าปฏิบัติ มาทีเรียกว่า จาริตตศีล ดังที่พระพุทธองค์ตรัสตอบพระสารีบุตรว่า “จงรอไปก่อนเถิด สารีบุตร ตถาคตรู้เวลาในเรื่องที่จะบัญญัติสิกขาบทนั้น ศ า ส ด า จ ะ ยั ง ไ ม่ บั ญ ญั ติ สิ ก ข า บ ท แ ก่ ส า ว ก ไม่ย กปา ติโ มกข์ขึ้นแสด งต ลอด เวลา ที่ยังไม่เกิด จึงจะบัญญัติสิกข าบท จะย กปา ติโ มกข์ขึ้นแสด งแก่สา วกเพื่ อข จัด ธ รรมเห ล่า นั้น...สา รี บุ ต ร ก็ภิกษุ สงฆ์ยังไม่มีเสนี ย ด ไม่มีโ ทษ ไม่มีสิ่งมัวห มอง บริสุทธิ์ผุด ผ่อง ดารงอยู่ในสารคุณ แท้จริง ในภิกษุ 500 รูปนี้ ผู้มีคุณธรรมอย่างต่าก็ชั้นโสดาบัน”
- 2. ต่ อ ม า เ มื่ อ มี ภิ ก ษุ ป ร ะ พ ฤ ติ เ สี ย ห า ย เ กิ ด ขึ้ น ใ น ห มู่ ส ง ฆ์ จึงทรงบัญญัติสิกขาบทเล็กน้อยต่างๆ ที่เป็ นประเภทลหุกาบัติ(อาบัติเบา) อาทิเช่น นิ ส สั ค คี ย ป า จิ ต ตี ย์ ป า จิ ต ตี ย์ ป า ฏิ เ ท ส นี ย ะ ไ ว้ ยังไม่ทรงบัญญัติสิกขาบทประเภทครุกาบัติ(อาบัติหนัก) อันได้แก่ปาราชิก แ ล ะ สั ง ฆ า ทิ เ ส ส ใ น ร ะ ห ว่ า ง นี้ ท ร ง แ ส ด ง โ อ ว า ท ป า ติ โ ม ก ข์ เพื่อเป็ นแนวประพ ฤติปฏิบัติสาหรับภิกษุทั้งห ลาย ครั้นในพรรษาที่ ๒๐ พระผู้มีพระภาคจึงทรงบัญญัติปฐมปาราชิก สิกขาบทที่ 1 ห้ามภิกษุเสพเมถุน โดยปรารภเหตุการณ์มัวหมองในคณะสงฆ์อันเนื่องมาจากการที่พระสุทินเสพเมถุนกั บ อ ดี ต ภ ร ร ย า ที่ ป่ า ม ห า วั น ก รุ ง เ ว ส า ลี นั บ เ ป็ น ค รั้ ง แ ร ก ที่ ท ร ง บั ญ ญั ติ สิ ก ข า บ ท ป ร ะ เ ภ ท ค รุ ก า บั ติ และทรงบัญญัติเรื่อยมาทุกครั้งที่เกิดเหตุการณ์ไม่ดีไม่งามเกี่ยวกับครุกาบัติ ขึ้นในคณะสงฆ์ ๒. ความสาคัญของพระวินัยปิ ฎก ตอบ พระวินัยปิ ฎก เป็ นคัมภีร์สาคัญที่ประมวลพุทธบัญญัติเกี่ยว กับศีล และสิกขาบท ขนบธรรมเนียมประเพณี วิถีชีวิตและวิธีดาเนินกิจการต่างๆ ของภิกษุสงฆ์และภิกษุนีสงฆ์ พระวินัยซึ่งเป็นพระบัญญัตินี้ แบ่งออกเป็น ๒ ส่วนคือ อาทิพ รห มจริย กาสิกข า( ข้อ ป ฏิบัติอัน เ ป็ น เ บื้อ งต้นแห่งพ รห มจรรย์ ) และอภิสมาจาริกาสิกขา(ขนมธรรมเนียมประเพณีเกี่ยวกับมรรยาทและความเป็นอยู่ ที่ดีงาม) พ ร ะ วิ นั ย ปิ ฎ ก เ ป็ น คัม ภี ร์ ที่ จ า เ ป็ น ส า ห รับ ป ฏิ บัติ ฝึ ก หั ด อบรมกุลบุตรผู้เข้ามาบวชในพระพุทธศาสนาเพราะผู้เข้ามาบวชนั้นมาจากต่างตระกู ลต่างชนชั้นต่างอัธยาศัยต่างจิตต่างใจหากไม่มีพระวินัยควบคุมความประพฤติให้เป็ นระเบียบเรียบร้อยก็จะเป็นหมู่ภิกษุที่สับสนวุ่นวายไม่เป็นที่ตั้งแห่งความเลื่อมใสศรัท ธาถ้าภิกษุทุกรูปประพฤติตามวินัยก็จะเป็ นหมู่ภิกษุที่งดงามนาให้เกิดความเลื่อมใสศ รัทธาและทาให้พระพุทธศาสนาดารงอยู่ยืนนานเปรียบเหมือนดอกไม้นานาชนิดถูกร้ อยไว้ด้วยด้ายจึงไม่แตกแยกกระจัดกระจายทั้งยังคุมกันเข้าเป็นพวงมาลัยที่สวยงาม พระวินัยเป็นปัจจัยสาคัญต่อการดารงอยู่ได้ยืนนานของพระพุทธศาสนาดัง จะเห็นได้ว่าพระมหากัสสปเถระผู้เป็ นประธานสงฆ์ในการจัดทาสังคายนาครั้งที่ ๑ ได้หารือกับพระสังคีติกาจารย์ทั้งหลายจะสังคายนาพระธรรมหรือพระวินัยก่อนพระสั ง คี ติ ก า จ า ร ย์ ทั้ ง ห ล า ย ก ล่ า ว ว่ า พระวินัยจัดว่าเป็นอายุของพระพุทธศาสนาเมื่อพระวินัยยังดารงอยู่พระศาสนาก็ชื่อว่ ายังดารงอยู่ดังนั้นจึงขอสังคายนาพระวินัยก่อน แ ม้ ใ น ก า ร บั ญ ญั ติ พ ร ะ วิ นั ย นั้ น ก่ อ น ที่ จ ะ ท ร ง บั ญ ญั ติ พระพุทธเจ้าก็ตรัสบอกประโยชน์ของการบัญญัติอันแสดงถึงความสาคัญของพระวินั ยไว้ ๑๐ ประการดังต่อไปนี้ ๑.เพื่อความดีแห่งสงฆ์
- 3. ๒.เพื่อความผาสุกแห่งสงฆ์ ๓.เพื่อข่มบุคคลผู้เก้อยาก ๔.เพื่อความอยู่ผาสุกแห่งเหล่าภืกษุผู้มีศีลดีงาม ๕.เพื่อปิดกั้นอาสวะทั้งหลายอันจะบังเกิดขึ้นในปัจจุบัน ๖.เพื่อกาจัดอาสวะทั้งหลายอันจะบังเกิดขึ้นในอานาคด ๗.เพื่อความเลื่อมใสของคนที่ยังไม่เลื่อมใส ๘.เพื่อความเลื่อมใสยิ่งขึ้นไปของคนที่เลื่อมใสแล้ว ๙.เพื่อความตั้งมั่นแห่งพระสัทธรรม ๑๐.เพื่อเอื้อเฟื้อวินัย ๔. ประโยชน์ของการศึกษาพระวินัยปิ ฎก ตอบ ๑ การศึกษาพระวินัยปิฎกทาให้ทราบความต่างกันของคาสั่งและคาสอน ๒ ต่ออายุพระพุทธศาสนาให้ยืนยาว ๓ ป ร ะ โ ย ช น์ ๑ ๐ ประการตามพุทธดารัสที่มีคาอธิบายอีกนัยหนึ่งก่อนบัญญัติวินัยแต่ละข้อ ๔ ได้รู้ความต่างกันของพระพุทธวจนที่เป็นชื่อเฉพาะทางพระพุทธศาสนาคือ รู้โอวาทปาติโมกข์ รู้ภิกขุปาติโมกข์ รู้วิภังค์ รู้ปาริสุทธิศีล รู้ศีล ๕ รู้ศีล ๘ รู้ศีล ๑๐ รู้ศีล ๒๒๗ รู้ศีล ๓๓๑ ๕ ได้ทราบคาย่อของพระวนัยปิฎก ๖ ได้ทราบคัมภีร์ที่อธิบายวินัยปิฎก ๗ แนวทางการบัญญัติกฎหมาย ๘ แนวทางการตัดสินคดี ๙ แนวทางการจัดระเบียบสังคม ๑๐ รู้จักแยกแยะภาวะสัตว์เดรัจฉานออกจากภาวะมนุษย์ ๓. ความหมายและโครงสร้างของพระวินัยปิ ฎก ๑.ความหมายของพระวินัยปิ ฎก ตอบ คาว่า “วินัย” พระอรรถกถาจารย์ได้ประพันธ์ความหมายเป็นคาถาไว้ว่า วิวิธวิเสสนยตฺตา วินยนโต เจว กายวาจาน วินยตฺถวิทูหิ อย วินโย วินโยติอกฺขาโต. พระวินัยอันบัณฑิตผู้รู้อรรถแห่งวินัยทั้งหลายกล่าวว่า วินัย เพราะมีนัยต่าง เพราะมีนัยพิเศษ และเพราะฝึกกายและวาจา จากคาถาประพันธ์นั้น แบ่งความหมายของวินัยได้เป็น ๓ คือ
- 4. นัยที่ ๑ วินัย หมายถึงนัยต่างๆ (วิวิธ+นัย) ได้แก่ มีปาติโมกข์ ๒ คือ ภิกขุปาติโมกข์ และภิกขุนีปาติโมกข์ มีวิภังค์ ๒ คือ มหาวิภังค์หรือภิกขุวิภังค์ มีอาบัติ ๗ กอง คือปาราชิก สังฆาทิเสส ถุลลัจจัย ปาจิตตีย์ ปาฏิเทสนิยะ ทุกกฎ ทุพภาสิต นั ย ที่ ๒ วิ นั ย ห ม า ย ถึ ง นั ย พิ เ ศ ษ ( วิ เ ส ส + นั ย ) ไ ด้ แ ก่ มี อ นุ บั ญ ญั ติ เ พิ่ ม เ ติ ม ใ ห้ สิ ก ข า บ ท มี ค ว า ม รั ต กุ ม ม า ก ยิ่ ง ขึ้ น ห รื อ ผ่ อ น ผั น ใ ห้ เ พ ล า ค ว า ม เ ข้ ม ง ว ด ล ง มีความเหมาะสมแก่การกระทาความผิดหรือการล่วงละเมิด นัยที่ ๓ วินัย หมายถึงกฎหรือข้อบังคับสาหรับฝึกอบรมกายและวาจา ( วิ น ย น โ ต เ จ ว ก า ย ว า จ า น ) ไ ด้ แ ก่ เป็นเครื่องป้องกันความประพฤติที่ไม่เหมาะสมทางกายและวาจา อนึ่ง วินัย ยังมีคาที่ไวพจน์อื่นๆอีกดังนี้ ๑. ศีล หมายถึงความประพฤติงามทางกายและวาจา ๒ . พ ร ะ บั ญ ญั ติ หมายถึงข้อห้ามมิให้ภิกษุภิกษุนีประพฤติล่วงละเมิดชึ่งมีบทกาหนดโทษปรับอาบัติแ ก่ผู้หลวงละเมิด ถ้าบัญญัติครั้งแรก เรียกว่า มูลบัญญัติ ถ้าบัญญัติแก่ไข้เพิ่มเติม เรียกว่า อนุบัญญัติ ๓. สิกขาบท หมายถึงอุบายศึกษาหรือข้อศึกษา ได้แก่ ศีล ๕ ศีล ๘ ศีล ๑ ๐ ศี ล ๒ ๒ ๗ แ ล ะ ศี ล ๓ ๓ ๑ ข้อศึกษาเหล่านี้จัดเป็นเบื้องต้นแห่งฌานวิปัสสนาและอริยมรรค ส่ว น ค า ว่า ปิ ฎ ก มี ค ว า ม ห ม า ย ๒ อ ย่ า ง คื อ ( ๑ ) ป ริยัติ แปลว่าการศึกษาเล่าเรียน ในที่นี้หมายถึงคัมภีร์ห รือตารา (๒) ภาช นะ หมายถึงอุปกรณ์เครื่องจาแนก รองรับรวบรวม หรือบรรจุ เมื่อรวมคาว่า วินัย เข้ากับ ปิ ฎ ก เป็ นวินัย ปิ ฎก จึงห มาย ถึง คัมภีร์ประมวลกฎสาหรับฝึกอบรมกายวาจาหรือภาชนะที่รวบรวมหรือบรรจุกฎสาหรั บฝึกอบรมกายวาจา ๒. โครงสร้างของพระวินัยปิ ฎก ตอบ โครงสร้างของพระวินัยปิฎก
- 5. มหาวิภังค์ ภิกขุนีวิภัง ค์ มหาวรรค จูฬวรรค ปริวาร ภิกขุวิภังคโสฬสมหาวรร ค ภิกขุนีวิภังคโสฬสมหาวา ร สมุฏฐานสีสสังเขป อันตรเปยยาล-สมถเภท ขันธกะปุจฉาวาร- เอกุตตริกนัย อุโปสถาทิปุจฉาวิสัชชนา อัตถวสปกรณ์- คาถาสังคณิกะ อธิกรณเภท- อปรคาถาสังคณิกะ โจทนากัณฑ์-จูฬสงคราม มหาสงคราม-กฐินเภท อุปาลิปัญจกะ- อัตถาปัตติสมุฏฐาน ทุติยคาถาสังคณิกะ เสทโจนคาถา-ปัญจวรรค ปาราชิกกัณ ฑ์ สังฆาทิเสสกั ณฑ์ อนิยตกัณฑ์ นิสสัคคิยกัณ ฑ์ ปาจิตติกัณฑ์ ปาฏิเทสนิยกั ณฑ์ เสขิยกัณฑ์ อธิกรณสมถ ะ มหาขันธกะ อุโปสถขันธก ะ วัสสูปนายิกขั นธกะ ปวารณาขันธ กะ จัมมขันธกะ เภสัชชขันธก ะ กฐินขันธกะ จีวรขันกะ จัมเปยยขันธ กะ โกสัมพิกขันะ กะ เวรัญชกัณฑ์ ปาราชิกกัณ ฑ์ สังฆาทิเสสกั ณฑ์ อนิยตกัณฑ์ นิสสัคคิยกัณ ฑ์ ปาจิตติยกัณ ฑ์ ปาฏิเทสนิยกั ณฑ์ เสขิยกัณฑ์ อธิกรณสมถ ะ กัมมขันธกะ ปาริวาสิกขันธกะ สมุจจยขันธกะ สมถขันธกะ ขุททกวัตถุขันธก ะเสนาสนะขันธก ะ สังฆเภทขันธกะ วัตตขันทกะ ปาติโมกขัฏฐปน ขันธกะ ภิกขุนีขันธกะ ปัญจสติขันธกะ สัตตสติกขันธกะ