Мукатова Жибек Жамшитовна учитель казахского языка и литературы КГУ «Новоишимская СШ №2»

1. Сабақтың тақырыбы:«Экономикадегенне?»
Мақсаты: Өткенматериалдардыбекітужәне қайталау,экономикалықмағыналысөздерді
маңыздандыру.
Оқытумен тәрбиелеудіңміндеттері:шағынтоптажұмысістеу,тезшешімқабылдап,уақыттытиімді
пайдаланудыүйрену.
Сабақ жоспары:
1. Мұғалімніңкіріспе сөзі
2. Топпентаныстыру
3. Экономикажайлы қысқаша мағлұмат
4. Топтардыңбір-бірінесұрақ-жауаптары
5. Экономикалықесепшығару
6. Сөзжұмбақ шешу
7. Буындарқазынасы
8. Оқушыларшығармашылығы
9. Ұсынылғансөздерденсөйлемқұрау
10. Көрініс
11. Кім тез?Анаграммашешу
12. Мұғалімменсараптаушылардыңқорытындысөзі
Сабақ барысы:
1. Қоғамныңэкономикалықөміріндегі болыпжатқанқұбылыстардыкөріпбілуменқатар,
жастардың бойында уақыт өткенсайынөзгермейтінбазалықбағдарыменбілімінсақтайотырып,
олардыіскерисұрақтарменбірге өзөмірінде жоспарлай білуінжәне жаңа көзқарасын
қалыптастырукерек.
2. Топпентаныстыруы
2.1 Топтыңаты:
1.«Тауар»,
2. «Валюта»
Көне грекфилософы Аристотель(б.д.д.384-322 ж.) байлық ұғымын қарастыра келіп,онызаттай
және ақшалай байлықдеп екіге бөлген.Табиғи,заттықшаруашылықжайлы,яғниадамның тәни
қажетінөтеужайлығылымдыол «экономика» (гректіліндегі «ойкос»-шаруашылықжәне
«номос»-заңсөздеріненшыққан) ал ақшалай байлықты«хремастика» (гректің«хрема»-иелік, әл
ауқат сөзіненшыққан)депатаған.Аристотельбайлықтыңосыекінші түрінжаратпайды:оның
ойынша,дүние мүлікжию үшінайырбасқа бару-«табиғатқажат» нәрсе.Осы үрдісті теоритик,
ойшыл адамдар ғасырларбойы негізге алыпкелді.
Негізінді «экономика» сөзі екі мағынағаие:1) «шаруашылық»;2) әлеуметпенқоғам
берілгенигілікті тіршілікетужолындақалайкәдеге жарататынынзерттеп,ізерлепотыратын
ғылым.
4. «Тауар» тобының «Валюта» тобынасұрақтары
1.Экономиканыңбасты мақсаты ?(Экономиканыңбастымақсаты адамдарды қанағаттандарудеп
түсінемін.)
2.Пайда дегенімізне?(Табыспеншығысарасындағыайырмашылық)
3.Өндірүшілерарасындағыжарыс?(Бәсеке)
4.Банк дегенімізне?(Салымдарқабылдайтынжәне қарыз беретінқаржылықмекеме)
5.Ел шекарасыарқылыәкелінетінтауарлардыреттейтінмемлекеттікқызмет?(Кеден)

2. «Валюта» тобының «Тауар» тобынасұрақтары
1.Бизнес дегенне?(Пайдаалуғабағытталғанэкономикалыққызмет,кәсіпкер)
2.Қаржы дегенне?(Мемлекетнегізіндегі барлық ақшақаражаттары)
3.Баспа-бас дегенне?(Тауарларақшағаемесбасқа тауарларменкөрсетілетінқызметтерге
ауыстырылатынсаудамәмілесініңтүрі)
4.Сұранысдегенне?(Тұтынушыныңтауардынемесе )
5.Баға дегенне?(Тауарбірлігіне төленетіннемесе сол үшіналынатынақшакөлемі)
Экономикалықесеп
Азамат50 мың теңгеге ұялытелефонсатыпалмақшыболыпекі досынан25 мың- нан 50 мың тг.
қарыз алады.
БірақАзамат телефонды45 мың тг. сатыпалып 5 мың теңге қалтасындақалады. Оның 3 мың
теңгесіне досыныңтуғанкүніне сыйлықалады,ал 2мың теңгесін1 мың теңгеденбөліп
қарыздарын береді.Сондаекі досында 24 мың-нан48 мың теңге қарызы қалады.
25000+25000=50000 25000-1000=24000
5000-3000=2000 24000+24000=48000
50000-45000=5000 48000+3000=51000
2000-1000=1000
Жауабы:25000+25000=50000 тг.
50000-2000=48000 тг. қалады
6. Сөзжұмбақ шешу
«Тауар» тобыныңсөзжұмбағы
1 э к с п о р т
2 к р е д и т
3 д о л л а р
4 б и з н е с
5 к в о т а
6 м е н ш і к
7 ф и р м а
8 м е м л е к е т
9 а қ ш а
1. Біздің елдіңбасқа елдерге сататынтауарларынемесе қызметкөрсетулері.
2. Несиеніңбіртүрі
3. АҚШ
ақшасы.
4. Пайда алуғабағытталғанэкономикалық
қызмет.
5. Елге әкелуге және елденшығаруғаболатынтауарларсанынақойылатыншектеу.
6. Адам, кәсіпорынмемлекетиелікететін,пайдаланатынжәне жұмсайтын
нәрсе.
7. Тауарлар менкөрсетілетінқызметтердіөндіруші
ұйым.

3. 8. Елдегі билікті іске асыратынұйым.
9. Тауарлар менкөрсетілетінқызметтергеақыретінде қабылданатын
нәрселер.
«Валюта» тобыныңсөзжұмбағы
1 э к с п о р т
2 м е н ш і к
3 м о н о п о л и я
4 л и з и н г
5 и м п о р т
6 ф е р м а
7 б и з н е с
8 к е д е н
9 б а ғ а
1 . Біздіңеліміздіңбасқа елдерге сататын
тауарлар
2 . Адамның,кәсіпорынныңнемесе мемлекеттіңпайдаланатыннемесе иелікететіннәрсесі
3. Басқаларды шеттетіптастағанбірсатушырыногы.
4. Несиеге техника
алу
5. Біздің еліміздіңбасқаелдерденсатыпалатын
тауарлар.
6. Ауыл шаруашылықөнімдеріншығарушыкәсіпорын.
7. Пайда алуғабағытталғанэкономикалық
қызмет.
8. Елдің шекарасыарқылыөткізілетінтауарлардыреттейтінмемлекеттікқызмет
9. Тауар бірлігініңақшаменкөрінетінқұны.
Буындар қазынасы.
қа
жет
ті
лік
са
лық
тұ
ты
ну
шы
сұ
ар
ра
тау
ныс
мен
шік
пай
да
ді
өн
ріс

4. Қажеттілік- бірдеңеге дегенмұқөтаждықәрадам немесе жалпықоғам қажетететін тауарлармен
қызмсет көрсетулер.
Салық– мемлекеттікөкіметоргандарыныңмемлекетпайдасынаазаматтарнемесе
фирмалардыңжалақысы немесе пайдасынаналатын міндетті төлемдер.Мемлекеттікбюджетке
түсетіннегізгі қаржыкөзі.
Тұтынушы–қажеееілікті қанағаттандырубарысындатауарларменқызметкөрсетулерді
пайдаланушы.
Тауар – адамның қандайдй бірқажеттілігінқанағаттандыружәне сатуменайырбастау үшін
өндірілетінөнім.Қызметкөрсетуде тауарболаалады.
Сұраныстұтынушыныңтауардынемесе көрсетілетінқызметті дәл осыжерден және дәл осы
уақыттасатып алу жөніндегі тілегі менмүмкіндігі.
Меншік– адам кәсіпорырнемесе мемлекетпайдаланатыннемесе иелікететіннәрсе.
Пайда- тауарды немесе көрсетілетінқызметтіөндіругежұмсалғаншығынарасындағы
айырмашылық.
Өндіріс- адамдардың қажеттілігінқанағаттандыруғакеректі материалдыңигіліктерді жасау
процесі.
Сөзденсөйлем құрау.
Өз.зерттейтін.үшін.адамдардың.ғылым.қажеттіліктерін.қалай.қанағаттандыру.бөлетінін.экономик
а.
ресурстарды
1.Экономика- өз қажеттіліктерінқанағаттандыруүшінадамдардыңресурстардықалайбөлетінін
зерттейтінғылым.
Барлық.емес.салалары.және.өндірістік.елдің.шаруашылық.экономикасфералардың.өндірістік
2.Экономика–елдіңшаруашылықөндірістікжәне өндірістікемес сфералардыңбарлықсалалары.
Көрініс
«Тауар» тобы:
Депутат пенбюджет
Біркүні депудад жұмысқа келе жатқанда алдынанбюджетшығады:
-Әй,бюджетқай жерденкеліп,қайдакетіпбарасың
-Мен елге қызметістеуге кетіпбарам
-Елге қызметті қайтесің,оданда менсені жей салайын
-Жоқ мені жемеңіз,менөзімде кішкентаймын,сізге тамақ болмаймын
-Мейлі,кішкентайболсаңдамаған көптікетпейсің,-депдепудатбюджеттіжепқояды.
Біразкүн өткенсоң депудаттыңіші ауырыпдәрігерге келеді.
-Сіздіңқай жеріңізауырыптұр?
-Меніңішімбүріпауыратынболыпты.
-Келіңізтексеріпкөрейін.
-Сізкөп бюджетті жепқойғансыз.Бюджетсізге жақпай қалған.Сіз енді диета ұстап,мына
қанағат,адамгершілік, кішіпейілділікдегендәріне ішсеңізтезсауығыпкетесіз.
Сөйтіпашкөздепудатбюджетті жемейтінбалыпты.
«Валюта» тобы:
Бірде сараң менжомарткездесіпқалыпҚызылағашауылынсөз қылады:

5. -қалайсың Сараң?
не жаңалық,
-қалайсың Жомарттастай болыпкиініпалып
қайдан келесің?
-менҚызылағашауылына20 мың тг. бөлдім.Соныберіп келе жатқанбетімғой.
-20 мың теңге бердімдеймісің!
Оны неғыпбердің.Ақшаңқалтаңасимай бара жатса сандығыңа салыпқоймаймысың.Оны
әкімдерменжоғарғыжақтағыларшешеді ғой,оныңсағанне керегі бар?
-сентүсінбедің,жылағанхалықтыжұбатукерек, қайғысынаортақтасукерек.
-жә, қойшы оны.
Сараң көбіне ел басындағыларғасенеді,ал жомартболсаөз атындағыдайөте жомарт.
Өмірде сараң, жомартадамдар бар.
11. Кім тез? Анаграмма шешу.
«Тауар» тобы «Валюта» тобы
1.ЖЕҚАТІТКІЛ-Қажеттілік. ОПТРЭСК- Экспорт.
2.ҰТТНУЫЫШ-Тұтынушы. ШАҚА- Ақша.
3.РДНӨІШІУ-Өндіруші. КНБА-Банк.
4.РИФМА-Фирма. БЕСЕКӘ-Бәсеке.
5.БАРЖИ-Биржа. ҚСЫАЛ-Салық.
6.НЫРОК-Рынок. КЕІШНМ-Меншік.
7.ЮДБТЕЖ-Бюджет. АЭОМИОКН-Экономика.
8.НРҰСАЫС-Сұраныс. ТРОМИП-Импорт.
9.ПӘКСІЕКР-Кәсіпкер. ТРАУА-Тауар.
10. ЫЖҚАР-Қаржы УТТҰЫНШЫ-Тұтынушы.
Сабақты қорытындылау.
Оқушыларғасабаққа белсене қатысып,білімдірінкөрсеткені үшіналғысбілдіріп,сараптаушылар
командаларбалдарынқосып, жеңімпаздардыжариялап,мақтауқағаздарынтапсырады.
Рефлексия
Бағалау парағы
Үй тапсырма