Recommended
More Related Content
What's hot
What's hot (20)
Viewers also liked
Viewers also liked (20)
Recently uploaded
Recently uploaded (10)
การตีความกฎหมาย
- 1. การตีความกฎหมาย การตีความกฎหมายเป็นเรื่องสาคัญที่สุดเรื่องหนึ่งในการดาเนินวิชาชีพกฎหมายไม่ว่าสาข าใดเพราะในกรณีที่ตัวบทกฎหมายมีความชัดแจ้งการที่จะใช้กฎหมายนั้นปรับเข้ากับข้อเท็ จจริงย่อมไม่มีปัญหายุ่งยากแต่ถ้าตัวบทกฎหมายคลอบคลุม หรือมีกรณีสงสัยว่ากฎหมายนั้นมีควาหมายอย่างไรก็ต้องอาศัยการตีความกฎหมายเป็นเค รื่องมือช่วย สาเหตุที่ต้องมีการตีความกฎหมาย เนื่องจากถ้อยคาหรือข้อความในกฎหมายมีความหมายไม่ชัดเจน มีข้อสงสัยหรือมีความหมายหลายนัยทาให้เกิดปัญหาโต้เถียงจนหาข้อยุติไม่ได้จนต้องมีก ารตีความกฎหมายเพื่อให้ได้ความหมายที่แท้จริงของถ้อยคาหรือข้อความนั้น ๑. วัตถุประสงค์ของการตีความกฎหมาย เพื่อค้นหาเหตุผลในกฎหมายหรือเรียกอีกอย่างหนึ่งว่า“เจตนารมณ์ของกฎหมาย” (Thespirit of thelaw) หรือ“วัตถุประสงค์ของกฎหมาย”(Theobjective of thelaw) ก็เพราะเพื่อจะให้เป็นไปตามเจตนารมณ์หรือความมุ่งหมายอย่างใดอย่างหนึ่งแล้วพ ยายามเลือกเฟ้นถ้อยคามาใช้เพื่อให้เป็นไปตามเจตนารมณ์หรือความมุ่งหมายดังกล่ าวโดยเหตุนี้เมื่อเราสามารถหยั่งทราบเจตนารมณ์หรือความมุ่งหมายได้เราก็สามาร ถทราบความหมายของถ้อยคาที่เขียนไว้ในกฎหมายนั้นได้1 (๑.๑) การตีความตามเจตนารมณ์ คือการค้นหาความหมายของถ้อยคาในบทกฎหมายจากเจตนารมณ์หรือความมุ่งหมายของ กฎหมายนั้นๆ
- 2. เจตนารมณ์ของกฎหมายแต่ละเรื่องไม่เหมือนกัน เช่น เจตนารมณ์ของกฎหมายอาญามุ่งที่จะควบคุมการกระทาความผิดและลงโทษผู้กระทาควา มผิดในขณะที่กฎหมายแพ่งและพาณิชย์มุ่งที่จะให้มีการชดใช้เยียวยาความเสียหาย ก. ทฤษฎีอาเภอจิต ซึ่งเห็นว่าสามารถค้นหาเจตนารมณ์ของกฎหมายจากเจตนารมณ์ของผู้บัญญัติกฎหมายนั่น เองในทางประวัติศาสตร์ เช่น พิจารณาจากบันทึก รายงานการประชุมของสภา คาอภิปรายในสภา เป็นต้น ข.ทฤษฎีอาเภอการณ์ ซึ่งเห็นว่าต้องค้นหาเจตนารมณ์ของกฎหมายนั้นว่ากฎหมายมีความมุ่งหมายอย่างไร อาจผันแปรไปตามบริบททางสังคมที่เปลี่ยนไปได้ เช่น กฎหมายออกในสมัยที่ยังไม่มีวิทยุโทรทัศน์ แม้ภายหลังมีโทรทัศน์ก็สามารถใช้กฎหมายปรับได้ ในการตีความกฎหมายควรใช้ทั้งสองทฤษฎีประกอบกันเพราะลาพังใช้ทฤษฎีได้ทฤษฎีห นึ่งนั้นจะเป็นข้อบกพร่อง 2 ๒. ประเภทของการตีความ การตีความในประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ของไทยมี ๓ ประเภทคือ ๑.) การตีความตามมาตรา ๔ วรรคแรกบัญญัติว่า “กฎหมายนั้นต้องใช้ในบรรดากรณีซึ่งต้องด้วยบทบัญญัติใดๆแห่งกฎหมายตามตัวอักษร หรือตามความมุ่งหมายของบทบัญญัตินั้น”
- 3. ๒.)การตีความการแสดงเจตนาตามมาตรา๑๗๑บัญญัติว่า“ในการตีความแสดงเจตนานั้น ให้เพ่งเล็งถึงเจตนาอันแท้จริงยิ่งกว่าถ้อยคาสานวนหรือตัวอักษร” ๓.) การตีความสัญญาตามมาตรา ๓๖๘ บัญญัติว่า “สัญญานั้นท่านให้ตีความไปตามความประสงค์ในทางสุจริตโดยพิเคราะห์ถึงปกติประเพ ณีด้วย”3 ๓.เครื่องมือช่วยตีความกฎหมาย เมื่อตัวบทกฎหมายชัดเจนอยู่แล้วไม่จาต้องตีความ แต่ถ้าบทบัญญัติแห่งกฎหมายใดไม่ชัดแจ้งก็ต้องตีความเพื่อเสาะหาความหมายที่แท้จริงข องบทกฎหมายนั้นวิธีการก็โดยพิจารณาจากมาตราอื่นๆที่เกี่ยวข้องกับมาตราที่ต้องตีความ นอกจากนี้ยังต้องหาเครื่องมือช่วยตีความซึ่งมีดังนี้ ๓.๑ พระราชปรารภ ๓.๒ หมายเหตุท้ายกฎหมาย ๓.๓ ชื่อกฎหมายชื่อลักษณะ ชื่อหมวดหมู่ ๓.๔ ประวัติศาสตร์กฎหมาย ๓.๕ คานิยามศัพท์ ๓.๖ พจนานุกรมฯ ๓.๗ หลักกฎหมายทั่วไป ๓.๘.กฎหมายเก่า
- 4. ตามปกติเมื่อตัวบทกฎหมายก็ดี คาพิพากษาขอศาลก็ดี สัญญา พินัยกรรม หรือเอกสารอื่นทางกฎหมายก็ดีมีข้อความแจ่มแจ้งอยู่แล้วก็ไม่จาต้องตีความทางกฎหมาย ตรงกันข้ามถ้าบทบัญญัติของกฎหมายเคลือบคลุมมีข้อความกากวมก็ต้องใฝ่หาเจตนารมณ์ อันแท้จริงของกฎหมายหรือของผู้ทาเอกสารเหล่านั้นให้ได้ ถ้าหากเป็นสัญญาก็จะต้องเป็นเจตนารมณ์ของคู่สัญญาทุกฝ่ายในขณะทาสัญญานั้นเป็นสา คัญถ้าเป็นพินัยกรรมก็ต้องถือตามความประสงค์ของผู้ทาพินัยกรรมเป็นที่ตั้ง การใฝ่หาเจตนารมณ์ดังกล่าวนี้คือ “การตีความกฎหมาย” ก.การตีความกฎหมายรัฐธรรมนูญ เนื่องจากรัฐธรรมนูญเป็นกฎหมายสูงสุดของประเทศหรือเป็นกฎหมายของกฎหมายทั้งป วง รัฐธรรมนูญจึงมีความสาคัญอย่างยิ่งในการตีความรัฐธรรมนูญย่อมกระทบถึงสิทธิ เสรีภาพ หน้าที่ และความรับผิดของราษฎรโดยตรง การตีความรัฐธรรมนูญจึงต้องกระทาด้วยความรอบคอบและพิถีพิถัน ผู้ที่ตีความรัฐธรรมนูญคือศาลรัฐธรรมนูญ วิธีการตีความรัฐธรรมนูญจึงมีวิธีความเช่นเดียวกันกับการตีความกฎหมายทั่วๆไปคือใช้เค รื่องมือช่วยดังนี้ ๑.) คาปรารภของรัฐธรรมนูญ รัฐธรรมนูญฯพ.ศ.2550 มีหลักสาคัญเพื่อส่งเสริมและคุ้มครองสิทธิและเสรีภาพของประชาชนให้เป็นที่ประจักษ์ชั ดเจนยิ่งขึ้น….เป็นต้น ๒.)หลักกฎหมายทั่วไปในรูปสุภาษิตกฎหมาย เช่น สุภาษิตกฎหมายที่ว่า”สิ่งที่มาก่อน
- 5. และสิ่งที่ตามหลังมาย่อมช่วยตีความหมายได้ดีที่สุด” สุภาษิตกฎหมายอีกบทหนึ่งที่นามาใช้ตีความรัฐธรรมนูญได้ก็คือสุภาษิตที่ว่า”พึงตีความก ฎหมายไปในทางที่เป็นผลมากกว่าในทางที่ไร้ผล” เป็นต้น นอกจากหลักการตีความรัฐธรรมนูญดังกล่าวแล้วยังมีอีก2หลักการคือ (๑.) หลักการตีความตามประเพณีการปกครอง หลักนี้นามาใช้เมื่อเกิดปัญหาการตีความตามลายลักษณ์อักษร หรือ การไม่กระจ่างชัดในการตีความตามเจตนารมณ์หรือเพื่อให้การตีความตามเจตนารมณ์มี น้าหนักยิ่งขึ้นหรือในกรณีที่ไม่มีบทบัญญัติแห่งรัฐธรรมนูญบังคับแก่กรณีใดๆก็จาเป็นต้อ งใช้หลักการตีความตามประเพณีการปกครองในระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัต ริย์ทรงเป็นประมุขโดยอาศัยหลักปรัชญาของระบอบการปกครองประชาธิปไตยแบบสาก ลมาประกอบการวินิจฉัยตีความด้วย การปกครองในระบอบประชาธิปไตยคือ รูปแบบการปกครองตามแนวคิดของประเทศตะวันตก ซึ่งยึดหลักในความเสมอภาค ความเป็นอิสระเสรี และความเป็นเหตุผลนิยม การเป็นรัฐบาลหรือการปกครองที่เป็นของประชาชนโดยประชาชนและเพื่อประชาชน ประเพณีการปกครองในระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุขจึงหม ายความว่าสิ่งที่นิยมปฏิบัติและเป็นที่ยอมรับสืบต่อกันมาจนเป็นแบบแผนในการปกครอง ภายใต้หลักการประชาธิปไตยซึ่งยอมรับพระราชฐานะและพระราชอานาจของพระมหาก ษัตริย์ภายใต้รัฐธรรมนูญ
- 6. (๒.) หลักการตีความกฎหมายมหาชนที่มุ่งประโยชน์สาธารณะหรือประโยชน์แห่งรัฐต้องคานึง ถึงเหตุผลและความจาเป็นของรัฐ และผลกระทบที่อาจเกิดขึ้นตามมา การตีความรัฐธรรมนูญจึงต้องไม่ปล่อยให้เกิดช่องว่างทางอานาจหรือสุญญากาศทางการเ มืองหรือก่อให้เกิดทางตันทางการเมืองจนนาไปสู่วิกฤติการณ์รัฐธรรมนูญหรือนาไปสู่กา รปกครองรูปแบบอื่นที่ไม่พึงประสงค์เกิดขึ้น4 ข.การตีความกฎหมายอาญาต้องตีความโดยเคร่งครัด หมายความว่า เมื่อรัฐได้ออกบทบัญญัติที่ชัดแจ้งระบุว่าการกระทาหรือการไม่กระทาอย่างใดเป็นความผิ ดทางอาญาแล้วก็ถือว่าเฉพาะกรณีนั้นๆเท่านั้นที่เป็นความผิด จะไปรวมถึงกรณีอื่นๆด้วยไม่ได้ซึ่งหลักการตีความกฎหมายโดยเคร่งครัดนี้หมายความว่า “จะนาบทกฎหมายใกล้เคียงมาใช้ไปเป็นผลร้ายมิได้” ดังคากล่าวของ ศาสตราจารย์เอกูต์ ให้หลักไว้ว่า “บทบัญญัติของกฎหมายอาญาซึ่งกาหนดความผิด หรือบัญญัติโทษไว้จะต้องบังคับใช้ตามตัวอักษรจะลงโทษบุคคล เพราะได้กระทาการอันคล้ายคลึงกันกับที่ได้มีกฎหมายบัญญัติไว้นั้นมิได้” ส่วนในกรณีที่ไม่มีบทบัญญัติกฎหมายบัญญัติไว้โดยตรงถ้าเป็นเรื่องคดีอาญาเมื่อไม่มีกฎ หมายบัญญัติไว้ว่าเป็นความผิดและกาหนดโทษไว้จาเลยก็ไม่มีความผิดตามประมวลกฎห มายอาญามาตรา 2 5 ค. การตีความกฎหมายแพ่งเป็นไปตาม มาตรา ๔ วรรคแรกนั้น ต้องพิจารณาไปตามตัวอักษรและตามความมุ่งหมายไปพร้อมๆกัน
- 7. ไม่ใช่พิจารณาตัวอักษรก่อนแล้วจึงพิจารณาความมุ่งหมาย นอกจากนี้กฎหมายแพ่งยังมีหลักการตีความอีกหลักหนึ่ง การตีความโดยเคร่งครัด เช่น มาตรา ๑๖๒ การนิ่งไม่ถือว่าเป็นการกลฉ้อฉลจึงต้องตีความโดยเคร่งครัดใช้บังคับในกรณีที่กฎหมายร ะบุไว้โดยเฉพาะคือการทานิติกรรมสองฝ่ายหรือสัญญาเท่านั้น ถ้าเป็นนิติกรรมฝ่ายเดียวมาตรานี้ไม่ใช้บังคับเป็นต้น กฎหมายแพ่งหรือกฎหมายอื่นนั้นแม้ไม่มีกฎหมายบัญญัติไว้ในเรื่องนั้นๆโดยเฉพาะ ศาลก็อาจวินิจฉัยคดีตามจารีตประเพณีแห่งท้องถิ่น ถ้าจารีตประเพณีเช่นว่านี้ไม่มี ก็ต้องวินิจฉัยคดีโดยอาศัยบทกฎหมายที่ใกล้เคียงอย่างยิ่ง ถ้ากฎหมายใกล้เคียงดังกล่าวไม่มี ก็ต้องถือตามหลักกฎหมายทั่วไปตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์มาตรา 4 ถ้าหากยังไม่มีหลักกฎหมายทั่วไป กรณีนี้ศาลจะปฏิเสธไม่วินิจฉัยคดีเพราะไม่มีกฎหมายหาได้ไม่เพราะศาลต้องหาหลักกฎห มายทั่วไปมาปรับแก่คดีจนได้ หลักกฎหมายทั่วไปนี้อาจเป็นสุภาษิตกฎหมาย ความเห็นของนักกฎหมายหรือแม้แต่สามัญสานึก 6 กระบวนการพิจารณาทางกฎหมาย เป็นกฎหมายที่เกี่ยวกับกฎเกณฑ์การปกครองประเทศที่แยกมาบัญญัติรายละเอียดต่างหาก ออกไปจากรัฐธรรมนูญเพื่อขยายบทบัญญัติในรัฐธรรมนูญให้มีความสมบูรณ์ยิ่งขึ้น มีกระบวนการตราและพิจารณาเหมือนกับการตราพระราชบัญญัติ แต่มีลักษณะพิเศษที่แตกต่างจากพระราชบัญญัติคือ
- 9. (9)พระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยการตรวจเงินแผ่นดิน พระราชบัญญัติ เป็นกฎหมายที่พระมหากษัตริย์ตราขึ้นโดยคาแนะนาและยินยอมของรัฐสภา ในการตราพระราชบัญญัตินั้น โดยทั่วไปสามารถกาหนดเรื่องต่าง ๆ ตามหลักการที่ประสงค์จะให้มีผลบังคับในสังคมได้ทุกเรื่อง มีข้อจากัดเพียงแต่ต้องไม่ขัดหรือแย้งกับรัฐธรรมนูญหรือหลักกฎหมายอื่น ร่างพระราชบัญญัติ มี 2 ประเภท คือ ร่างพระราชบัญญัติเกี่ยวด้วยการเงินและร่างพระราชบัญญัติทั่วไปที่ไม่เกี่ยวด้วยการเงิน ร่างพระราชบัญญัติเกี่ยวด้วยการเงิน หมายความถึงร่างพระราชบัญญัติว่าด้วยเรื่องใด เรื่องหนึ่ง ดังต่อไปนี้ (1) การตั้งขึ้น ยกเลิก ลด เปลี่ยนแปลง แก้ไข ผ่อนหรือวางระเบียบการบังคับอันเกี่ยวกับภาษีหรืออากร (2) การจัดสรร รับ รักษา หรือจ่ายเงินแผ่นดิน หรือการโอนงบประมาณรายจ่ายของแผ่นดิน (3)การกู้เงินการค้าประกันการใช้เงินกู้หรือการดาเนินการที่ผูกพันทรัพย์สินของรัฐ (4)เงินตรา ในกรณีที่เป็นที่สงสัยว่าร่างพระราชบัญญัติใดเป็นร่างพระราชบัญญัติเกี่ยวด้วยการเงินที่จ ะต้องมีคารับรองของนายกรัฐมนตรีหรือไม่
- 10. ให้เป็นอานาจของที่ประชุมร่วมกันของประธานสภาผู้แทนราษฎรและประธานคณะกรรม าธิการสามัญของสภาผู้แทนราษฎรทุกคณะเป็นผู้วินิจฉัย ผู้มีอานาจเสนอร่างพระราชบัญญัติ การเสนอร่างพระราชบัญญัติจะเสนอได้แต่โดย (1)คณะรัฐมนตรี (2)สมาชิกสภาผู้แทนราษฎรจานวนไม่น้อยกว่ายี่สิบคน (3) ศาลหรือองค์กรอิสระตามรัฐธรรมนูญ เฉพาะกฎหมายที่เกี่ยวกับการจัดองค์กรและกฎหมายที่ประธานศาลและประธานองค์กรนั้ นเป็นผู้รักษาการหรือ (4) ผู้มีสิทธิเลือกตั้งจานวนไม่น้อยกว่าหนึ่งหมื่นคนเข้าชื่อเสนอต่อประธานรัฐสภา โดยกฎหมายที่จะเสนอให้รัฐสภาพิจารณานั้นต้องจัดทาในรูปแบบร่างพระราชบัญญัติ ซึ่งต้องมีหลักการเกี่ยวกับเรื่องที่บัญญัติในรัฐธรรมนูญ หมวด 3 ว่าด้วยสิทธิและเสรีภาพของชนชาวไทย หรือหมวด 5 ว่าด้วยแนวนโยบายพื้นฐานแห่งรัฐเท่านั้น ในการเสนอร่างพระราชบัญญัติดังกล่าวต้องมีบันทึก วิเคราะห์ สรุปสาระสาคัญของร่างพระราชบัญญัติเสนอมาพร้อมกับร่างพระราชบัญญัติด้วย นอกจากนี้ต้องเปิดเผยร่างพระราชบัญญัติที่เสนอต่อรัฐสภาให้ประชาชนทราบและสามาร ถเข้าถึงข้อมูลรายละเอียดได้โดยสะดวก
- 11. การตรวจสอบความชอบด้วยรัฐธรรมนูญของพระราชบัญญัติ 1. การตรวจสอบก่อนที่พระราชบัญญัติจะใช้บังคับ ร่างพระราชบัญญัติใดที่รัฐสภาให้ความเห็นชอบแล้ว ก่อนที่นายกรัฐมนตรีจะนาขึ้นทูลเกล้าทูลกระหม่อมถวายเพื่อพระมหากษัตริย์ทรงลงพระ ปรมาภิไธย หรือร่างพระราชบัญญัติใดที่รัฐสภาลงมติยืนยันและก่อนที่นายกรัฐมนตรีจะนาร่างพระรา ชบัญญัติดังกล่าวขึ้นทูลเกล้าฯ ถวายอีกครั้งหนึ่งนั้นถ้า (1) สมาชิกสภาผู้แทนราษฎร สมาชิกวุฒิสภา หรือสมาชิกของทั้งสองสภารวมกัน มีจานวนไม่น้อยกว่าหนึ่งในสิบของจานวนสมาชิกทั้งหมดเท่าที่มีอยู่ของทั้งสองสภาเห็นว่ าร่างพระราชบัญญัติดังกล่าวมีข้อความขัดหรือแย้งต่อรัฐธรรมนูญนี้ หรือกระบวนการตรากฎหมายไม่ถูกต้องตามบทบัญญัติแห่งรัฐธรรมนูญนี้ ให้เสนอความเห็นต่อประธานสภาผู้แทนราษฎร ประธานวุฒิสภา หรือประธานรัฐสภา แล้วแต่กรณี แล้วให้ประธานแห่งสภาที่ได้รับความเห็นดังกล่าวส่งความเห็นนั้นไปยังศาลรัฐธรรมนูญเ พื่อวินิจฉัยและแจ้งให้นายกรัฐมนตรีทราบโดยไม่ชักช้า (2) นายกรัฐมนตรีเห็นว่าร่างพระราชบัญญัติดังกล่าวมีข้อความขัดหรือแย้งต่อรัฐธรรมนูญนี้ห รือกระบวนการตรากฎหมายไม่ถูกต้องตามบทบัญญัติแห่งรัฐธรรมนูญนี้ ให้ส่งความเห็นเช่นว่านั้นไปยังศาลรัฐธรรมนูญเพื่อวินิจฉัย และแจ้งให้ประธานสภาผู้แทนราษฎรและประธานวุฒิสภาทราบโดยไม่ชักช้า
- 12. ถ้าศาลรัฐธรรมนูญวินิจฉัยว่าร่างพระราชบัญญัตินั้นมีข้อความขัดหรือแย้งต่อรัฐธรรมนูญ นี้หรือตราขึ้นโดยไม่ถูกต้องตามบทบัญญัติแห่งรัฐธรรมนูญนี้ และข้อความดังกล่าวเป็นสาระสาคัญให้ร่างพระราชบัญญัตินั้นเป็นอันตกไปทั้งฉบับ ถ้าศาลรัฐธรรมนูญวินิจฉัยว่าร่างพระราชบัญญัตินั้นมีข้อความขัดหรือแย้งต่อรัฐธรรมนูญ นี้แต่ไม่เป็นสาระสาคัญ ให้เฉพาะข้อความที่ขัดหรือแย้งนั้นเป็นอันตกไป ร่างพระราชบัญญัติฉบับนั้นยังสามารถประกาศใช้บังคับได้ 2. การตรวจสอบภายหลังที่พระราชบัญญัติใช้บังคับ กรณีที่พระราชบัญญัติได้ประกาศใช้บังคับแล้ว หากต่อมาปรากฎว่าบทบัญญัติของกฎหมายนั้นมีข้อความขัดหรือแย้งต่อรัฐธรรมนูญ รัฐธรรมนูญได้กาหนดให้มีการเสนอให้ศาลรัฐธรรมนูญพิจารณาวินิจฉัยได้4 กรณี คือ 1.การตรวจสอบว่าบทบัญญัติแห่งกฎหมายที่ศาลจะใช้บังคับแก่คดีขัดหรือแย้งต่อรัฐธรรม นูญหรือไม่ ต้องเป็นกรณีที่มีคดีเกิดขึ้นในศาลก่อน ไม่ว่าจะเกิดขึ้นในศาลยุติธรรม ศาลปกครอง หรือศาลทหาร หรือศาลอื่น และไม่ว่าคดีจะอยู่ระหว่างการพิจารณาในชั้นศาลใดก็ตาม หากศาลเห็นเองหรือคู่ความในคดีนั้นโต้แย้งว่าบทบัญญัติแห่งกฎหมายที่ศาลจะใช้บังคับแ ก่คดีนั้นขัดหรือแย้งต่อรัฐธรรมนูญและยังไม่มีคาวินิจฉัยของศาลรัฐธรรมนูญเกี่ยวกับบท บัญญัตินั้น ให้ศาลส่งความเห็นดังกล่าวไปให้ศาลรัฐธรรมนูญพิจารณาวินิจฉัยว่าบทบัญญัติแห่งกฎห มายนั้น ขัดหรือแย้งต่อรัฐธรรมนูญ
- 16. คาวินิจฉัยของศาลรัฐธรรมนูญต้องมีคะแนนเสียงไม่น้อยกว่าสองในสามของจานวนตุลาก ารศาลรัฐธรรมนูญทั้งหมด การอนุมัติหรือไม่อนุมัติพระราชกาหนด ให้นายกรัฐมนตรีประกาศในราชกิจจานุเบกษา ในกรณีไม่อนุมัติให้มีผลตั้งแต่วันถัดจากวันประกาศในราชกิจจานุเบกษา กฎหมายที่ออกมาใช้บังคับกับประชาชนได้นั้นต้องได้รับความเห็นชอบจากรัฐสภา คือทั้งสภาผู้แทนราษฎรและวุฒิสภาต้องให้ความเห็นชอบก่อนจึงจะนามาใช้บังคับกับปร ะชาชนได้ รัฐธรรมนูญจึงได้ให้รัฐสภาซึ่งมาจากตัวแทนของประชาชน ดาเนินกระบวนการตรากฎหมายตั้งแต่การเสนอ การพิจารณาจนกระทั่งประกาศใช้เป็นกฎหมาย โดยให้ประชาชนมีส่วนร่วมด้วย ทั้งนี้เพื่อให้ได้กฎหมายที่ก่อประโยชน์ต่อประชาชนอย่างแท้จริง กฎหมายที่เกี่ยวข้องกับชีวิตประจาวัน บัตรประจาตัวประชาชน กฎหมายกาหนดว่า ผู้ที่จะมีบัตรประจาตัวประชาชนได้ต้องมีคุณสมบัติ ดังนี้ ๑) เป็นบุคคลที่มีสัญชาติไทย ๒)มีอายุ ๑๕ ปี บริบูรณ์ขึ้นไป จนถึงอายุ ๗๐ ปี บริบูรณ์ ๓)มีภูมิลาเนาหรือชื่อในทะเบียนบ้านในท้องที่ที่ไปยื่นคาร้องขอมีบัตร ๒. กฎหมายเกี่ยวกับการศึกษา ตามพระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. ๒๕๔๒กาหนดว่า
- 17. ๑) บุคคลมีสิทธิและโอกาสเสมอกัน ในการได้รับการศึกษาขั้นพื้นฐานไม่น้อยกว่า ๑๒ปี ที่รัฐต้องจัดให้อย่างทั่วถึงและมีคุณภาพ โดยไม่เก็บค่าใช้จ่าย ๒) บุคคลซึ่งมีความบกพร่องทางด้านร่างกาย จิตใจ สติปัญญา สังคมการสื่อสารและการเรียนรู้ หรือร่างกายพิการทุพพลภาพ หรือบุคคลไม่สามารถพึ่งตนเองได้ หรือไม่มีผู้ดูแล หรือผู้ด้อยโอกาส จะมีสิทธิและมีโอกาสได้รับการศึกษาขั้นพื้นฐานเป็นพิเศษ โดยไม่เสียค่าใช้จ่าย และมีสิทธิได้รับสิ่งอานวยความสะดวกและความช่วยเหลือทางการศึกษาตามกฎหมาย ๓.กฎหมายทะเบียนราษฎร์ ๑) การแจ้งเกิด เจ้าบ้านจะต้องแจ้งต่อนายทะเบียนท้องที่ที่มีคนเกิดภายใน ๑๕ วัน นับแต่วันเกิด เมื่อนายทะเบียนรับแจ้งการเกิดไว้แล้วก็จะออา ใบแจ้งการเกิด หรือสูติบัตร ให้แก่ผู้แจ้งไว้เป็นหลักฐาน ๒) การแจ้งตายเจ้าบ้านจะต้องแจ้งแก่นายทะเบียนท้องถิ่นภายใน๒๔ ชั่วโมง หรือ ๑ วันนับแต่เวลาตาย ๔. กฎหมายจราจรทางบก เป็นกฎหมาย ที่ควบคุมการใช้รถ ใช้ถนน ให้เป็นระเบียบเรียบร้อย ๑) การปฏิบัติตามกฎจราจรของผู้ขับขี่รถจักรยาน (๑) ขับขี่รถจักรยานในทางที่จัดทาไว้สาหรับรถจักรยาน (๒) รถจักรยานที่ใช้ขับขี่ต้องมีกระดิ่งให้สัญญาณเครื่องห้ามล้อโคมไฟติดหน้ารถ (๓) ผู้ขับขี่รถจักรยานต้องขับให้ชิดขอบทางด้านซ้ายของทางเดินรถหรือไหล่ทาง
- 18. (๔) ไม่ขับขี่รถจักรยานโดยประมาทเป็นที่หวาดเสียวหรือขับขี่โดยไม่จับคันบังคับ ๒) การปฏิบัติตามกฎจราจรของคนเดินเท้า (๑) ให้คนเดินเท้าบนทางเท้าหรือไหล่ทางที่มี (๒) ห้ามไม่ให้คนเดินเท้าข้ามถนนนอกทางม้าลายภายในระยะไม่เกิน ๑๐๐ เมตร (๓) ให้คนเดินเท้าที่ต้องการข้ามถนนปฏิบัติตามไฟสัญญาณจราจร (๔) ห้ามไม่ให้ผู้ใดเดินแถวหรือเดินเป็นขบวนแห่ในลักษณะกีดขวางจราจร ยกเว้นแต่จะได้รับอนุญาตจากเจ้าพนักงานจราจร