Ο πόλεμος προπαγάνδας που προηγήθηκε της κήρυξης του πολέμου

1. τ{s ηtταqμlιe ιξ τQdφηπ μwξt Γ:eμαγ(αε
ιαt 1γγλkη,
Ω trl{J.yff 'J?#*' /irJ*'*'l*{r-.$lt β.,_n]' fΗi ;r{):lF.{}",{.nL' 7'sJlr{
@ffiffiffi
el* τilγ θξeτγωγξν τtilν
Elrrλy'rrγ ιxG:ι, Χω φδν
'Eνφ &ν'Αγ'1λiφx*l
$ιι ιrιιρξl ιeo}'*μιιι
rλ'ιlιμη n*ι ταfι6 i1
rλ
P ι E ι r'''Α
ρ
rιι[ ιι γ |Ι'
6:ψ ε' ι |l!aιγ' *.Aξ 7l|,ι'
ExsPι|kqειξ tr|rλ γrk
δlεγ*{ργ tιlq
rιisrιts*l$ ιτtξ
. . , :i 4iιig πv*Φμα
nει|ι, !1 a:'ιιr1[7f1η416
:{; s|l0,'ιlη{ τli;
ν*ι,l:*1.rα; T$ρμrr.lζ.
ιt {, 6'1
zι ι lι i fl ι ι*,' ι'|νι ιι
aii ιι=t;'ι {ιi'Lιιa
risγ'α"ιι'ιι4"
απΦαρΩ]fvο0v'.1ouc_ Eξ}ηv.se,Rοι,,μδ βι Fλια',
:ο oπlαγcvδ ιfh ι κ,dc,l τdWi'Π
'lrl,:
Lttφ6ιγ βoλdv και

2. .r-Ξη
]τ} '
+sl
't+.
1) ΣUYκρΙτlκoi
πivσκεs τρoφaμωv
κσl λolπd)v
αYσΘ6v. H
Γερμoviα
<<κατατρoπd)vεl Σ
τnv Aγγλiα.
2) ol κατσσx6σεtξ
nρd)τωv υλd)v καl
Θασlκd)v σYσΘ(bv
αΠ6 τlξ
κατεy6μεvεq
x6ρεξ,
μετατρ6novτα1
oε..- nελατεlακ6q
σx6σεls πoυ
εvlσxooUv τtq
εξαYωγ6q!
3) H Aγγλiα oτn
μ6Yκεvn τnξ
<<σκστσμdxnτns
noλεμlκliξ
μnxσvtiξ>.
4) An6 τα
κατσκ6Θ!α τns
vαζloτlκlig
nρoπσYαvδαq:
xUδσiα
υnovoooμεvσ
στnv αρ]στερri
σελiδα' oYv6τns
καi υYεiα στn
oεξIα.
5) Ev(i) or
αYYλlκ6s
vnoπoμn6q
καΘUστερoοv
σnμαvTlκa' ol
μεταφoρ6ξ πρoξ
τo Yερμαvlκ6
P6lx Yivovτσt στo
6ψε-σΘ6σε!
6) Δεξ'6 σελiδσ:
τα noρτρ6τσ Tωv
τρl<irv ovτln6λιυv,
<<στoλlσμ6vσ>>
δε6vτωξ..
6ξυπvη χαι συγεχliζ εφαQ-
μoγf τηE πQoπαγdγδαE
μπoQε, γα χd,γει τoγ χ6σμo
να βλ6πει τoγ παQdδεισo
σαγ ?.ζ6λαση, χαι αγτiσrQoφα, γα θεωρε(
τηγ πιo εξαθλιωμdνη ξωri ωg παρ<1δεισor>,
υπoστliQιξε o Aδιiλφo5 Xiτλεq οτo βιβλ(o
τoυ <O Aγιδν μoυ". To <ευαγγ€λι6> τoυ
αν6λαβε γα εφαQμ6σει τo δεξ( τoυ χdQt
χαι UπoυQγ6g Δημ6oια9 Διαφc6τιοηg xαι
Πρoπαγd,νδαζ τηE γαξιστιχr]g Γερμανiαg,
Γιιiζεφ Γx6μιπελ6. Yπ6 τιζ oδηγ(εg τoυ, τo
δρoμoλ6γιo x6λαoηg-παραδεfοoυ (xαι
τorJμπαλιν) απoτ6λεσε σταθεQ6 σημε,o α-
γαφoQdE στιE αφrσεζ, τα φ6ιγ-βoλdγ, τα
βιβλiα χαι τιζ ταιγ(εζ πoυ παQliγαγαγ oι
γαξιστιχo( μηχαγισμor πQoπαγdνδαg'
ΣτoυE <παραλrjπτεg" συ μπεQιλαμβαγ6-
ταγ χαι η Eλλιiδα, πoυ δ61θηκε αυτη ην
πρoπαγαγδια ιτιη επ(Θεoη ταυτιi1ρovα με
τηγ πQαγματιxrj επ(Θεαη τωγ δυγdμεωγ
τoυ Αξoνα, xαι oυv61ιoε γατηγυφ,ααται
αε 6λη τη διιlρxεια τηζ γεQμαγιχliζ χατo-
xfs. Mε πεγιχQd, <iπωg απ6δειξε η Ιοτo-
ρ[α, αποτελdσματα για τoυg ιιαταlιτητ€g.
Aπ6 τo Md,ρτιo τoυ 1933, πoυ τo Tρ(τo
Pι1ι1 (δρυαε τo υπoυργεio Πρoπαγι1νδαg,
o ναξιοτιxιig μη1ανιαμ69 dρ1ιoε γα πQo-
βι1λλει την αγωτεQoτητα τηζ αρε[αg φυ-
λfg, οτo1oπoιι6ντα9 ταυτdχQoγα τoυζ ε-
1θρoιig: τoυg Eβρα(oυg αρ1ιx<1, ωg τoν μd-
γιαo εσωτεQιx6 x(νδυνo, χαι τιE αγτrπα-
λεg ουμμ<i1oυg δυνd,μειg 6ταν, επτι1' 1ρ6-
vια αργ6τερα, ξ6οπαοε o π6λεμoζ.
H Eλλι1δα ι1ρ1ιοε vα βoμβαρδ(ξεται
(xυgιoλεπτιπιi, αφoιi τα πqc6τα πQoπα-
γαvδιοτιx<i μον6φυλλα ρ(1νoνταν απ6 τα
αεgoπλιiνα τηg Λoυφτβι1φε) π6ντε μriνεg
μετd ην ε(αoδo ηζ χd)Qαζ oτoν π6λεμo.
Tov Aπρftιo τoυ 941., με τιE ιταλιxdg δυ-
νι1,μειg vα 61oυv υπoαrε( παvωλεΘρ(α oτo
αλβανιπ6 μdτωπo, ταγερμανιxd οτρατεrj-
ματα εια6βαλαν oτην Eλλιiδα απ6 τιg
πλαγι6g του Mπdλεg. Tα πεξoπ6ρα τμr]-
ματα χαι τα ιiρματα μι11ηg αυνoδε6oνταν
απ6ταoτo6lιαζ παυ 5σπερναν β6μβεg παι
φdιγ-βoλι1ν oτιg γqαμμdE τωv Eλλrjνων.
uΣαg χαταβQoχθζoυv>
<Eλληνεg oτρατιι6ται! Yπdρ τ(νog, διι1
πo(oγ oιoπ<jγ πoλεμdτε;, 6γραφε ατα ελ-
ληνιxd 6γα απd αυτι1' τα πQoπαγαγδισ[ι-
xι1 φυλλιiδια. Σε πρι6τo πλd'νo ειπoνιξ<1-
ταν χdπoιoζ 1oντρoμπαλdg ξγλog πoυ
καταβρ61θιξε 6γα λoυxoιjλειo γεrjμα. Πf-
oω απ6 6vα παραβι1ν πoυ dπρυβε τo
<πριβ6> γεtiμα, dναg 6λληvαg φαντιlqog
με τo 6πλo πρoτεταμ6vo 6μoιαξε γα πQo-
φυλd,ooειτo αγγλιπ6 φαγoπ<iτι απ6τηv ε-
πdλαoη των Γερμανιiν. To μoτ(βoτoυ xα-
λoφαγιi ξγλoυ χαι τoυ ταλαuιωρημ6νoυ
6λληνα oτρατιι6τη 1ρηαιμoπoιt]θηxε ου-
1νι1 απ6 τoυg μη1ανιομor3g προπαγdνδαE
τoυ Γxεμπελg. H πλαoτoγριiφηoη τηg α-
λriθειαg, 6μω9, ε(1ε xι1ποιεg εγγεvε(g α-
δυναμiεg πoυ αxfρωναΥ, xατ6' γ"dπoυoν
τρ6πo, τo μrjνυμα. <Eλληνεg!
Tο dθνog πoυ φι1γει πεντd^aιgxαθ'ημ6-
Qαγ' σαζ xρiνει απαπητικodg>> dγραφε 6-
να <1λλo. H oφθαλμoφανliE... ανoρΘoγρα-
φfα oτη αriνταξη τoυ πε(μενoυ, oφειλ6ταν
φυoιxιl οτην ανεπι1'ρχεια τωγ γεgμανc6ν
xειμενoγριiφωγ. Kι1τι πoυ αυμβα(νει xαι
οε πoλλ<i ι1λλα, παρdμoια φυλλιiδια.
Mε την xατdρρευoη τoυ μετι6πoυ, τηγ
εfοoδo τωγ γε8μαγιxι6v δυνιiμεων στηγ
Aθrjνα χαι τηγ ι'iψωοη τoυ αγπυλωτof
οταυρoιi οτην Αxρ6πoλη xαι τo Δημαρ-
1ε(o, εγxαινιιloθηxε η δεrjτερη (xαι πoλιi
περιαo6τερo <αxληqoπυρηνιιrj>) φι1oη
τηg ναξιοτιπrig πρoπαγι1νδαg. Kιiριοg
οτ<i1og, πλ6ov, rjταν το ξεqξωμα τoυ πα-
τριωτιαμo{ χαι τηζ εθνιxrjg υπερηφιlvει-
αg, οε oυνδυααμ6 με μια αυοτηματιxrj α-
παξ(ωοη των ξγλων.
Eτοι, vdo επ(oημo 6νoματoυ ελληνιπorj
xρι1,τoυg dγιvε τo <Eλληνιxrj πoλιτε(αrr, α-
παγoρειiθηxε αυoτηρι1 η xυxλoφoρ(α ι-
διωτιiγ πoυ φoρofοαν μ6ροg τηg ελληνι-
xrjg οτρατιωτιxrjg οτoλrig (δfxω1o, 1ιτιf-
γιo, πεQισχελ(δα), ενιi απειλoιjνταν με
βαρfτατεg πoιν6g 6ooι εxδrjλωγαγ τη συ-
μπιiθειtl τoυE πQοζ τoυg <iγγλoυζ αιχμα-
λι6τoυg' Παρι1λληλα, η 6ιπυπη πρoπαγι1ν-
δα τωγ τιατoγtτιιilν δυνdμεωv <εμπλoυτ(-
σ[ηχε) με εxδ6αειg xαταλ6γων, βιβλ(ων
χαιπιγdχωγ με ουγxριτιxιi μεγdθη πoυ α-
γαδε[xιιlαγ την υπερo1rj των γερμαvιxcδν
δυvιiμεωv xαι ιαταβαρdθρωναv τιg αr,τ(-
σ[oιχεE βρετανιxεg.
To μεγιiλo Ψdμα τQ6ει τo μιχ8d
Σε dγα ι1ρθρo τoυ, πoυ δημoοιειjθηxε
τo 194 l oτη γερμανιπrj εφημερ(δα "Die
ΖeitohπeΒeispieΙ> ("o 1ρ<ivog δ(1ωg πα-
ρdδειγμα"), o Γx6μπελg oημε(ωνε μεταξrj
ι1λλωγ: .<To oυοιιiδεg μυοτιπ6 τηg αγγλι-
xr{g ηγεα(αg δεν βαoζεται οε xιiπoια ιδι-
α(τερη εξυπνι1δα. Md,λλoν, βαoζεται αε
μια ε,rυπωσιαxιi ηλ(θια 1ovτρoxεφαλιιi.
o Aγγλog αxoλoυθε( την αq1ri πoυ υπo-
ατηqζει 6τι αγ xιlπoιog ψεrjδεται, πρ6πει
γα τo πdγει ατo μεγαλdτερo δυνατ6 βαθ-
μ6 παι να xoλλriαει σε αυτ6. Συνε1ζoυν,
λoιπ6ν, vα ιpεriδoιται, αx6μα 'ιιαι ψε,x(ν',
δυγo γα δε(1νoυν γελo(oι>
Στην πqαγματιlι6τητα, β6βαια, τo
<Mεγd,λo Ψ6μα" απoτελo6οε βαοιπ6
πρoπαγαvδιατιιιi εργαλε(o τηg ναξιατι-
xr{g Γερμαv(αg. Διατυπωμ6vo, μι1λιοτα,
με oαφr]νεια απιj τoγ iδιo τoγ X(τλερ.
Στo αυτoβιoγραφιx6 <O Aγιiν μoυ>
πρ6τεινε τη διαοπoρ<1, ιpεμ<lτων τ6oo
oπoλoοοια(ωv>, c6στε xαvε(g μπoρo{oε
να πιοτdψει <iτι xd,πoιog <εi1ε τ6oo θρι1-
σoζ, C6στε να διαoτρεβλι6oει οε τdτoιo
βαθμ6 τηv αλrjθεια". To Θρι1οog τoυ ιpεti-
δoυg παι η διαοτq6βλωση τηζ αλr]θειαE
φι6λιαξαν στα πQoπαγαγδιoτιxd dγτυπα
πoυ διανdμovταγ στηγ ?ιατε16μενη Eλλιl-
δα. Mε <επι1ειριiματα)> πoυ oτηρζoνταν
σε πα8απoιημdνα oτoι1ε(α ttαι ιpευδεπi
γQαφεζ oτcnιατττι€g'
Σε dγα... διαφωτιoτιιι1 βιβλιαρ<ixι που
xυxλoφιiρηοε την περ(oδo εxε(νη οτα ελ-
Μ1ννv"6', με τ(τλo <Η εμποριxrj vαυτιλiα ηg
ΑγγλiαE>, οημειc6νoιταν τα εξr]g:
"Kατ'
αγαxo(γωoιγ τoυ Γερμανιxoti Aρ1ηγε(oυ
τωγ Eγ6πλωγ Δυvιfμεων, η Αγγλ[α απι6-
λεοε μd1ρι τ6λoυg Mαioυ 1941 ουvoλιxc6g
12 εxατoμμυρ(ων τιiννων, μη λαμβαvoμd-
νωγ υπ'6ιpιν των πλo[ωγ <1τιγα εxλεiπουν
λdγω βλαβι6v xαι μη υπoλoγιξoμ6νωντων
απωλειι6γ εx μαγνητιxιliν ναρxι6ν. o α- Σ
h."]ι
Poδapελτ * δ ιlrtl$υνog tδ ωλtμoυ
TοΦp*αα * δ ιtιροο*:τακ tΦ Δatα'ιp*πφ{*e

3. ggγ.ω#ii
*& lS-
φi n;
l{aξi
H τα1riηg μιαζ γηoπoμπ,is εξαρ-
τdται απ6 την τα1ιiτητα τoυ πλ6oγ
βραδυπ(ητoυ πλo(oυ. Oι1τω 61oμεν
πχoiα τα oπoiα πλ6oυγ με τo Ιl3 τηs
xανoνιxtjg των τα16τητo9. Eπωιλ6oν, αι
αργoπoρ(αι ειg τoυg λιμ6ναE απoβα(νoυγ σχαγ-
δαλι6δειg. Kαι <jταγ 6γα πλo(ογ 10.000 τ6wωγ,
λ6γω ανεπαqrιι6v μdοων εlιφoρτι6οεωζ υπo-
1ρεorjται να παραμdνη 3 εβδoμdδαg ειg 6να λι-
μ6να, η Αγγλ(α 1dνει πρoφανιδg 10.000τ6ννoυg
δια 14 ημ6QαE. Toιαιjται αργoπoρ(αι επιφ€-
8oυγ μια μηνια(αv απc6λειαγ εxατoντιI'δων 1ι-
λιdδωγ τ6γγωγ>. Στo <διιi ταιjταr, τoυ χε ιμ6γoυ,
υπr]q1ε μι α... λυρ ι xoδραματι xι| xoριiφωoη :
"Α ι
αγγλιxα( vηoπoμπα( ταξειδειioυν με αυvε1ri
ξιx-ξαx πρog τηγ χατασ[Qoφrjν, μ61ριg 6τoυ 6λ-
θη η ημdρα τηE διxαfαg τιμωρ(αg τoυ εγxλriμα-
τos τωγ d,γγλων υπoιιvητι6ν τoυ πoλ6μoυr.
Γπoυβερνιiντα με δ(πω1o
Oι ειx6vεg πoυ oυγ6δευαγ αυτd, τα xεiμενα
(παζoνταg ουνriΘωg τo μεγαλιiτεqo ρ6λo ατην
,.εμπdδωoη, του πQoπαγαγδιoτιxorj μηvιiμα-
τog) r{ταv ε(τε 1ιoυμoριαιιxotj περιε1ομ6νoυ,
ε(τε μιμotivταv τo ιiφog τωγ ειχoγoγQαφr]οεων
oτα λαΙxd, περιoδιx<i. oι λ6γoι ευv6ητoι, φυοι-
πι1. Mε ι11ηματιg oιxε(εg xαι.φιλιx6g, ειι<iνεg
πoυ τo xoιν6 γνι6ριξε... απ6 πρι6τo 16ρι, oι
πρoπαγανδιοτ69 των ιι'ατoyιxc6ν δυνdμεων ε-
πι1ειρoriοαν vα εxμαιειiooυγ τηγ απoδo1r].
<Eλληνεg, ει1γ ε(oθε περ(λυπoι διd την τυ1η
τωγ παιδ(ωγ oαE, εγxαqδι6vεοθε>, 6λεγε με τιg
αυνtjθειg ανoqΘoγραφiεg τηg μια αφ[οα'
Kαι ουν61ιξε: <Tα παιδiα τα αγγλιxd' ε(ναι
εν αoφαλεiα εν τη Aμεριxη>. Η ειxdνα παqου-
ο(αζε μια γxoυβερνιivτα με στQατtωτιx<i δ(xω-
χo, πoυ oδηγor1οε xιiπoια πποιρ(xια oε μια λι-
μoυξ(να με πιvαxiδα Bρεταν(αg. Στηv επιφα-
γειαπιi ειδυλλιαπ( οxηνri υφdρπει τo διαβoλι-
ι,6 υπoνooιiμενo: τα Eλληv6πoυλα πoυ ατ6λγo-
ιταν αrr1ν Αγγλ(α γιανα γλιτι(looυγ απ6 τα δει-
νι1, μεταπωλorjγταγ αrη αυνd1εια οε dτεxνoυg
Αμεριxανοrjg!
<H αλriθεια ε(γαι o Θανιiαιμog ε1θρdE τoυ
ιp6ματoφ, διαxriρυττε o Γπ6μπελg. ..Κατd πρo-
6κταoη, επoμdνωg, η αλl]θεια εiγαι o μεγαλιi-
τε ρo g ε1Θρ6 g τoυ γεQμαγ t1{ori xριiτoυ g>. Πιivω
oε αυτri ηγ αQχ{ θεμελιc6θηxε o μη1ανιαμ69
ηg ναξιοτιx{g πρoπαγdνδαE, 1ρηαιμoπoιι6-
νταg 6γι ψ6νo oν"fuoα xαι ειχoγoγQαφtjοειg, αλ-
χ6 xαι τo πoλιi ρεαλιαιιx6τεqo φωτoγραφιι6
υλιx6. Eγα γερμανιx6 λειiπωμα πoυ μεταφρd,-
σrηχε στα ελληνιxιl xαι πυxλoφ6Qησε στη
διιiρxεια τη g xατoy11g' απoτελε( 1αραχτηQιστι-
π<i παριiδειγμα χaι]ηζ τηE φωτoγQαφ(αg απ6
τoυg ναξf.
E1ovιαg αvτιxριαrd, οε xιiθε διο6λιδo μια φω-
τoγραφ(α απ6 ην αγγλιxr] πραγματιxιiητα xαι
μια απ6 την αvτ(ατοι1η γερμανιxtj, γελoιoπoι-
oιiαε τoυg μεγ χαι εξυμνorjοε τoυg δε. Aριαιερri
φωτoγραφ(α: Ααrεγoι xαι ραxdvδυτoι Aγγλoι
σε μια υπdγεια διιiβααη του Λoγδ(γoυ. Δεξιd
φωτoγραφ[α: 6να9 ευθυτενrig Γερμαν6g ψε π(-
πα, εργ<iξεται oε 6να ηλι<iλoυαro τoπ(o.
H λεξιlvτα ηg αριoτερfg ειx6ναg αvαφ6ρει:
<Eγι6 oι πλoιjοιoι τηg βρετανιxt{ζ }toσμoχQατo-
ρ(αg εγxαταλε(πoυγ τα ι1,νεργα μ6λη τoυ λαoιi
των ειg ην εξoυo(αν ηg πεilηg...>. Συνε1ζoιταg
αnη λεξι1r,τα ηg δεξιιig φιυτoγραφ(αg: <... Eδω-
oεν o Φiρερ ιpωμ( xαι 1αgd,ν ειg τov γερμαν6v
εργ&n1w. H x6λαoη πoυ επ6βαλε ατιgxuπε16-
μεvεg 1ι6ρεE η Γερμαν(α, γιv6ταv παριiδειoog
αιjμφωνα με τιg επιταγdg τoυ Xirλερ. Δ^
ο (Ευ1trαριατoιiμε το E'λληνικιi Λoyοτεyνιxιi και
Ιυτoριιιιi Aρ1εio yια την ευyενιi παραμοiρηoη
τηg ειxoνoyριiφησηζ τoυ αφιεροiματog).
t'ιil
i ffiiiiffi
,'i
o]iil
, ριθμ6g αυτ6g εivαι πλdoγ τoυ
.Ιι J#JffΤ#:}:i'ffiffiT#;rtr, flt:l:it:ir l
'i.it την αq1riv τoυ πoλdμoυ. Αγ γο-
i#i #;,'r". -}ζi",,lffi ;;;ffiλν, orrα",1"o, ,,oλ,j. A,
iffi;ffifiη, ffi' #,"*",yftT^ffiJ1:',ff}r#;
;;lll., ,' μζη η Aγγλ(α 6τι θα.δυνηθε(να
,:',]ir,:|l:iιi .:. αιal l lcl.|fi(
lilii," υπoβρι11ια χαι τα αερoπλιivα, 6-
lii
:,
t,