สื่อประกอบการเรียนรู้ เรื่อง การป้องกันปัจจัยเสี่ยงต่อสุขภาพ

7. บทเรียนที่ ๑ เรื่อง ปัญหาจากการใช้ยา ยาจัดเป็นหนึ่งในปัจจัยสี่ที่ความสำคัญอย่างยิ่งสำหรับการดำเนินชีวิต โดยมีจุดมุ่งหมายสำคัญของการใช้ยา คือ เพื่อรักษาโรคภัยไข้เจ็บต่าง ๆ แต่ปัจจุบันการใช้ทำให้เกิดปัญหาในหลาย ๆ ด้าน ซึ่งเกิดจากการใช้ยาผิด ทำให้ยามีลักษณะของสารเสพติดมากกว่าที่จะใช้เป็นยารักษาโรค ดังนั้นจึงเป็นความสำคัญอย่างยิ่งต้องเรียนรู้เรื่องการใช้ยาให้เกิดความเข้าใจอย่างลึกซึ้งชัดเจน เพื่อให้สามารถดูแลตนเอง ครอบครัว และชุมชนให้ปลอดภัยจากการใช้ยาผิด และพ้นจากอันตรายและพิษของการใช้ยาไม่ถูกต้อง ยา หมายถึง สารประกอบสารเคมีที่เข้าสู่ร่างกายแล้วทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงโครงสร้างและหน้าที่ของระบบหรืออวัยวะในร่างกาย รวมทั้งมีผลต่อจิตใจด้วย มีผลทั้งร่างกายและจิตใจ ยาบางอย่างช่วยให้หายจากโรคหรือการเจ็บป่วย แต่ยาบางอย่างเป็นอันตรายต่อร่างกายได้ ไม่มียาชนิดใดใช้แล้วปลอดภัย ยาส่วนใหญ่มีผลหลายอย่างแตกต่างกันออกไปในแต่ละบุคคลและเวลา

8. การจำแนกยาตามกฎหมาย ยาแผนปัจจุบันแบ่งออกได้เป็น ๕ กลุ่ม คือ ๑ . ยาสามัญประจำบ้าน เช่น ยาพาราเซตามอล ๒ . ยาอันตราย เช่น ยาลดความดันโลหิต ๓ . ยาควบคุมพิเศษ เช่น ยาเพรดนิโซโลน ๔ . วัตถุออกฤทธิ์ต่อจิตประสาทและยาเสพติด เช่น ยานอนหลับ ๕ . ยาแผนปัจจุบันบรรจุเสร็จที่มิใช่ยาอันตราย เช่น ยาแก้ไข้หวัดสูตรผสม

22. สาเหตุของการสูบบุหรี่ เพื่อน ครอบครัว ตนเอง สภาพแวดล้อม สาเหตุของการสูบบุหรี่ - การสูบบุหรี่เพื่อเข้าสังคม - อิทธิพลของโฆษณาชวนเชื่อ - การอยู่ในชุมชนที่มองการสูบบุหรี่ เป็นเรื่องปกติ - การที่มีบุคคลในบ้านสูบบุหรี่ จนมองว่าเป็นเรื่องปกติ - การเลียนแบบพฤติกรรม ในครอบครัว - การทำตามเพื่อน - การถูกเพื่อนชักชวน - การทำเพื่อให้กลุ่มเพื่อนยอมรับ หรือทำเพื่อเข้ากลุ่ม - ความอยากรู้อยากลอง - ความเชื่อที่ผิดเกี่ยวกับการสูบบุหรี่ เช่น คิดว่าเท่ หรือทำให้สมองปลอด โปร่ง คลายเครียด

23. ๑ . โรคมะเร็งปอด เป็นโรคมะเร็งที่พบมากเป็นอันดับ ๑ ของชายรองจากมะเร็งตับ ผู้ป่วยมีทุกข์ทรมาน หายใจลำบาก หอบเหนื่อย ไอเป็นโลหิต น้ำหนักลด ๒ . โรคถุงลมโป่งพอง ปอดประกอบด้วยถุงลมเล็ก ๆ เป็นจำนวนมาก สารพิษจากควันบุหรี่ ทำให้ถุงลมพองและแตกรวมกัน ซึมผ่านออกซิเจนสู่ปอด ร่างกายขาดออกซิเจน มีอาการเหนื่อยหอบ ไอเรื้อรัง แน่นหนาอก โรคนี้ไม่มีโอกาสหายทรมานไปตลอดชีวิต ๓ . โรคเส้นโลหิตแดงแข็งตัวและตีบ เป็นอุปสรรคต่อการส่งเลือดไปเลี้ยงอวัยวะ ต่าง ๆ ของร่างกาย เช่น เกิดภาวะต่อกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือด มีอาการเจ็บหน้าอกอย่างรุนแรง เป็นสาเหตุการตายเฉียบพลัน เส้นเลือดไปเลี้ยงสมองตีบ ทำให้มีอาการมึนงง ปวดศีรษะ ความจำเสื่อม สมองเสื่อมสมรรถภาพ ๔ . โรคหลอดลมอักเสบเรื้อรัง มีอาการระคายเคืองคอ ไอเรื้อรัง มีเสมหะเป็นประจำ บั่นทอนสุขภาพ ร่างกายไม่แข็งแรง ๕ . โรคอื่น ๆ ที่พบ ได้แก่ มะเร็งริมฝีปาก มะเร็งหลอดลมและ กล่องเสียง มะเร็งของไตและกระเพาะปัสสาวะ สมรรถภาพทาง เพศเสื่อมทั้งชายและหญิง และสตรีมีครรภ์ที่สูบบุหรี่ อันตรายร้ายแรงจากการสูบบุรี่

37. ๑ . แบ่งตามแหล่งที่เกิด ซึ่งจะแบ่งออกเป็น ๒ ประเภท คือ ๑ . ๑ ยาเสพติดธรรมชาติ (Natural Drugs) คือ ยาเสพติดที่ผลิตมาจากพืช เช่น ฝิ่นกระท่อม กัญชา เป็นต้น เฮโรอีน ยาบ้า ๑ . ๒ ยาเสพติดสังเคราะห์ (Synthetic Drugs) คือ ยาเสพติดที่ผลิตขึ้นด้วยกรรมวิธีทางเคมี เช่น เฮโรอีน แอมเฟตามีน เป็นต้น ๒ . แบ่งตามพระราชบัญญัติยาเสพติดให้โทษ พ . ศ . ๒๕๒๒ ซึ่งจะแบ่งออกเป็น ๕ ประเภท คือ ๒ . ๑ ยาเสพติดให้โทษ ประเภทที่ ๑ ได้แก่ เฮโรอีน แอลเอสดี แอมเฟตามีน หรือยาบ้า ยาอีหรือ ยาเลิฟ ๒ . ๒ ยาเสพติดให้โทษ ประเภทที่ ๒ ยาเสพติดประเภทนี้สามารถนำมาใช้ เพื่อประโยชน์ทางการแพทย์ได้ แต่ต้องใช้ภายใต้การควบคุมของแพทย์ และใช้ เฉพาะกรณีที่จำเป็นเท่านั้น ได้แก่ ฝิ่น มอร์ฟีน โคเคน และโคเคอีน ฯลฯ

38. ๒ . ๓ ยาเสพติดให้โทษ ประเภทที่ ๓ ยาเสพติดประเภทนี้เป็นยาเสพติดให้โทษที่มียาเสพติดประเภทที่ ๒ ผสมอยู่ด้วย มีประโยชน์ทางการแพทย์ การนำไปใช้เพื่อจุดประสงค์อื่น หรือเพื่อเสพติด จะมีบทลงโทษกำกับไว้ ยาเสพติดประเภทนี้ ได้แก่ ยาแก้ไอ ที่มีตัวยาโคเคอีน ยาแก้ท้องเสีย ที่มีฝิ่นผสมอยู่ด้วย ยาฉีดระงับปวดต่างๆ เช่น มอร์ฟีน เพทิดีน ซึ่งสกัดมาจากฝิ่น ๒ . ๔ ยาเสพติดให้โทษ ประเภทที่ ๔ คือ สารเคมีที่ใช้ในการผลิตยาเสพติดให้โทษ ประเภทที่ ๑ หรือประเภทที่ ๒ ยาเสพติดประเภทนี้ไม่มีการนำมาใช้ประโยชน์ในการบำบัดโรคแต่อย่างใด และมีบทลงโทษกำกับไว้ด้วย ได้แก่ น้ำยาอะเซติคแอนไฮไดรย์ และ อะเซติลคลอไรด์ ซึ่งใช้ในการเปลี่ยนมอร์ฟีนเป็นเฮโรอีน สารคลอซูไดอีเฟครีน สามารถใช้ในการผลิตยาบ้าได้ และวัตถุออกฤทธิ์ต่อจิตประสาทอีก ๑๒ ชนิด ที่สามารถนำมาผลิตยาอีและยาบ้าได้ ผสมผสาน เห็ด ขี้ควาย ๒ . ๕ ยาเสพติดให้โทษประเภทที่ ๕ เป็นยาเสพติดให้โทษที่มิได้เข้าข่ายอยู่ในยาเสพติดประเภทที่ ๑ ถึง ๔ ได้แก่ ทุกส่วนของพืชกัญชา ทุกส่วนของพืชกระท่อม เห็ดขี้ควาย เป็นต้น

40. อันตรายที่เกิดจากการติดสารเสพติด ๑ . สุขภาพทรุดโทรม อ่อนเพลีย เกียจคร้าน เฉื่อยชา ๒ . ความต้านทานทางร่างกายมีน้อยเกิดโรคต่าง ๆ ได้ง่าย ๓ . อารมณ์และจิตใจไม่เป็นไปตามปกติ ฟุ้งซ่าน สติเสื่อม ความคิดเลื่อนลอย ๔ . เมื่อไม่ได้เสพสารเสพติดจะทำให้เกิดอาการขาดยา เช่น นอนไม่หลับ กระสับกระส่าย น้ำตาไหล เหงื่อออก เป็นตะคริวที่ขา หลัง และท้อง ๕ . เมื่อใช้ยาเกินขนาดอาจทำให้เสียชีวิตได้ ๖ . หญิงมีครรภ์มีผลทำให้ทารถในครรภ์แท้งหรือคลอดก่อนกำหนด การปฏิบัติตนให้พ้นจากสารเสพติด ๑ . เชื่อฟังคำสั่งสอนของพ่อแม่ ผู้ปกครอง ครูอาจารย์ ๒ . เมื่อมีปัญหาควรปรึกษาพ่อแม่ ผู้ปกครอง ครูอาจารย์ ไม่เก็บปัญหาไว้คนเดียว ๓ . ศึกษาและทำความเข้าใจเกี่ยวกับพิษภัยของสารเสพติดชนิดต่าง ๆ ๔ . ไม่มั่วสุ่มกับผู้ติดสารเสพติด ๕ . ไม่ชวนเพื่อนทดลองเสพสารเสพติด ๖ . ยึดมั่นในหลักธรรมของศาสนา คำสอนของทุกศาสนา ๗ . เมื่อพบผู้ติดสารเสพติดก็ให้คำแนะนำให้ไปบำบัดรักษา

51. ความรักระหว่างชายและหญิงเป็นสิ่งสวยงาม แต่ในความสวยงามต้องอยู่ภายใต้การถนอมดูแลความสัมพันธ์ของความรักให้พัฒนาเป็นความเข้าใจและรอความพร้อมของชายและหญิง การมีเพศสัมพันธ์เป็นเรื่องที่เกิดขึ้นระหว่างชายและหญิงที่ได้แต่งงานกัน เป็นเรื่องที่ถูกต้องและสังคมไทยยอมรับ ส่วนวัยรุ่นที่กำลังศึกษาเล่าเรียนอาจรู้เท่าไม่ถึงการณ์เข้าไปเกี่ยวข้องปัจจัยเสี่ยงและสถานการณ์การมีเพศสัมพันธ์ได้ ต้องเรียนรู้และศึกษาทำความเข้าใจให้รู้เท่าทันเล่ห์เหลี่ยมของบุคคลอื่น และสามารถหลีกเลี่ยงจากสถานการณ์เสี่ยงต่อการมีเพศสัมพันธ์ด้วยความจริงใจ สถานการณ์ที่เสี่ยงต่อการมีเพศสัมพันธ์ ๑ . เจตนายินยอมจากการได้รับสิ่งกระตุ้นทางเพศ เช่น หนังสือโป๊ คลิปโป๊ ๒ . การไปเที่ยวกันตามลำพังสองต่อสอง เช่น ดูหนัง ฟังเพลง การสัมผัสซึ่งกันและกัน ๓ . การต้องเข้าไอยู่ด้วยกันตามลำพังในที่ลับตาคน ๔ . การดื่มเหล้าหรือใช้ยากล่อมประสาท ทำให้ไม่สามารถควบคุมตนเองได้ ๕ . เหตุการณ์พาไปหรือโดยบังเอิญหลีกเลี่ยงไม่ได้ บทเรียนที่ ๔ เรื่อง ปัญหาจากการมีเพศสัมพันธ์

52. สถิติการมีเพศสัมพันธ์ - สถิติการมีเพศสัมพันธ์ก่อนแต่งมีเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว ปี ๒๕๔๗ ชาย ๓๑ . ๓ % หญิง ๙ . ๙ % ปี ๒๕๔๘ ชาย ๕๐ % หญิง ๓๐ % ปี ๒๕๔๙ - ๒๕๕๐ มีแนวโน้มเพิ่มสูงขึ้นอีก - ๔๘ . ๖ % ของวัยรุ่นที่มีเพศสัมพันธ์ เกิดจากความเต็มใจ - มีเพศสัมพันธ์ครั้งแรกอายุ ๑๔ - ๑๕ ปี ต่ำสุด ๙ – ๑๐ ขวบ - ทำแท้งปีละ ๓๐๐ , ๐๐๐ ราย ( ๗๐ – ๘๐ % เป็นวัยรุ่น ) และ ๓๐ % เคยผ่านการทำแท้งมาก่อน - แต่ละวันมีเด็กทารกถูกทอดทิ้งเฉลี่ยวันละ ๘ คน ( ข้อมูลจากกระทรวงการพัฒนาสังคม ) - เด็กอายุต่ำกว่า ๑๔ ปี ทำคลอดวันละ ๗ - ๘ ราย - เด็กอายุต่ำกว่า ๑๙ ปี เข้าทำคลอดปีละ ๖๐ , ๐๐๐ ราย - เด็ก ม . ๖ มีเพศสัมพันธ์สูกกว่าเด็ก ม . ๑ ถึง ๑๕ เท่า - UN Aids ประมาณว่า คนไทยที่มีอายุ ๑๕ - ๔๙ ปี ราว ๒ % ที่ติดเชื้อเอดส์ ในขณะที่องค์กรเอกชนที่ทำงานด้านเอดส์ระบุว่า มีผู้ที่ติดเชื้อเอดส์ในประเทศไทยสูงถึง ๔ – ๕ ล้านคน - ร้อยละ ๖๖ ของผู้ป่วยเอดส์เป็นวันรุ่นอายุ ๑๕ – ๒๔ ปี ( กองเอดส์ ) ๘๓ . ๗ % เกิดจากเพศสัมพันธ์ - จำนวนวับรุ่นติดเชื้อ HIV ในปี ๒๕๕๑ เพิ่มจากปี ๒๕๕๐ ถึง ๓๐