Η ΟΜΟΡΦΙΑ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ

2. Η έκδοση υποστηρίχθηκε από το Eesti Kultuurkapital
ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ - ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΟ
Σόλωνος 110, 106 81 Αθήνα
τηλέφωνο: 210 3637867
e-mail: bookstore@vakxikon.gr
e-shop: ekdoseis.vakxikon.gr
Τίτλος Πρωτοτύπου:
Ajaloo ilu (Eesti Raamat, Tallinn, Estonia, 1991)
Τίτλος Βιβλίου: Η ομορφιά της ιστορίας
Συγγραφέας: Viivi Luik
Μετάφραση: Κωνσταντίνα Στασινού
Επιμέλεια - Διορθώσεις: Άννα-Μαρία Φουντουλάκη
Σχεδιασμός Έκδοσης Εξωφύλλου: Εκδόσεις Βακχικόν
© Viivi Luik
© Για την ελληνική γλώσσα, 2023 Εκδόσεις Βακχικόν
© Μετάφρασης: Κωνσταντίνα Στασινού
ISBN: 978-618-231-013-7
Εκδοτική Σειρά: Βακχικόν Πεζά/Ξένη Λογοτεχνία
Αριθμός Σειράς: 352/73
Πρώτη Έκδοση: Δεκέμβριος 2023
Το παρόν έργο πνευματικής ιδιοκτησίας προστατεύεται κατά τις διατάξεις του Eλληνικού Nό-
μου (Ν. 2121/1993 όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει σήμερα) και τις διεθνείς συμβάσεις περί
πνευματικής ιδιοκτησίας. Απαγορεύεται απολύτως η άνευ γραπτής άδειας του εκδότη κατά
οποιονδήποτε τρόπο ή μέσο αντιγραφή, φωτοανατύπωση και εν γένει αναπαραγωγή, εκμίσθωση
ή δανεισμός, μετάφραση, διασκευή, αναμετάδοση στο κοινό σε οποιαδήποτε μορφή
(ηλεκτρονική, μηχανική ή άλλη) και η εν γένει εκμετάλλευση του συνόλου ή μέρους του έργου.
ΕΚΔOΣΕΙΣ ΒΑΚΧΙΚOΝ
Βερανζέρου 13, 106 77 Αθήνα
τηλέφωνο: 210 3637867
e-mail: info@vakxikon.gr
e-shop: ekdoseis.vakxikon.gr

3. 1
Σούρουπο. Ο ουρανός παίρνει την τελική επιβλητική του μορ-
φή. Γίνεται θόλος και κρύπτη. Με απόκοσμη και απειλη-
τική καθαρότητα, περικλείει αρχηγεία στρατιωτικών περιοχών,
σταθμούς πολιτοφυλακής και γραφεία διαβατηρίων. Για όσους
παγιδεύτηκαν κάτω απ’ την κρύπτη του δεν υπάρχει διαφυγή.
Η ίδια κρύπτη περικλείει το άγαλμα της Ρουσάλκα στο Τα-
λίν, τις πλατφόρμες και τις γέφυρες σιδηροδρομικών σταθμών
στη Ρίγα. Εντελώς ανέγνοιαστα, περικλείει ακόμα καλλιέρ-
γειες με πατάτες και περιβόλια από μηλιές, συνοριακά φυλά­
κια
και στρατώνες. Στον νότο ελατοδάση δίνουν σιγά σιγά τη θέση
τους στις οξιές. Στον βορρά βρίσκονται η Αρκτική Θάλασσα
και το κανάλι της Λευκής Θάλασσας, για το χτίσιμο του οποίου
προστάχτηκε η θυσία περισσότερων ανθρώπων απ’ όσους βάζει
ο λογισμός μας. Εκεί ψηλά, βρίσκεται ο ισθμός της Καρε­
λίας,
όπου κείτονται ακόμα τα κόκαλα των νεκρών του Χειμερινού
Πολέμου. Κάτω στα βουνά, βρίσκεται το κάστρο του Δράκου-
λα και το βασίλειο του Τσαουσέσκου. Ανάμεσα στους μαύρους
κορμούς από τις οξιές, οι πλαγιές πλέκουν σύννεφα ομίχλης,
λες και κοιμούνται ή ατμίζουν.
Κάτι συμβαίνει. Μυστικές εντολές διαπερνούν καλώδια,
σχίζουν τον αέρα, το νερό, τη γη. Το χαρτί φοβάται το φως της

4. 4 ΒΊΒΙ ΛΟΎΙΚ
ημέρας. Ανάμεσα σε δάση ελάτων και οξιών, σε χωράφια με
σιτάρι και με τάφους, στη γερασμένη στέπα, στον αέρα και στο
επικείμενο σκότος κείτονται ανθρώπινες κατοικίες. Ωχρά μή-
λα λάμπουν πάνω στα δέντρα και οι καρποί τους έχουν ήδη
χρώμα καφετί. Οι σπόροι ωριμάζουν.
Τι συμβαίνει στον έξω κόσμο; Τι κάνει ο Μπρέζνιεφ; Μή-
πως απολαμβάνει το γεύμα του με βούτυρο και μέλι και το
βράδυ κοιμάται σε πούπουλα; Δουλεύει άραγε ή μήπως παί-
ζει; Τι συμβαίνει στ’ αλήθεια; Και πού;
Δεν ακούγεται ούτε ψίθυρος. Μια σιωπή απλώνεται απ’ την
ακτή της Αρκτικής Θάλασσας μέχρι τον ποταμό Δούναβη.
Ακούγεται μόνο το θρόισμα των εφημερίδων. Η λάμψη του δει-
λινού απλώνεται σε χαμένα βασίλεια, στα οποία αντέχουν να
ζουν άνθρωποι, παρόλο που κι οι τοίχοι έχουν αυτιά. Η Θεία
Όλγα είδε με τα μάτια της τη μεγάλη πείνα. Δεν είναι αλήθεια
πως γέμιζαν τις αγροικίες με πτώματα και τους έβαζαν φωτιά,
όπως λένε κάποιοι. Αρχικά, οι άνθρωποι σέρνονταν κι έπει-
τα ο καθένας πέθαινε εκεί που βρισκόταν. Σ’ εκείνο ακριβώς
το σημείο. Πριν ξεψυχήσουν, αλυχτούσαν. Το επίσημο όνομα
που δόθηκε στη μεγάλη πείνα ήταν «κατάσταση έκτακτης ανά-
γκης». Η κάθε περιοχή έκτακτης ανάγκης αποκλειόταν. Την
κρατούσαν μυστική. Κανείς δεν ξέρει ποιος έβγαλε από κει τη
Θεία Όλγα. Λένε πως έγλειφε ζάχαρη από κάποιον νεκρό για
να ζήσει, αλλά γιατί αυτός είχε ζάχαρη ή γιατί δεν την έγλει-
φε ο ίδιος όσο ήταν ακόμα ζωντανός ή ποιος ήταν αυτός ο νε-
κρός δεν το ξέρει επίσης κανένας.
Δεν υπάρχει πια πείνα! Τώρα κάθε μαγείρισσα έχει τον πρώ-
το λόγο! Η ουσία είναι πως δεν θα έπρεπε να υπάρχει πόλεμος!1
1. Η πρώτη γραμμή είναι ένα γνωστό σλόγκαν από την εποχή της Σο-
βιετικής Ένωσης. Το δεύτερο είναι ένα διάσημο σλόγκαν από την επο-
χή του Λένιν. Το τρίτο χρονολογείται από τα χρόνια που ακολούθησαν
μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.

5. 5
Η ΟΜΟΡΦΙΑ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ
Ο Σεμ μπορούσε να φύγει, αλλά η Άννα έπρεπε να μάθει
στον δολοφόνο να διαβάζει. Ο τάφος του παππού είναι στη
Νέα Υόρκη. Σε κάποια μέρη υπάρχουν ακόμα τάφοι. Στα συρ-
τάρια υπάρχουν μαύροι φάκελοι με φωτογραφίες ή ακόμα και
γράμματα.
Η κουρτίνα σαλεύει. Η σκοτεινή γοητεία του δειλινού γεν-
νιέται μέσα απ’ τις ξένες γλώσσες. Το τηλέφωνο γρυλίζει και
τραυλίζει μόνο του. Κάποιος έχει πετάξει πάνω του ένα παχύ
πράσινο μαξιλάρι. Δεν έχει σημασία ο λόγος. Θα φανερωθεί
στη συνέχεια. Έξω απ’ το παράθυρο, τα φύλλα των δέντρων
φαίνονται μαύρα, λες και είναι φτιαγμένα από σίδερο. Ο αέ-
ρας είναι γεμάτος με καλοκαιρινό καπνό και φωτιά. Το θρόι-
σμα των φύλλων μοιάζει πιο πολύ με βροντή. Μια βροντή που
ακούγεται σ’ όλη την πόλη. Μπαίνει ορμητικά μέσ’ απ’ το
κλειστό παράθυρο και πνίγει τις λέξεις που λέγονται αυτήν τη
νύχτα. Μπορείς να προσπαθήσεις να τις απομνημονεύσεις όσο
καλύτερα γίνεται, αλλά θα παραμείνουν για πάντα πνιγμένες
κάτω από μια σκοτεινή σιδερένια βροντή. Δεν είναι εσθονικές
λέξεις. Ή μάλλον, για να είμαστε πιο ακριβείς, δεν είναι λέξεις
της μητρικής σου γλώσσας.
Εκείνη κάθεται στη μέση του ψηλοτάβανου σαλονιού και
επιτρέπει στο χέρι ενός άλλου, στο χέρι ενός άντρα, να αι-
σθανθεί το πιγούνι της, το κρανίο της. Το χέρι είναι νεαρό αλ-
λά έμπειρο. Έμπειρο με τα κόκαλα, σαν αυτό ενός χειρουργού
ή ενός αγγέλου τη μέρα της κρίσης, που ανασταίνει νεκρούς.
Κοιτάζει με συγκαλυμμένο ενδιαφέρον το απροσδιόριστο πλά-
σμα που σχηματίζεται από τα επιδέξια χέρια του, καθώς αρχί-
ζει σταδιακά να παίρνει ζωή. Με μια παράξενη αίσθηση, το
παρακολουθεί να μεταμορφώνεται σε κάτι έμψυχο. Έχει ανα-
διαμορφώσει τα μάτια του και την άκρη της μύτης του πολλές
φορές. Έχει ξαναφτιάξει και τα αυτιά του. Τα βλέφαρά της, τη
μύτη της, τα αυτιά της. Προς μεγάλη της έκπληξη, ο άντρας
μπορεί να φτιάξει τη μορφή της από πηλό. Παρακολουθεί,

6. 6 ΒΊΒΙ ΛΟΎΙΚ
κουνώντας τα πόδια της. Μόνο προς το μεσημέρι είχε αμφιβο-
λίες, απόλυτα σίγουρη πως ήταν αδύνατο κάποιος να φτιάξει
το αντίγραφό της, να δώσει ψυχή στην εικόνα της. Η αλαζο-
νεία της προφανώς πηγάζει από το γεγονός ότι ο Κύριος δεν
έχει μάθει ακόμα στους αγγέλους του πώς να ετοιμάσουν το
μαστίγιό τους, βρέχοντάς το με άλμη, για εκείνη. Ο Κύριος
ακόμα περιμένει και παρακολουθεί.
Ταυτόχρονα, εκείνη παρακολουθεί τις κινήσεις του με τα
μάτια της, τις κοιτάζει επίμονα και εξονυχιστικά, με τόση τόλ-
μη και σχολαστικότητα, όπως τα παιδιά παρατηρούν τους επι-
σκέπτες. Όλη μέρα τον παρακολουθεί να δίνει μορφή στον
πηλό, αλλά μόνο τώρα συνειδητοποιεί πως υπάρχει στ’ αλήθεια.
Κοιτάζοντάς τον στα μάτια, μόνο τώρα βλέπει μέσα τους
κάτι που τη συναρπάζει και τη γοητεύει. Βλέπει μέσα τους τη
δική της μορφή και τίποτα άλλο. Δεν βλέπει πηλό, μόνο σάρκα.
Βλέπει σαράντα οκτώ κιλά σάρκα και κόκαλα μες στα οποία η
ύπαρξη απαιτεί πιο πολύ θάρρος και ψυχική δύναμη απ’ όσο
μπορεί να φανταστεί κάποιος. Πρέπει κανείς να έχει ψυχή ή
τουλάχιστον ας έχει ένα μηχάνημα. Μάλλον καλύτερα ένα μη-
χάνημα, γιατί οι μηχανές γίνονται όλο και πιο πολύτιμες και
πρέπει να τις φροντίζουμε με όλο και περισσότερη στοργή. Αυ-
τές θα μπορούσαν, ή μάλλον θα έπρεπε, να εισπράττουν αγάπη!
Παρόλα αυτά, εκείνη έχει ήδη ολοκληρώσει τη συγγραφή
δύο βιβλίων και έχει την αμυδρή υποψία ότι οι λέξεις πρέπει
να ποτιστούν με αίμα για να έχουν ισχύ. Κάτι τέτοιο όμως πρέ-
πει να γίνει με απόλυτη μυστικότητα ώστε κανένας, για όνο-
μα του Θεού, να μην καταλάβει ακριβώς τι τους έχει συμβεί.
Έχει πουλήσει λέξεις και τις έχει πετάξει στα σκουπίδια. Θα
συνεχίσει να έχει το ίδιο όνομα, όμως τώρα ακούγεται διαφο-
ρετικά. Είναι ένα όνομα είκοσι ενός χρόνων. Οι άνθρωποι το
γεύονται, σφίγγουν τα δόντια και περιμένουν να δουν τι έχουν
να πουν οι άλλοι. Τέτοια παιχνίδια τής περνούν αδιάφορα, ού-
τε που τα αντιλαμβάνεται. Βγαίνει από μέσα τους ανέγγιχτη.