Ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα αγωγής υγείας και πολιτισμού που πραγματοποιήθηκε το σχολικό έτος 2009 - 2010 με την Ε΄ τάξη του 2ου Δημοτικού Σχολείου Αφάντου Ρόδου από την εκπαιδευτικό Γαλουζή Γαλατιανή.

1. 2ο Δημοτικό Σχολείο Αφάντου
Ε΄ τάξη
Συμμετοχή σε πρόγραμμα Αγωγής
Υγείας με τίτλο:

2. «Νερό:
Πηγή ζωής, έμπνευσης
&
δημιουργίας»

3.  Το θέμα είναι επίκαιρο, καθώς το νερό αποτελεί ένα
πολύτιμο αγαθό για τη διατήρηση της ζωής και αυτήν τη στιγμή
κινδυνεύει να εκλείψει.
 Είναι αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας των
παιδιών. Επιβάλλεται να συνειδητοποιήσουν τη ζωτική σημασία
του, ώστε να το χρησιμοποιούν με λογική και σύνεση.
 Τα παιδιά είναι το μέλλον της ανθρωπότητας. Αν μάθουν να
σέβονται το νερό, τότε το μέλλον δε θα είναι τόσο δυσοίωνο.
 Τα παιδιά γνωρίζουν πολύ λίγα και συγκεχυμένα πράγματα για
τη χρησιμότητα του νερού, για την αξία του, για τη λειψυδρία, για
τη συμβολή του στην υγεία των ανθρώπων, των ζώων, των
φυτών…
 Είναι όλο το νερό του «μπλε πλανήτη» πόσιμο;

4. Αφού επιλέχθηκε το θέμα, τέθηκαν διάφοροι στόχοι … γνωστικοί.
Οι μαθητές και οι μαθήτριες λοιπόν θα έπρεπε:
να γνωρίσουν τη σπουδαιότητα και τη σημασία του νερού
να αντιληφθούν ότι όλο το νερό του πλανήτη μας δεν είναι
πόσιμο
να γνωρίσουν τον κύκλο του νερού
να μάθουν με ποιο τρόπο φτάνει το νερό στα σπίτια μας για την
καθημερινή μας χρήση
να καταλάβουν πώς φτάνει το νερό στο σπίτι μας καθαρό
να γνωρίσουν τους τρόπους εξοικονόμησης του πολύτιμου
αυτού αγαθού
να συνειδητοποιήσουν πόσες πολλές χρήσεις έχει το νερό στην
καθημερινή μας ζωή

5. Τέθηκαν όμως και στόχοι … συναισθηματικοί και ψυχοκινητικοί …
να εγκαταλείψουν οι μαθητές τη νοοτροπία του παθητικού δέκτη
πληροφοριών και γνώσεων
να αναζητήσουν μόνοι τους μέσα από βιβλία, εγκυκλοπαίδειες
και το διαδίκτυο τη γνώση και να είναι σε θέση να την
παρουσιάσουν σε άλλους δεχόμενοι και ερωτήσεις
να εργαστούν ομαδοσυνεργατικά και όχι ατομικά
να νιώσουν όλα τα παιδιά ότι προσφέρουν κάτι στην εργασία
αυτή, ο καθένας ανάλογα με τις ιδιαίτερες κλίσεις και ενδιαφέροντά
του.
να μάθουν μέσα από βιωματικές δραστηριότητες
να ευαισθητοποιηθούν και να αποκτήσουν θετική και
ενσυνείδητη στάση γύρω από την οικονομία του νερού
…και ό,τι θετικό μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα μια τέτοια
καινοτόμο δράση…

6. Διαθεματική
εξακτίνωση του
προγράμματος
Μαθηματικά
Φυσική
Γεωγραφία
Ιστορία –
μυθολογία
Εικαστικά
Μουσική
Γλώσσα

7. Η επεξεργασία του θέματος διήρκησε από το Δεκέμβριο του
2009 έως το Μάιο του 2010.
Στο πρόγραμμα αυτό συμμετείχαν και τα 23 παιδιά της Ε΄ τάξης.
Από την αρχή έδειξαν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για το θέμα της
εργασίας και ήταν απόλυτα συνεργάσιμα.
Όλες οι εργασίες έγιναν ομαδικά είτε μέσα στην τάξη είτε στο
σπίτι.
Οι πηγές που χρησιμοποίησαν τα παιδιά ήταν τα βιβλία και το
διαδίκτυο.

9. Και η εργασία ξεκίνησε … αφού ανακοίνωσα στα
παιδιά και τους γονείς τους το θέμα της εργασίας,
τους έδειξα μέσα από το βιντεοπροβολέα του
σχολείου ένα ιδιαίτερα σκληρό βιντεάκι με τον
τίτλο: «Γράμμα από το 2070». Σκοπός αυτής της
προβολής ήταν να προβληματίσει τα παιδιά, να τα
ωθήσει στη σκέψη και να τους υποβάλλει διάφορα
ερωτήματα. Χωρίς ερωτήματα, δε νοείται έρευνα…

10. Τα παιδιά όντως σοκαρίστηκαν από το βιντεάκι αυτό και
εξέφρασαν την επιθυμία να αναζητήσουν πληροφορίες για
τη χρησιμότητα του νερού και τη σημασία του για τη
διατήρηση της ζωής και να φτιάξουν μηνύματα για την αξία
και την οικονομία του νερού.
Χωρίστηκαν σε ομάδες και
η αναζήτηση άρχισε … σε
βιβλία, σε περιοδικά, στο
διαδίκτυο … στο σπίτι και
στο σχολείο…

11. Και τα παιδιά άρχισαν να δουλεύουν … ομαδικά
γεμάτα ενθουσιασμό.

12. Να και κάποιες από τις
εργασίες τους …

13. Ζωγράφισαν, επίσης … Τους
είπα απλώς να κλείσουν τα
μάτια τους να φανταστούν το
νερό και να ζωγραφίσουν ό,τι
θέλουν που να έχει σχέση με
αυτό…
Κάποιες από αυτές τις ζωγραφιές
πραγματοποιήθηκαν όταν κάναμε στη
Γεωγραφία για τα ποτάμια και τις λίμνες
της Ελλάδας και το κεφάλαιο με τη ζωή σε
αυτά.

14. Στο μάθημα της Γλώσσας
Τα παιδιά με την τεχνική της ιδεοθύελλας ομαδικά βρήκαν όσες λέξεις τους
έρχονται στο μυαλό όταν ακούν τη λέξη «νερό»
Βρήκαν την οικογένεια λέξεων της λέξης «νερό», της αντίστοιχης αρχαίας
ελληνικής λέξης «ύδωρ» και της λέξης «βροχή»
Συμπλήρωσαν εκφράσεις στη νεοελληνική γλώσσα στις οποίες υπάρχει η
λέξη «νερό»
Έφτιαξαν παραμυθάκια εμπνευσμένα από το νερό και τον κύκλο του νερού
Έφτιαξαν βιβλιαράκια με ζωγραφιά στο εξώφυλλο και στο εσωτερικό
έγραψαν διάφορες υποθετικές προτάσεις του τύπου «τι θα γινόταν αν…» και
πού χρησιμοποιούμε το νερό στη ζωή μας. Στο οπισθόφυλλο έγραψαν δικούς
τους κανόνες για την οικονομία του νερού.

15. Στο μάθημα των μαθηματικών
Τα παιδιά έλυσαν προβλήματα που είχαν σχέση με το νερό και τη μονάδα
μέτρησής του (το λίτρο και το χιλιοστόλιτρο)
Σχολιάσαμε έναν πίνακα που δείχνει πόσα λίτρα νερό ξοδεύουμε τη μέρα και
σε ποιες δραστηριότητες

16. Στο μάθημα της Φυσικής
 Ασχοληθήκαμε με τη χημική σύσταση του νερού. Τα παιδιά έφεραν διάφορες
πληροφορίες για το νερό, τη χημική του σύσταση και πώς πρέπει να είναι το
πόσιμο νερό (άχρωμο, άοσμο, διαυγές…)
Μέσα στο ββλίο υπάρχει ενότητα για την πήξη του νερού, την τήξη και το
φαινόμενο της υγροποίησης. Μάθαμε το σημείο βρασμού, το σημείο πήξης και
τήξης και πότε το νερό βράζει και πότε εξατμίζεται. Αυτά δεν τα είπαμε μόνο,
αλλά τα δείξαμε και με πειράματα.
Εκτεταμένα μιλήσαμε για τον κύκλο του νερού στη φύση και τα παιδιά
ζωγράφισαν πάνω σε αυτό

17. Στο μάθημα της ιστορίας
 Διαπιστώσαμε ότι στο ρου της ιστορίας οι περιοχές που είχαν νερό είχαν
ιδιαίτερη οικονομική ανάπτυξη λόγω της γεωργίας και της κτηνοτροφίας. Μια
περιοχή με πολύ νερό σήμαινε ότι ήταν εύφορη και είτε προσήλκυε πολύ κόσμο
για να την κατοικήσει ή να την πολεμήσει. Λέγοντας νερό εννοούμε και το
γλυκό και το θαλασσινό.
 Τα παιδιά ερεύνησαν στην αρχαία ελληνική μυθολογία για τους μύθους που
σχετίζονται με τη δημιουργία των ελληνικών ποταμών, αλλά και μύθους που
συνδέονται με κάποιες ελληνικές λίμνες.

18. Το νερό είναι ιδιαίτερα σημαντικό για την υγεία του
ανθρώπου. Ο καθένας μας πρέπει να πίνει 8 ποτήρια
την ημέρα νερό. Η έλλειψη νερού ή μη επαρκής
πρόσληψή του μπορεί να προκαλέσει αφυδάτωση,
γαστρεντερικές διαταραχές, γήρανση του δέρματος …
Το νερό όμως που πίνουμε κατά πόσο είναι ασφαλές;
Κατά πόσο είναι πόσιμο; Είναι καλύτερο να πίνουμε
από τα σπίτια μας ή εμφιαλωμένο; Πώς έρχεται το
νερό στα σπίτια μας; Αυτές τις απορίες μας τις έλυσαν
δύο εκπαιδευτικές επισκέψεις που πραγματοποιήσαμε:
στη ΔΕΥΑΑ (Δημόσια Επιχείρηση Ύδρευσης και
Αποχεύτευσης Αφάντου) και στο εργοστάσιο
εμφιάλωσης νερού και αναψυκτικών, τη ΒΑΠ.

19. Εδώ παρατίθενται οι επισκέψεις
μας…
Στη ΔΕΥΑΑ είχαμε θερμή υποδοχή. Τους μίλησε ο
πρόεδρός της και τους εξήγησε αναλυτικά πώς το
νερό φτάνει στα σπίτια μας. Στη συνέχεια, τα παιδιά
υπέβαλλαν ερωτήσεις, τις οποίες απάντησε με μεγάλη
προθυμία…
Στη συνέχεια μας δύο υπάλληλοι της ΔΕΥΑΑ μας
συνόδεψαν στο σημείο όπου γίνεται η γεώτρηση και
υπάρχουν οι δεξαμενές από τις οποίες προμηθεύεται
με νερό όλο το χωριό.

20. Η επίσκεψή μας στη ΒΑΠ ήταν ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα. Τα
παιδιά είδαν πώς συσκευάζεται το νερό στα μπουκάλια, τους
ποιοτικούς ελέγχους από τους οποίους περνάει και γενικά
όλη τη διαδικασία. Η κοπέλα που ανέλαβε να τους ξεναγήσει
στο εργοστάσιο ήταν ιδιαίτερα αναλυτική και τους έδειχνε τα
πάντα. Ο θόρυβος των μηχανών ήταν ένας ανασταλτικός
παράγοντας που εμπόδιζε τα παιδιά να παρακολουθήσουν,
αλλά στο τέλος της ξενάγησης, συγκεντρωθήκαμε σε ένα
δωμάτιο και έτσι όλες οι απορίες λύθηκαν.

21. Η τελευταία επίσκεψη που πραγματοποιήσαμε ήταν στις
Εφτά Πηγές. Σκοπός της επίσκεψης αυτής ήταν να δούμε το
γλυκό νερό στο φυσικό του περιβάλλον και να νιώσουμε την
ομορφιά της φύσης σε συνδυασμό με αυτό το πολύτιμο
αγαθό που λέγεται νερό.

22. Συμπεράσματα – αξιολόγηση του προγράμματος
 Η έκβαση του προγράμματος σε γενικές γραμμές ήταν
ικανοποιητική. Τα παιδιά συμμετείχαν με όρεξη στις δραστηριότητες
και εργάστηκαν ομαδοσυνεργατικά.
 Τα παιδιά συνειδητοποίησαν την αξία του νερού στη ζωή μας και
σίγουρα θα προσπαθήσουν να εξοικονομούν το νερό σε κάθε πτυχή
της ζωής τους.
 Σίγουρα υπήρχαν πολλές δραστηριότητες που θα μπορούσαν να
πραγματοποιηθούν, αλλά η καθημερινή μου αγωνία για την κάλυψη
της διδακτικής ύλης δε μου επέτρεψε την υλοποίησή τους.
 Αυτό πάντως που θα μου μείνει αξέχαστο από όλο το πρόγραμμα
είναι η θέρμη με την οποία τα παιδιά ερεύνησαν, ζωγράφισαν,
σκέφτηκαν, αναζήτησαν, συνεργάστηκαν και οι πρωτότυπες ιδέες
που είχαν να προτείνουν.