1. Ο κύκλος του νερού
 Το μεγαλύτερο μέρος της γης
αποτελείται από νερό. Το
97,2% βρίσκεται στους
ωκεανούς και είναι αλμυρό. Το
2% βρίσκεται στους πόλους
και στους παγετώνες και το
0,6% βρίσκεται στις λίμνες, στα
ποτάμια και στα υπόγεια ύδατα
της γης. Γιατί όμως δεν
τελειώνει αυτή η ποσότητα
του γλυκού νερού που είναι
διαθέσιμη για την
ανθρώπινη δραστηριότητα;
Λόγω του κύκλου του νερού.

2. Η ποσότητα του γλυκού νερού στη
φύση
 Η ποσότητα του γλυκού νερού στη
φύση, το οποίο υπάρχει στις
λίμνες και στους ποταμούς,
αντιστοιχεί στο 0,02% της
συνολικής ποσότητας του νερού.
Το γλυκό νερό είναι σημαντικό
γιατί αποτελεί πηγή ζωής για
όλους του οργανισμούς. Στο Ν.
Αιτ/νίας υπάρχει σε αφθονία, αφού
υπάρχουν πολλές λίμνες και
ποταμοί. Λίμνες φυσικές:
Τριχωνίδα, Λυσιμαχία, Οζερός,
Αμβρακία. Τεχνητές: Καστρακίου,
Κραμαστών, Στράτου από τα νερά
του Αχελώου ποταμού. Η ύπαρξη
του νερού σε μεγάλη ποσότητα
έχει ως αποτέλεσμα να υπάρχει
μεγάλη παραγωγή γεωργικών
προϊόντων.

3. Καθημερινή χρήση του νερού
 Ατομική καθημερινή
κατανάλωση νερού
 Ατομική καθαριότητα
Πλύσιμο χεριών, δοντιών,
σώματος
 Στη μαγειρική –
ζαχαροπλαστική
Καθαριότητα σπιτιού
 Σφουγγάρισμα, πλύσιμο
ρούχων, πιάτων, αντικειμένων
του σπιτιού, αυλών
 Πότισμα κήπου
Γλαστρών βεράντας, φυτών
εσωτερικού χώρου
 Πλύσιμο αυτοκινήτου,
ποδηλάτου, μηχανής

4. Το νερό στο ανθρώπινο σώμα
 Είναι το πιο σημαντικό
συστατικό του οργανισμού
μας και κυριαρχεί στα
βασικότερα όργανα του
ανθρώπου από 75%-96%
 Παίζει πολύ σημαντικό ρόλο
στη σωστή λειτουργία του
οργανισμού, αφού μεταξύ
άλλων:
1. Βοηθάει στη διατήρηση του
όγκου του αίματος
2. Συμβάλλει στην
αναπαραγωγή των
ανθρώπινων κυττάρων
3. Αποτελεί μέσο για την
μεταφορά των θρεπτικών
ουσιών και του οξυγόνου

5. 4. Συμβάλλει στη ρύθμιση της
θερμοκρασίας του σώματος
5. Είναι απαραίτητο για την
λειτουργία των αισθήσεων
6. Αυξάνει τον αριθμό των
θερμίδων που καίμε
7. Βοηθάει στην πρόληψη της
στοματικής διαταραχής
8. Βοηθάει στον έλεγχο του
βάρους μας
9. Τονώνει την επιδερμίδα μας

6. Το νερό στη θρησκεία μας
 Σημαντική θέση κατέχει το
νερό στα μυστήρια και σε
τελετές
Στο Βάπτισμα, στη Θεία
Ευχαριστία, στον Αγιασμό, στη
γιορτή των Θεοφανίων
 Σημαντική επίσης θέση κατέχει
και σε ευχές για
Την επάρκεια του νερού, για το
άνοιγμα του πηγαδιού και την
αναζήτηση νερού, για την
θάλασσα και τις λίμνες, για την
αφθονία των ψαριών και για
την καρποφορία των
χωραφιών

7. Νερό και πολιτισμός
 Οι αρχαιότεροι
πολιτισμοί που
στήριξαν την ανάπτυξή
τους στο νερό είναι οι
εξής:
Ο αιγυπτιακός στην
κοιλάδα του Νείλου
Ο ασσυριακός ανάμεσα
στον Τίγρη και τον
Ευφράτη
Ο ινδικός στην κοιλάδα
του Ινδού ποταμού
Ο κινέζικος στις όχθες
του Κίτρινου ποταμού

8. Το νερό στου μύθους
 Στην αρχαία Ελλάδα έχουμε τους Δαίμονες
και τις Νύμφες των λιμνών και των
πηγών, τους Θεούς των θαλασσών και των
ποταμών
 Όταν η θάλασσα λυσσομανούσε, ήταν ο
Ποσειδώνας που «καβάλα» στα ατίθασα
άλογά του ξεχυνόταν αγριεμένος.
 Οι Νύμφες, θεότητες των γλυκών νερών,
ήταν κόρες του Δία. Συνήθως όμως
θεωρούνταν κόρες του θεού-ποταμού της
περιοχής. Κατοικούσαν κοντά στους
ποταμούς αλλά και στα βουνά από όπου
πηγάζουν οι ποταμοί
 Τα νερά της Στυγός. Αν υπήρχε υποψία ότι
κάποιος θεός του Ολύμπου έλεγε ψέματα,
τότε ερχόταν μέσα σε χρυσό δοχείο το νερό
της Στυγός και για ένα χρόνο έμενε στο
κρεβάτι του βυθισμένος σε νάρκη. Και στη
συνέχεια, άλλα εννέα χρόνια, ζούσε χωριστά
από τους υπόλοιπους αθανάτους.

9. Το νερό στου μύθους 2
 Ο ποταμός του Άδη.
Σύμφωνα με τη μυθολογία, η
πεδιάδα του Αχέροντα ήταν
ο τόπος όπου κατοικούσαν
οι ψυχές των νεκρών. Ο
ποταμός αποτελούσε το
δρόμο μέσω του οποίου ο
Χάροντας οδηγούσε τις
ψυχές στη Λίμνη Αχερουσία,
στα έγκατα της οποίας
βρισκόταν το βασίλειο του
Αδη.

10. Το νερό στη λαϊκή παράδοση
 Νεράιδες. Εμφανίζονται στα
σπήλαια, στις πηγές, κοντά
στα πηγάδια, στα ποτάμια
αλλά και στους αγρούς και στα
αλώνια.
 Δράκοντες. Οι δράκοντες
είναι μυθικά τέρατα που
κατέχουν τα νερά των πηγών
(Δρακονέρια). Μύθοι για το
δράκο που εμποδίζει τη χρήση
του νερού και τον ήρωα που
τον σκοτώνει υπάρχουν σε
πολλούς λαούς και θρησκείες.
Στη χριστιανική θρησκεία
τέτοιος ήρωας είναι ο Άγιος
Γεώργιος.

11. Έθιμα με το νερό
 Το αμίλητο νερό
 Ο Κλήδονας
 Η περπερούνα ή
περπερίτσα

12. Περπερούνα (ευχές για τη βροχή)
 Η «Περπερούνα» ή «Βερβερίτσα» είναι το τραγούδι που τραγουδιέται κατά τις
ανομβρίες – μια τελετουργική επίκληση της βροχής. Τα παιδιά συνήθως σκεπάζουν
το κεφάλι τους με ταψί ή με χορτάρια ή φύλλα και περπατούν στους δρόμους του
χωριού τραγουδώντας, ενώ οι νοικοκυρές τα ραντίζουν με νερό.
Περπερούνα περπατεί το Θεό παρακαλεί
στείλε Θε μου μια βροχή μια βροχή μια δυνατή.
Παναγίτσα Μπιρμπιρίτσα στους δρόμους περπατεί,
περπατεί καμαρωτή και το Θεό παρακαλεί:
- Θε μου στείλε μια βροχή, μια βροχή, μια σιγανή
για ν’ ανθίσουν τα λιβάδια, να φυτρώσουν τα σιτάρια,
να μεθύσουν τ’ αμπελάκια να καρπίσουν σταφυλάκια.
Μπάρες, μπάρες τα νερά στα χωράφια τα ξερά
κάθε στάχυ ένα ταγάρι, κάθε κλήμα ένα πιθάρι
και στους κάμπους μας χαρές, οι βραγιές μας νοτερές,
τα κρασιά μας σα νερό, τα γεννήματα σωρό
για να χαίρονται οι φτωχοί βάνοντάς τα στο σακί,
να βογκάει ο μυλωνάς και να σκάει ο αλευράς.

13. Κρήνες
 Προκειμένου να προμηθεύεται ο
άνθρωπος και να χρησιμοποιεί
ευκολότερα το νερό, δημιουργούσε
κατασκευές, όπως οι κρήνες, που είχαν
ως κύριο σκοπό τη λήψη, τη
συγκέντρωση και τη φύλαξη του
υπερπολύτιμου νερού. Στην αρχαία
Ελλάδα, όπου οι πηγές θεωρούνταν
ιερές, οι κρήνες απέκτησαν θρησκευτικό
χαρακτήρα και μετατράπηκαν σε
πλούσια διακοσμημένα κτίρια. Οι πιο
γνωστές κρήνες ήταν η Εννεάκρουνος
και η Κλεψύδρα στην Αθήνα, η Κασταλία
στους Δελφούς, η κρήνη της Θεαγένους
στα Μέγαρα, της Ιαλυσού στη Ρόδο,
καθώς και οι κρήνες Γλαύκη και Πειρήνη
στην Κόρινθο. Στην εποχή μας, αν και τα
υδρευτικά δίκτυα έχουν αντικαταστήσει
τις κρήνες φαίνεται πως οι τελευταίες
διατηρούν την αίγλη τους, τη μυστηριακή
τους μορφή κι αναβιώνουν με τη
γραφικότητά τους την παράδοση.

14. Η λέξη νερό με μεταφορικές έννοιες
 μπήκε το νερό στο αυλάκι = όταν έχει γίνει η δύσκολη αρχή για κάτι
και προοιωνίζεται εύκολη η συνέχεια,
 πνίγεται σε μια κουταλιά νερό = όταν κάποιος τα χάνει πολύ εύκολα,
 φέρνω κάποιον στα νερά μου = κάνω κάποιον να συμφωνήσει μαζί
μου,
 μοιάζουν σα δυο σταγόνες νερό = όταν αναφερόμαστε σε πολύ
μεγάλη ομοιότητα,
 έχασε τα νερά του = αισθάνεται αμηχανία λόγω αλλαγής
περιβάλλοντος,
 δε δίνει του αγγέλου του νερό = ο φιλάργυρος και ηθικώς
ανάλγητος,
 θα μας κόψει το νερό από τα πράσα = θα μας κάνει ασήμαντη ζημιά,
 χίλια ρέματα νερό = όταν κάποιος έχει πόρους από πολλές πηγές,
 κουβαλάω νερό στο μύλο του = συμβάλλω στην εξυπηρέτηση των
συμφερόντων του

15. Επίθετα και λέξεις που ταιριάζουν
με τη λέξη νερό
 Το νερό μπορεί να είναι:
κρύο, δροσερό, ζεστό, χλιαρό,
καθαρό, βρώμικο, πόσιμο,
χλωριωμένο, επιτραπέζιο, γλυφό,
γάργαρο, βρόχινο, θαυματουργό,
αφαλατωμένο, υφάλμυρο,
ποτιστικό, ανθρακούχο, φυσικό,
ιαματικό, μεταλλικό, αποσταγμένο,
μαλακό, σκληρό, αγιασμένο κ.ά..
νερομάζωμα,νερομάνα,
νερομπόγιά,
νερόμυλος,νεροσωλήνας,
νεροτσουλήθρα,νερόφιδο

16. ΝΕΡΟ ΣΕ ΑΛΛΕΣ ΓΛΩΣΣΕΣ
[ΑΓΓΛΙΚΑ] WATER
[ITAΛΙΚΑ] ACQUA
[ΙΣΠΑΝΙΚΑ] AGUA
[ΓΕΡΜΑΝΙΚΑ] WASSER
[ΓΑΛΛΙΚΑ] EAU
[KINEZIKA] 水 [Shuǐ]
[ΡΩΣΙΚΑ] ВОДА [VODA]
[ΤΟΥΡΚΙΚΑ] SU
[ΡΟΥΜΑΝΙΚΑ] APA
[ΚΟΡΕΑΤΙΚΑ] 물 [MUL]
[ΣΟΥΑΧΙΛΙ] MAJI
[OΥΑΛΙΚΑ] DŴR [DOR]
[ΣΟΥΗΔΙΚΑ] VATTEN
[ΚΡΕΟΛ ΑΪΤΗΣ] DLO

17. Το νερό στο δημοτικό τραγούδι
 Βρύση μου μαλαματένια
Βρύση μου μαλαματένια, μωρε βρύση μου
μαλαματένια,
μωρέ πως βαστάς κρύο νερό, μωρέ πως
βαστάς κρύο νερό;
Πως βαστώ κι εγώ (ο) καημένος της αγάπης
τον καημό;
Νάημουν νάημουν στέρνα, νάημουν γάργαρο
νερό,
να βαστάω και ν' αντέχω της αγάπης τον
καημό.

18. Παροιμίες με το νερό
Υπάρχουν πάρα πολλές παροιμίες με το νερό.
Ενδεικτικά αναφέρουμε:
 Μπήκε το νερό στο αυλάκι.
 Ας το πάρει το ποτάμι
 Δίχως νερό ο μύλος δεν αλέθει.
 Είπαμε το νερό νεράκι.
 Είσαι άνω …ποταμών.
 Κάθε νερόμυλος θέλει νερό.
 Και στη βρύση να πάει θα στερέψει.
 Έχασε τα νερά του.
 Μη ρίχνεις πέτρα στο πηγάδι που σε
δρόσισε.
 Μοιάζουν σαν δυο σταγόνες νερό.
 Μπήκε το νερό στ’ αυλάκι.
 Όμορφη σαν τα κρύα τα νερά.
 Όποιος διψάει, πηγάδια βλέπει.
 Περί ανέμων και υδάτων.
 Στύβει την πέτρα και βγάζει νερό.

19. Προτάσεις για τη μεγαλύτερη
εξοικονόμηση πόσιμου νερού:
 1. Να επισκευάζουμε αμέσως όλες τις
διαρροές στις υδραυλικές σας
 εγκαταστάσεις και ιδιαίτερα τις διαρροές στα
καζανάκια, γιατί προκαλούν
 τεράστια σπατάλη νερού.
 2. Να πλένουμε το αυτοκίνητό μας σε αραιά
χρονικά διαστήματα, χωρίς
 λάστιχο και με την χρήση κουβά και
σφουγγαριού.
 3. Να πλένουμε τις αυλές και τα σπίτια με
σφουγγαρίστρες και όχι με λάστιχο.
 4. Να ποτίζουμε τα φυτά και τα λουλούδια
του μπαλκονιού μας με ποτιστήρι,
 νωρίς το πρωί ή αργά το απόγευμα, τότε
δηλαδή που η εξάτμιση είναι
 περιορισμένη και χρειάζεται λιγότερη
ποσότητα νερού.
 5. Να μην ανοίγουμε τις βρύσες του νιπτήρα
και της κουζίνας μέχρι το τέρμα.

20.  6. Να μην σπαταλάμε νερό για το
κατάβρεγμα αυλών, βεραντών,
 μπαλκονιών και πεζοδρομίων, με
σκοπό την δημιουργία πιο δροσερής
 ατμόσφαιρας.
 7. Να χρησιμοποιούμε τα πλυντήρια
ρούχων και πιάτων μόνο όταν
γεμίσουν,
 ρυθμίζοντάς τα στο οικονομικό
πρόγραμμα.
 8. Να μην αφήνουμε ανοικτή τη βρύση
όταν βουρτσίζουμε τα δόντια μας ή
 όταν ξυριζόμαστε ή όταν πλένουμε τα
πιάτα.
 9. Να προτιμάμε να κάνουμε ντους
από το να γεμίζουμε την μπανιέρα.
 Τέλος, τα παιδιά να προσέχουμε και
να μην σπαταλούμε το νερό
 παίζοντας με ανοιχτές βρύσες.

21. Η Έλλειψη του νερού
 Σε συνδυασμό με την
αύξηση του
πληθυσμού οδηγεί σε
επιδείνωση των
συνθηκών διαβίωσης
 Προκαλεί
ερημοποίηση
 Οδηγεί σε φτώχεια και
κακή διατροφή καθώς
και σε μετανάστευση

22. Κίνδυνοι ρύπανσης και μόλυνσης του
πόσιμου νερού – Μέτρα προστασίας
Τι είναι η ρύπανση
Ρύπανση μπορεί να θεωρηθεί ή δυσμενής μεταβολή των φυσικοχημικών ή
βιολογικών συνθηκών ενός συγκεκριμένου περιβάλλοντος. Μπορεί να
επηρεάσει την υλική και πολιτιστική βάση της ζωής, τους φυσικούς πόρους,
τις ανθρώπινες δραστηριότητες. Μπορεί να είναι χημική, με την εισαγωγή
επικίνδυνων βλαβερών και τοξικών ουσιών
Πηγές ρύπανσης του νερού
 Αστικά λύματα
 Βιομηχανικά υγρά απόβλητα
 Γεωργικά υγρά απόβλητα
 Κτηνοτροφικά υγρά απόβλητα
 Διείσδυση θαλασσινού νερού λόγω υπεράντλησης των υπόγειων νερών
 Όξινη βροχή

23. Αιτίες μόλυνσης του νερού
Ατμοσφαιρική ρύπανση
Φυτοφάρμακα
Λιπάσματα
Χημικά
Τοξικά απόβλητα εργοστασίων
Αστικά απόβλητα - βόθροι
Εντομοκτόνα, ζιζανιοκτόνα
Μικρόβια – βακτήρια
Υψηλές συγκεντρώσεις βαρέων μετάλλων
Διαροές δικτύων αποχέτευσης
Πετρέλαιο - βενζίνη
Μέτρα:
Σωστή διάθεση των απόβλητων
Τακτικός έλεγχος αγωγών ύδρευσης και τοποθέτηση μηχανήματος
χλωριώσεως
Ύπαρξη αντλιοστάσεων και δεξαμενών και προστασία αυτών από είσοδο
επιφανειακών νερών και άλλων ρύπων