1. การบริหารการเปลี่ยนแปลง
การบริหารความเสี่ยงและการ
ควบคุมภายใน
ที่ปรึกษาอาวุโส สถาบันที่ปรึกษาเพื่อพัฒนา
ประสิทธิภาพในราชการ (สปร.)
ชายนำา ภาววิมล

2. การเปลี่ยนแปลง
การเปลี่ยนแปลงเป็นความจริงเที่ยงแท้ที่ไม่มีผู้
ใดสามารถหลีกเลี่ยงได้
การจับกระแสทิศทางการเปลี่ยนแปลงของโลก
ยุคใหม่ หยั่งรู้และปรับเปลี่ยนให้ทันกับ
เหตุการณ์ที่แปรเปลี่ยนตลอดเวลา
มิได้มีผลเพียงแค่การนำาพาองค์กรให้ผ่านพ้น
จากวิกฤติเท่านั้น แต่เป็นการนำาพาองค์กรไปสู่
ความสำาเร็จที่ยิ่งใหญ่
โลกแห่งการเปลี่ยนแปลง มีทั้งภัยอุปสรรคและ
โอกาสในการพัฒนาต่อยอดเพื่อสร้างงานใหม่
ที่มีคุณค่า เกิดขึ้นเสมอ

3. ความสำาคัญของการ
เปลี่ยนแปลง
1. การเปลี่ยนแปลงเป็นกระบวนการที่ทำาให้
องค์กรสามารถปรับตัวเพื่อตอบสนองกับสิ่ง
แวดล้อมและมีประสิทธิภาพการทำางานสูง
ขึ้น
2. ผู้บริหารต้องเผชิญกับสภาพการทำางานที่
เปลี่ยนแปลงตลอดเวลา
3. การเปลี่ยนแปลงเป็นสิ่งสำาคัญในการตอบ
สนองต่อการเปลี่ยนแปลงและการพัฒนา
ของสิ่งแวดล้อม
4. การเปลี่ยนแปลงเป็นรากฐานของการอยู่

4. ความสัมพันธ์ระหว่างความอยู่รอด
และการปรับตัว
เปลี่ยนแป
ลงช้า
ล้มเหลว
ในไม่ช้า
อยู่รอด
และเจริญ
เติบโตสูง
ไปไม่
รอด
อยู่รอดได้
ถ้าปรับตัว
ได้ดี
ความมั่นคง
อยู่รอด
การปรับตัวต
่่
ตำ่า
สูง
สูง
จากแนวคิดของ Hellriegel and Slocum (1990)

5. องค์ประกอบของการ
เปลี่ยนแปลง
1. ผู้นำาการเปลี่ยนแปลง
(Change Agent)
2. สิ่งที่ต้องเปลี่ยนแปลง
3. ประเภทการเปลี่ยนแปลง
4. ผลกระทบที่เกิดจากการเปลี่ยง
5. การประเมินผลการ
เปลี่ยนแปลง

6. ขั้นตอนการเปลี่ยนแปลง
สร้างความตระหนัก: ความจำาเป็นเร่งด่วนของการ
เปลี่ยนแปลง
สร้างเครือข่ายความร่วมมือในการเปลี่ยนแปลง
กำาหนดวิสัยทัศน์ และกลยุทธ์ที่นำาไปสู่การเปลี่ยนแปลง
การถ่ายทอดวิสัยทัศน์และกระบวนการเปลี่ยนแปลงไปสู่
ระดับต่างๆ อย่างทั่วถึง
เสริมพลังให้เกิดการเปลี่ยนแปลง
การชี้นำาและกำากับดูแล
ผลกระทบจากการเปลี่ยนแปลง
การสร้างวัฒนธรรมหรือกระบวนทัศน์ใหม่

7. ลักษณะการเปลี่ยนแปลง
การเปลี่ยนแปลงเพื่อ
ตอบสนองต่อความไม่
แน่นอนในอนาคต
ทำาให้มีความคิดริเริ่ม
สำาหรับอนาคต การ
เปลี่ยนแปลงกระทำา
ได้โดยการคาดการณ์
ว่าจะเกิดอะไรขึ้นใน
อนาคต มีแนวโน้ม
อย่างไร และมีการ
การเปลี่ยนแปลงเมื่อมี
แรงกดดันให้ต้อง
เปลี่ยน หลังจากเกิด
ปัญหาขึ้นแล้ว
การเปลี่ยนแปลงเชิงรุก
(Proactive change)
การเปลี่ยนแปลงเชิงรับ
(Reactive change)

8. สาเหตุที่ทำาให้เกิดการต่อต้านการ
เปลี่ยนแปลง
1.ไม่ต้องการเปลี่ยนแปลง
2.ระยะเวลาการเปลี่ยนแปลงสั้น
ไป
3.เกิดความตระหนกในการเกิด
แปลง
4.แรงกดดันจากผู้มีส่วนได้เสีย
5.ผลกระโยชน์
6.ความไม่รู้ / ไม่เข้าใจ
7.การประเมินผลการ

9. การจัดการเปลี่ยนแปลง
1. การให้ความรู้และข้อมูลที่ถูกต้อง
2. การเปิดโอกาสให้มีส่วนร่วมหรือเข้า
มามีส่วนเกี่ยวข้อง
3. การอำานวยความสนับสนุนและ
สนับสนุน
4. การเจรจาต่อรองและการให้รางวัล
5. การใช้กลยุทธ์หรือการนำามาเป็น
พวก
6. การบังคับ

10. กลุ่มวัตถุประสงค์ของการบริหาร
ความเสี่ยง
ก่อนความสูญเสีย:
เพื่อเตรียมการขององค์กรและวางแผนป้องกันการ
สูญเสีย
หลังความสูญเสีย:
เพื่อความอยู่รอดขององค์กร หรือรองรับความสูญ
เสียล่วงหน้า
เมื่อเกิดความสูญเสีย:
เพื่อเผชิญหรือแก้ไขปัญหาที่กำาลังเกิดขึ้น

11. ประเภทของความเสี่ยง
ความเสี่ยงด้านกลยุทธ์ (Strategic Risk)
การเปลี่ยนแปลงของสถานการณ์และตลาดโลก ลูกค้าและผู้
ใช้บริการ สภาวะการแข่งขัน
ความเสี่ยงด้านการดำาเนินงาน (Operation Risk)
ระบบขององค์กร กระบวนการ เทคโนโลยี บุคลากร ความ
เพียงพอของข้อมูลที่ส่งผลต่อประสิทธิภาพประสิทธิผลใน
การดำาเนินงาน
ความเสี่ยงด้านการเงิน (Financial Risk)
เป็นความเสี่ยงที่เกี่ยวข้องกับการเงินขององค์กร เช่น อัตรา
แลกเปลี่ยน อัตราดอกเบี้ย ฯลฯ
ความเสี่ยงด้านการปฏิบัติตามกฎหมาย/กฎระเบียบ
(Compliance Risk)
การเปลี่ยนแปลงของสถานการณ์และตลาดโลก ลูกค้าและผู้
ใช้บริการ สภาวะการแข่งขัน

12. ความแตกต่างระหว่างการบริหาร
ความเสี่ยงกับการควบคุมภายใน
องค์กร / เขตพื้นที่
โอกาส
ภัย
อุปสรรค
การบริหาร
ความเสี่ยง
การควบคุม
ภายใน
จุดแข็ง จุดอ่อน

13. การระบุความเสี่ยง (Risk
Identification)
1.เป็นการค้นหาความเสี่ยงที่มีผลกระทบต่อการ
ดำาเนินกิจการขององค์กร
2.การระบุความเสี่ยง พิจารณาจากเหตุการณ์ หรือ
การกระทำาใดๆ ที่อาจเกิดขึ้น และส่งผลเชิงลบที่
ทำาให้เกิดความสูญเสีย หรือ ไม่สามารถบรรลุ
วัตถุประสงค์ขององค์กร
3.ความเสี่ยงเกิดจากปัจจัยภายในที่องค์กรทราบ
และควบคุมได้ กับปัจจัยภายนอกที่องค์กรไม่
สามารถควบคุมได้
4.วิธีการระบุความเสี่ยง: การรวบรวมข้อมูล การ
วิเคราะห์ (กระบวนงาน / SWOT / ความสัมพันธ์

14. เทคนิคและขั้นตอนการระบุความ
เสี่ยง
1.ศึกษาเรียนรู้และทำาความเข้าใจในธรรมชาติของ
งาน (Ontology) อย่างลึกซึ้ง
2.วิเคราะห์เป้าประสงค์เพื่อกำาหนดขอบเขต ผลการ
ดำาเนินงาน และปัจจัยแห่งความสำาเร็จที่สำาคัญ
ยิ่งยวด
3.วิเคราะห์สภาพการณ์ (scenario) ปัญหาอุปสรรค
ที่อาจทำาให้เกิดความสูญเสีย หรือ งานไม่บรรลุ
ผลตามเป้าประสงค์ที่กำาหนดไว้
4.ค้นหาปัจจัย หรือ สาเหตุที่ก่อให้เกิดปัญหาและ
อุปสรรคในการดำาเนินงาน
5.ระบุประเภทของปัจจัยหรือสาเหตุที่ก่อให้เกิด

15. สิ่งที่ไม่ควรระบุเป็นความเสี่ยง
1.อาณัติ (Mandate) ในการดำาเนินงาน
2.ข้อจำากัดด้านงบประมาณ บุคลากร และทรัพยากร
การบริหารจัดการ
3.วิธีการแก้ไขปัญหา หรือ กลยุทธ์ อาทิ ขาดการ
ประชาสัมพันธ์
4.การกระทำาที่บ่งชี้ หรือแสดงถึงความบกพร่องใน
การปฏิบัติราชการ และก่อให้เกิดความสูญเสีย

16. การวิเคราะห์และประเมินความ
เสี่ยง (Risk Analysis)
1.วิเคราะห์สาเหตุ และผลกระทบต่างๆ ที่อาจเกิด
ขึ้น
2.ประเมินเพื่อพิสูจน์ทราบหรือจัดลำาดับความสำาคัญ
ของปัจจัยเสี่ยง โดยใช้ตารางประเมินความเสี่ยง
(Risk Assessment Matrix)
3.เงื่อนไขในการประเมิน:ผลกระทบของความเสี่ยง
(Consequences Score) และโอกาสที่จะเกิด
ความเสี่ยง (Likelihood Score)
4.ผลกระทบ และโอกาสที่จะเกิดความเสี่ยง แบ่ง
เป็น 5 ระดับ ประกอบด้วย สูงมาก (5) สูง (4) ปาน
กลาง (3) น้อย (2) และน้อยมาก (1)

17. การจัดการกับความเสี่ยง (Risk
treatment)
1.การยอมรับความเสี่ยง (Take) เป็นการยอมให้
เกิดความเสี่ยงในระดับที่องค์กรสามารถยอมรับได้
2.การลดหรือควบคุมความเสี่ยง (Treat) เป็นการ
ลดโอกาสที่จะเกิดความเสี่ยงหรือลดความรุนแรงของ
ผลกระทบที่อาจเกิดขึ้นได้ เพื่อให้ความเสี่ยงอยู่ใน
ระดับที่ยอมรับได้
3.การหลีกเลี่ยงความเสี่ยง (Terminate) เป็นการ
ยุติ หยุด หรือเปลี่ยนรูป แบบ การกระทำาที่อาจก่อให้
เกิดความเสี่ยง
4.การกระจายหรือโอนความเสี่ยง (Transfer)
เป็นการโอนความเสี่ยงให้กับบุคคลที่สามเข้ามา

18. ข้อควรคำานึงในการกำาหนดกลยุทธ์
เพื่อจัดการกับความเสี่ยง
1.นำา SWOT มาใช้เป็นกรอบอ้างอิงหรือเครื่องมือ
หลักในการกำาหนดกลยุทธ์
2.หนึ่งปัจจัยเสี่ยง อาจมีกลยุทธ์ในการจัดการความ
เสี่ยงมากกว่าหนึ่งกลยุทธ์
3.การจัดการความเสี่ยงที่มุ่งเน้นผลสัมฤทธิ์ ต้อง
ดำาเนินการควบคู่ไปกับการควบคุมภายใน