Οι Νήσοι του Πρίγκηπος στην ιστορική διαδρομή τους

1. Βασίλειο υςσικήρ ομοπυιάρ,
ιστοπικήρ
κληπονομιάρ…

2. : ΢ηε ηνύξθηθε
γιώζζα Adalar. Οκάδα λεζηώλ , πνπ
βξίζθνληαη ζηελ Πξνπνληίδα ζηελ είζνδν
ηνπ θόιπνπ ηεο Νηθνκήδεηαο. Σν όλνκα ηνπο
αλάγεηαη ζηνπο Βπδαληηλνύο ρξόλνπο θαη
νθείιεηαη ζην γεγνλόο όηη εθεί εμνξίδνληαλ
πξίγθηπεο θαη εθζξνληζκέλνη απηνθξάηνξεο.
Απνηειείηαη από 4 κεγάια θαη θαηνηθήζηκα
λεζηά (Πξίγθεπνο, Πξώηε, Αληηγόλε, Υάιθε,)
θαη 5 κηθξόηεξα θαη αθαηνίθεηα
(Πίηα, Νέαλδξνο, Ομεηά, Πιάηε Αληηξόβπζνο).

4. Μια πιο επιμελημένη ματιά σε κάθε νησί
ξεσωπιστά
Οη Σνύξθνη ηνπ δίλνπλ ηελ νλνκαζία kinati Adi πνπ
ζεκαίλεη ην λεζί κε θόθθηλν ρώκα. ΢ηελ πξώηκε
βπδαληηλή πεξίνδν αλαπηύρζεθε κηθξόο νηθηζκόο
ζηελ αλαηνιηθή πιεπξά ηνπ λεζηνύ, όπνπ ππάξρεη
αζθαιέο κηθξό ιηκάλη. Απηό ζπκπεξαίλεηαη από
πιήζνο ηάθσλ θαη άιισλ αξραηνηήησλ πνπ έρνπλ
βξεζεί. ΢ηνλ νηθηζκό δνύζαλ θπξίσο αιηείο θαη
ζαιαζζηλνί γεληθόηεξα. Όκσο, ζηηο απόθξεκλεο θαη
απξόζηηεο αλαηνιηθέο θαη βνξεηνδπηηθέο πεξηνρέο
ηεο Πξώηεο ππήξραλ πιήζνο από εξεκίηεο θαη
αλαρσξεηέο θαιόγεξνπο.

5. Αξγόηεξα ζην λεζί δεκηνπξγήζεθαλ ηξία κνλαζηήξηα: ε
"Κάησ Μνλή" θνληά ζηνλ ςαξάδηθν νηθηζκό, ε "Μνλή
Μεηακνξθώζεσο" ζην νξνπέδην ηνπ λεζηνύ θαη ε κηθξή
"Μνλή Βαξδαλίνπ" θνληά ζην ιηκάλη. Σα κνλαζηήξηα απηά
πξσηαγσλίζηεζαλ ζηε καθξνρξόληα δηακάρε αλάκεζα
ζηνπο εηθνλνκάρνπο θαη ηνπο εηθνλνιάηξεο, νπόηε ζην
λεζί ζπλέβεζαλ ηξαγηθά γεγνλόηα, εμνξίεο θαη
δνινθνλίεο αληηπάισλ, ηόζεο ώζηε ν ζπγγξαθέαο
Άγγεινο Βνπδνύξεο λα ηελ ραξαθηεξίζεη "Πέλζηκε
Νήζν".
Ζ Πξώηε ιεειαηήζεθε θαη θαηαζηξάθεθε δπν θνξέο, ην
1204 ζηελ πξώηε ΄Αισζε ηεο Κσλζηαληηλνύπνιεο από
ηνπο ΢ηαπξνθόξνπο ηεο Γ΄ ΢ηαπξνθνξίαο θαη ην 1302
από Λαηίλνπο πεηξαηέο.

7. Καηά ηνλ 20ό αηώλα ζην λεζί θηίζηεθαλ
θάπνηεο αξρνληηθέο θαηνηθίεο από
Έιιελεο, Λεβαληίλνπο θαη Αξκέληνπο (νηθίεο:
΢ετκήξε, Φξπδά, Ράθα, Αξζελάθε, Νηθνιαΐδε,
Διηζζαίνπ, Menevich, Servichen θ.ά.) ρσξίο
λα ράζεη ηνλ ςαξάδηθν ραξαθηήξα ηνπ.
Απνηεινύζε ζέξεηξν ησλ πινύζησλ
νηθνγέλεηώλ ηεο Πόιεο. Γηα πνιιά ρξόληα
ιεηηνπξγνύζε ην πνιπηειέο μελνδνρείν
Chahab από ηελ νκώλπκε αξκέληθε
νηθνγέλεηα, πνπ θαηεδαθίζηεθε ην 1960.
Ζ ξσκαίηθε παξνηθία δηαηεξεί κέρξη ζήκεξα
ην κηθξό λαό ηεο Γελλήζεσο ηεο Θενηόθνπ.

9. Οη Σνύξθνη ηελ νλνκάδνπλ Buyuk Ada δειαδή,
Μεγάιν Νεζί .
Σόπνο εμνξίαο ζηε Βπδαληηλή πεξίνδν, ηόπνο
επεκεξίαο ηνλ 19ν αηώλα, ηόπνο ρσξίο ελ έληνλε
ειιεληθή παξνπζία ζήκεξα, ε Πξίγθεπνο
απνηειεί ην κεγαιύηεξν λεζί ησλ
Πξηγθηπνλλήζσλ ζε έθηαζε θαη ζε πιεζπζκό θαη
ζεκείν αλαθνξάο γηα ηνπο ρηιηάδεο επηζθέπηεο
ηεο. Σελ πεξίνδν ηεο αθκήο ηεο, αξηζκνύζε
15000 θαηνίθνπο ( ε ζπληξηπηηθή ηνπο
πιεηνςεθία ήηαλ Έιιελεο), αιιά ζήκεξα δελ
θηάλεη ηνπο 7.500 (κε κόλν 40 ελαπνκείλαληεο
Έιιελεο.

11. Όπσο θαη ζε όια ηα Πξηγθηπνλλήζηα, νη θάηνηθνη
βηώλνπλ θαη εδώ αλζξώπηλεο ζπλζήθεο δσήο
δηακέλνληαο ζε ππέξνρα αξρνληηθά κε κεγάιεο
απιέο θαη θπθινθνξώληαο κόλν κε πνδήιαηα θαη
πατηόληα ( ηα απηνθίλεηα θαη νη κνηνζπθιέηεο
απαγνξεύνληαη. Ωζηόζν αθόκα παξά ηελ κηθξή
θνηλόηεηα ησλ Διιήλσλ ζήκεξα, ε νξζόδνμε
παξνπζία ζηελ Πξίγθεπν είλαη έληνλε, κε ηα
κνλαζηήξηα ηνπ Υξηζηνύ, ηνπ Αγίνπ Νηθνιάνπ θαη
ηνπ Αγίνπ Γεσξγίνπ ηνπ Κνπδνπλά (ε θεκηζκέλε
θαηά ηνπο Βπδαληηλνύο ρξόλνπο γπλαηθεία κνλή
δελ ππάξρεη πηα) , ηηο εθθιεζίεο ηνπ Άγηνπ
Γεκεηξίνπ θαη ηεο Κνηκήζεσο ηεο Θενηόθνπ θαη,
ηέινο, ηεο Μεηξόπνιεο Πξηγθηπνλλήζσλ .

13. Ζ Αληηγόλε είλαη ην κηθξόηεξν από ηα ηέζζεξα
θαηνηθήζηκα λεζηά , αιιά από πνιινύο ζεσξείηαη
ην σξαηόηεξν, γ’ απηό θαη ζπγθεληξώλεη ηνπο
πεξηζζόηεξνπο επηζθέπηεο. Σν όλνκα ηεο ην
νθείιεη ζην Γεκήηξην ηνλ Πνιηνξθεηή, ν νπνίνο
έδσζε ζην λεζί ην όλνκα ηνπ παηέξα
ηνπ, Αληίγνλνπ ηνπ Μνλόθζαικνπ. Οη Σνύξθνη
ηελ νλνκάδνπλ ζήκεξα Βurgaz Ada, δειαδή, ην
λεζί ηνπ Κάζηξνπ, εμαηηίαο ησλ εξεηπίσλ ηεο
Μνλήο Θενθνξπθώηνπ ή Μεηακνξθώζεσο ηνπ
Υξηζηνύ, ή απιώο ηνπ Υξηζηνύ, πνπ κνηάδεη κε
θάζηξν.

14. ΢ην λεζί ζώδεηαη ζήκεξα θαη ε Μνλή
ηνπ Αγίνπ Γεσξγίνπ ηνπ Καξύπε, ελώ
πίζσ από ηελ πξνθπκαία ν
επηζθέπηεο ζα ζπλαληήζεη ηνλ Ηεξό
Ναό ηνπ Αγίνπ Ησάλλνπ ηνπ
Πξνδξόκνπ, πνπ ρηίζηεθε ην
1899, αιιά θαη ηελ θξύπηε, όπνπ ν
απηνθξάηνξαο Μηραήι Β’ Σξαπιόο
θπιάθηζε ην 821 ηνλ Άγην Μεζόδην ηνλ
Οκνινγεηή.

16. ΢ε απόζηαζε αλαπλνήο βξίζθεηαη ε γλσζηή ζε όινπο
Υάιθε. Με ηελ ζενινγηθή ζρνιή λα απνηειεί πλεπκαηηθό
θέληξν ηεο Οξζνδνμίαο, ε Υάιθε ζεσξείηαη από ηνπο
Οξζόδνμνπο θαζαγηαζκέλνο ηόπνπο, θαζώο εδώ
θηινμελνύληαη ηα ζθελώκαηα δέθα παηξηαξρώλ, ε
ζενινγηθή ζρνιή, 3 κνλαζηήξηα θαη δύν ζθήηεο. Μεηά ηελ
Πξίγθεπν είλαη ην δεύηεξν κεγαιύηεξν λεζί θαη ζην
παξειζώλ έδεζε κέξεο αθκήο θαη επεκεξίαο, κε ηελ
παξνπζία ηεο Θενινγηθήο ζρνιήο ,ηε ΢ρνιή ησλ
Διιήλσλ εκπόξσλ, ηελ θνηλνηηθή ησλ Υαιθηλώλ ειιεληθή
ζρνιή θαη ηελ ΢ρνιή Ναπηηθώλ Γνθίκσλ πνπ ιεηηνπξγεί
θαη ζήκεξα. Σν όλνκα ηεο ην νθείιεη ζηα νξπρεία ηνπ
Υαιθνύ πνπ ππήξραλ εθεί, αιιά ζήκεξα νη Σνύξθνη ηελ
νλνκάδνπλ Heybeli Ada, πνπ ζεκαίλεη δηζάθη.

19. Δίλαη ην κηθξόηεξν από ηα λεζηά ηνπ ζπκπιέγκαηνο ησλ
Πξηγθηπνλλήζσλ, ζηελ ζάιαζζα ηεο Πξνπνληίδαο.
Οπζηαζηηθά πξόθεηηαη γηα κηα λεζίδα, πνπ βξίζθεηαη
κεηαμύ Υάιθεο θαη Αληηγόλεο, απέλαληη από ην ιηκάλη
ηεο ηειεπηαίαο, ην νπνίν πξνζηαηεύεη από ηνπο ΒΑ
αλέκνπο. Σε λεόηεξε επνρή νη Έιιελεο ησλ ππνινίπσλ
Πξηγθεπνλήζσλ απνθαινύζαλ ην λεζί "Πίτα" θαη νη
Σνύξθνη κε ην παξαπιήζην "Pide". Σν πηζαλόηεξν είλαη
λα έιαβε ην όλνκά ηεο από ηελ νκνηόηεηά ηεο κε ηηο
επηκήθεηο πίηηεο πνπ δύκσλαλ νη Πνιίηηζζεο λνηθνθπξέο.
΢ήκεξα ην επίζεκν ηνπξθηθό όλνκα ηεο Πίηαο είλαη:
"Kaşık Adası".

20. Ζ Πίηα ήηαλ αλέθαζελ αθαηνίθεηε. Όκσο, ζην
ςειόηεξν ζεκείν ηεο λεζίδαο ππήξραλ από
παιηά ζθόξπηα θηνλόθξαλα, ζξαύζκαηα από
θίνλεο θαη κηα επηηύκβηα ζηήιε, γύξσ από κηα
παιηά θηλζηέξλα. Σα παιαηνρξηζηηαληθά απηά
θαηάινηπα, ελδερνκέλσο, πξνέξρνληαη από ην
θηίξην ζην νπνίν ν απηνθξάηνξαο Εήλσλ
εθηόπηζε θάπνηνλ Πέηξν, νπαδό ηνπ ζθεηεξηζηή
ηνπ ζξόλνπ Βαζηιίζθνπ, ην 477 κ.Υ.

22. ΢ηα βαζηά απάλεκα λεξά ηεο δπηηθήο πιεπξάο ηεο
ζπλήζηδαλ λα αγθπξνβνινύλ ηα πινία ηνπο πνιινί
θαπεηαλαίνη. Τπάξρνπλ αλαθνξέο όηη ην 18ν θαη 19ν
αηώλα πδξαίηθα, ζπεηζηώηηθα θαη άιια αηγαηνπειαγίηηθα
θαη επηαλεζηώηηθα πινία άξαδαλ εθεί. Ξεθόξησλαλ ηα
θαλόληα ηνπο ζηε βξαρώδε αθηή θαη ηα θόξησλαλ πάιη
θαηά ηελ επηζηξνθή ηνπο.
΢ηηο αξρέο ηνπ 20νύ αηώλα ην λεζί ήηαλ ηδηνθηεζία ηνπ
Αξκέλε γηαηξνύ Υηληηξηάλ. Μεηαπνιεκηθά νη απόγνλνί
ηνπ ην πνύιεζαλ ζην Ρσζνεβξαίν Σζηθβαζβίιη. Από
απηόλ πέξαζε ζηνλ Δβξαίν Dannon, ν νπνίνο έθηηζε
έλα ζέξεηξν ζην ςειόηεξν ζεκείν ηεο Πίηαο θη εξρόηαλ
κε ηελ Διιελίδα γπλαίθα ηνπ θαη παξαζέξηδαλ.

24. Δίλαη έλα από ηα αθαηνίθεηα βξαρνλήζηα ηνπ
ζπκπιέγκαηνο ησλ Πξηγθεπνλήζσλ ηεο
Πξνπνληίδαο. Έρεη έθηαζε κόιηο 10 ζηξέκκαηα.
Βξίζθεηαη λνηηνδπηηθά ηεο Πξηγθήπνπ θαη είλαη ε
πην απνκαθξπζκέλε από όια. Αλ θαη ε Νέαλδξνο
είλαη κηθξή θαη έξεκε, εληνύηνηο ππάξρνπλ
θάπνηεο ιηγνζηέο ηζηνξηθέο αλαθνξέο ζε απηή
από ηα βπδαληηλά ρξόληα.
Σνλ 9ν αηώλα ζηελ Ύατπο είρε ηδξύζεη κνλή ν
Άγηνο Ηγλάηηνο, όπσο ζεκεηώλνπλ νη βπδαληηλνί
ζπγγξαθείο Νηθήηαο Παθιαγώλ θαη Ησάλλεο
Εσλαξάο.

25. Σν λεζί θέξεη απηό ην όλνκα από ηε βπδαληηλή
επνρή, αθνύ αλαθέξεηαη ζε ρξνληθό ησλ αξρώλ
ηνπ 9νπ αηώλα σο "Οξεία νήσορ", ζε
αληηπαξαβνιή κε ηελ θνληηλή "Πλατεία νήσο" ή
"Πλάτη". Σν όλνκά ηεο πξνήιζε από ην ζρήκα
ηεο, πνπ είλαη έλαο κπηεξόο βξαρώδεο θώλνο
ύςνπο 90 κ., αλ θαη ζήκεξα έρεη αιινησζεί από ηε
ιεηηνπξγία ιαηνκείσλ.
Ζ ηνπξθηθή νλνκαζία είλαη Sivriada.
Σελ επνρή ηεο Βπδαληηλήο Απηνθξαηνξίαο
απνηέιεζε ηόπν εζπραζκνύ κνλαρώλ, αιιά θαη
εμνξίαο.

27. Σν 1911 νη αξρέο ηεο Κσλζηαληηλνύπνιεο
ζπλέιεμαλ όια ηα αδέζπνηα ζθπιηά ηεο Πόιεο
θαη ηα εγθαηέιεηςαλ ζηελ Ομεηά. Αθνινύζεζε
ζεηζκόο, ν νπνίνο εμειήθζε σο «νξγή Θενύ γηα
ηελ εγθαηάιεηςε ησλ ζθπιηώλ». Έηζη, ηα ζθπιηά
καδεύηεθαλ εθ λένπ θαη επέζηξεςαλ ζηνπο
δξόκνπο ηεο Κσλζηαληηλνύπνιεο.
΢ηα ηέιε ηεο δεθαεηίαο ηνπ '70 ην λεζί δόζεθε
ζε εηαηξεία, ε νπνία κεηέηξεςε ην λεζί ζε
ιαηνκείν θαηαζηξέθνληαο πνιιά από ηα
βπδαληηλά κλεκεία ηνπ θαη αιινηώλνληαο ην
θπζηθό πεξηβάιινλ.

28. Δίλαη έλα από ηα αθαηνίθεηα βξαρνλήζηα ηνπ
ζπκπιέγκαηνο ησλ Πξηγθεπνλήζσλ ηεο
Πξνπνληίδαο. Ζ Πιάηε αλαθέξεηαη από ηα
ρξόληα ηεο Δηθνλνκαρίαο. Μεηά ηνλ 15ν αηώλα
ην λεζί απόκεηλε αθαηνίθεην θαη νη πεξηεγεηέο
δελ είραλ ιόγν λα ην επηζθεθηνύλ. Σν 17ν
αηώλα εθηνπίζηεθαλ εδώ Υηώηεο, νη νπνίνη
θαιιηέξγεζαλ αγξηόρνξηα θαη θξεκκύδεο γηα λα
ηξαθνύλ, πξηλ ηειηθά κεηαθεξζνύλ ζηελ
Αληηγόλε. Σα ππνιείκκαηα ησλ θαιιηεξγεηώλ
απηώλ βξήθε ν Άγγινο ηεξέαο Robert Walsh ην
1821 πνπ πεξπάηεζε ζην λεζί.

29. ΠΛΑΣΗ

30. Από ην 1947 ε λεζίδα πεξηήιζε ζηελ ηδηνθηεζία
ηνπ ηνπξθηθνύ λαπηηθνύ πνπ ηε κεηέηξεςε ζε
βάζε. Υξεζηκνπνίεζε κέξνο ησλ ππαξρόλησλ
θηηζκάησλ αιιά έθηηζε θαη λέα θηίξηα.
Σν Μάην ηνπ 1960, ζην ζηξαηησηηθό πξαμηθόπεκα,
θπιαθίζηεθαλ εδώ ν πξσζππνπξγόο Αληλάλ
Μεληεξέο, ν πξόεδξνο ηεο δεκνθξαηίαο Σδειάι
Μπαγηάξ θαη όιν ην ππνπξγηθό ζπκβνύιην. Σνπο
είραλ απνκνλώζεη ζηα βαζηά βπδαληηλά
κπνπληξνύκηα, πνπ ρξεζηκνπνηήζεθαλ γηα άιιε
κηα θνξά σο θπιαθέο.

31. Δίλαη έλα από ηα κηθξόηεξα λεζηά ηνπ ζπκπιέγκαηνο
ησλ Πξηγθεπνλήζσλ ζηε ζάιαζζα ηνπ
Μαξκαξά, Βξίζθεηαη αλαηνιηθά ηεο Πξηγθήπνπ θαη
θαηνηθείηαη κόλν ην θαινθαίξη. To ηνπξθηθό ηεο όλνκα
ζεκαίλεη νησί τος σεντευιού, ελώ ην αξραίν ηεο όλνκα
είλαη Τεπέβινθορ, κάιινλ ιόγσ ησλ πνιιώλ
νκώλπκσλ θπηώλ πνπ θύνληαλ εθεί. Σν βξαρώδεο θαη
αθηιόμελν ηνπίν ηεο πξνζέιθπε αλέθαζελ εξεκίηεο
κνλαρνύο, αιιά ε θπζηνγλσκία πνπ ζπλδέζεθε κε ηελ
Αληηξόβπζν ήηαλ ν Παηξηάξρεο Ηγλάηηνο. Σν 858 ν
Ηγλάηηνο θαζαηξέζεθε από ηνλ παηξηαξρηθό ζξόλν από
ηνλ απηνθξάηνξα Μηραήι Γ΄ Μέζπζν θαη βξήθε
θαηαθύγην ζην λεζί ηδξύνληαο κηθξό
κνλαζηήξη, εξείπηα ηνπ νπνίνπ ππάξρνπλ κέρξη

33. Έλαλ αηώλα αξγόηεξα, ζηα 944, ζην κνλαζηήξη απηό
εμνξίζηεθε ν αξρνκαλήο πηόο ηνπ Ρσκαλνύ
Λεθαπελνύ, Κσλζηαληίλνο, όπσο αλαθέξεη ν Γεώξγηνο
Κεδξελόο. ΢ηα ρξόληα ηεο Άισζεο ε κνλή είρε ήδε
εγθαηαιεηθζεί. Έθηνηε ην λεζί έκεηλε αθαηνίθεην, όπσο
αλαθέξεηαη από Δπξσπαίνπο, Σνύξθνπο θαη Έιιελεο
ζπγγξαθείο ή πεξηεγεηέο, νη νπνίνη ην επηζθέπηνληαλ
θακηά θνξά γηα λα θπλεγήζνπλ ηα αγξηνθνύλεια, θαη
αλαθέξνληαη ζηα εξείπηα ηεο βπδαληηλήο κνλήο. Κάπνηνη
κάιηζηα ηα έζθαςαλ αλαδεηώληαο ζεζαπξνύο. Σν 1950
ην λεζί έγηλε ηδηνθηεζία ηνπ Sehsuvar Menemencioglu.
΢ηε ζπλέρεηα, ε γε ηνπ λεζηνύ ρσξίζηεθε ζε
νηθόπεδα, ξπκνηνκήζεθε θαη πνπιήζεθε ζε ηδηώηεο πνπ
ελδηαθέξνληαλ γηα ηελ αλέγεξζε παξαζεξηζηηθώλ
θαηνηθηώλ. Κηίζηεθαλ πνιπηειείο επαύιεηο θαη απέθηεζε
πξνθπκαία, ζηελ νπνία αξάδνπλ ηα ζθάθε.

34. Πξηλ ην θαξάβη θηάζεη ζην ιηκάλη ηεο Υάιθεο, ν επηζθέπηεο
αληηθξίδεη ζηελ θνξπθή ηνπ ιόθνπ ηεο Διπίδαο, ηελ επηβιεηηθή
Θενινγηθή ΢ρόιε πνπ ίδξπζε ν Παηξηάξρεο Γεξκαλόο Γ’ θαη
ιεηηνύξγεζε από ην 1844 σο ην 1971 ζηα 127 ρξόληα ιεηηνπξγίαο
ηεο απνθνίηεζαλ 930 θιεξηθνί, από ηνπο νπνίνπο νη 343 έγηλαλ
επίζθνπνη θαη νη 12 από απηνύο νηθνπκεληθνί παηξηάξρεο, 2
παηξηάξρεο Αιεμαλδξείαο, 2 παηξηάξρεο Αληηνρείαο, 4
αξρηεπίζθνπνη Αζελώλ θαη έλαο αξρηεπίζθνπνο Σηξάλσλ, ελώ σο
πξεζβύηεξνη θαη δηάθνλνη ππεξέηεζαλ ζηελ εθθιεζία 318 .΢ηελ
απιή ηεο ΢ρνιήο βξίζθεηαη ν Ηεξόο Ναόο ηεο Αγίαο Σξηάδαο, πνπ
παιαηόηεξα ήηαλ κνλαζηήξη γλσζηό σο Μνλή ησλ Γεζπνηώλ,
ελώ απέλαληη, ζην δεύηεξν ιόθν, όπνπ θαη ε ζρνιή Ναπηηθώλ
Γνθίκσλ, δεζπόδεη ε Μνλή ηεο Κακαξηώηηζζαο θαη δίπια ε κνλή
ηνπ Αγίνπ Γεσξγίνπ ηνπ Δγθξεκνύ ή Κξεκλνύ .

37. Ζ Μνλή ηεο Θείαο Μεηακνξθώζεσο ηνπ ΢σηήξνο, πνπ
είλαη πην γλσζηή <<ηνπ Υξηζηνύ>> , είλαη θηηζκέλε ζηα
δαζσκέλα πςώκαηα ηνπ νκώλπκνπ ιόθνπ θαη ε ίδξπζή
ηεο αλάγεηαη ζηα Βπδαληηλά ρξόληα. Σν θαζνιηθό ηεο
Μνλήο είλαη θηηζκέλν ζε ζεκέιηα αξραηόηεξνπ λανύ, πνπ
ρξνλνινγείηαη από ηα ρξόληα ηεο Βαζηιείαο ηνπ
Θενδνζίνπ Α’ , ελώ ηελ πξώηε γξαπηή καξηπξία ηεο
ύπαξμήο ηεο έρνπκε ην 1563. Σν 1903 ηα εηζνδήκαηα ηεο
Μνλήο εθρσξήζεθαλ ζην <<Δζληθό
Οξθαλνηξνθείν>>, εθηόο από έλα ηκήκα πνπ ζα
πήγαηλε ζηελ ζενινγηθή ζρνιή Υάιθεο , από ηελ νπνία
νξίζηεθε λα εμαξηάηαη. Σν 1999, ζην ζεηζκό ηεο
Νηθνκήδεηαο , ην θαζνιηθό ηεο Μνλήο έπαζε ζνβαξέο

39. Ο λαόο ηνπ Αγίνπ Γεκεηξίνπ είλαη ν
Μεηξνπνιηηηθόο λαόο ηεο
Πξηγθήπνπ, ραξαθηεξίδεηαη από ηελ
κεγαινπξέπεηά ηνπ, αιιά ζήκεξα
επηζθεπάδεηαη, θαζώο δέρηεθε θαηαζηξνθέο
από ηνλ ζεηζκό ηνπ 1999. ΢ηελ απιή ηνπ
ππάξρεη ην αξρνληηθό θηίξην ηεο Κνηλνηηθήο
΢ρνιήο.

41. Ο λαόο απηόο είλαη ν αξραηόηεξνο, βξίζθεηαη ζην
θέληξν ηνπ νηθηζκνύ θαη θηινμελεί , παξάιιεια, ηελ
έδξα ηεο Ηεξήο Μεηξόπνιεο Πνληηθνλήζσλ.
Υηίζηεθε ζην δηάζηεκα 1735-1737, αλαθαηλίζηεθε
ην 1793 θαη ην 1871, ελώ ην 1926 κε ην πξόζρεκα
ηεο θαιύηεξεο ξπκνηόκεζεο νη Σνύξθνη απέθνςαλ
ηνλ λάξζεθα. Απιόο θαη ηξίθιηηνο ν λαόο
ραξαθηεξίδεηαη από ην παλέκνξθν ηέκπιν ηνπ θαη
ηνπ, ηζηνξηθήο αμίαο, δεζπνηηθό ζξόλν θαη άκβσλα.
Σν 2003, ππξθαγηά θαηέζηξεςε ην κεηξνπνιηηηθό
κέγαξν θαη ηα μύιηλα θειία ηεο εθθιεζίαο αιιά νη
δεκίεο έρνπλ ήδε απνθαηαζηαζεί.

43. Να ζεκεησζεί όηη ζην ιηκάλη ππήξρε θαη έλαο
κηθξόο λαόο ηνπ Αγίνπ Ησάλλνπ ηνπ
Πξνδξόκνπ, πνπ ρηίζηεθε ζην δηάζηεκα 1852-
1856, αιιά θαηεδαθίζηεθε ην
1925, πξνθεηκέλνπ λα δηαλνηρηεί ν ρώξνο ηεο
πξνθπκαίαο θαη ζηε ζέζε ηνπ ηνπνζεηήζεθε
κλεκείν κε επηγξαθή πνπ αλαθέξεηαη ζηελ
θαηάιεςε ηνπ λεζηνύ από ηνπο Οζσκαλνύο.
Αθόκα, ζώδνληαη ηα παξεθθιήζηα ( αγηάζκαηα)
ησλ Αγίσλ Θενδώξσλ θαη ησλ Αγίσλ
Κσλζηαληίλνπ θαη Διέλεο, όπσο θαη ηνπ
Πξνθήηε Ζιίνπ ( Θείαο Αλαιήςεσο) ζην
ζεκεξηλό λεθξνηαθείν .

44. ΢ηε ιέμε «Ρωκηόο» ηα κάηηα ηνπ θνθθηλίδνπλ από νξγή.
Τψώλεη ην βιέκκα θαη απαληά θνθηά θαη ζε έληνλν ύθνο:
«Εγώ Έιιελαο είκαη, πνηέ Ρωκηό δε ζα κε πεηο εκέλα, ην
θαηάιαβεο;». Σα δάθξπα θπινύλ από ηα κάηηα ηνπ...
Ο Γηώξγνο ΢ηακπνπιίδεο είλαη έλαο από ηνπο ιηγνζηνύο
Έιιελεο πνπ έρνπλ απνκείλεη ζηα Πξηγθεπόλεζα. Έθπγε ην
1977 από ην λεζί ηνπ, ηελ Πξίγθεπν, κε ζηόρν λα κελ
επηζηξέςεη πνηέ, αιιά νη ζπγθπξίεο ηα έθεξαλ έηζη, ώζηε λα
γπξίζεη ην 2003 ζην λεζί όπνπ γελλήζεθε θαη κεγάισζε. Ζ
επηγξαθή ζηελ ειιεληθή γιώζζα, ζηελ ςαξνηαβέξλα ηνπ ζηελ
παξαιία ηεο Πξηγθήπνπ, πξνθάιεζε ακέζσο ην ελδηαθέξνλ
ησλ Διιήλσλ πνπ ζπκκεηείραλ ζηελ απνζηνιή ηεο
ειιελνηνπξθηθήο κε θπβεξλεηηθήο νξγάλσζεο «Γάθλε-Defne»
πνπ δηνξγάλσζε εθδειώζεηο ζηελ Ξάλζε θαη ζηελ Πξίγθεπν
κε ηε ζπκκεηνρή Διιήλσλ θαη Σνύξθσλ αθαδεκατθώλ,
ζπγγξαθέσλ θαη δεκνζηνγξάθσλ.

45. Ζ ηζηνξία ηνπ αληαλαθιά ηα βάζαλα πνπ
ε ειιελνξζόδνμε θνηλόηεηα ηεο
Σνπξθίαο πέξαζε. «Γελλήζεθα ην 1954.
Σα παηδηθά κνπ ρξόληα ήηαλ πάξα πνιύ
δύζθνια. Σν ζρνιείν καο είρε 350
καζεηέο θαη άιια 1.200 παηδηά
ζηεγάδνληαλ ζην Διιεληθό
Οξθαλνηξνθείν. Δκείο κεηαθηλνύκαζηαλ
κε ην πινίν ζηελ Κσλζηαληηλνύπνιε,
δηόηη ζπνπδάδακε ζηε Μεγάιε ηνπ
Γέλνπο ΢ρνιή. Κάπνηα ζηηγκή ζην πινίν
έγξαςαλ ζηελ ηνπξθηθή γιώζζα
''vatandas Turkce konus'', πνπ ζεκαίλεη
'‘Παηξηώηε, κίια ηνπξθηθά''».

46. Μηιάεη θαη ηα δάθξπα θπινύλ ζην πξόζσπό ηνπ. «Έρσ
πόλν», ιέεη θαη ρηππά κε ην ρέξη ηνπ ηελ θαξδηά ηνπ.
«Σν ηη έρεη ηξαβήμεη ν ειιεληζκόο εδώ; Ήκαζηαλ 6.000
ζηελ Πξίγθεπν ην ρεηκώλα θαη ηώξα έρνπκε απνκείλεη
κόλν 28. Όια άξρηζαλ ην 1948, κε ην ''varlik vergisi''
(θόξνο πεξηνπζίαο), έλαλ ππεξβνιηθά πςειό θόξν
πνπ ηα κέιε ησλ κεηνλνηήησλ θαη εηδηθά νη Έιιελεο
πιήξσζαλ ζην ηνπξθηθό θξάηνο. Αθνινύζεζαλ ηα
΢επηεκβξηαλά ην 1955, νη απειάζεηο Διιήλσλ ην
1964-65 θαη ε θπγή ζηελ Διιάδα πνιιώλ Διιήλσλ ην
1974 ιόγσ ηνπ Κππξηαθνύ. Πνιηηηθή μεξηδσκνύ. Με ηηο
απεηιέο, έραζαλ ηηο πεξηνπζίεο ηνπο. Ούηε ε Κηθή νύηε
ν Γηάλλεο νύηε ν Κώζηαο. Όινη λύρηα έθπγαλ».

47. Μπνξεί ηα Πξηγθεπόλεζα λα
κελ είλαη πηα ζε ειιεληθά
ρέξηα αιιά ζα είλαη γηα
πάληα ζηηο θαξδηέο ησλ
Διιήλσλ…

48. Αλεξάνδπα
Παναγοπούλου Μαπία