Η ζωή και το έργο της μεγάλης Τσαρίνας, της εκπροσώπου της φωτισμένης Δεσποτείας.

1. 3ο
ΠΡΟΤΥΠΟ ΓΕΛ ΙΛΙΟΥ
ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ: 2022-2023
ΤΜΗΜΑ: Β1
ΜΑΘΗΜΑ: ΙΣΤΟΡΙΑ
ΜΑΘΗΤΡΙΑ: ΔΟΓΑΝΤΖΗ ΝΕΦΕΛΗ
Τίτλος εργασίας:
ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ Β’ ΤΗΣ ΡΩΣΙΑΣ
ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ: Η. ΚΟΥΒΑΤΣΟΥ

2. ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
ΚΕΦΑΛΑΙΑ- ΕΝΟΤΗΤΕΣ ΣΕΛΙΔΑ
Εισαγωγή ........................................................................ 3
Πρώιμη ζωή..................................................................... 4
Ερχομός στη Ρωσία-Γάμος.............................................. 5
Άνοδος στην εξουσία-Στέψη........................................... 7
Εξωτερική πολιτική ........................................................ 8
Οικονομία- Δουλεία....................................................... 9
Πολιτισμός- Τέχνες........................................................ 11
Εκπαίδευση-Θρησκεία.................................................. 12
Προσωπική ζωή............................................................. 13
Θάνατος........................................................................ 16

3. ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Η Αικατερίνη της Ρωσίας, γνωστή και ως Μεγάλη Αικατερίνη, αποτελεί
μέχρι και σήμερα ένα από τα μεγαλύτερα ιστορικά πρόσωπα της εποχής
της. Υπήρξε αυτοκράτειρα της
Ρωσικής Αυτοκρατορίας επί 34
χρόνια (από το 1762 έως το
1796),γεγονός που την
καθιστά την μακροβιότερη
-γυναίκα- μονάρχη της Ρωσίας.
Η μεγάλη αυτή υποστήριξη
που δέχθηκε οφείλεται κυρίως
στην αγάπη της για τη Ρωσία,
την ευφυΐα και την φιλοδοξία
της. Τα παραπάνω
χαρακτηριστικά της Αικατερίνης σε συνδυασμό με την επιρροή που
δέχθηκε από το κίνημα του Διαφωτισμού οδήγησαν στην δυτικοποίηση
και τον εκσυγχρονισμό της Ρωσίας. Κατά τη διάρκεια της βασιλείας της,
λοιπόν, η Ρωσική αυτοκρατορία μετατράπηκε σε μια ευρωπαϊκή
δύναμη γεγονός που αποδεικνύεται και από την άνευ προηγουμένου
γεωγραφική εξάπλωση της αυτοκρατορίας. Μάλιστα, η εποχή που
κατείχε την εξουσία η Μεγάλη Αικατερίνη θεωρείται ο «Χρυσός Αιώνας
της Ρωσίας». Παρόλα αυτά, η βασιλεία και το μεγάλο έργο της
αμαυρώνονται από την έντονη σεξουαλική ζωή που την ακολουθούσε,
προκαλώντας αμέτρητα σκάνδαλα και ίντριγκες, τα οποία πολλές φορές
εκμεταλλεύτηκαν οι εχθροί της για να σπιλώσουν την παρακαταθήκη
της.

4. ΠΡΩΙΜΗ ΖΩΗ
Η Μεγάλη Αικατερίνη, σύμφωνα με το Γρηγοριανό ημερολόγιο,
γεννήθηκε στις 2 Μαΐου του 1729, ενώ σύμφωνα με το Ιουλιανό
ημερολόγιο -που επικρατούσε εκείνη την εποχή- γεννήθηκε στις 21
Απριλίου του ίδιου έτους. Ο τόπος γέννησης της είναι το Stettin (το
σημερινό Szczecin της Πολωνίας) μια πόλη
στην επαρχία της Πομερανίας η οποία άνηκε
στο Βασίλειο της Πρωσίας. Το Βασίλειο της
Πρωσίας αποτελούσε ένα γερμανικό
βασίλειο και για αυτό το βαπτιστικό της
όνομα(Sophie Friederike Auguste von Anhalt-
Zerbst-Dornburg) είναι γερμανικό. Η
Αικατερίνη γεννήθηκε ως πριγκίπισσα αφού
ο πατέρας της, ο Christian August, ήταν ο
πρίγκιπας του Anhalt-Zerbst και άνηκε στην
ανώτερη γερμανική οικογένεια της περιοχής.
Κατείχε το αξίωμα του Πρώσου στρατηγού
και ήταν ο κυβερνήτης της πόλης. Επιπλέον,
η Αικατερίνη είχε συγγένεια με τους δούκες του Holstein από την
πλευρά της μητέρας της, η Joanna Elisabeth του Holstein-Gottorp.
Η νεαρή Sophie έλαβε την καθορισμένη εκπαίδευση που άρμοζε σε μια
γερμανίδα πριγκίπισσα, για την οποία υπεύθυνη ήταν μια γαλλίδα
γκουβερνάντα και ορισμένοι δάσκαλοι. Έμαθε να μιλά άπταιστα
γερμανικά (μητρική της γλώσσα), γαλλικά και τη γλώσσα lingua franca
των ευρωπαϊκών ελίτ τον 18ο αιώνα. Η εκπαίδευση της βασίστηκε στην
εθιμοτυπία, τη γαλλική γλώσσα και τη λουθηρανική θεολογία. Όλα
αυτά αποσκοπούσαν ώστε η Sophie να γίνει μελλοντικά σύζυγος ενός
ισχυρού ηγεμόνα ώστε να βελτιώσει τη θέση του σπιτιού της καθώς
παρά την αριστοκρατική φύση της, η οικογένεια της δεν βρισκόταν στην
καλύτερη οικονομική κατάσταση. Ήταν, άλλωστε, σύνηθες για τις
μικρότερες γερμανικές πριγκιπικές οικογένειες να «μάχονται» μεταξύ
τους για τα συμφέροντα τα οποία προσπαθούσαν να εξασφαλίσουν με
τη σύναψη ευνοϊκών πολιτικών γάμων.

5. ΕΡΧΟΜΟΣ ΣΤΗ ΡΩΣΙΑ- ΓΑΜΟΣ
Η προσπάθεια της οικογένειας της απέδωσε τελικά καρπούς όταν η
αυτοκράτειρα της Ρωσίας, Ελισάβετ, έγραψε στη μητέρα της Σοφίας
προτείνοντας να την παντρέψει
με τον ανιψιό και διάδοχό της,
Μέγα Δούκα Πέτρο του Χόλσταϊν.
Ο απώτερος στόχος της είχε
φυσικά πολιτικό υπόβαθρο καθώς
με την επιστολή της αυτή
αποσκοπούσε στην ενίσχυση των
σχέσεων μεταξύ της Πρωσίας και
της Ρωσίας. Η Σοφία ήταν τότε
μόλις 14ων χρονών αλλά η
πρόταση έγινε δεκτή με μεγάλο
ενθουσιασμό από την οικογένεια
της, ενώ και η ίδια η πριγκίπισσα
αποφάσισε να εκμεταλλευτεί την
ευκαιρία που της δόθηκε μαθαίνοντας άπταιστα τα ρωσικά,
εντυπωσιάζοντας την Ελισάβετ. Έτσι το 1744 η Σοφία έφτασε στην
Ρωσία όπου προσηλυτίστηκε στην Ορθόδοξη Εκκλησία υιοθετώντας το
όνομα Αικατερίνη-ώστε να είναι συνονόματη με την Αικατερίνη Α’,
μητέρα της αυτοκράτειρας Ελισάβετ και γιαγιάς του Πέτρου Γ’- και
έπειτα πήρε τον τίτλο της Μεγάλης Δούκισσας Αικατερίνης Αλεξέγιεβνα.
Η πρώτη γνωριμία της με τον μελλοντικό της σύζυγο Πέτρο Γ’, ο οποίος
ήταν και δεύτερος της ξάδερφος, έγινε όταν η Σοφία ήταν 10 ετών στην
γενέτειρα χώρα και των δύο, την Γερμανία. Με βάση τα γραπτά της,
βρήκε τον Πέτρο απεχθή όταν τον γνώρισε. Δεν της άρεσε η χλωμή του
επιδερμίδα και η αγάπη του για το αλκοόλ. Γράφοντας μάλιστα πριν το
γάμο στα απομνημονεύματά της, η Αικατερίνη δήλωσε ότι η καρδιά της
περίμενε ελάχιστη ευτυχία και ότι τον υπέμεινε μόνο από φιλοδοξία.
Άλλωστε, ο Πέτρος αποδείχθηκε ένας αλκοολικός που έπαιζε με
στρατιωτάκια και η ανωριμότητα του τον καθιστούσε παράταιρο τόσο

6. για να λάβει την εξουσία όσο και για να παντρευτεί την φιλόδοξη
Αικατερίνη. Τελικά, ο γάμος τους
τελέστηκε στις 21 Αυγούστου του
1745 και οδήγησε σε 18 χρόνια
γεμάτα απογοήτευση και
ταπείνωση για εκείνη. Ο γάμος
τους, μάλιστα, έμεινε
ανολοκλήρωτος για πολλά χρόνια
μέχρι που η αυτοκράτειρα Ελισάβετ
τους εκβίασε για να δημιουργήσουν
έναν κληρονόμο. Την 1η
Οκτωβρίου
του 1754 η Αικατερίνη γέννησε τον
μοναδικό νόμιμο κληρονόμο, τον
Παύλο Α’, τον οποίο έβλεπε σπάνια
καθώς τον είχε υπό την προστασία
της η αυτοκράτειρα Ελισάβετ.

7. ΑΝΟΔΟΣ ΣΤΗΝ ΕΞΟΥΣΙΑ-ΣΤΕΨΗ
Μετά το θάνατο της αυτοκράτειρας Ελισάβετ στις 5 Ιανουαρίου 1762, ο
Πέτρος διαδέχθηκε στο θρόνο ως Αυτοκράτορας Πέτρος Γ' και η
Αικατερίνη έγινε σύζυγος του αυτοκράτορα. Οι εκκεντρικότητες και οι
πολιτικές του Αυτοκράτορα έφερναν την αυτοκρατορία σε δύσκολη
θέση και η Αικατερίνη δεν θα το άφηνε έτσι. Η επιπολαιότητα, άλλωστε,
του συζύγου της προσέφερε
στην Αικατερίνη την στήριξη
του στρατού, του
δικαστηρίου, της εκκλησίας,
της κοινής γνώμης αλλά και
των πνευματικών ανθρώπων.
Έτσι, μόλις έξι μήνες μετά
την άνοδο του Πέτρου στην
εξουσία η Αικατερίνη
οργάνωσε ένα πραξικόπημα που είχε ως αποτέλεσμα τη σύλληψη του.
Η Αικατερίνη τον υποχρέωσε να υπογράψει έγγραφο παραίτησης και η
άνοδος της στο θρόνο ήταν αδιαμφισβήτητη. Μια εβδομάδα αργότερα
ο Πέτρος σκοτώθηκε στη Ρόψα ενώ ήταν κρατούμενος. Η Αικατερίνη
ανακοίνωσε τον θάνατο του στο κοινό παρουσιάζοντας τον ως θάνατο
από αιμορραγία κολικού όμως όταν η σορός του εκτέθηκε ήταν
ματωμένη και γεμάτη μώλωπες με ενδείξεις στραγγαλισμού.
Η Αικατερίνη Β’ στέφθηκε στον Καθεδρικό Ναό της Κοιμήσεως της
Θεοτόκου στη Μόσχα στις 22 Σεπτεμβρίου 1762. Η τελετή ήταν
μεγαλοπρεπής και πραγματοποιήθηκε υπό τις επευφημίες του
συγκεντρωμένου πλήθους που βρέθηκε έξω τόσο από τον Ναό όσο και
από τα Ανάκτορα. Αξίζει να αναφέρουμε ότι το στέμμα που σχεδιάστηκε
για τη στέψη της Αικατερίνης περιέχει 75 μαργαριτάρια, 4.936 ινδικά
διαμάντια και έναν διαμαντένιο σταυρό. Το στέμμα αυτό, μάλιστα,
παρήχθη μέσα σε δύο μήνες (γεγονός που αποτελεί ρεκόρ), ενώ
αποτέλεσε το στέμμα όλων των επόμενων αυτοκρατόρων. Σήμερα
εκτίθεται στο Μουσείο Οπλοστασίων του Κρεμλίνου της Μόσχας.

8. ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ
Η Αικατερίνη ήταν κυρίαρχη και πραγματικά αφοσιωμένη στην
ευημερία της «υιοθετημένης» χώρας της. Σκόπευε να κάνει τη Ρωσία
ένα ισχυρό κράτος και για να το επιτύχει αυτό έδωσε έμφαση στις
εξωτερικές υποθέσεις, στις οποίες έκανε τεράστια βήματα σε σύγκριση
με τους προκατόχους της. Είναι χαρακτηριστικό, μάλιστα, ότι Κατά τη
διάρκεια της βασιλείας της, η Αικατερίνη επέκτεινε τα σύνορα της
Ρωσικής Αυτοκρατορίας κατά περίπου 520.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα
(200.000 τετραγωνικά μίλια), απορροφώντας τη Νέα Ρωσία , την
Κριμαία , τον Βόρειο Καύκασο , τη δεξιά όχθη της Ουκρανίας , τη Λευκή
Ρωσία , τη Λιθουανία και το Κούρλαντ εις βάρος, κυρίως , δύο
δυνάμεων-της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και της Πολωνο-
Λιθουανικής Κοινοπολιτείας.
Η Οθωμανική αυτοκρατορία αποτελούσε τον παραδοσιακό εχθρό της
Ρωσίας και κατά την βασιλεία της Αικατερίνης πραγματοποιήθηκαν οι
δύο Ρωσοτουρκικοί πόλεμοι (1768-1774, 1787-1792) οι οποίοι έδωσαν
στην Ρωσία την κυριαρχία στα Βαλκάνια και κατέστρεψαν τα
Οθωμανικά στρατεύματα. Οι ρωσικές νίκες εξασφάλισαν πρόσβαση στη
Μαύρη Θάλασσα και επέτρεψαν στην κυβέρνηση της Αικατερίνης να
ενσωματώσει τη σημερινή νότια Ουκρανία, όπου οι Ρώσοι ίδρυσαν νέες
πόλεις όπως η Οδησσός , το Νικολάγιεφ ,η Αικατερινόσλαβ και η
Χερσώνα, ενώ ενσωματώθηκε και η χερσόνησος της Κριμαίας.
Σημαντική ήταν, επίσης, η επίδραση της Αικατερίνης στην Πολωνία και
την Λιθουανία όπου έπειτα από τη νίκη των ρωσικών στρατευμάτων
στον Πολωνο-Ρωσικό Πόλεμο του 1792 η Ρωσία διχοτόμησε την
Πολωνία και την έθεσε υπό την κυριαρχία της.
Ακόμη, αξίζει να σημειωθεί ότι οι σχέσεις της Ρωσίας με την Κίνα ήταν
τεταμένες καθώς ο Κινέζος αυτοκράτορας ακολουθούσε μια επεκτατική
πολιτική που έθετε τη ρωσική αυτοκρατορία ως έναν πιθανό αντίπαλο
του. Η Αικατερίνη τον θεωρούσε ως έναν αλαζονικό και δυσάρεστο
γείτονα ενώ φέρεται να είπε το εξής: «Δεν θα πεθάνω μέχρι να εκδιώξω
τους Τούρκους από την Ευρώπη, να καταστείλω την υπερηφάνεια της
Κίνας και να δημιουργήσω εμπόριο με την Ινδία»

9. ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ-ΔΟΥΛΕΙΑ
Η ρωσική οικονομική ανάπτυξη ήταν
πολύ κάτω από τα πρότυπα στη Δυτική
Ευρώπη. Η Αικατερίνη για να ενισχύσει
τα κρατικό ταμείο , το οποίο ήταν
σχεδόν άδειο όταν πέθανε η
αυτοκράτειρα Ελισάβετ, εκκοσμίκευσε
την περιουσία του κλήρου που κατείχε
το 1/3 της γης και των δουλοπάροικων
της Ρωσίας. Επίσης, στηρίχθηκε κυρίως
στην γεωργία εισάγοντας πολυάριθμες
καινοτομίες σχετικά με την παραγωγή σιταριού και την άλεση αλεύρου,
την καλλιέργεια καπνού, την εκτροφή προβάτων και την παραγωγή
μικρής κλίμακας.
Πριν την άνοδο της στην εξουσία, η Αικατερίνη είχε σχεδιάσει να
χειραφετήσει τους δουλοπάροικους παρόλα αυτά σύντομα
συνειδητοποίησε πως κάτι τέτοιο ήταν απίθανο να συμβεί. Αφενός,
στους δουλοπάροικους στηριζόταν η οικονομία του κράτους καθώς
ήταν κατά 95 τοις εκατό αγροτική, αφετέρου, η χειραφέτηση τους δεν
θα γινόταν ποτέ ανεκτή από τους ευγενείς στους οποίους βασιζόταν η
Αικατερίνη για υποστήριξη. Υπολογίζεται, μάλιστα, ότι στην Αικατερίνη
άνηκαν 500.000 δούλοι ενώ άλλα 2,8 εκατομμύρια άνηκαν στο κράτος.
Η αυτοκράτειρα έφερε κάποιες αλλαγές στον θεσμό δίνοντας την
δυνατότητα στους δουλοπάροικους να υποβάλουν καταγγελίες
εναντίον των ευγενών που δεν τηρούσαν τα δικαιώματα τους(δηλαδή
τη δυνατότητα των δουλοπάροικων να εξαγοράσουν την ελευθερία
τους). Επίσης, ανέλαβε δράση για να περιορίσει τον αριθμό των νέων
δουλοπάροικων. Εξάλειψε πολλούς τρόπους για να γίνουν οι άνθρωποι
δουλοπάροικοι, με αποκορύφωμα το μανιφέστο της 17ης Μαρτίου
1775, το οποίο απαγόρευε σε έναν δουλοπάροικο που κάποτε είχε
ελευθερωθεί από το να γίνει ξανά. Εκτός από αυτά, τα δικαιώματα ενός
δουλοπάροικου ήταν πολύ περιορισμένα. Ένας γαιοκτήμονας μπορούσε
να τιμωρήσει τους δουλοπάροικους του κατά την κρίση του, και υπό την

10. Αικατερίνη τη Μεγάλη απέκτησε την ικανότητα να καταδικάζει τους
δουλοπάροικους του σε σκληρή εργασία στη Σιβηρία, μια τιμωρία που
συνήθως επιφυλάσσεται σε
καταδικασμένους εγκληματίες. Το
μόνο πράγμα που δεν μπορούσε να
κάνει ένας ευγενής στους
δουλοπάροικους του ήταν να τους
σκοτώσει. Η ζωή του δουλοπάροικου
ανήκε στο κράτος.
Κάτω από την κυριαρχία της
Αικατερίνης, παρά τα φωτισμένα
ιδανικά της, οι δουλοπάροικοι ήταν
γενικά δυστυχισμένοι και
δυσαρεστημένοι και λόγω πολλών
άλλων παραγόντων, συμπεριλαμβανομένης της αποτυχίας των
καλλιεργειών και των επιδημιών, ειδικά μιας μεγάλης επιδημίας το
1771. Η δυσαρέσκειά τους οδήγησε σε εκτεταμένα ξεσπάσματα βίας και
τελικά σε μία εξέγερση η οποία απέτυχε. Έτσι, το 95 τοις εκατό του
ρωσικού λαού δεν επωφελήθηκε με κανέναν τρόπο άμεσα από τα
επιτεύγματα της βασιλείας της Αικατερίνης. Αντίθετα, η
καταναγκαστική εργασία τους χρηματοδότησε τις τεράστιες δαπάνες
που απαιτούνταν για τα συνεχώς αυξανόμενα οικονομικά, στρατιωτικά
και πολιτιστικά σχέδιά της. Σε αυτά τα εγχειρήματα, τουλάχιστον,
αποδείχτηκε καλή διαχειριστής και μπορούσε να ισχυριστεί ότι το αίμα
και ο ιδρώτας του λαού δεν είχαν σπαταληθεί.

11. ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ-ΤΕΧΝΕΣ
Η Αικατερίνη ήταν προστάτιδα των τεχνών, της λογοτεχνίας και της
εκπαίδευσης. Η αυτοκράτειρα ήταν μεγάλος λάτρης της τέχνης και των
βιβλίων και διέταξε την κατασκευή του Ερμιτάζ(το δεύτερο μεγαλύτερο
μουσείο στις μέρες μας) το 1770 για να
στεγάσει την επεκτεινόμενη συλλογή της
από πίνακες, γλυπτά και βιβλία. Μέχρι το
1790, το Ερμιτάζ φιλοξενούσε 38.000
βιβλία, 10.000 πετράδια και 10.000
σχέδια. Διέταξε τη φύτευση του πρώτου
«αγγλικού κήπου» στο Tsarskoye Selo το
1770. Έκανε ιδιαίτερη προσπάθεια να
φέρει κορυφαίους διανοούμενους και
επιστήμονες στη Ρωσία και έγραψε τις
δικές της κωμωδίες, έργα μυθοπλασίας
και απομνημονεύματα. Εργάστηκε με τον
Βολταίρο , τον Ντιντερό και τον ντ'
Αλμπέρ - όλους τους Γάλλους
εγκυκλοπαιδιστές που αργότερα εδραίωσαν τη φήμη της στα γραπτά
τους. Οι κορυφαίοι οικονομολόγοι της εποχής της, όπως ο Άρθουρ
Γιανγκ και ο Ζακ Νέκερ , έγιναν ξένα μέλη της Ελεύθερης Οικονομικής
Εταιρείας , που ιδρύθηκε μετά από πρόταση της στην Αγία Πετρούπολη
το 1765. Προσέλαβε τους επιστήμονες Leonhard Euler και Peter Simon
Pallas από το Βερολίνο και τον Anders Johan Lexell από τη Σουηδία στη
ρωσική πρωτεύουσα. Η Αικατερίνη στρατολόγησε τον Βολταίρο στον
σκοπό της και αλληλογραφούσε μαζί του για 15 χρόνια, από την άνοδό
της μέχρι τον θάνατό του το 1778. Επαίνεσε τα επιτεύγματά της,
αποκαλώντας την «Το αστέρι του Βορρά» και «Σημιράμις της Ρωσίας».
Αν και δεν τον γνώρισε ποτέ πρόσωπο με πρόσωπο, τον θρήνησε πικρά
όταν πέθανε. Απέκτησε τη συλλογή βιβλίων του από τους κληρονόμους
του και τα τοποθέτησε στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Ρωσίας.

12. ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ-ΘΡΗΣΚΕΙΑ
Η Αικατερίνη πίστευε ότι η εκπαίδευση θα μπορούσε να αλλάξει τις
καρδιές και τα μυαλά του ρωσικού λαού και να τον απομακρύνει από
την οπισθοδρόμηση. Αυτό σήμαινε την ανάπτυξη των ατόμων τόσο
πνευματικά όσο και ηθικά, παρέχοντάς τους γνώσεις και δεξιότητες και
ενθάρρυνση της αίσθησης της αστικής ευθύνης. Στόχος της ήταν να
εκσυγχρονίσει την εκπαίδευση σε
ολόκληρη τη Ρωσία. Είχε δεσμευτεί
να βελτιώσει την παιδεία στη Ρωσία
ώστε να συμβαδίζει με τη Δύση, και
μαζί με τις νέες πόλεις και
κωμοπόλεις ίδρυσε ακαδημίες,
βιβλιοθήκες και σχολεία σε όλη την
αχανή αυτοκρατορία της. Για πρώτη
φορά η δωρεάν παιδεία έγινε προσιτή σε όλα τα παιδιά –εκτός από των
δουλοπάροικων– και η διδακτέα ύλη παγιώθηκε. Ίδρυσε το
ορφανοτροφείο της Μόσχας το οποίο δεχόταν άπορα παιδιά χωρίς
οικογένειες και ο στόχος του ήταν η παροχή δωρεάν εκπαίδευσης.
Παρόλα αυτά, η προσπάθεια αυτή ήταν ανεπιτυχής, κυρίως λόγω των
εξαιρετικά υψηλών ποσοστών θνησιμότητας, που εμπόδισαν πολλά
παιδιά να επιτύχουν το στόχο που είχε θέσει το κράτος. Επιπλέον, η
Αικατερίνη υπερασπίστηκε την εκπαίδευση των γυναικών και το 1764
ίδρυσε στην Πετρούπολη το Ινστιτούτο Σμόλνι- αρχικά για νέες
αριστοκρατικής καταγωγής και έπειτα και για κορίτσια της μικροαστικής
τάξης- το πρώτο του είδους του. Κεντρική θέση στη φιλοσοφία της
παιδαγωγικής του ινστιτούτου ήταν η αυστηρή επιβολή της πειθαρχίας.
Τα κορίτσια εκπαιδεύονταν στα γαλλικά, στη μουσική και στο χορό.
Αναφορικά με τη θρησκευτικά θέματα, η Αικατερίνη φέρετε να
αδιαφορούσε για τη θρησκεία ή τουλάχιστον για την εκκλησία.
Εθνικοποίησε όλα τα εκκλησιαστικά εδάφη για να πληρώσει για τους
πολέμους της, άδειασε σε μεγάλο βαθμό τα μοναστήρια και ανάγκασε
τους περισσότερους από τους εναπομείναντες κληρικούς να
επιβιώσουν ως αγρότες ή από αμοιβές για βαπτίσεις και άλλες
υπηρεσίες. Ωστόσο, σύμφωνα με την αντι-οθωμανική πολιτική της, η
Αικατερίνη προώθησε την προστασία και την ανατροφή των χριστιανών
υπό τουρκική κυριαρχία. Έβαλε αυστηρούς περιορισμούς στους
Καθολικούς και προσπάθησε να περιορίσει το Ισλάμ προσφέροντας
ανταλλάγματα σε όσους μουσουλμάνους ασπάζονταν την Ορθοδοξία.

13. ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΖΩΗ
Η Αικατερίνη αποτέλεσε την πιο ισχυρή γυναίκα της εποχής της
καθιερώνοντας τον εαυτό της ως αυτοκράτειρα της Ρωσίας για 34
χρόνια. Παρόλα αυτά, εξίσου διάσημη με τα επιτεύγματα της είναι και η
σεξουαλική της ζωή, καθώς η πανίσχυρη αυτοκράτειρα είχε πολλούς
εραστές κατά τη διάρκεια της βασιλείας της.
Ο πρώτος της εραστής ήταν ο Ρώσος
αξιωματικός Σεργκέι Σάλτικοφ με τον οποίο
άρχισε μία σειρά από ερωτικές σχέσεις έπειτα
από την αφόρητη πίεση της αυτοκράτειρας
Ελισάβετ για την δημιουργία ενός διαδόχου.
Άλλωστε έπειτα από αρκετά χρόνια γάμου με
τον Πέτρο η σχέση τους ήταν ακόμη ανέραστη
και ο Σεργκέι χρησιμοποιήθηκε από την Ελισάβετ ως μέσο πίεσης προς
αυτόν. Τελικά, το 1754 η Αικατερίνη γέννησε τον Παύλο, του οποίου η
πατρότητα παραμένει έως σήμερα μυστήριο. Έπειτα από αυτό ο
Σάλτικοφ στάλθηκε μακριά της και η σχέση τους τελείωσε.
Ο επόμενος εραστής της ήταν ο Στάνισλαβ Πονιατόφσκι, ο Πολωνός
γραμματέας του Βρετανού πρόξενου στη Ρωσία. Είχαν σχέση πιθανώς
από το 1755 μέχρι το 1757 όποτε και η Αικατερίνη γέννησε το παιδί
τους της Άννα, την οποία ανέλαβε επίσης η
Ελισάβετ. Όμως, η Άννα πέθανε όταν ήταν μόλις
15 μηνών και άφησε την Αικατερίνη
απαρηγόρητη. Η σχέση της με τον Στάνισλαβ
τελείωσε το 1757 καθώς ο Πονιατόφσκι
αναγκάστηκε να φύγει στη διάρκεια του
Επταετούς Πολέμου επειδή η Ρωσία είχε
διαρρήξει τις σχέσεις της με την Αγγλία. Εκείνος
ήλπιζε σε αναθέρμανση του ειδυλλίου τους
αλλά η Αικατερίνη ήξερε ότι αυτό ήταν πολύ επικίνδυνο και του είπε:
«Πιθανόν θα μας σκοτώσεις και τους δύο». Όταν όμως το 1763 ο
πολωνικός θρόνος έμεινε κενός, η Αικατερίνη τον έταξε στον
Πονιατόφσκι θέτοντας την Πολωνία υπό την επιρροή της.

14. Καθώς ο Πέτρος Γ' ανέβαινε στο θρόνο το 1762, η Αικατερίνη ήταν
έγκυος στο τρίτο της παιδί, τον Αλέξη, ο οποίος ήταν και πάλι απόγονος
ενός άλλου εραστή, του Γκριγκόρι Ορλόφ. Ο
Ορλόφ διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο στο
πραξικόπημα εναντίον του Πέτρου και
ασκούσε μεγάλη επιρροή στην Αικατερίνη
χωρίς όμως να κινηθεί ποτέ εναντίον της. Η
Αικατερίνη σκεφτόταν να τον παντρευτεί αλλά
τελικά συνειδητοποίησε ότι μια τέτοια κίνηση
ήταν πολύ αμφιλεγόμενη. Τελικά η σχέση τους
διεκόπη το 1772 όταν η Αικατερίνη έμαθε για
τις απιστίες του Ορλόφ αλλά οι δύο τους έμειναν κολλητοί μέχρι το
θάνατο του το 1783 τον οποίο αντιμετώπισε η αυτοκράτειρα με
ιδιαίτερη θλίψη.
Ο επόμενος εραστής της ήταν ο Ρώσος αριστοκράτης Alexander
Vasilchikov. Η σχέση τους ήταν βραχύβια και κατώτερη από τον
προηγούμενο έρωτα της.
Το 1774 αντικαταστάθηκε από τον Γκριγκόρι Ποτέμκιν, το μεγαλύτερο
έρωτα της Αικατερίνης και τον πιο περιβόητο εραστή της. Γνωρίστηκαν
τη νύχτα του πραξικοπήματος και εκείνη τον αντάμειψε για την
αφοσίωσή του προάγοντάς τον σε μια θέση που τους επέτρεπε να
συναντιούνται συχνά. Έκτοτε ο Ποτέμκιν ήταν
ερωτευμένος με την Αικατερίνη. Ο Ποτέμκιν
ήταν πολύ τολμηρός και σε κάθε ευκαιρία
διακήρυσσε τον έρωτά του για την Αικατερίνη.
Εκείνη απολάμβανε το ενδιαφέρον του αλλά
δίσταζε να προχωρήσει, ίσως εξαιτίας του
Ορλόφ. Το 1765 ο Ποτέμκιν έχασε το ένα του
μάτι και αποχώρησε από την αυλή. Όμως η
Αικατερίνη τον νοστάλγησε και απαίτησε την
επάνοδο του. Τον διόρισε οικονομικό
διαχειριστή του στρατού και Όταν ξέσπασε ο
Πρώτος Ρωσοτουρκικός Πόλεμος, ο Ποτέμκιν
ανυπομονούσε να βρεθεί στο μέτωπο και η Αικατερίνη του το επέτρεψε
παρόλο που της έλειπε. Το 1774 μετά το χωρισμό της με τον Ορλόφ και
τον Βασίλτικοφ η Αικατερίνη αποδέχθηκε τον έρωτα τους και σχέση

15. τους ολοκληρώθηκε. Η Αικατερίνη ήταν τότε 45 χρονών ενώ ο Ποτέμκιν
δέκα χρόνια μικρότερος. Τον αντάμειψε με διάφορους τίτλους, ενώ
στρεφόταν πάντα σε αυτόν για συμβουλές. Οι πολυάριθμες ερωτικές
επιστολές που αντάλλαξαν μεταξύ τους αφήνουν να εννοηθεί ότι είχαν
παντρευτεί κρυφά. Σε μια επιστολή της προς τον Ποτέμκιν, η Αικατερίνη
του απευθύνεται με τα λόγια «γλυκέ μου άγγελε, πιστέ μου φίλε,
σύζυγέ μου» και σε μια άλλη του λέει ότι «θα παραμείνω αληθινή
γυναίκα σου μέχρι τον τάφο». Δεν είναι σίγουρο κατά πόσο ήταν
πραγματικά παντρεμένοι αλλά πιστεύεται ευρέως από τους ιστορικούς.
Η σχέση τους, όμως, ήταν ιδιαίτερα παθιασμένη και οι δυο τους
υπέφεραν από ζήλεια και ανασφάλεια με αποτέλεσμα η ρομαντική τους
σχέση να κρατήσει μόνο δύο χρόνια. Παρόλα αυτά, ο Ποτέμκιν
διατήρησε τη θέση του και συνέχισε να ασκεί επιρροή στην Αικατερίνη
ακόμη όταν βρήκε νέους εραστές. Μάλιστα, λέγεται ότι ο Ποτέμκιν
επέλεγε και εξέταζε τους εραστές της Αικατερίνης για να διασφαλίσει
ότι είχαν τόσο τα σωματικά όσο και τα ψυχικά χαρακτηριστικά για να
ικανοποιήσουν την αυτοκράτειρα. Ο Ποτέμκιν παρέμεινε για πάντα στη
σκέψη της και του έγραφε συχνά μέχρι τον θάνατο του το 1791. Με την
είδηση αυτή η θλίψη κυρίευσε την Αικατερίνη. Για δύο δεκαετίες
εκείνος ήταν το στήριγμα της ισχύος της και τώρα έπρεπε να τα
καταφέρνει χωρίς αυτόν. Η ηλικιωμένη- πλέον-αυτοκράτειρα έπειτα
από αυτό δεν ήταν ποτέ η ίδια. Ο Μοντεφιόρε γράφει: «Με πολλούς
τρόπους, η αυτοκράτειρα δεν ανέκαμψε ποτέ. Η χρυσή εποχή της
βασιλείας της πέθανε μαζί του».
Μετά τον χωρισμό από τον Ποτέμκιν η Αικατερίνη είχε πολλούς εραστές
αλλά όταν έφυγε ο Ποτέμκιν από τη Ρωσία η αυτοκράτειρα ασχολήθηκε
με τον Πρίγκιπα Ζούμποφ, ο οποίος ήταν ο
τελευταίος αγαπημένος της. Όταν άρχισε η
σχέση τους η Αικατερίνη ήταν 60 χρονών και ο
πρίγκιπας 40 χρόνια μικρότερος της(στα 20). Η
σχέση τους έγινε αντικείμενο περιφρόνησης
αλλά δεν τους ένοιαζε. Όμως η ευτυχία της
Αικατερίνης διακόπηκε από την είδηση του
θανάτου του Ποτέμκιν, του μεγαλύτερου της
έρωτα. Χωρίς το στήριγμα της πλέον η
Αικατερίνη βασίστηκε αποκλειστικά στον
Ζούμποφ για τα τελευταία πέντε χρόνια της ζωής
της. Ήταν ξεκάθαρο ότι η αυτοκράτειρα δεν ήταν η ίδια γυναίκα με
αυτή που σφετερίστηκε την εξουσία τρεις δεκαετίες πριν!

16. ΘΑΝΑΤΟΣ
Η Μεγάλη Αικατερίνη πέθανε στις 17 Νοεμβρίου 1796(με βάση το
ιουλιανό ημερολόγιο στις 6 Νοεμβρίου) στα Χειμερινά ανάκτορα όπου
διέμενε στην Αγία Πετρούπολη. Στις 16 Νοεμβρίου 1796 η Αικατερίνη
ακολούθησε τη συνήθη ρουτίνα της: σηκώθηκε νωρίς το πρωί, ήπιε τον
πρωινό της καφέ και έπειτα έκανε κάποια δουλειά γραφείου. Μάλιστα,
εκείνο το πρωινό είπε στην προσωπική της
υπηρέτρια ότι κοιμήθηκε καλύτερα από ότι
είχε κοιμηθεί εδώ και καιρό. Λίγο μετά τις
9:00 βρέθηκε στο πάτωμα με το πρόσωπό
της πορφυρό, τον σφυγμό της αδύναμο, την
αναπνοή της ρηχή και καταπονημένη. Ο
δικαστικός γιατρός διέγνωσε εγκεφαλικό
και παρά τις προσπάθειες να την
συνεφέρει, έπεσε σε κώμα. Της έδωσαν τις
τελευταίες ιεροτελεστίες και πέθανε το
επόμενο απόγευμα γύρω στις 9:45. Μια
αυτοψία επιβεβαίωσε ένα εγκεφαλικό
επεισόδιο ως αιτία θανάτου. Έτσι, ήρθε στο
τέλος της και η 34 χρόνων βασιλεία της, την οποία διαδέχθηκε ο
πρωτότοκος υιός της, Παύλος Ι. Η σωρός της αυτοκράτειρας τάφηκε
στον Καθεδρικό ναό των Αγίων Πέτρου και Παύλου, όπου βρίσκεται
μέχρι και σήμερα.
Αργότερα, εμφανίστηκαν απίστευτες ιστορίες για την αιτία και τον
τρόπο του θανάτου της ως προς την αχαλίνωτη σεξουαλικότητά της με
στόχο να σπιλώσουν την υστεροφημία και την υπόληψή της. Σύμφωνα
με τον πιο γνωστό ισχυρισμό, είχε πεθάνει ερωτοτροπώντας με έναν
επιβήτορα, ο οποίος την έλιωσε όταν έσπασε η ιπποσκευή. Αυτή η
φήμη κυκλοφόρησε ευρέως από σατιρικά βρετανικά και γαλλικά
έντυπα την εποχή του θανάτου της. Παρόλα αυτά, μπορούμε να πούμε
ότι ήταν ένα ειρηνικό τέλος για μία εντυπωσιακή γυναίκα και μια
κυρίαρχη προσωπικότητα που θα μείνει πάντα στη μνήμη ως Μεγάλη
Αικατερίνη.

17. ΔΙΚΤΥΟΓΡΑΦΙΑ
https://www.ethnos.gr/allabouthistory/article/122980/megalhaikaterin
hthsrosiaszohgematherotikaskandalaintrigkeskaimystika
http://www.saint-petersburg.com/royal-family/catherine-the-great/
https://en.wikipedia.org/wiki/Catherine_the_Great
https://www.britannica.com/biography/Catherine-the-Great
https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CE%B9%CE%BA%CE%B1%CF%84
%CE%B5%CF%81%CE%AF%CE%BD%CE%B7_%CE%92%CE%84_%CF%84%
CE%B7%CF%82_%CE%A1%CF%89%CF%83%CE%AF%CE%B1%CF%82
https://www.history.co.uk/article/historys-greatest-love-affair-
catherine-the-great-and-grigory-potemkin