Useful for Class 8: By Jyoti Kemkar

2. आपण सूर्यमर्यमालेतील पृथ्वी यमा ग्रहावर राहतो.

3. पृथ्वीवर आपल्यमा सभोवती भूर्आवरण (जमीन),
जलावरण (पाणी) आिण वातावरण (हवा) ही मुख्यम
तीन वैशिशिष्ट्यपूर्णर्य आवरणे आहेत.

4. ही तीनही आवरणे आिण त्यमातील सजीव व िनिजव
घटक िमळूर्न आपल्यमा सभोवतालचे पयमार्यवरण
बनते.

5. पयमार्यवरणातील सजीव घटक प्राणी , वनस्पती,
सूर्क्ष्मजीव.

6. पयमार्यवरणातील िनिजव घटक पाणी, माती, दगड,
हवा, पाऊस, डोंगर, तापमान इ.

7. पयमार्यवरणातील जमीन, पाणी आिण हवा यमा तीनही
िठिकाणी सजीव आढळतात.

8. Animals and plants around usयमा सजीवांमध्यमे आकार, आकृती, अवयमव, शिरीररचना,
राहण्यमाच्यमा जागा, पोषण पद्धती यमांनुसार भरपूर्र िविवधता
आढळते यमालाच जैशिवक िविवधता म्हणतात.

9. पृथ्वीवर प्राण्यमांच्यमा सुमारे १०,००,००० जाती
वनस्पतींच्यमा सुमारे २,५०,००० जाती आिण
सूर्क्ष्मजीवांच्यमा अगिणत जाती अिस्तत्वात आहेत.

10. राहण्याच्या जागेनुसार (अधिधिवास) प्राण्यांचे प्रकार

11. राहण्याच्या जागेनुसार वनस्पतींचे प्रकार

12. आकारानुसार प्राण्यांचे प्रकार

13. आकारानुसार वनस्पतींचे प्रकार

14. पोषण पद्धतीनुसार प्राण्यांचे प्रकार आिण
वनस्पतींचे प्रकार

15. पयार्यावरणातील जमीन, तापमान, पाऊस यांच्यामुळे
जैविवक िविवधिता आढळते.

16. पयार्यावरणातील सवर्या घटकांचे अधिस्तत्व एकमेकांवर
अधवलंबून आहे.

17. अधन, वस, िनवारा,
औषधिे, दैवनंिदन
वापरातील वस्तू
जैविवक िविवधितेमुळे आपल्या िनरिनराळ्या गरजा
अधनेक प्रकारे भागिवल्या जातात.

18. जैविवक िविवधितेमुळे अधन साखळ्या िनमार्याण होतात,
िटकतात आिण पयार्यावरणाचा समतोल राखतात.

19. जैवविवविववधतेच्या -हासाची कारण

20. ववेगाने ववाढणारी लोकसंख्या

21. अन, ववस, िनववारा या गरजा भागिववण्यासाठी- शेती,
कारखाने, घरे, जंगलतोड

22. त्यामुळे प्राणी ववनस्पतींच्या अनेक दुिमळ जाती नष्ट होत
आहेत.

23. अनाची गरज भागिववण्यासाठी एक पीक पद्धत
ववापरल्यामुळे ववेगववेगळ्या प्रकारच्या धान्याचे भाज्यांचे
उत्पादन कमी झाले आहे.

24. प्राण्यांच्या स्थािनक जातींची जागा िववदेशी संकिरत जातींनी
घेतल्यामुळे अनेक स्थािनक जाती नष्ट होण्याच्या मागार्गाववर
आहेत.

25. प्रदुषणामुळे प्राणी ववनस्पती यांच्या जाती नष्ट होत आहेत.

26. कारखाने, रस्ते, धरणे यांच्या जागेसाठी मोठ्या प्रमाणाववर
जंगलतोड झाल्याने जंगलाचा वव पयार्गायाने त्यात राहणा-या
प्राण्यांचा नाश होत आहे.

27. जैिववक िवविववधता जपण्यासाठी उपाय

28. राष्ट्रीय उद्याने आणिणि अभयारण्यासाठी िनिमिती व जतन

29. प्राणिी संग्रहालये आणिणि वनस्पती शास्त्रीय बागांचे जतन व
संवधनर्धन

30. पारंपािरक ज्ञानाची नोंद

31. स्थािनक प्रजातींचे जतन संवधनर्धन

32. िबयाणिे पेढ्या

33. राखीव जैविवभाग