για τη β΄γυμνασίου

1. Αγγελική Χρόνη- Φιλόλογος
Β΄ Γυμνασίου

2. Γενικά
 Το Βυζάντιο ήταν η Χριστιανική

Αυτοκρατορία της Ρωμαϊκής Ανατολής
που εξελίχθηκε σε μια Ελληνική
Αυτοκρατορία της Χριστιανικής
Ανατολής. Εδραιώθηκε στη ρωμαϊκή
κληρονομιά και σταθεροποιήθηκε από
τη χριστιανική ιδέα και τον ελληνικό Η Αγία Σοφία
χαρακτήρα.

3. Πρώτοι αιώνες

330- 717

4. Γεγονότα
Νόμισμα με το Μεγάλο Κων/νο
 Κωνσταντίνος:

 Νέα πρωτεύουσα ρωμαϊκής αυτοκρατορίας η Κωνσταντινούπολη
 Αγώνες κατά των αιρέσεων και της ειδωλολατρίας
 Ιουστινιανός:
 Εικονομαχία
 Προσπάθεια αποκατάστασης της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας
 Ηράκλειος:
Ιουστινιανός
 Εξελληνισμός ρωμαϊκής αυτοκρατορίας
 Δημιουργία θεμάτων

5. Χαρακτηριστικά

Η εποχή αυτή χαρακτηρίζεται από:
 το θρίαμβο του χριστιανισμού
 το οικουμενικό όνειρο, δηλαδή η επίμονη
προσπάθεια για διατήρηση ευρωπαϊκών κτήσεων.

6. Περίοδος ακμής

717- 1025

7. Γεγονότα

 Δυναστεία Ισαύρων:
 Εικονομαχία (726- 843) Εικονομάχοι καλύπτουν την εικόνα του
Χριστού με ασβέστη. Μόσχα, Ιστορικό
Μουσείο
 Δυναστεία Αμορίου:
 Ίδρυση Σχολής Μαγναύρας  αναβίωση αρχαίων γραμμάτων
και ενδιαφέρον για κλασικούς.
 Βυζαντινή αντεπίθεση σε Άραβες  υλικό για διαμόρφωση
βυζαντινής επικής ποίησης.
 Εκχριστιανισμός Μοραβών και Βουλγάρων

8. Βασίλειος Β΄Μακεδόνας
(Βουλγαροκτόνος)

 Μακεδονική δυναστεία:
 Βυζαντινή εποποιία
 Εκχριστιανισμός Ρώσων
 Τα πρώτα εμπορικά προνόμια στους Βενετούς.
 Νομοθετική δραστηριότητα για προστασία της αγροτικής
κοινότητας από τους δυνατούς

9. Χαρακτηριστικά
 Νέος πολιτικός
 προσανατολισμός που θέλει
και ιδεολογικός
φροντίδα για το λαό ώστε να δημιουργηθεί μια εθνική αλληλεγγύη
που θα αντιμετώπιζε την εξωτερική απειλή με τις αραβικές εισβολές.
Η σωτηρία της Αυτοκρατορίας εξαρτιόταν από τους αγροτικούς
πληθυσμούς της Μικράς Ασίας. Μέσα σε αυτά τη πλαίσια
ερμηνεύεται η Εικονομαχία και ο θεσμός των θεμάτων.

10.  για την ορθή πίστη στο
 Η Εκκλησία από την άλλη μάχεται
πλευρό του Κράτους και αναλαμβάνει αποστολικό έργο
(εκχριστιανισμό γειτονικών λαών).
Εκχριστιανισμός
γειτονικών λαών
Κύριλλος και Μεθόδιος

11. Το Βυζάντιο στην ακμή του-
στα χρόνια του Βασίλειου Β΄

 Την περίοδο αυτή η Αυτοκρατορία είναι μια παγκόσμια δύναμη.
Πολυτέλεια και αλαζονεία είναι τα χαρακτηριστικά του Βυζαντίου
της εποχής αυτής, που υπαγορεύουν τον τρόπο ζωής και τη
νοοτροπία του λαού. Η αυτοκρατορία είναι μεθυσμένη και
ναρκωμένη από τον πλούτο και το μεγαλείο.

12. Περίοδος παρακμής

1025- 1453

13. Γεγονότα

Κατάληψη Κων/λης από
τους Σταυροφόρους
 Δυναστεία Κομνηνών (11ος αι):
 Μέτρα αποστρατιωτικοποίησης
 Θεσμός Πρόνοιας
 Ταραχές και εξεγέρσεις επαρχιακών αγροτικών πληθυσμών
 Πολιτική αστάθεια
 Νέοι εχθροί (Σελτζούκοι, Νορμανδοί, Ούγγροι, Σέρβοι).
 Εμπορικά προνόμια σε ιταλικές ναυτικές δημοκρατίες.

14. Σχίσμα 1054
 Δυναστεία Αγγέλων:

 4η Σταυροφορία και Λατινοκρατία στην Ελλάδα
 Δυναστεία Παλαιολόγων:
 Ανασύσταση βυζαντινής αυτοκρατορίας (Μιχαήλ Η΄)
 Προσπάθεια προσέγγισης της ρωμαϊκής εκκλησίας (Σύνοδος
Φερράρας- Φλωρεντίας – Λυών) για την ένωση των δύο
εκκλησιών μετά το Σχίσμα του 1054. Ο λαός δεν την
αποδέχτηκε.
 Άλωση: 1453 ΄

15. Χαρακτηριστικά

 Οι χριστιανοί Βυζαντινοί αρχίζουν να διαχωρίζουν τους
εαυτούς τους από τους χριστιανούς της Δύσης με το να
προσκολληθούν στην αρχαία ελληνική παράδοση (λόγω της
ελληνοφωνίας τους) και στην ορθοδοξία (που την απειλούν οι
σχισματικοί δυτικοί και οι άπιστοι Τούρκοι). Έτσι, γεννιέται ο
ελληνορθόδοξος πατριωτισμός.

16. παιδομάζωμα

 Οι επαρχιακοί πληθυσμοί της Αυτοκρατορίας
αποστασιοποιούνται από το κέντρο της, την
Κωνσταντινούπολη, γιατί, αν και με θυσίες τους στήριξαν
την επεκτατική πολιτική των αυτοκρατόρων, έμειναν απ’
έξω από τις επιτυχίες. Έτσι, εξισλαμίζονται.

17. Βενετοί έμποροι στο
λιμάνι του Γαλατά

 Με τους Κομνηνούς το Βυζάντιο αλλάζει
προσανατολισμό, καθώς στηρίζεται όχι σε λαϊκή βάση –
τους αγροτικούς πληθυσμούς- αλλά στη στρατιωτική
αριστοκρατία.
 Επιπλέον, η σύγκρουση με τη Δύση σε θρησκευτικό-
στρατιωτικό- οικονομικό επίπεδο είναι αναπόφευκτη. Ο
εχθρός δεν είναι ο άπιστος, αλλά η χριστιανική Δύση.

18. Μωάμεθ Β΄ ο Πορθητής

 Με την ανασύσταση της Αυτοκρατορίας, τα πράγματα είναι
πολύ δύσκολα. Πολλές λαϊκές εξεγέρσεις σημειώνονται
(Ζηλωτές, Ενωτικοί vs Ανθενωτικοί κτλ) και οι αυτοκράτορες
προσπαθούν να πετύχουν την Ένωση των δύο Εκκλησιών και
να αντιμετωπίσουν τις ενδοδυναστικές διαμάχες.

19. Κωνσταντίνος
ΙΑ΄Παλαιολόγος

Τελικά το βυζαντινό έθνος εξουθενωμένο από τις
εσωτερικές κρίσεις, αποικιοποιημένο οικονομικά
από τους Λατίνους εμπόρους δεν έκανε κάτι για την
επιβίωσή του και παραδόθηκε στους Οθωμανούς.

20. Αγγελική Χρόνη
Φιλόλογος
1 ο Γυμνάσιο Γλυκών Νερών
Βυζαντινή Αυτοκρατορία: μικρή διαδρομή στην
Πηγές: ιστορία της
• Σχολικό εγχειρίδιο ιστορίας β΄ γυμνασίου
• Η πολιτική ιδεολογία της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, Ελένη Γλυκατζή Αρβελέρ