Παρουσίαση της ενότητας του βιβλίου Βυζαντινή Ιστορία της Β' Γυμνασίου για τις Σταυροφορίες, εμπλουτισμένη με χάρτες και επιπλέον πληροφορίες.

1. ΣΤΑΥΡΟΦΟΡΙΕΣ

2. • ΟΡΙΣΜΟΣ: Σταυροφορίες ονομάζονται οι πολεμικές
επιχειρήσεις των Δυτικοευρωπαίων (11ος-13ος αι.), που
εγκαινιάζονται με πρωτοβουλία των παπών.
• Στόχος ήταν η απελευθέρωση των Αγίων Τόπων από τους
Μωαμεθανούς και ειδικότερα από τους Σελτζούκους
Τούρκους.
• Εξελίχθηκαν σε επιχειρήσεις, στις οποίες ατόνησε προοδευτικά
ο θρησκευτικός σκοπός, ενώ παράλληλα επικρατούν στόχοι
κοσμικού χαρακτήρα. Αποτελούν πάντως την πρώτη
αντεπίθεση της δυτικής Ευρώπης εναντίον της μουσουλμανικής
Ασίας.

3. ΑΙΤΙΑ ΣΤΑΥΡΟΦΟΡΙΩΝ
• Επιθυμία αναβίωσης της αρχαίας παράδοσης των
προσκυνημάτων στους Αγίους Τόπους.
• Απελευθέρωση Ιεροσολύμων.
• Περιορισμός τουρκικού φανατισμού. Επιχείρηση
απελευθέρωσης των χριστιανικών λαών από τους
Άραβες.
• Επιθυμία απ’ τους φτωχότερους να αποκτήσουν λεφτά
και άφεση αμαρτιών μέσω της συμμετοχής τους σ’
αυτήν την εκστρατεία που είχε την μορφή ιερού
πολέμου.

4. ΑΙΤΙΑ ΣΤΑΥΡΟΦΟΡΙΩΝ
• Ενίσχυση της θέσης του παπισμού έναντι των
Γερμανών ηγεμόνων.
• Θέληση της Δυτικής εκκλησίας για εισχώρηση και
περιορισμό του Ορθοδόξου πολιτισμού
• Ανάγκη για εξάπλωση του φραγκικού εμπορίου στην
Νοτιοανατολική μεσόγειο και στην Ανατολή.
• Υπερπληθυσμός των δυτικών χωρών που οδήγησαν
στην ανάγκη για αποικισμό.

5. ΑΦΟΡΜΗ ΣΤΑΥΡΟΦΟΡΙΩΝ
• Ο Αλέξιος Α’ λόγω των
πιέσεων και επιδρομών που
δεχόταν από τους
Σελτζούκους Τούρκους
αναγκάστηκε να ζητήσει
βοήθεια από τον πάπα οποίος
αντί να στείλει μισθοφόρους
έστειλε σταυροφόρους.

6. Α’ Σταυροφορία (1095-1099)
Βυζαντινός Αυτοκράτορας: Αλέξιος Κομνηνός
Κήρυξη: Το Νοέμβριο του 1095 ο πάπας Ουρβανός Β’
μίλησε στο πλήθος, τους ξεσήκωσε και τελείωσε τον λόγο
του με το σύνθημα «Ο Θεός το θέλει!»

8. Α’ Σταυροφορία (1095-1099)
• 1η Φάση: Ανοργάνωτη λαϊκή σταυροφορία αποτελούμενη από
φτωχούς και αγρότες, οι οποίοι διέσχισαν λεηλατώντας την
βυζαντινή επικράτεια αλλά στην Μ. Ασία εξοντώθηκαν ή
αιχμαλωτίστηκαν από τους Τούρκους.
• 2η Φάση: Η δεύτερη στρατιά των σταυροφόρων αποτελείται
από φεουδάρχες οι οποίοι έχουν την στήριξη από τον Αλέξιο
Ά στον οποίο υποσχέθηκαν πίστη. Βοηθούμενοι απ’ τον
Αλέξιο πέρασαν στην Μ. Ασία και νίκησαν τους Τούρκους στο
Δορύλαιο (1097). Τα εδάφη αποδόθηκαν στο Βυζάντιο. Τα
Ιεροσόλυμα καταλήφθηκαν με έφοδο τον Ιούλιο 1099 και
μετατράπηκαν σε φραγκικό βασίλειο.

9. 1097
Ο Γοδεφρείδος του Μπουιγιόν και οι
άλλοι βαρώνοι της Πρώτης
Σταυροφορίας στο αυτοκρατορικό
παλάτι του Αλέξιου Κομνηνού.

10. Πορεία Α’ Σταυροφορίας

11. Η Βυζαντινή
Αυτοκρατορία το
1118, μετά την
Πρώτη Σταυροφορία.
Με την κόκκινη γραμμή
φαίνεται η πορεία των
σταυροφόρων στην Ασία, με
το ροζ η περιοχή που
κατάφερε να ανακαταλάβει ο
Αλέξιος, και με το γαλάζιο η
περιοχή που χάθηκε από τους
Τούρκους μετά την Πρώτη
Σταυροφορία

12. Τα λατινικά κράτη της
Ανατολής το 1135, λίγο μετά
την 1η σταυροφορία

13. Β’ Σταυροφορία (1147-1149)
Βυζαντινός Αυτοκράτορας: Μανουήλ Α’
• Αίτια: Διαφύλαξη των νέων φραγκικών ηγεμονιών που βρίσκονταν
στην Παλαιστίνη και δέχονταν πιέσεις από τους Τούρκους.
• Αφορμή: Ανάκτηση Έδεσσας (1140) και ενός μεγάλου μέρους της
Αρμενίας από τους Τούρκους.
• Κήρυξη: Την 1η Δεκεμβρίου 1145 ο πάπας Ευγένιος εξέδωσε
βούλα με την οποία διακήρυττε την έναρξη της 2ης Σταυροφορίας.
Τον ακολούθησαν ο Γάλλος κυρίαρχος ηγεμόνας Λουδοβίκος ο Ζ’
και ο Γερμανός ομόλογος του Κορράδος Γ’.

14. Πορεία Β’ Σταυροφορίας

15. Η Β’ Σταυροφορία ήταν εντελώς
αποτυχημένη γιατί οι
μουσουλμάνοι είχαν οργανωθεί
και αντιμετώπισαν με επιτυχία
τους σταυροφόρους.
Καθοδηγούμενοι από τον
Σαλαντίν οι μουσουλμανικές
δυνάμεις κατέλαβαν ολόκληρη
τη Συρία και, τέλος, πήραν πίσω
την Ιερουσαλήμ, τον Οκτώβριο
του 1187.

16. Γ’ Σταυροφορία (1189-1192)
Βυζαντινός Αυτοκράτορας: Ισαάκιος Β' Άγγελος
• Δεν πέρασε από το Βυζάντιο.
• Ο Ριχάρδος κυρίευσε την
Κύπρο το 1191 και την
πούλησε στους Ναΐτες
ιππότες.
• Συμφωνία ειρήνης μεταξύ
χριστιανών-μουσουλμάνων
για 3 χρόνια και ανακωχή
των εχθροπραξιών

17. Πορεία Γ’ Σταυροφορίας

18. ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΡΙΩΝ ΠΡΩΤΩΝ
ΣΤΑΥΡΟΦΟΡΙΩΝ
• Αναζωπύρωση μίσους μεταξύ Χριστιανών και Μουσουλμάνων.
• Αύξηση εχθρότητας μεταξύ Ελλήνων και Λατίνων
Δ’
Σταυροφορία και Άλωση Κωνσταντινούπολης.
• Όξυνση αντιπαλοτήτων: προσωπικοί ανταγωνισμοί ηγετών, εθνικοί
ανταγωνισμών, αντιθέσεις μεταξύ λαϊκών και κληρικών και μεταξύ
γηγενών Λατίνων και νέων σταυροφόρων που έφταναν απ’ την Δύση.
• Ενίσχυση παρουσίας ιταλικών ναυτικών πόλεων στα λιμάνια της
Ανατολής.
• Υποβιβασμός της Δυτικής εκκλησίας λόγω των ηττών των μοναχικών
της ταγμάτων και των εκτροπών τους σε λεηλασίες.

19. Η ΤΕΤΑΡΤΗ ΣΤΑΥΡΟΦΟΡΙΑ
• Οι Σταυροφόροι συγκεντρώθηκαν στη Βενετία και είχαν
σκοπό να πλεύσουν στην Αίγυπτο με βενετικά καράβια και
από κει να βαδίσουν προς τους Αγίους Τόπους. Οι Βενετοί
θα έπαιρναν για την προσφορά τους τα μισά από τα εδάφη
που θα κατακτούσαν.
• Πριν ξεκινήσουν όμως έφτασε στη Βενετία ο έκπτωτος
αυτοκράτορας του Βυζαντίου Αλέξιος Δ' Άγγελος και τους
έπεισε να βαδίσουν προς την Πόλη για να τον βοηθήσουν να
ξαναπάρει το θρόνο του. Για αντάλλαγμα δε, τους
υποσχέθηκε πολλά χρήματα.

21. Η ΤΕΤΑΡΤΗ ΣΤΑΥΡΟΦΟΡΙΑ
• Οι σταυροφόροι, αυτοί οι υποτιθέμενοι στρατιώτες
του Χριστού, που είχαν αρχικό στόχο την Αίγυπτο και
τη Συρία, παρεξέκλιναν από αυτόν και κατέλαβαν την
Κωνσταντινούπολη (1204).
• Η Βυζαντινή Αυτοκρατορία διαλύθηκε και ιδρύθηκε η
Λατινική Αυτοκρατορία.