1. SANAYSAY
⇒ Sa diksyunaryo: isang komposisyong pampanitikan sa isang natatanging paksa na higit
na maikli at pormal kaysa alinmang akda
⇒ nagtataglay ng sariling pananaw, paniniwala at kaisipan ng sumusulat
⇒ angkop na paraan ng pagpapahayag ng kaisipan sa pagtuklas ng galaw ng buhay
⇒ Alejandro Abadilla: “pagsasalaysay ng isang sanay” o nakasulat na karanasan ng isang
sanay sa pagsasalaysay
⇒ Genoveva E. Matute: pagtalakay sa isang paksa sa paraang tuluyan at sa malayang
paraang naglalantad ng kaisipan, kuru-kuro, palagay at ng kasiyahan ng sumusulat, upang
umaliw, magbigay-kaalaman o magturo
⇒ Dr. Samuel Johnson: isang malayang igpaw ng pag-iisip
Mga Bahagi ng Sanaysay:
1. Panimula - pinakamukha ng sulatin
- kailangang kaakit-akit, nakakapukaw, nakakaganyak, nakakahatak ng
kuryusidad
- pinakamahalagang talata sa isang sulatin dahil dito nakasalalay ang tagumpay o
kabiguan ng akda
Iba’t Ibang Paraan ng Pagsulat ng Panimula:
a. Pasaklaw na Pahayag - resulta o kinalabasan muna ang sinasabi bago isa-isahin at
pagsunud-sunurin mula sa di-gaanong mahalaga hanggang sa pinakamahalaga
ang mga detalye
- karaniwang makikita sa sa araw-araw na binabasang mga balita
bilang pamamatnubay
- agad - agad matatagpuan ang bawat kasagutan sa mga
katanungang Ano? Sino? Bakit? Saan? Kailan? at Bakit?
Halimbawa:

2. Isang binatang gurong dumalo sa kaarawan ng kanyang kaibigan ang brutal na pinatay
makaraang saksakin ng apatnapu’t pitong beses ng apat na estudyanteng nainis sa ginawang
pagbati ng una kamakailan sa Santo Tomas, Batangas.
b. Tanong na Retorikal
Halimbawa:
Madalas na marinig natin ang ang pagtatalo tungkol sa kabataan ng kahapon at ng
kasalukuyan. Nahahati sa dalawang pangkalahatang pangkat ang pagtatalo: ang panig ng
kabataan kahapon at ang panig sa kabataan ng kasalukuyan. Ang suliranin ay “Higit na
magaling ang kabataan noon kaysa kabataan ngayon.” Sumasang-ayon ka ba?
c. Sipi
Halimbawa:
Si Rizal ay nagsabi sa pamamagitan ng bibig ni Isagani sa “El Filibusterismo” ng ganito:
“ Kung ako’y magkaroon na ng ganyang mga uban, Ginoo, at kung sa paglingon ko sa nakalipas
ay makita kong ang aking ginawa ay para sa aking kapakanan at wala akong ginawa para sa
bayang nagbigay sa akin ng lahat, para sa mga mamamayang tumulong sa akin upang ako ay
mabuhay; sa gayon, Ginoo, ang bawat ubang iyan ay magiging tinik at sa halip na ikarangal ay
aking ikahihiya.”
d. Paglalarawan - ginagamit kapag nagtatampok ng tao. Sapagkat nagbibigay-deskripsyon,
mga malarawan at maaksyong salita ang ginagamit.
Halimbawa:
Si Rosella yata ang pinakamabait sa klase. Malawak ang kanyang pang-unawa.
Mapagbigay at maalalahanin siya lagi. Tapat na tapat siyang makisama. Lamang, hindi siya

3. masalita. Parang laging napakalalim ng iniisip. Ang pagiging walang kibo niya’y hiwagang
pinagkakatingihan ng lahat.
e. Makatawag-pansing Pangungusap - ito’y isang mapanggitlang panimula dahil di
karaniwang sinasabi o naririnig sa araw-araw ang pamamariralang ginagamit dito.
Halimbawa:
Masarap ang magmeryenda sa CR!
f. Salawikain o Kasabihan
Halimbawa:
“Ang kaibigan ay nagmamahal sa lahat ng panahon at sa oras ng kagipita’y kapatid na
tumutulong.”
g. Salaysay
Halimbawa:
Samantalang nakasakay ako sa taksi patungo rito sa inyong paaralan, iba’t ibang
tagpuan ng mga kabataan ang nasaksihan ko: mga babae’t lalaking nagdudumaling naglalakad
na may hawak na mga aklat; mga nagtitinda ng sigarilyo at diyaryo; mga batang nanglilimahid na
nagtutulak ng kariton ng mga basura’t kalawanging kagamitan; mga kabataang lalaking
nangakatayo sa bangketa; mga kabataang sumisigaw at may dala-dalang plakard; mga
nanonood sa mga bilyaran at iba pang libangan; at mga basta’t naglalakad na tila namasyal
lamang at marami pang ganito’t gayong tagpo ng kabataan at bigla, sa isip ko, naitanong ko:
sino kaya sa mga kabataang iyon ang maibibilang sa mga kabataang nag-aangkin ng
kamalayang pambansa?
2. Katawan/Gitna - dito makikita ang mga kaalaman
- binubuo ito ng mga talatang kinapapalooban ng mga pangunang kaisipan
at mga pantulong o pamunong mga detalyeng maayos maayos ang masuring
pagkakauri-uri at pagkakasama-sama at makatwiran ang pagkakahanay-hanay at
pagkakasunud-sunod tungo sa malinaw na ikapaliliwanag ng paksa

4. Iba’t Ibang Paraan ng Pagsulat ng Katawan/Gitna
a. Pakronolohikal - ayon sa tamang pagkakasunud-sunod ng mga pangyayari mulang
pinakamatagal hanggang sa pinakakasalukuyan
b. Paanggulo - ibinabatay sa personal na masasabi o reaksyon ng bawat tao tungkol sa mga
bagay-bagay o isyu tungo sa isang obhektibong paglalagom
- sa pamamagitan ng pagtitimbang-timbang sa bilang ng reaksyong nakuha, ang
konklusyon ay madaling magagawa
c. Paghahambing - sa unang seksyon sisimulan muna ang ang pagkakaiba tungo sa
ikalawang
seksyon na ang mga pagkakapareho naman
d. Papayak/Pasalimuot -sinisimulan itong iayos sa mga bagay na komplikado kasunod ang
mga bagay na simple o vice-versa
3. Wakas
Iba’t Ibang Paraan ng Pagwawakas:
a. Tuwirang sinabi
Halimbawa:
Mula ngayon at di na magtatagal ang bukambibig na sabi ni Jose Rizal na, “Ang
kabataan ang pag-asa ng bayan” ay mapapatunayan na.
b. Panlahat na Pahayag
Halimbawa:
Makabuluhan, samakatuwid, ang palasak nating kawikaang “ Ang hindi lumingon sa
pinanggalingan ay hindi makararating sa paroroonan.”
c. Pagtatanong
Halimbawa:

5. Ano pa ang ating hinihintay? Magtatamad-tamaran na lamang ba tayo habang buhay?
Kailan natin bubuksan ang pinto ng maunlad na kinabukasan?
d. Pagbubuod - pinakagamitin sa pagwawakas
Halimbawa:
Marahil, sa atin, napakaliit ng P50. Kulang pa ngang pambili ng quarter pounder sa Mc
Do. Pero sa mga kasama nating manininda, isang puhunan na iyon para may makain bukas.