Salon b 14 kasim 11.30 12.30 ss-10

1. Romatolojik Hastalıklarda Yoğun
Bakım Prognozunu Etkileyen Faktörler
Fatma Yıldırım, İskender Kara, Semiha Çalkaya,
Hamit Küçük, Abdurrahman Tufan, Melda
Türkoğlu, Gülbin Aygencel
Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi, Yoğun Bakım Eğitim
Programı, Dahiliye Yoğun Bakım Ünitesi & Romatoloji
Bilim Dalı, Ankara

2. Giriş
Romatoid artrit, psöriatik artrit, Sistemik
Lupus Eritematozis, Gut hastalığı, Sjögren’s
Sendromu, Ankilozan spondilit, Sistemik
Sikleroz ve vaskülitler gibi birçok romatolojik
hastalıkta sistemik inflamasyona bağlı
mortalitenin artmış olduğu bilinmektedir.
Ayrıca bu hastalıklar kardivasküler ve
pulmoner olaylar açısından da artmış riske
sahiptir.
.
*Charles-Schoeman C, Inflamm Allergy Drug Targets. 2014;13(4):249-61.
*Gabriel SE et al, Arthritis Res Ther. 2009;11(3):229

3. Giriş
Mortaliteyi etkileyen faktörlere bakıldığında
başta romatolojik hastalığın türü olmak üzere,
vaskülit ve organ tutulumunun olması, verilen
tedaviler, eşlik eden hastalıklar ve ciddi
enfeksiyonların prognozu etkilediği
düşünülmektedir.
Toledano E et al, Reumatol Clin, 2012, 8(6):334-41

4. Giriş
Romatolojik hastalıklarda, kullanılan
immünsupresif tedavilerin komplikasyonlarına
veya primer hastalığın organ tutulumlarına bağlı
olarak hastaların yoğun bakım ihtiyacı
olabilmektedir.
Romatolojik hastalıklarda yoğun bakım
prognozunu etkileyen faktörler açısından veriler
kısıtlıdır.
Bu konuda ülkemizde yeterli veri
bulunmamaktadır.
• Germano V et al, J Transl Med, 2014 Mar 22;12:77.

5. Amaç
Bu çalışmada yoğun bakım ünitemize (YBÜ)
kabul edilen romatoloji hastalarının genel
özellikleri, yoğun bakım seyirleri ve
prognozlarının incelenmesi amaçlandı.

6. Materyal-Metod
Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi İç
Hastalıkları YBÜ’ne Ocak 2011- Eylül 2014
tarihleri arasında yatırılan romatolojik tanılı
hastaların dosyaları retrospektif olarak incelendi.
Hastaların demografik verileri, genel özellikleri,
yatış tanıları, ek hastalıkları, primer romatolojik
hastalığa bağlı organ tutulumları, YBÜ’de
uygulanan tedavileri ve mortalite oranları
kaydedildi.

7. Tablo 1: Hastaların Genel Özellikleri
Özellik N,%
Total 35 (100)
Yaş (yıl) medyan, (25-75)] 64 [49-74]
Cinsiyet
Kadın 18 (51.4)
Erkek 17 (48.6)
Ek Hastalık
Kronik Böbrek Hastalığı 11 (31.4)
Kalp Yetmezliği 9 (25.7)
KOAH 4 (11.4)
Hipertansiyon 4 (11.4)
Diyabetes Mellitus 3 (8.6)
Aterosklerotik Kalp Hastalığı 3 (8.6)
Renal Amiloidoz 3 (8.6)
Nörolojik Hastalık 3 (8.6)
Malignite 2 (5.7)
Kronik Karaciğer Hastalığı 1 (2.9)
Astım 1 (2.9)
Atrial Fibrilasyon 1 (2.9)
Addison Hastalığı 1 (2.9)

8. Tablo 2: Yoğun Bakım Yatış Özellikleri
Özellik N,%
APACHE II medyan, (25-75)] 22 [17-27]
SOFA (ortalama±SD) 7.7±3.9
RİFLE
Risk yok 7 (20.0)
Risk var 4 (11.4)
Hasar 8 (22.9)
Yetmezlik 8 (22.9)
Kayıp 3 (8.6)
Son Dönem Böbrek Yetmezliği 5 (14.3)
Yatış Tanısı
Sepsis 17 (48.6)
Pnömoni 16 (45.7)
SolunumYetmezliği 11 (31.4)
Septik Şok 11 (31.4)
Gastrointestinal Kanama 4 (11.4)
Akut Böbrek Yetmezliği 3 (8.6)
KOAH Alevlenme 2 (5.7)
Karaciğer Yetmezliği 2 (5.7)
Diğer 10 (29.0)
Yoğun Bakımda Yatış Süresi [medyan, (25-75)] 5[2-12]

9. Primer Romatolojik Tanı

10. Tablo 3: Yoğun Bakım Yatış Özellikleri
Özellik N,%
YBÜ Yatış Nedeni
Primer Hastalık Nedeni ile 16 (45.7)
Diğer Nedenlerle 19 (54.3)
YBÜ Yatış Sayısı
1. 26 (74.3)
2. 8 (22.9)
3. 1 (2.9)
Son 1 ay içerisinde İmmünsupresif
Kullanımı
25 (71.4)
YBÜ'nde Romatolojik Hastalık Nedeni ile
Tedavi Uygulaması
11 (31.4)
Pulse Steroid 10 (28.6)
İmmünsupresif Tedavi 5 (14.3)
Plazmaferez 4 (11.4)
Romatolojik Hastalığa Bağlı Organ
Tutulumu
20 (57.1)

11. Primer Hastalık İlişkili Yatış Nedenleri

12. Primer Romatolojik Hastalığa Bağlı Organ Tutulumları

13. Tablo 4: Yoğun Bakım Tedavi Özellikleri
Özellik N,%
Mekanik Ventilasyon (MV) 29 (82.9)
İnvaziv MV 22 (62.9)
Noninvaziv MV 11 (31.4)
Renal Replasman Tedavisi 19 (54.3)
İntermitant Hemodializ 14 (40.0)
CVVHD 6 (17.1)
Kan ve Kan Ürünleri
Transfüzyon
22 (62.9)
Eritrosit süspansiyonu 17 (48.6)
Taze donmuş plazma 8 (22.9)
Trombosit süspansiyonu 10 (28.6)
Albumin 9 (25.7)
Yoğun Bakım Sonucu
Exitus 18 (51.4)
Devir 17 (48.6)

14. Bulgular
• Tüm çalışma grubunda mortalite oranı
%51.4 tespit edildi.
• Tek değişkenli analizde mekanik ventilasyon
uygulanması, eritrosit ve trombosit
replasmanları yapılması, yatıştaki AST, ALT
değerlerinin yüksekliği ve trombosit
değerlerinin düşüklüğü mortalite ile ilişkili
tespit edildi (p<0.05).
• Ancak çok değişkenli analizde mortaliteye
etkili olan bağımsız bir risk faktörü
bulunamadı.

15. Bulgular
• Primer romatolojik hastalığa bağlı nedenle
YBÜ’ye yatan hastalarda mortalite oranı %56.2
bulundu.
• Exitus olan hastaların ölüm sebepleri 6
(%66.7) hastada immünsupresif pnömoni, 2
(%22.2) hastada diffüz alveolar hemoraji, 1
(%11.1) hastada intrakraniyal kanama idi.

16. Bulgular
• Bu hastalarda HT varlığı, invaziv mekanik
ventilasyon uygulanması, RRT yapılması, kan
ve eritrosit replasmanı yapılması ve yatış AST
değerinin yüksek olması tek değişkenli
analizde mortaliteye etkili faktörler olarak
bulundu (p<0.05).
• Çok değişkenli analizde mortalite için bağımsız
risk faktörü bulunamadı.

17. Bulgular
• Tüm çalışma grubunda tek değişkenli analizde
hastalara mekanik ventilasyon uygulanması,
eritrosit ve trombosit replasmanları yapılması,
yatıştaki AST, ALT ve trombosit değerlerinin
mortalite ile ilişkili olduğu görüldü.
• Çok değişkenli analizde mortaliteye etkili olan
bağımsız bir risk faktörü bulunamadı.

18. Tartışma
• Romatolojik hastalıklarda mortalite ve
morbidite artışında artmış kardiyovasküler
risk, ciddi organ tutulumları, enfeksiyon gibi
pek çok faktör suçlanmaktadır.
• Hollan I, et al, Autoimmun Rev. 2013 Aug;12(10):1004-15
• Toledano E et al, Reumatol Clin, 2012, 8(6):334-41

19. Tartışma
• Romatolojik hastalarda organ tutulumu
mortaliteyi etkileyen önemli bir durumdur.
• Özelllikle romatoid artrit, sistemik sklerozis, SLE,
sjögren hastalığının akciğer tutulumları hastalık
mortalite ve morbiditesini etkileyen ciddi bir
organ tutulumudur. Bu hastaların solunum
yetmezliği ilerleyip mekanik ventilatör ihtiyacı
olabilmektedir.
• Çalışmamızda da mortalite ile mekanik ventilatör
ihtiyacı arasında bir ilişki gözlenmiştir.
• Vij R, et al, Chest, 2013 Mar;143(3):814-24.

20. Tartışma
• Romatolojik hastalıklarda böbrek, santral sinir
sistemi tutulumu, kardiyak tutulum ve
mortalite arasında da bir ilişki bilinmesine
rağmen, çalışmamaızda bu ilişkinin tespit
edilememesi vaka sayımızın sınırlı olmasına ve
bazı organ tutulumlarının kliniğimize
yatmamış olmasına bağlandı.

21. Tartışma
• Romatolojik hastaların almış olduğu
immunsüpresif tedavilerin hastalarda hayatı
tehdit eden ciddi enfeksiyon riskini artırdığı
bilinmektedir.
• Çalışmamızda da pnömoni nedeniyle solunum
yetmezliği gelişen hasta sayısı dikkat çekmekte ve
mortalite oranını artırdığı gözlenmektedir.
• İmmun süpresif tedavi alan hastaların pnömoni
açısından yakın takip edilip erken tedavi
planlanması önemlidir.
• Germano V et al, J Transl Med, 2014 Mar 22;12:77

22. Sonuç
Romatolojik hastaların nadirde olsa yoğun bakım
ihtiyacı olabilmektedir.
Morbidite ve mortalite oranları, yatış sebepleri
gerek primer hastalıkları olsun gerekse diğer
sebeplere bağlı olsun genel yoğun bakım
popülasyonuna benzemektedir.
 Bu hastalara özel, yoğun bakım mortalitesini
belirleyecek bağımsız bir risk faktörlerinin
belirlendiği daha geniş çalışmalara ihtiyaç vardır.

23. TEŞEKKÜRLER