Salon a 18 kasim 2011 ali kemal kadiroğlu

1. 1
AKUT ENTOKSİKASYON
OLGULARIMIZ VE KLİNİK
SONUÇLARIMIZ
Dr. Ali Kemal KADİROĞLU
Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi
İç Hastalıkları AD, Nefroloji BD,
Genel Dahiliye Yoğun Bakım Ünitesi

2. 2
Zehir
İsviçreli doktor ve kimyacı Paracelsus (16. yüzyıl)
"Her madde zehirdir, zehir olmayan hiç bir
şey yoktur.
Ancak zehirle devayi (ilaci) ayıran onun
dogru dozudur"

3. 3
Entoksikasyon
 Kimyasal, Fiziksel veya organik herhangi bir maddenin
oral, inhalasyon, kutanöz veya vasküler yolla alınmasından
sonra yapılara zarar vermesi ve organlarda fonksiyon
bozukluğu yapması olarak tanımlanmaktadır.
 Entoksikasyon şiddeti; etkene, miktara ve hastaneye
başvuru süresine bağlı olarak değişmektedir.
 Olguların büyük çoğunluğu acil servis kliniğinde tedavi
edilmekte, genel durumu kritik hastalar yoğun bakımlarda
takip ve tedavi edilmektedirler.
http://www.acilveilkyardim.com
Wax. PM. Historical principles and perspectives. Goldfrank’s Toxicologic Emergencies,The
McGraw-Hill Companies, 2002:1-17.

4. 4
Entoksikasyon
 Entoksikasyon olguları Genel Dahiliye Yoğun Bakım Ünitesine
yatırılan hastaların önemli bir kısmını oluşturur.
 Bunların içinde aşırı dozda ilaç almaya bağlı gelişen akut
entoksikasyonlar sıklıkla karşılaşılan olgulardır.
 Bu çalışmamızda amacımız ünitemize yatırılan akut ilaç
entoksikasyon olgularımızın özelliklerini değerlendirmektir.

5. 5
Materyal ve Metod:
 Haziran 2010 – 2011 tarihleri arasında Dicle Üniversitesi
Tıp Fakültesi Genel Dahiliye Yoğun Bakım Ünitemize
yatırılan akut ilaç entoksikasyonu olgularımızın
retrospektif analizi yapıldı.
 Hastalar cins, yaş, etyoloji, komorbid durumlar, kan
basıncı, arteriyel kan gazı, hematolojik ve biyokimyasal
parametreleri ile tedavileri açısından değerlendirildi.
 Bununla beraber üniteye yatışıyla birlikte mekanik
ventilatör ihtiyacı olanlar ve hastaların klinik son
durumları belirlendi.

6. 6
Bulgular:
 Hastalarımızın % 81.4’ü(n=35) kadın, %18.6’sı(n=8) erkekti
ve yaş ortalaması 30.23±15.44yıl idi.
 Etyolojik dağılım tablo 1’de verildi. Hastalarımızın %32.5’da
(n=14)’ünde komorbid durum saptadık ve tablo 2’de
gösterildi.
 Hastalarımızın kan basıncı, hematolojik, biyokimyasal ve
arteriyel kan gazı değerleri tablo 3’de özetlendi.
 Organofosfor entoksikasyonu ile yatırılan hastalarımızdan
sadece birinde aşırı sekresyon nedeniyle mekanik ventilatör
ihtiyacı oldu.
 PAM uygulamasının 72. saati bittikten sonra sekresyonların
azalması ve saturasyonlarının düşmemesi üzerine hasta extübe
edildi ve birkaç gün sonra şifa ile taburcu edildi.

7. 7
Bulgular:
 Diğer entoksikasyon olgularımızda mekanik ventilatör
ihtiyacı olmadı.
 Hastalarımızın tedavilerinde ağırlıklı olarak sıvı-elektrolit
replasmanı yapılmasının yanında aktif kömür verildi,
deşarjları sağlandı ve organofosfor entoksikasyon
olgularına ise antidotla birlikte genel destek tedavisi
verildi.
 Valporik asit entoksikasyonu olan olgumuza 2 seans
hemodiyaliz uygulandı.
 Klinik sonuçta olgularımızda exitus gelişmedi.

8. 8
Tablo 1: Etyolojik dağılımı
 Etkenler Sayı Yüzde(%)
Çoklu ilaç 22 51.2
Amitriptilin 12 27.9
Organofosfor 5 11.6
Karbamazepin 2 4.7
Valporik asit 1 2.3
Metformin 1 2.3
Toplam 43 100

9. 9
Tablo 2: Komorbiditeler
Komorbidite Sayı (%)
Psikoz 8 18,5
Diyabet 2 4,7
Kalp Hastalığı 1 2,3
Alzheimer 1 2,3
Postpartum 1 2,3
Gebelik 1 2,3
Toplam 14 32,5

10. Tablo 3: Olgularımızın kan basıncı ve
biyokimyasal değerleri
10
Parametreler Minimun Maksimum Ortalama St sapma
Sistolik KB 87 159 125,23 15,72
Diyastolik KB 50 92 72,62 10,05
Glukoz 36 368 112,83 48,04
Üre 3 54 20,30 10,37
Kreatinin 0,3 2,36 0,70 0,31
Na 132 152 138,41 3,36
K 3 6,4 3,84 0,62
ALT 6 94 17,53 16,26
AST 10 52 20,95 8,86
Albumin 2,2 4,51 3,41 0,52

11. Tablo 4: Olgularımızın hematolojik ve
arteriyel kan gazı değerleri
11
Parametreler Minimun Maksimum Ortalama St sapma
Hemoglobin 8,66 17,3 12,22 1,77
Lökosit 4,54 14,5 9,26 2,22
Trombosit 80 445 224,25 53,02
pH 7 7,52 7,38 0,08
HCO3 18,1 28,2 23,02 2,22
pCO2 19,3 52,8 38,28 7,15
pO2 34,4 99 82,96 18,20

12. 12
Tartışma
 En sık zehirlenme nedeni olarak ilk sırayı
 Özköse ve ark. ilaçlar,CO inhalasyonu ve besinler,
 Kavalcı ve ark. ilaçlar, besinler ve CO inhalasyonu,
 Yılmaz ve ark. ilaç, gıda ve mantar zehirlenmeleri.
Özköse Z, Ayoğlu F. Etiological and demographical characteristics of acute adult poisoning in
Ankara,Turkey. Hum Exp Toxicol 1999; 18:614-618.
Kavalcı C, Durukan P, Çevik Y, Özer M, İkizceli İ. Zehirlenme olgularının analizi:Yeni bir hastanenin bir
yıllık deneyimi. Türkiye Acil Tıp Dergisi-2006;6:163-166.
Yılmaz A, Kukul Güven F, Korkmaz İ, Karabulut S. Acil serviste akut zehirlenmelerin retrospektif
analizi.C.Ü.Tıp Dergisi 2006;28 :21-26.

13. 13
Tartışma
Yer Yıl Entoksikasyon
sayısı
Cinsiyet
dağılımı
(K/E)
Medikal
İlaç
alanlar
Cinsiyet
dağılımı
(K/E)
MÜTF Acil
Servisi
2006 147 83/64 72 51/21
CÜTF Acil
Servisi
2005 220 152/68 122 Ağırlıklı genç
kadın
YÜTF
Reanimasyo
n
2004 73 40/33 34 Ağırlıklı genç
kadın
SDÜTF Acil
Servisi
2003 100 71/29 46 34/12

14. 14
Tartışma
Ülke Yer Yıl Hasta komorbidite %
Finlandiya Anestezi ve
Reanimasyon
kliniği
2010 309 Alkol kullanımı 71,8
Bulgaristan Meslek
hastalıkları
ve
Toksikoloji
Kliniği
2001 571 Alkol ve opioid
kullanımı
62,8 ve 15,3
İngiltere Çok merkezli
çalışma
2005 214 Psikiyatrik
bozukluk
73
Liisanantti JH, Ala-Kokko TI, Dunder TS, Ebeling HE. Contributing factors in self-poisoning leading to hospital admission in
adolescents in northern Finland. Subst Use Misuse. 2010 Jul;45(9):1340-50.
Iliev YT, Akabaliev VH, Avgarska LP.Some characteristics of acute poisoning with psychoactive substances in the period
of socioeconomic transition 1990-2000. Folia Med (Plovdiv). 2001;43(4):33-9.
Kapur N, et al. Self-poisoning suicides in England: a multicentre study. QJM. 2005 Aug;98(8):589-97. Epub 2005 Jun 27.

15. 15
Sonuç
 Yoğun bakım ünitemize akut ilaç entoksikasyonu tanısıyla
yatırılan olguların içinde çoklu ilaç entoksikasyonlarının
(% 51.2) daha fazla olduğu görüldü.
 İlaç entoksikasyonu ile yatan olgularımızdan
komorbiditesi olanlar arasında % 18,5’unda psikoz olduğu
saptadık.