Her iki kadından biri (%50) hayatlarının bir döneminde üriner inkontinansı deneyimlemektedir. Kadınlarda semptomatik üriner inkontinans görülme sıklığı %25-61 arasında değişmekte olup bu oran >65 yaş olan kadınlarda yüzde ellinin üzerine çıkmaktadır. Görüldüğü üzere kadınlarda üriner inkontinans; hayat kalitesini ciddi derecede etkileyen, sık görülen bir toplum sağlığı sorunudur. Bu sunumda kadınlarda üriner inkontinansta değerlendirme, tanı testleri ve yönetim konusu her yönü ile ele alınacaktır. Prof. Dr. Omer Lutfi TAPISIZ

1. Üriner İnkontinansta
Değerlendirme, Tanı Testleri ve
Yönetim
Prof. Dr. Ömer Lütfi Tapısız
Güven Hastanesi, Ankara
21.03.2023

2. OLTAPISIZ/ 21.03.2023
2
Sunum Planı
1) Giriş-İşeme fizyolojisi, pelvik anatomi
2) Üriner inkontinans tipleri
3) Anamnez-Öykü-işeme indeks anketleri
4) Fizik muayene, işeme-zaman çizelgesi
5) Diğer tanısal testler, pad testi
6) Ürodinami/Üroflowmetri
7) Yönetim ve Sonuç

3. OLTAPISIZ/ 21.03.2023
Giriş
- İşeme disfonksiyonuna bağlı semptom  %37.8
(Yaştan bağımsız, Türkiye Verisi)
- Hayatları boyunca kadınların %50’si Uİ deneyimlemekte
- Semptomatik Uİ görülme sıklığı  %25-61
- >65 yaş & Uİ  >%50
Irwin DE, et al. BJU Int. 2011
Zumruttas AE, et al. Int J Urology, 2014
Lukacz ES, et al. UpToDate May 2020

4. OLTAPISIZ/ 21.03.2023 4
İşeme
Fizyolojisi

5. OLTAPISIZ/ 21.03.2023 5
Sempatik İnervasyon
Parasempatik
İnervasyon

6. OLTAPISIZ/ 21.03.2023 6
Sempatik İnervasyon
Parasempatik
İnervasyon

7. OLTAPISIZ/ 21.03.2023
7
Mesane Boynu ve Üretral Destek
İntrensek Faktörler Ekstrensek Faktörler
1) İnternal üretral sfinkter
2) Üretral submukozal venöz pleksus
3) Üretral düz kaslar
4) SSS ile oluşan üretral tonus
5) E2 ile konnektif kollajen dokudaki artış
1) Lavator ani (özelikle pubouretral bölümü)
2) Eksternal üretral sfinkter
- Gerçek annuler bölüm
- Kompressör üretra
- Üretrovajinal sfinkter
3) Pubouretral ligaman
4) Endopelvik fasia
5) Vajen ön duvarı
6) Egzersiz ve E2 ile artan kollajen yapımı

8. OLTAPISIZ/ 21.03.2023 8
Pelvik
Destek

9. Pelvis
kemik
yapısı

10. Perine
kasları
Urethra
Vagina
M.
ischiocavernosus
M.
bulbospongiosus
M. transversus
perinei
superficialis
M. sphincter
ani externus

11. M.
transversus
perinei
profundus
ve
Urogenital
fasia
Urethra
Vagina
M. transversus
perinei
profundus
M. transversus
perinei
superficialis
M. sphincter
ani externus

12. Pelvik
taban
ATFP

13. Vaginal
bağlantılar

14. Urethra
Mesane
Cervix

15. Güçlü
ligamentler
Lig.
urethropelvica
Lig. cardinale
Lig.
sacrouterina

16. Uterus,
Ovarium
ve
Tuba
uterina

18. Puboservikovajinal fasia

19. OLTAPISIZ/ 21.03.2023 19
Üretral
Destek

24. OLTAPISIZ/ 21.03.2023 24
Alt üriner sistemin iki temel
işlevinin (boşaltma-depolama)
herhangi birindeki bir bozukluk
veya ikisi arasındaki
koordinasyonda bir bozukluk
inkontinansa neden olur..!

25. • Stres üriner inkontinans (SÜİ):
– Efor, egzersiz, ıkınma veya öksürme sonrası ortaya
çıkan istemsiz idrar kaçırmadır.
– İntraabdominal basıncın intraüretral basıncı aşmasına
bağlı olarak idrar kaçırma meydana gelir.
– Nedeni;
• Üretral hipermobilite
• İntrensek sfinkter yetmezliği
Uİ Tipleri (I)

26. • Urge İnkontinans:
– Aciliyet hissi ile beraber veya hemen sonrası ortaya çıkan
istemsiz idrar kaçırmadır.
– Aciliyet hissi: Hemen idrar yapma ihtiyacının olması,
idrarı bekletememe durumudur.
– İdiopatik veya sekonder nedenlere bağlı olabilir.
• Nörojenik hasar
• Miyojenik hasar
• Kombine hasar
Uİ Tipleri (II)

27. • Miks tip üriner inkontinans: Stres ve urge beraber
olmaktadır.
• Devamlı üriner inkontinans: Veziko-vajinal fistül, ektopik
üreter orifisi, ciddi sfinkter hasarı durumunda olan idrar
kaçırmadır.
• Fonksiyonel üriner inkontinans: Mobilite azlığına veya
kognitif bozukluklara bağlı meydana gelen inkontinanstır.
Üriner sistem normaldir.
Uİ Tipleri (III)

28. • Dolma-taşma tipi üriner inkontinans:
– Bilinçsiz idrar kaçırma diye de adlandırılır.
– Miksiyon ihtiyacı olmadan meydana gelir.
– Kronik retansiyon ile beraberdir.
– Sıklıkla erkeklerde görülür. Çünkü infravezikal obstrüksiyona
bağlıdır ve tüm üriner sistem dilatedir.
– Renal fonksiyonlarda bozulma da vardır.
Uİ Tipleri (IV)

29. OLTAPISIZ/ 21.03.2023 29
Cardozo & Staskin. Female Urology and
Urogynecology, 2017

30. OLTAPISIZ/ 21.03.2023
30
Uİ & Risk Faktörleri
1) Yaş
2) Obezite
3) Parite
4) Doğum şekli (C/S korumuyor)
5) Aile öyküsü (urge inkontinans)
6) Irk (Afroamerikanlarda az)
7) Sigara, kafein, DM, genitoüriner cerrahi, RT,
depresyon, menapoz (atrofi), UTI

31. OLTAPISIZ/ 21.03.2023 31
- Hastaların değerlendirilmesinde 
Öykü, FM, İşeme-Zaman Çizelgesi, Pad Testi, PVR, USG
Hastaların Değerlendirilmesi
Ürodinamik İncelemeler
1) Non-invaziv temel ürodinamik testler: İşeme zaman çizelgesi,
Sıklık-Hacim Çizelgesi, Mesane Günlüğü, Üroflovmetri
2) İnvaziv ürodinamik testler: Dolum sistometrisi ve basınç akım
çalışmaları

32. OLTAPISIZ/ 21.03.2023 32
Anamnez & Öykü (I)
• Öykü:
– İnkontinans tipi:
• Fiziksel aktivite, öksürme, hapşurma ağır kaldırma, su sesi duyma, el
yıkama gibi durumlar inkontinansı tetikliyormu?
• Aniden ciddi idrara gitme isteği ile beraber yetişemeyip idrar kaçırma
oluyormu?
• İdrar kaçağı olmadan idrara gitme isteği oluyor mu?
• İdrar kaçağı devamlı mı yoksa aralıklı mı?
• Kaçırılan idrar miktarı nedir?
– İnkontinansa eşlik eden başka üriner yakınmalar
– Hastaların mobilitesi ve çevresel faktörler
– Eşlik eden hastalıklar

33. OLTAPISIZ/ 21.03.2023 33
Anamnez & Öykü (II)
– Nörolojik ve psikolojik durum
– Beslenme ve sıvı tüketim (aşırı çay-kahve) alışkanlıkları
– Risk faktörleri
• İYE, mesane kanseri, mesane taşı
• Kullanılan ilaçlar (Ör. Diüretik)
• Kontrolsüz diyabet
• Kronik öksürük, obezite, konstipasyon
• Doğum sayısı ve tipi
• Pelvik cerrahi veya radyoterapi öyküsü

34. Ajan Mekanizma Etki
Adrenerjik agonistler IUS kontraksiyon
Mesanede gevşeme
İdrar retansiyonu
Adrenerjik blokerler IUS gevşeme
Mesanede kontraksiyon
İdrar sızıntısı,sıkışma
Antikolinerjikler
Antidepresanlar
Antihistaminikler
Antipsikotikler
Sedatifler
Mesane kontraksiyonlarının
inhibisyonu, sedasyon,
immobilite
İdrar retansiyonu ve/veya
fonksiyonel inkontinans
Ca kanal blokerleri Mesanede gevşeme İdrar retansiyonu
Diüretikler İdrar sıklığında artış, sıkışma Poliüri
Narkotik analjezikler Mesanede gevşeme
Fekal impakt,sedasyon
İdrar retansiyonu ve/veya
fonksiyonel inkontinans
İnkontinans ile ilişkili ajanlar (I)

35. İnkontinans ile ilişkili ajanlar (II)
Ajan Mekanizma Etki Sıklıkla
kullanılanlar
Alkol Diüretik etki
Sedasyon
İmmobilite
Poliüri ve/veya
fonksiyonel
inkontinans
Bira, şarap
Agonistler Mesane
kontraksiyonu
İdrar retansiyonu Dekonjestanlar, diyet
hapları
Antihistaminler Mesanede gevşeme,
sedasyon
İdrar retansiyonu
ve/veya fonksiyonel
inkontinans
Allerji, grip ilaçları,
uyku hapları
Agonistler/
Antihistaminik
kombinasyonları
IUS kontraksiyon
Mesanede gevşeme
Belirgin idrar
retansiyonu
Soğuk algınlığı
ilaçları
Kafein Diüretik etki Poliüri Kahve, kafeinli
içecekler,analjezikler

36. OLTAPISIZ/ 21.03.2023 36
ACOG/Committee Opinion, 2017

37. OLTAPISIZ/ 21.03.2023 37

38. OLTAPISIZ/ 21.03.2023 38
İşeme günlüğü

39. OLTAPISIZ/ 21.03.2023 39
Fizik Muayene (I)
Fizik muayene:
• Abdominal muayene: Palpable bir mesane dolma-taşma
inkontinansını düşündürür.
• Pelvik muayene:
– Atrofik vajen, pelvik organ prolapsusu, pelvik taban
kasılma gücü, pelvik kitle veya hassasiyet kontrol edilir.
– Q tip test: Mesane boynu ve proksimal üretranın
mobilitesini değerlendirmede kullanılan bir testtir.

40. Q-Tip Test
- İstirahat ve ıkınmada çubukla horizontal düzlem arasındaki açı
ölçülür.
- Fark >30° ise mesane boynu desteği azalmış ve mobilitesi artmıştır.

41. OLTAPISIZ/ 21.03.2023 41
Fizik Muayene (II)
• Rektal: Konstipasyon ve anal tonus kontrol edilir.
• Nörolojik: Perineal duyu, alt ekstremitelerin nörolojik muayenesi
• Öksürük-Stres testi: Hasta belden aşağısı çıplak halde, ayakta durur iken
yaklaşık 200-300 ml dolu mesane varlığında Valsalva manevrası yaptırılarak
veya öksürtülerek idrar kaçırma olup olmadığı gözlenir.
Hiç idrar kaçırma yok SÜİ Grade 0
Ayakta iken damlama tarzında idrar kaçırma varSÜİ Grade 1
Ayakta iken akım şeklinde idrar kaçırma SÜİ Grade 2
Yatarken idrar kaçırma SÜİ Grade 3

42. OLTAPISIZ/ 21.03.2023 42
Diğer tanısal testler
• Tam İdrar Tetkiki (enfeksiyon, hematüri, proteinüri,
glukozüri)
• İdrar kültürü
• Böbrek fonksiyon testleri, KŞ, Kalsiyum
• Pad testi: Her hastada yapılması faydalıdır. 1 saatlik
test uygundur. 1 saatlik egzersiz sonrası pad ağırlığında
1 gr’dan fazla bir artış anlamlıdır.

43. OLTAPISIZ/ 21.03.2023 43

44. OLTAPISIZ/ 21.03.2023 44
Post-void rezidü (PVR)
İşeme sonrası;
- 50 ml den daha az idrar normal
- 200 ml den fazlası yetersiz boşalım (taşma tipi inkontinansta)
- 50-199 ml arası idrar bazen normal olabilir ancak taşma tipi
değerlendirme ve herhangi bir obstrüksiyon dışlanmalı
Al Afraa, et al. Int Urogynecol J 2012
- <150 ml  Normal
ACOG/Committee Opinion, 2017

45. OLTAPISIZ/ 21.03.2023 45
USG
(Dr. Tuğba Kınay ve Dr. Ömer Lütfi Tapısız’ın arşivinden)

46. OLTAPISIZ/ 21.03.2023 46
Ürodinami

47. Ürodinami/Üroflovmetri-Tarihçe
47
Willard Drake
1948
İlk Uroflogram
2
0
2
0
David M. Davis
1954
İlk Ürodinami Terimi
Eric Glen
1971
ICS’in kurucusu
Mosso & Pellacani
1882
Mesane Basıncı ölçümü
Eugen Rehfisch
1876-1937
«Ürodinaminin Babası»
İlk dökümente idrar akım çaşılması
1897
1969
«Urodynamics Society Meeting»
Von Garrelts
1956
İlk Elektronik Üroflowmetre
Ürodinami
Guidelines
1990s
ICS/SUFU/IUGA

48. OLTAPISIZ/ 21.03.2023 48
Her
Hastada
Ürodinami?

49. OLTAPISIZ/ 21.03.2023
49
Üroflovmetri kimlere yapılır?
1) AUSD olan ve operasyon planlanan hastalar (Pre/postop)
2) Diğer bütün ürodinamik incelemelerden önce (ilk inceleme)
3) İnkontinans ve;
- işeme disfonksiyonu olan
- rekürren İYE tarifleyen
- ileri derece POP’u olan
- başarısız inkontinans cerrahisi geçiren
- RT veya pelvik cerrahi geçiren hastalar
ICS Standarization Committee on Good Urodynamic Practices (2002)
The French Committee of Female Urology and Urogynecology (2007)
European Association of Urology, Guidelines on Urinary Incıntinence (2012, 2009)
Roiser PFWM, et al. Neurourol Urodyn, 2019.

50. OLTAPISIZ/ 21.03.2023 50
ACOG/Committee Opinion, 2017

51. OLTAPISIZ/ 21.03.2023 51

52. OLTAPISIZ/ 21.03.2023
52
Üroflovmetri nasıl yapılır?
1) Üroflovmetri non-invaziv, ucuz bir tetkiktir.
2) Alt üriner sistem disfonksiyonu ile gelen hastada birinci
basamak ürodinamik incelemedir.
3) Primer olarak boşaltım fonksiyonu/idrar akımı ile ilgili
objektif veriler edinmemizi sağlar.
4) İşlem sırasında mahremiyete önem verilmeli ve hastaya
spontan olarak idrara sıkıştığı zaman işlem yapılmalıdır.
5) Günlük hayattaki işeme ile farklılık olmaması önemlidir.
6) En sık ölçüm metodları; gravimetrik method, elektronik
dipstick metodu, rotasyon yapan disk metodu.

54. OLTAPISIZ/ 21.03.2023
54
Üroflovmetride parametreler (1)
1) Akım zamanı: İşeme sırasında ölçülebilen tüm akımlar (sn)
2) İşeme zamanı: Total işeme zamanı (işeme sırasında kesintiler yoksa
akım zamanı = İşeme zamanı) (sn)
3) İşeme hacmi: Üretradan çıkan toplam idrar hacmi (mL)

55. Üroflovmetride parametreler (2)
4) Akım hızı: Üretradan sn’de akan idrar miktarı (mL/sn)
5) Maksimum akım hızı (Q max): Artefaktlar düzeltildikten sonra
belirlenen maksimum akım (mL/sn)
6) Q max’a ulaşılması için geçen süre
7) Ortalama akım hızı (Qave)
OLTAPISIZ/ 21.03.2023

56. OLTAPISIZ/ 21.03.2023 56

57. OLTAPISIZ/ 21.03.2023 57
Normal akım eğrisi (Çan Şekli)

58. Üroflovmetride normal değerler
37y, Female
İşeme hacmi: 338 mL
Qmax: 24 mL/sn
Qave: 13 mL/sn
İşeme zamanı: 29 sn
PVR: 16 mL
Bütünü ile kesinleşmiş, tüm dünyaca kabul gören
standart değerler bulunmamaktadır….!
Sorel et al. Uroflowmetry in healty women: A
systematic review. Neurourol Urodyn, 2017

60. OLTAPISIZ/ 21.03.2023 60
Uİ
&
Yönetim?

61. OLTAPISIZ/ 21.03.2023 61
Management of UI in women: Guven Hospital Algorithm

62. Sonuç (1)
 Üriner inkontinans; insidansı yaş ile birlikte ciddi
artan, 65 yaş üstünde 2 kadından 1’ini etkileyen
önemli bir toplumsal sorundur.
 Uİ olan hastaların yönetiminde bireysel yaklaşımın
önemi unutulmamalıdır.
 Değerlendirmede; anamnez, FM, laboratuvar,
görüntüleme yöntemleri, ürodinami algoritması her
hastada uygulanmalıdır.
 Komplike ve komplike olmayan Uİ ayrımı ciddiyetle
yapılarak hastaların yönetimi planlanmalıdır. 62

63. OLTAPISIZ/ 21.03.2023 63
Sonuç (2)
 Hastaların konu ile ilgili detaylı bilgilendirilmesinin
yönetim sürecini kolaylaştıracağı unutulmamalıdır.
 Hastalar bireyselleştirilmeli ve alt üriner sistem
disfonksiyonuna bağlı operasyon düşünülen
hastalarda belli bir algoritmaya göre hareket
edilmelidir.
 Tedavide yaşam koşulları değişimi, davranış
değişiklikleri, pelvik taban egzersizleri ve medikal
tedaviler birinci basamağı oluşturmalıdır.

64. TESEKKÜRLER….............
omertapisiz@yahoo.com.tr
1881 - ∞