2. DATA DE DECLARACIÓN:
8 de novembro de 2002
EXTENSIÓN: 363.668,9 ha.
CONCELLOS: Ourol, O Valadouro, Muras,
Alfoz, Mondoñedo, Xermade, Vilalba,
Abadín, A Pastoriza, Riotorto, Guitiriz,
Cospeito, Meira, Begonte, Rábade, Castro
de Rei, Outeiro de Rei, Pol, Lugo, Friol,
Castroverde, Guntín, O Corgo, Baralla, O
Páramo, Láncara.
Inclúe total ou parcialmente os LICs:
Parga-Ladra-Támoga
Serra do Xistral
Miño-Neira
Ría de Foz – Masma
Río Ouro
Serra do Careón
VALORES NATURAIS:
Ríos (Miño e afluentes), ribeiras e bosques
de galería, veigas inundadas, gándaras e
brañas, lagoas, bosques autóctonos,
turbeiras, bosques de repobación e
cultivos cunha flora e fauna asociadas ben
conservadas en xeral.
3. É un gran espazo vertebrado polos ríos que abrangue
o curso alto do río Miño e os seus afluentes.
O río é o centro ecolóxico e económico da área.
O Miño en Lugo
4.
5. A zona núcleo ou área principal, a que contén os escosistemas de maior
valor ecolóxico pouco afectados pola acción humana, comprende 35.000 ha
de superficie (un 10% do total) e inclúe o río Miño e os seus afluentes, os
humedais da Terra Cha, os bosques aluviais e a Serra do Xistral.
O Miño en Outeiro de Rei
6. A zona tampón é a que actúa como amortecedora da presión exterior que
poida sofrir a área principal. Ocupa un 20% da superficie e comprende unha
zona de 300 m arredor das canles fluviais, as inmediacións da Serra do
Xistral e as zonas de máis de 600 m de altitude das Serras de Friol e da zona
oriental. Nesta zona viven unhas 17.000 persoas.
Entorno da lagoa de Cospeito
7. A zona periférica ou de transición ocupa o 70% da superficie. Nesta zona
permítense as actividades que contribúan ao desenvolvemento da comarca sen
comprometer a sostibilidade dos recursos. Poderán beneficiarse das axudas
europeas para asegurar un desenvolvemento sostible. Nesta zona aséntanse a
maior parte dos núcleos de poboación e viven unhas 140.000 persoas.
San Simón da Costa
8. A Terra Cha lucense é a maior superficie aplanada de Galiza. É un val tectónico
de case 2.000 km2
, situado entre os 400 e os 500 m de altitude.
Está limitada ao oeste pola Dorsal Galega, ao norte a Serra da Carba e ao leste a
Serra de Meira. O substrato está formado por xistos moi vellos, erosionados a
comezos do Período Terciario e cubertos parcialmente por arxilas e areas
terciarias e por aluvións cuaternarios de coios que formaron terrazas fluviais.
9. AS SERRAS
NORTE: Xistral, Carba, Toxiza, Lourenzá, Carracedo, Cordal de Neda.
LESTE: Cadeira, Pousadoiro, Meira, Mirador, Vaqueriza, Puñago, Monciro, Pena
do Pico, Albela.
SUR: O Páramo.
OESTE: Loba, Cordal de Montouto, Cova da Serpe, Corno de Boi, Careón.
10. Serra do Xistral
É unha serra con orientación NNE-SSO que limita a Terra Cha polo norte, nos
concellos de Muras, Vilalba e Abadín. Está formada por materiais xistosos,
pelitas e rochas carbonatadas, que lle dan un perfil suave, con afloramentos
de granito nas partes altas. O pico máis alto é O Cadramón (1.060 m).
11. Un dos elementos máis característicos destas serras son as turbeiras ou tremoais que se
forman e manteñen coas achegas de humidade das nubes procedentes do mar.
12. Serra da Carba
Límite natural norte da Terra Cha. Na súa cara sur nacen varios
regatos que van aos afluentes do Miño. Está formada esencialmente
por cuarcitas do Cámbrico cunha zona de conglomerados de cantos
de cuarcita e de turmalina, e uns afloramentos importantes de gneis e
metabasitas. O punto máis alto é a Carba con 908 m.
O Peñote
13. Serra da Toxiza
É un macizo formado por unha gran masa de granodioritas. Acada 838 m de
altura máxima. A erosión do granito formou espectaculares bolos e
penedos. A maioría do terreo está repoboado con piñeiros e consérvanse
pequenas masas de carballos. Destacan as formacións de turbeiras.
14. Serra de Meira
Con dirección N-S. O sector occidental está formado por xistos, calcárias e
dolomías; a central de bandas paralelas de pelitas e areíscas envoltas por
faixas estreitas de cuarcitas. No seu relevo suave sobresaen as duras cristas
cuarcíticas. O punto máis alto é o Meira, con 896 m. Na vertente occidental
nacen as cabeceiras do Miño.
15. Penas das Rodas. No lugar de A Feira (Santiago de Gaioso-Outeiro de Rei)
Son dous grandes bolos de granito (5 m de diámetro) de mica negra.
Lenda: no interior dunha das pedras hai ouro, que sería para o primeiro que lograra rompela.
Pero a outra rocha está chea de alcatrán, e se rompe botarao en tal cantidade que inundará o
mundo. Ao non poder identificar cal é a rocha do tesouro, ninguén se atreve.
16. Cova do Rei Cintolo
É a maior e máis importante de Galiza. As súas galerías ocupan 5,25 ha de
superficie e ten unhs 6.500 m de percorridos laberínticos. Está declarada
Monumento Natural.
Ten un gran valor xeolóxico, polas formacións calcárias e as especies animais pouco comúns ou únicas
que viven nela: varias especies de morcegos, o crustáceo Oniscus sp., o coleóptero Antisphodrus pelaus
subsp. gallaecus, e os moluscos Elona quimperiana e Pomatias elegans...
17. A REDE FLUVIAL
A principal rede fluvial articúlase arredor do río Miño que recolle numerosos
afluentes que forman unha complicada rede hidrográfica favorecida pola
horizontalidade do terreo.
No Xistral e serras limítrofes están as cabeceiras do Sor, Landro, Ouro e
Masma que van cara ao Cantábrico e as do Eume que vai ao Atlántico. Nas
serras do leste nacen algún afluentes do Eo.
18. O Miño nace na serra de Meira nas fontes de Leiras (monte Louseiras no
Rego Porto da Pena), no Pedregal de Irimia e no regueiro Xiromeno e
complétase coas surxencias de Fonmiñá. Despois de atravesar Galiza de norte
a Sur vira cara ao oeste e desemboca na Guarda. Percorre lentamente a Terra
Cha recollendo numerosos afluentes que forman unha complicada rede
hidrográfica favorecida pola horizontalidade do terreo. O elevado nivel freático
da zona e o solo arxiloso favorecen a aparición de lagoas e zonas húmidas de
carácter estacional que forman a mellor rede de humidais de Galiza.
O Miño en Fonmiñá
19. Pedregal de Irimia
Está situado na Serra de Meira a uns 800 m
de altitude. Está formado por coadas de
bloques e derrubes estratificados de orixe
periglaciar (formouse durante os ciclos de
xeo-desxeo da última glaciación do
Cuaternario, hai 18.000 a 13.000 anos. É unha
20. Lagoa de Fonmiñá
É unha surxencia en rochas calcárias onde a auga sae a borbollóns.
Tradicionalmente recoñécíase como o nacemento do Miño aínda que as primeiras augas do Miño
recóllense na Serra de Meira e estáncanse en Fonmiñá onde se xunta coas augas que manan do
subsolo. Nas beiras da lagoa hai salgueiros, bidueiros, ameneiros e carballos e ao pé da auga
carrizos, espadainas, molinia, herba ulmeira, raíña dos prados, pe de boi...
31. O Miño na Fervenza, entre os concellos de Lugo e O Corgo. Ata este lugar o Miño é un río
tranquilo e repousado; a partir deste punto, no remate da Terra Cha, inicia un rápido
descenso e escava o profundo val que chega ata pasados Os Peares.
32. Río Azúmara
Nace na serra do Mirador, nas proximidades de Castro (Hermunde-Pol),
onde se coñece co nome de rego das Égoas e desemboca no Miño na
parroquia de Orexe (Bazar) despois dun percorrido de 25 km.
O Azúmara en Castro de Rei
33. Río Lea
Ven do monte de Fitoiro no Monciro. Percorre terras nos concellos
de Pol e Castro de Rei e verte no Miño en Beloi.
Ponte romana dos Pedregás, en Duarría,
sobre o río Rozas, afluente do Lea.
34. Río Anllo
Nace na serra do Xistral,
preto de Labrada. Pasa por
terras dos concellos de
Abadín, Cospeito e Castro de
Rei, onde se xunta ao Miño.
Cando entra no concello de
Cospeito divídese en dous
brazos, un que, co nome de
río Guisande, vai á lagoa de
Cospeito e segue ata
desembocar no Támoga, e
outro que vai ao Miño.
Área recretiva do Anllo
en Gontán (Abadín).
35. Río Támoga
Baixa do monte Monseibán, na Serra do Xistral. Ten varias cabeceiras: o
Ribeira e o Laxoso que forman o río Batán, e ao xuntarse co Arnela forman o
Santabaia e a partir de Cospeito recibe o nome de Támoga. Xúntase co Miño
nas proximidades de Cela. É o axente drenador da lagoa de Cospeito.
36. Fervenza no río Arnela (Abadín).
O Río Arnela nace entre o Monsiván e o Coto Pina e no seu curso alto baixa
formando numerosos rápidos e pequenas fervenzas. A máis grande ten
varios saltos que completan 6 m de altura en rochas graníticas. No entorno
hai acondicionada unha área recretiva.
37. Río Ladra
Fórmase pola confluencia dos ríos Trimaz , que nace nos montes de
Xermade; do Madalena, que nace na Serra da Carba e do Fabilas. Recolle as
augas do Labrada, que nace na Serra da Loba e do Parga que baixa da serra
da Cova da Serpe. Desemboca no Miño en Outeiro de Rei.
O Ladra en Begonte ao pé da área recreativa.
38. Río Madalena en Vilalba, onde hai unha ruta
acondicionada cunha praia fluvial, e varios muíños.
39. Sete Muíños. O río Escadebas (afluente do Ladroil, que
vai ao Parga) forma varios rápidos e pequenos saltos entre
rochas graníticas nunha zona aproveitada para instalar
muíños. Hai unha área recreativa, unha zona acondicionada
como piscina e un paseo que segue o río.
42. Fervenza no regato da Ruxida,
afluente do Ladroil que vai ao Parga.
O río cae por grandes laxes de
granito desde uns 8 m de altura. No
verán ten moi pouca auga.
43. Río Narla
Recolle as augas dos
montes do Corno de Boi
e do Cordal de Ousá.
Percorre 24 km en
terreos de Friol e Outeiro
de Rei e xúntase co Miño
en Ombreiro.
O Narla en Friol, ao pé da área
de lecer do centro da vila. Na
proximidade hai muíños, unha
pontella e un vao.
44. Río Mera ou
Lavadoiro
Nace nos montes entre
Friol, Guntín e Lugo e
desemboca no Miño en
Lugo.
Aula da Natureza do Veral, no río
Mera. Conta cunha exposición sobre a
vida no río. Desde alí pódese facer
unha ruta polo río na que se pasa polo
bosque de ribeira e se poden ver
varios pequenos saltos.
45. Río Fervedoira ou Rato
Nace no Monte Salgueiro e despois dun curto percorrido rodea
polo norte e leste a cidade de Lugo antes de xuntarse co Miño.
Área de lecer ás beiras do río Rato, nas proximidades de Lugo. Hai un paseo
acondicionado e o Centro de Interpretación das Terras do Miño.
46. Río Chamoso
Fórmase pola unión dos regos do Outeiro
e Romeán, que nacen na serra do Monciro
e desemboca no Miño facendo fronteira
entre O Corgo e Lugo.
O Chamoso preto da desembocadura, onde
está acondicionada unha área recreativa e
instalacións etnográficas.
47. Río Neira
Nace nas proximidades de Fontaneira (Baleira) e xúntase
co Miño entre os concellos de O Páramo e O Corgo.
O Neira en Ponte de Neira (Cela), no linde
entre O Corgo e O Páramo. Na zona hai
unha ampla área recreativa.
48. Río Ferreira
Nace en Sucastro (Palas de Rei) e xúntase co
Miño preto do encoro de Belesar.
Ponte Cabalar, en Guntín
49. Río Eume
O río Eume nace no Seixobranco (Serra do Xistral) e nesta
comarca recolle as augas dos concellos de Muras e Xermade
en numerosos regos que baixan das serras do Xistral e A
Carba e dos montes de Montouto, Bostelo e Guriscado.O Eume en Muras.
51. Río Masma
Nace entre os Picos de Seixo Branco e Cadramón
(Serra do Xistral). No seu tramo superior chámase
Pedrido e logo Tronceda. Desemboca na ría de Foz
despois dun percorrido de 46,2 km.
52. Salto do Coro. No rego do
Coro, afluente do Río Valiñadares.
Ponte do Pasatempo sobre o
río Valiñadares, un afluente do
53. A Fervenza, no río Tronceda, que máis adiante se chama
Masma; ao seu paso pola zona de Mondoñedo encáixase nun
canón de granito formando varias fervenzas e tobogáns. A
máis grande ten 15 metros en tres saltos.
54. Río Ouro
Nace no Pico do Cadramón (Serra do Xistral). No seu curso alto descende
torrencialmente, logo remánsase no amplo val do Valadouro e desemboca en
Fazouro, despois 30 km de percorrido.
O Ouro no Xistral
57. Fervenza de Frexulfe, no rego
Fraga das Leiras, afluente do
Ouro.
Fervenza da Onza. Nun afluente do río
Ouro, no lugar de San Cristobo,
parroquia de Budían (O Valedouro).
58. Rio Torto
É un afluente do Eo que nace nos montes de Carracedo e
atravesa o concello de Riotorto e A Pontenova. O seu
afluente máis importante é o rego da Ferreiravella.
O río Ferreiravella na Fraga.
59. FERVENZA no río da Xestosa, unha das cabeceiras do Landro entre as serras da
Gañidoira e os montes do Rei. O río fai a primeira parte do seu percorrido polo
concello de Muras onde ten varias pequenas fervenzas e máis adiante, e ao pouco de
entrar no de Ourol cae nun desnivel de aproximadamente 20 m de altura.
Río Landro
Nace entre o Xistral e o Coto Balsego e desemboca na ría de Viveiro.
60. HUMIDAIS
O elevado nivel freático da zona e o chan arxiloso favorece
a aparición de lagoas e zonas húmidas de carácter
estacional que forman a mellor rede de humidais de Galiza
61. Lagoa de Cospeito (na Lama de Santa Cristina, en Cospeito)
Ten unhas cinco hectáreas, aínda que no inverno aumenta moito a superficie polas chuvias. Está
alimentada polo río Guisande, da conca do Támega.
A lagoa central formouse debido aos chans arxilosos pouco permeables e á horizontalidade do
terreo, que fai que os pequenos ríos se ramifiquen e orixinen zonas asolgadas. Foi a lagoa máis
grande da Terra Cha. Tiña unha superficie de 57,5 ha e estaba acompañada pola de Espiñeira, de
16,25 ha. Foron desecadas arredor de 1960 polo IRYDA e parcialmente recuperadas en 1981.
Declarada Refuxio de caza en 1986.Conta con algunha especies de gran valor como o cardiño de
lagoa (Erygnium viviparum), unha especie protexida, que en Europa ten a súa distribución
restrinxida a esta lagoa.
Según as lendas nela está asolagada a cidade de Valverde.
62. Lagoa de Caque ou Bardancos.
Nas proximidades de O Castro (Castro de Rei)
É a máis grande da Terra Chá, con 19 ha. Non está alimentada por ningún río. Foi parcialmente
recuperada en 1988.
63. Lagoas de Riocaldo ou Pedroso
Conxunto de cinco lagoas orixinadas polas explotacións mineiras situadas xunto ao río
Ladra. Hai unha gran cantidade de cangrexo de río americano, unha especie invasora.
64. Lagoa do Rei
Situada en Rábade. É unha importante zona de refuxio para as aves acuáticas.
Está declarada Espazo Natural en Réxime de Protección Xeral,
65. Lagoa de Fonmiñá (A Pastoriza)
É unha surxencia en rochas calcárias onde a auga sae a borbollóns. Tradicionalmente recoñécíase
como o nacemento do Miño aínda que as primeiras augas recóllense na Serra de Meira.
66. Veiga de Pumar
É unha zona húmida dunhas 30 ha situada na marxe dereita do río Miño, entre Oroxe e Pumar,
alimentada polo Rego de Pumar e polas chuvias invernais. No verán desécase case totalmente.
Alternan os espazos abertos e as áreas arboradas con bidueiros, salgueiros, ameneiros... e unha
gran variedade de plantas das zonas húmidas xunto con pasteiros.
67. Alligal de Codesido
Situada en Santabaia (Vilalba). É un manancial
de augas termais (arredor de 30º)
acondicionado artificialmente a xeito de
piscina. Nos arredores hai unha extensa área
que se inunda temporalmente coas augas do
río Trimaz ocupada por prados húmidos e
bosques de amieiras, bidueiros salgueiros e
algún carballo.
68. Outros humidais:
Lagoa da Carballosa (Cospeito)
Lamas de Xermar. En Xermar (Cospeito)
Lagoa de Seixas (Cospeito)
Lagoas de Reboredo (Vilalba)
Lagoa de Fontefría (Begonte)
Lagoa de Denune (Begonte)
Pozo de Ollo (Begonte)
Lagoa da Carballosa (Cospeito)
Lagoa da Fontefría (Begonte)
Lagoa de Denune (Begonte)
69. FLORADestacan as especies asociadas aos ríos e zonas húmidas e as carballeiras. As
árbores máis comúns son os salgueiros, bidueiros, amieiras, freixos,
carballos… Nalgúns puntos do Miño podemos atopar o arbusto Euonymus
europaeus.
Hai un gran número de plantas pouco comúns de gran valor ecolóxico:
Cladium mariscus, salgueiriño (Lythrum salicaria), Galium palustre, trevo de
auga, frundio (Myrca gale), Ceratophylum demersum, Utricularia australis,
Narcissus bulbocodium, Narcissus pseudonarcissus nobilis...
Isoetes fluitans
Especies ameazadas: Eryngium
viviparum, Luronium natans,
Pilularia globulifera, Isoetes fluitans,
Nymphoides peltata, Lycopodiella
innundata, Scirpus pugens.
70. Ambroíño enano ( Ninphoides peltata), En Galiza
só aparece nuns poucos puntos do río MIño
71. Breixo de turbeira (Erica tetralix).
Só se atopa en medios con alto
nivel de humidade.
Rorela (Drosera rotundifolia).
Unha planta carnívora das
turbeiras ou tremoais.
72. As árbores son unha parte importante da paisaxe. Aparecen formando
bosques de ribeira e carballeiras nos vales de montaña e achegados aos
núcleos de poboación en parques e pequenas masas mixtas. En moitos
lugares consérvanse exemplares monumentais.
Carballeira de Santa Sabela (Outeiro de Rei)
73. Carballeira da ínsua de Seivane, un espazo que conserva o seu estado silvestre,
con exemplares de bastante porte e un sotobosque mesto e variado.
74. Carballo de Freán. Na parroquia de
Cazás (Xermade).
Mide 7,28 m de perímetro cunha
copa ampla e moi ben estruturada.
75. Carballo de Luxís. (Pacios-Castro de Rei). Destaca pola impresionante copa en forma
de parasol. Ten arredor de 20 m de altura e non chega aos 200 anos.
76. Carballo de Mede (na parroquia de Cazás-
Xermade). Ten 34 m de altura e máis de 100
anos.
Carballos de Muras. Varios carballos
de 5,60 e 5,10 de perímetro.
77. Carballo da Casa de Altide (Begonte-Lugo). Ten
20,5 m de altura, 7 m de perímetro e unha idade
estimada entre 300-500 anos.
Carballo de Bóveda (Begonte). Ten
4,20 m de perímetro e moi bo porte.
78. Carballo dos Contos (Vilameá-Friol).
Carballo de Cerracín (Vilalvite-Friol). Mide
24 m de altura e 6,50 m de perímetro
troncal. Conta entre 250 e 500 anos.
79. Carballo do Campo de Santa Marta de Fixós.
(Lugo). Mide 17,50 m de altura e 6,75 m de
perímetro. Ten máis de 250 anos.
Carballos do Campo de Golf (Portoganoi-
Lugo). Dous carballos que se achégan
aos 500 anos. O máis groso mide 7,83 m
de perímetro.
80. Carballo da Casa de Bravos. (Outeiro de
Rei). Situado á beira da capela da Nosa
Señora do Rosario. Ten 25 m de altura, 5,60
de perímetro e arredor de 250 a 500 anos.
Carballo de Bravos. (Outeiro de Rei).
Situado nas proximidades do anterior.
81. Carballo na beira do Miño
(Bocamaos-Lugo).
Carballo na beira do Miño
(Ombreiro-Lugo).
82. Carballo de Vicinte (Outeiro de Rei). Mide
18, 5 m de altura e 5,20 de perímetro. Carballo de Marcelle (Outeiro de Rei)
Mide 24 m de altura e 4,60 de perímetro.
Atópase no interior do parque zoolóxico
de Marcelle (Outeiro de Rei-Lugo).
83. Carballo da Fervenza (O Corgo): 5 m de perímetro. Carballo de Bergazo (O Corgo).
Mide 5,20 m de perímetro e está
en bastante mal estado.
85. Carballos de Rioxoan
En Rioxoán (Pol). Dous carballos de bo
porte situados nunha explotación gandeira.
Carballo de Mosteiro
Situado na praza de Mosteiro (Pol).
86. Castiñeiro da Capela.
Baamonde (Begonte-Lugo).
Situado no adro da igrexa
parroquial de Baamonde, no seu
interior ten unha talla da Virxe
do Rosario. O especial cariño
que lle tiña a xente do lugar e o
traballo que fixo nel o escultor
Victor Corral, impediron que
fose cortado cando se ampliau a
estrada.
88. Castiñeiro de Adai (Lugo).
Piñeiro de Cuíña. (Ourol de Arriba
-Guntín de Pallarés). Mide 33 m de
altura e 4,35 m de perímetro.
89. “Pravia” de Vilalba. Un pradairo que pode ter
máis de 150 anos. Mide 4 m de perímetro.
Atópase no centro da vila de Vilalba.
Ulmeiro (Ulmus hollandica) do xardín
municipal de Vilalba, plantado a finais do
século XIX. Mide 15 m de altura.
90. Secuoia xigante no Parque Rosalía
de Castro (Lugo)
Teixo de A Torre
(Balmonte-Castro de Rei).
91. Eucalipto do maná (Eucalyptus viminalis) da
Casa de Órdax. As Lombas (Castro de Rei).
Alcipreste de California Cupressus
macrocarpa do adro da igrexa de
Xermade. 5,90 m de contorno.
92. FAUNA
Os principais representantes da fauna desta gran área son
as aves acuáticas e as ligadas aos espazos abertos. As
lagoas da Terra Cha acollen un bo número de especies
sedentarias ás que se unen as invernantes. É importante
tamén a poboación de anfibios e peixes de auga dóce.
93. Niño de cegoña (Ciconia ciconia)
Especies reprodutoras de interes: mazarico real (Numenius arquata), único núcleo
reprodutor da Península Ibérica; sisón (Tetrax tetrax); un dos poucos lugares de Galiza
onde cría a avefría (Vanellus vanellus); alcaraván (Burhinus oedicnemus); tartaraña
cincenta (Circus pygargus), cegoña branca (Ciconia ciconia), Gatafornela (Circus
cyaneus)…
94. Dous bivalvos do río:
-Unio tumidus (á esquerda), de 5 a 8 cm de lonxitude. Vive en
zonas de augas tranquilas e fondos de area.
-Margarita margaritifera, pode acadar máis de 10 cm de
lonxitude. Só se atopa en ríos coas augas limpas. Mexillón de río (Margarita
margaritifera) no substrato.
95. ACTIVIDADES
Un dos aspectos a destacar nas reservas da Biosfera é a
convivencia armónica entre natureza e actividades
humanas. Nas Terras do Miño desenvólvense todo tipo de
actividades, pero unha gran parte da poboación (o 46,7 % )
vive do sector primario, especialmente agricultura e
gandería.
97. Obradoiro de
cerámica en Bonxe
Moitos dos proxectos que se están a desenvolver van encamiñados a
poñer en valor e dar a coñecer os valores mediambientais e
etnográficos para fomentar o turismo rural e ecolóxico: unha rede de
museos etnográficos e aulas de interpretación da natureza, rutas,
fomento da artesanía e dos ofícios tradicionais, posta e valor dos
produtos da zona, recuperación de instalacións etnográficas: muíños,
ferrerías, mazos...
102. Finca Galea en Alfoz. Unha casa rural cun
museo etnográfico da auga.
103. A relación co río toca todos os aspectos da vida da zona, e os seus
habitantes adaptáronse e responderon a ese contacto, aproveitando todos
os seus recursos e adoptando solucións axeitadas a cada problema, sen
esquecer a súa conservación e estudo.
Clube fluvial de Begonte e área recreativa do río Ladra
106. Interior do Muíño de Santa Sabela en Outeiro de
Rei. Un dos últimos que deixou de funcionar.
107. Acea do Rei Chiquito (Lugo), un gran muíño industrial.
108. Mazo de Santa Comba no río Chamoso, nas proximidades de Nadela.
109. Restos do mazo da ferrería de Riotorto en
Ferreiravella (imaxe do ano 2002) e aspecto
actual despois de recuperado.
Ademais do mazo a área conta con
exposicións de traballos feitos por ferreiros
da zona e imaxes da recuperación.
112. PATRIMONIO
A gran amplitude deste territorio e a antigüidade do seu poboamento fai que
se conserve un rico e variado patrimonio histórico, artístico e etnográfico de
todas as épocas: mámoas, castros e petróglifos da prehistoria; murallas,
termas e outros restos romanos; igrexas de distintas épocas, cimeterios,
castelos, pazos, arquitectura tradicional, cruceiros, petos de ánimas, fontes,
lavadoiros, pombeiros, hórreos, palleiras, muíños, mazos, noras, pontes,
valados…
113. As Terras do Miño acollen un importante patrimonio
histórico, artístico e etnográfico.
Castro de Viladonga (Castro de Rei)
114. Murallas romanas de Lugo, declaradas Patrimonio da Humanidade. Ao fondo a catedral.
125. Os Miragres de Saavedra (Begonte).
Igrexa románica de Santiago de Baamonde.
Igrexa de Santa María de Abadín,
do século XII. Á beira do Camiño
Norte de Santiago.
126. Igrexa de Outeiro de Rei.
Igrexa das Angustias de Arcos. Igrexa de San Xiao de Mos (Castro de Rei)
Igrexa de San Alberte de Parga (Guitiriz)
127. Igrexa de VilalbaIgrexa de Goiriz
(Vilalba)
Capela de Santa Mariña (Outeiro de Rei) Santalla de Bóveda (Lugo)
128. Igrexa do mosteiro de Ferreira de
Pallares (Guntín).Capela dos Remedios en Rábade.
131. Cruceiro e casa co forno adosado
en San Xillao de Bocamaos (Lugo).
Cruceiro de Arcos (Outeiro de Rei).
132. Fonte en Ferreira de Pallares.
A pía está feita aproveitando un antigo
sartego antropomorfo.
Fonte da Mina a carón da Porta Miñá (Lugo).
Fonte do santuario de San Alberte de Parga.
133. Casa-Museo adicada ao poeta Manuel María.
Maqueta dunha mámoa no Museo
arqueolóxico de Vilalba.
Museo provincial de Lugo.
134. Muíño do Vilar (Bocamaos-Lugo)
Muíño de Castelo (Ombreiro-Lugo)
Muíño e caneiro en Santa Sabela
(Outeiro de Rei).
136. Ponte vella sobre o Miño, en Rábade.
Ponte sobre o río Ouro en Alfoz.
Ponte de Sa sobre o río Labrada (Vilalba).
Ponte do Pasatempo sobre o
Valiñadares (Mondoñedo).
