1. Magazine met nieuws en informatie voor alle relaties van Sogeti Nederland B.V.
02
Don’t be evil
VINT-symposium 2010
Krappe begroting vaak fataal voor projecten
Juni 2010 • ja a rga ng 9

2. Lekker
Drop is misschien wel het bekendste relatiegeschenk van Sogeti. Jaarlijks
bestellen we ruim 10.000 kilo bij de firma Matthijs. Klanten waarderen het
enorm. Een kleine impressie van het productieproces. (Foto’s Frank de Leeuw)

3. Juni
inhoud realit
2 Drop ons relatiegeschenk Realit is een uitgave van Sogeti. Dit magazine
4 100.000 testboeken bevat o.a. nieuws over onze dienstverlening en
6
de samenwerking met onze klanten.
Joost Jongman wil Met de Realit hopen we u te informeren én
testconsultant worden inspireren. Heeft u vragen, interessante informatie
of wilt u een bijdrage leveren aan Realit?
7 Agenda Mail dan naar: redactie-realit@sogeti.nl.
8 Krappe begroting vaak fataal voor projecten
10 Uitrol Windows 7 een eitje
12 VINT-Symposium 2010 colofon
12 vint-symposium 2010 Hoofd redactie:
Ruud Poels
Drukwerk:
Chevalier,
Hendrik Ido Ambacht
15 De smartphone-revolutie Redactie-adres:
16 Concentratie op organisatie en business Realit Aan dit nummer werkten mee:
20 Lifestreaming helemaal van deze tijd Postbus 76 Martin van den Berg
21 Ontvlechting van ICT vereist nieuwe samenwerking 4130 EB Vianen Jaap Bloem
18
redactie-realit@sogeti.nl Sander Duivestein
Altijd bereikbaar Vormgeving en productie:
Harold van Heeringen
Dave van Herpen
in West-europa Berg Kleijn Communicatie, Patrick Savalle
Den Haag Metin Seven (coverillustratie)
23 Jolande Timmerman: young professional Jeroen Versteeg
What’s in it?
“Gelukkig is het einde van de crisis in 8 procent. Sogeti heeft in Mumbai een eigen biedt, met een boven marktgemiddelde
zicht. De Nederlandse IT-sector heeft een offshorelocatie en daar werken nu ongeveer performance en de hoogste medewerker-
harde klap gekregen, maar het herstel is 250 mensen. De basis voor deze ontwikkelin- tevredenheid kent.
niet te stoppen en dus komen we als gen hebben we gelegd tijdens de crisis. Over
bedrijf in een volgende fase, die van groei. het recessiejaar 2009 kan ik niet anders con- jeroen.versteeg@sogeti.nl
cluderen dat we dat als Sogeti goed door-
Dat betekent bijvoorbeeld dat we weer nieu- gekomen zijn, ondanks dat we te maken
we medewerkers gaan aannemen. Onlangs is kregen met een slinkende portefeuille en
ons online referral recruitment gestart. Het tariefdruk. Het is ons gelukt om onze order-
idee is om vacatures via social media te ver- portefeuille beter in balans te brengen,
vullen door aanbevelingen van medewerkers. marktaandeel te winnen, onze medewerkers
De ervaring leert dat bedrijven met een refer- – en hun kennis – aan boord te houden en
een goede, winstgevende financiële perfor-
SoGeTI maakT werk mance te realiseren. Groeien in een krim-
pende markt doe je door beter presteren,
VaN ambITIe transparant, sneller en goedkoper te werken.
Door nog beter te luisteren en vervolgens te
ral recruitment over het algemeen betere leveren waar de klant behoefte aan heeft.
kandidaten vinden die gemiddeld langer in Bij Sogeti hebben wij daar een term voor:
dienst blijven tegen lagere wervingskosten. klantwaarde. Die creëer je volgens ons niet
We zijn ook gestart met een strategisch pro- door een klakkeloos ‘U vraagt, wij draaien’,
gramma onder de naam SLIM. Het creëren maar door on the job, vanuit je eigen exper-
van meer klantwaarde en het verbeteren van tise, mee te denken over een oplossing voor
onze interne productiviteit staan in dit pro- een vraagstuk, binnen zijn specifieke con-
gramma centraal. Verder willen we meer text. Daar zijn wij goed in, en daar willen wij
werk in India laten uitvoeren. Het plan is om nog veel beter in worden. Wij houden de
daar uiteindelijk 20 tot 25 procent van ambitie om het beste ICT-bedrijf van Neder-
het werk neer te leggen. Nu is dat nog zo’n land te zijn, dat de meeste klantwaarde
3
Jeroen Versteeg

4. what’s new?
Sogeti overhandigt
100.000e exemplaar testboeken
Sogeti heeft onlangs het 100.000e exemplaar uit een
lange reeks van testboeken uitgereikt op de Dutch
Testing Conference. Joost van Haarlem (directie van
de test- en kwaliteitsdivisie van Sogeti) overhandigde
het jubileumboek aan de Conference Chair Petra
Koenders. De Dutch Testing Conference is hét nieuwe
testevent van Nederland.
Al in 1995 heeft Sogeti de keuze gemaakt om haar gedachte-
goed over testen vast te leggen in boekvorm. Het uitgangs-
punt daarbij was dat de testmethoden daarmee voor
iedereen toegankelijk zijn. TMap® (Test Management
Approach) is sinds de introductie uitgegroeid tot dé
standaard voor gestructureerd testen van software.
Met de komst van TMap NEXT® in 2006 is deze positie nog
verder verstevigd en wordt de aanpak wereldwijd toegepast.
Joost van Haarlem (directie van de test- en kwaliteitsdivisie van Sogeti) overhandigt Eind 2009 is TPI® NEXT (Test Process Improvement) geïntro-
het jubileumboek aan de Conference Chair Petra Koenders. duceerd, de wereldwijde standaard voor testvolwassenheid.
In datzelfde jaar is ook een boek over de unieke aanpak van
ketentesten ‘Testen van ketens met TMap NEXT®’ verschenen.
Daarmee zijn er inmiddels 23 boeken over testen uitgebracht
enkel een boek niet en in zeven verschillende talen, waaronder naast Nederlands
en Engels ook Japans en Koreaans. De boeken zijn verkrijg-
baar via de boekhandel of direct via Uitgeverij Tutein
meer van deze tijd Nolthenius www.utn.nl
Een compleet overzicht van alle Sogeti boeken over testen is
te vinden op www.tmap.net
Het boek Me the Media van het Verkenningsinstituut Nieuwe
Technologie (ViNT) is de eerste Nederlandse Apple iPad
applicatie. Me the Media is met stip binnengekomen op www.tpinext.nl
nummer 5 in de top van Free iPad Software. Me the Media is
twee jaar geleden uitgebracht en gaat over oude en nieuwe
media. Via de iPad-applicatie krijgt het boek een tweede leven
en dat past helemaal bij deze tijd.
Sogeti helpt om Vianen
Mede-auteur Sander Duivestein: “Een boek is nooit meer af.
Dankzij nieuwe technologie is het nu mogelijk om nieuw leven
te blazen in een reeds bestaand product. Het boek is veranderd
in een continu proces. Of zoals CEO John Makinson van Penguin Zes werkgevers van bedrijven uit Vianen, waaronder
Book onlangs zei: ‘The definition of the book itself seems up for Sogeti Nederland, hebben hun handtekening gezet
grabs’. Het simpelweg publiceren van een boek volstaat dus onder een overeenkomst met de gemeente Vianen. Een
niet langer. Meer en meer mensen zijn op zoek naar inspiratie, belangrijke overeenkomst, waarin ze afspreken dat ze er
naar beleving. Dit kun je nu aanbieden middels de iPad. samen voor gaan zorgen dat bedrijventerrein Vianen ook
Schrijvers zullen zich in de toekomst moeten richten op in de toekomst bereikbaar blijft.
multimediale strategieën: een boek, een website, een ebook en
een video. Steve Jobs zei het onlangs nog. ‘People don’t read De werkgevers (Sogeti Nederland, Bosal Nederland,
books anymore’.” Volker Rail, gemeente Vianen, Makro en KWS infra)
hebben zich verenigd in het mobiliteitsplatform Vianen.
sander.duivestein@sogeti.nl Gezamenlijk bespreken ze knelpunten en mogelijke
oplossingen en wisselen ze ervaringen uit op het gebied
van ´slim reizen´. Dit helpt niet alleen bedrijventerrein
4

5. Digitale hulp voor vissers
Vissers kunnen de blik meer richten op hun werk nu de De hub is er gekomen omdat er binnen Europa met een
administratie door de komst van een digitaal knooppunt elektronisch logboek moet worden gewerkt. Volgens het
minder hoofdbrekens geeft. Dankzij deze zogenoemde ministerie van LNV loopt de Nederlandse visserij voorop in
vishub kunnen de controlediensten als AID, douane en ook het digitaal uitwisselen van gegevens.
de havenmeester sneller en soepeler aan hun informatie
komen. Voorzitter Doeke Faber van het Productschap Vis zei dat ook
Dit artikel is ook gepubliceerd in de Financiële Telegraaf
marktpartijen zoals visafslagen en producentenorganisaties
Afgezien van het gemak levert het de vissers en overheid ook inmiddels zijn aangesloten bij de vishub. Volgens hem wordt het
financieel wat op. Demissionair minister Gerda Verburg (LNV) de “centrale geautomatiseerde draaischijf van al het digitale
rekende bij de officiële opening in de Scheveningse visafslag berichtenverkeer binnen de sector”. De vishub is door Sogeti in
voor dat deze efficiënte aanpak een stuiver op elke kilo vis opdracht van ICTU gerealiseerd.
scheelt, totaal 4,1 miljoen euro. En het scheelt de overheid 1,1
miljoen euro. tobias.groothuyse@sogeti.nl
Het knooppunt biedt ook logistieke voordelen. Vissers kunnen
de visafslag al snel inseinen welke vangsten er binnenkomen.
En dat maakt het weer makkelijker om de veiling, transport,
verwerking en verkoop op elkaar af te stemmen, aldus Verburg. IBM Maximo voor
ziekenhuis Leuven
Sogeti ondersteunt de universitaire ziekenhuizen van Leuven
bij de implementatie van IBM-technologie voor de heldesk en
de verdere implementatie van Integrated Service Management
(ISM). De eerste fase in dit project bestaat uit de implementatie
van Tivoli Service Request Manager - Maximo (TSRM) versie
n bereikbaar te houden 7.2. Deze technologie (versie 6) is bovendien door Sogeti
Nederland in gebruik bij onze eigen Helpdesk. De daarop
volgende fasering bestaat uit de implementatie van Tivoli
Vianen bereikbaar te houden, het blijkt meer voordelen
Application Dependency Discovery – Maximo (TADDM) versie
te hebben: duurzaam ondernemen betekent een positief
7.2 en de CCMDB van Maximo voor Change en Configuration
imago, kostenbesparing, minder parkeerplaatsen nodig Management en tenslotte Tivoli Asset Management For IT –
en aantrekkingskracht op personeel door goed werk- Maximo (TAMIT). Na de zomer wil UZ Leuven voor haar techni-
geverschap. sche dienst -die het beheer voert over alle ziekenhuis appara-
Niet alleen in Vianen, maar ook in de rest van de provin- tuur- de huidige implementatie van Maximo 5 op BEA Weblogic
cie spannen bedrijven en overheid zich in. In dertien migreren naar Maximo 7 op WebSphere. In de opdracht aan
‘werkkernen’ zijn overheid (BRU, provincie Utrecht, Sogeti is een deel van de werkzaamheden ondergebracht bij
gemeenten) met 150 bedrijven actief om een bereikbare onze business partner Gemba Services. Sogeti heeft daartoe
regio te krijgen. Samen hebben deze bedrijven ruim eerder dit jaar een partnerovereenkomst getekend met Gemba.
90.000 medewerkers. Sogeti is sinds eind 2008 bezig met de ontwikkeling van de
dienstverlening rond Asset Management met IBM Maximo.
rene.speelman@sogeti.nl
martin.van.capelleveen@sogeti.nl
5

6. what’s next?
Joost Jongman
wil testconsultant wo
BOEIEND VAK
Tijdens zijn studie merkte hij dat zijn hart ligt bij het
testen. "Ik vind het een enorm boeiend vak, het is
jammer en onterecht dat dit onderdeel van de IT
zo'n stoffig imago heeft." Daarnaast merkt hij dat
Voor het derde jaar op rij organiseert automatisering Gids sommigen IT'ers testers maar lastig vinden. "Dan
roepen ze: dankzij jou moet ik een systeem of
samen met diverse bedrijven het IT-talenten-programma applicatie opnieuw bouwen en heb ik extra werk.
Maar je wilt toch dat wat je bedenkt en maakt, goed
voor afstudeerders met net dat beetje extra. bij Sogeti doet is en dat de klant tevreden is? Uiteindelijk zal het je
overigens juist tijd en geld besparen als je tijdens
Joost Jongman (24) mee. de ontwikkelingsfase op een goede manier test!"
Volgens hem is niet iedere IT'er in de wieg gelegd
voor het testvak. "Je moet niet alleen goed kunnen
Waar kun je beter afstuderen op het gebied curriculum is een aantal keren gewijzigd. samenwerken en communiceren, je moet analytisch
van testen dan bij een club die één van de Dus dan ga je je aan de vooravond van zo'n heel sterk onderlegd zijn, gestructureerd kunnen
belangrijkste testmethodes - te weten TMap afstudeerstage toch afvragen of je wel aan werken en uiterst kritisch zijn."
- zelf heeft bedacht? Nergens, dacht Joost de hoge eisen die werkgevers stellen kunt
Jongman en hij besloot te solliciteren bij voldoen en de lesstof die je tot je hebt geno- GEWONE WERKNEMERS
Sogeti. "Ik wist dat de concurrentie groot was men niet achterhaald is. Gelukkig bleek dat Deze zomer hoopt hij af te studeren. Dan heeft hij
en het was ook nog eens het allereerste erg mee te vallen", lacht hij. er zes jaar hbo opzitten. Verder studeren ziet hij niet
Dit artikel is ook gepubliceerd in Automatisering Gids
bedrijf dat ik benaderde, dus ik was dolgeluk- zitten: "Voorlopig ben ik er even klaar mee. Wat niet
kig toen ik hoorde dat ik het geworden was", Van jongs af aan wist hij al dat hij een IT- wil zeggen dat ik ben uitgeleerd, want dat ben je
vertelt de student Information Engineering. studie wilde doen. Alles wat met computers nooit in de ICT."
te maken had, vond hij op de havo al fascine- IT-talenten worden bij Sogeti net zo behandeld als
ZENUWACHTIG rend. "Ik weet eigenlijk niet hoe dat zo geko- 'gewone' werknemers. Dat betekent dat hij cursus-
Toen hij aan zijn stage begon was hij 'best men is, want ik had geen rolmodellen in mijn sen mag volgen en op mag gaan voor bepaalde
wel zenuwachtig'. Hij maakte zich zorgen of buurt." Na twee jaar Bedrijfskundige Informa- certificeringen. "Natuurlijk heb ik mijn oog al laten
hij het niveau van de 'grotemensenwereld' tica besloot hij te switchen naar Information vallen op een TMap-certificeringstraject", lacht
wel aankon, maar nu, halverwege zijn stage, Engineering. "Ik vond dat ik veel te weinig Jongman.
is hij gerustgesteld. "De opleiding die ik volg echte IT-vakken had gehad, de focus lag naar Het liefst gaat hij straks aan de slag als testconsul-
is een keer verhuisd, samengevoegd met mijn idee te veel op economie." tant. "Dan hou ik me niet alleen bezig met het tes-
studenten uit andere opleidingen en het ten zelf maar ook met de advisering eromheen."
6

7. what’s happening?
AGENDA
Nadere informatie over het programma en locaties en
de nieuwste events: evenementen.sogeti.nl.
Juni
24 Juni 2010
themadag iCt in de zorg
Locatie nog te bepalen
Contactpersoon: hubert.van.mastrigt@sogeti.nl
25 Juni 2010
oracle seminar
Locatie nog te bepalen
orden
Contactpersoon: evenementen@sogeti.nl
'Ik weeT Nu DaT Ik heT
NIVeau VaN De Joost Jongman studeert Information Engineering aan de Hogeschool
van Utrecht. Bij afstudeerbedrijf Sogeti gaat hij zich primair bezighou-
GroTemeNSeNwerelD den met het verbeteren van de testbasis, secundair komt daarbij het
opleveren van een mechanisme om te kiezen voor een juiste tool die
aaNkaN' ingezet kan worden bij Model Based Testing (MBT). Joost is: analytisch,
stressbestendig en kritisch.
Zijn voorkeur gaat uit naar loondienst, 'want een
baas geeft meer zekerheid'. Sogeti stond altijd al
hoog op zijn verlanglijstje en na een aantal maan-
den stagelopen is dat onveranderd. Hij was dan ook
aangenaam verrast toen hij onlangs hoorde dat het
IT-bedrijf waar hij stage loopt weer aan het werven
is. "Ik heb het idee dat ik hier op mijn plek zit, dus ik
hoop dat ik mijn carrière hier voort kan zetten."
CRISIS
Tot nu toe heeft hij persoonlijk niets gemerkt van de
economische crisis. Wel ziet hij dat sommige studie-
genoten die wat lakser zijn moeite hebben een
stageplek te vinden. "Maar dat ligt voor een groot
deel aan henzelf." Bang voor de gevolgen van de
crisis voor zijn loopbaan is hij niet. "Ik ben super
gemotiveerd en dat scheelt een hoop. Bovendien
zie ik dat de vraag naar IT'ers al weer aan het aan-
trekken is. Bovendien zal het belang van testen
binnen de IT alleen maar verder toenemen, dus
voorlopig hoef ik me geen zorgen te maken.
Hoewel... het blijft de IT, dus morgen kan alles weer
anders zijn."
joost.jongman@sogeti.nl Joost Jongman: “Niet iedere IT’er is in de wieg gelegd voor het testvak.”
7

8. what’s on my mind
Krappe begroting
vaak fataal voor
projecten
constante
Benodigd aantal uren =
doorlooptijd
Software realisatie projecten hebben de naam nogal eens te - vaak niet wordt begroot maar wordt opge-
legd. Als we uitgaan van het volgende ver-
mislukken. Volgens harold van heeringen komt dat, omdat band (o.a. gepubliceerd door een van de
toonaangevende metrics goeroes op deze
de projecten vaak worden begroot op basis van onrealistische aardbol: Larry Putnam (3), dan zien we dat de
begroting in feite een directe resultante is
verwachtingen. “Zo’n raming leidt vrijwel altijd tot grote van de gekozen doorlooptijd. Volgens
Putnam gebeurt dit zelfs met de volgende
problemen in het project.” formule: Benodigd aantal uren = contante
gedeeld door doorlooptijd.
ZONES
De afgelopen jaren zijn er vele onderzoeken bepaalt hoeveel uren hieraan besteed zullen Voor ieder project is er een aantal uren/
gepubliceerd waarin de algemene tendens gaan worden. Uit onderzoek blijkt echter dat doorlooptijd combinatie mogelijk (bij dezelf-
was dat de meeste software realisatie projec- de expertbegroting meestal geen realistische de omvang en productiviteit). Er is echter
ten nog steeds mislukken. Het meest beken- begroting is. Experts zijn bij uitstek subjectief een ‘onmogelijke zone’ waarin de doorloop-
de onderzoek op dit gebied is het Chaos in hun oordeel, vergeten nog wel eens wat tijd te kort is om het project uit te kunnen
rapport van de Standish Group (1). In de 2009 activiteiten en denken vaak onterecht dat voeren en er is een ‘onpraktische zone’ waar-
editie van dit rapport staat dat slechts 32% organisaties leren van fouten die in eerdere bij de begrote doorlooptijd van het project
van de software projecten gestart in 2008, projecten zijn gemaakt. zo lang is dat men weinig waarde meer hecht
succesvol was (op tijd, binnen budget en de Volgens onderzoek van McConnell (2) kan aan de uitkomst van het project.
afgesproken functionaliteit geleverd). een expertbegroting daarom wel 30% te Dit houdt in dat de gekozen doorlooptijd
Hieruit valt af te leiden dat 65% van de pro- optimistisch zijn. Daar komt nog bij dat de voor een project bijzonder belangrijk is en
jecten dus niet succesvol zijn geweest. Inmid- doorlooptijd van een project (door verschil- dat het aantal benodigde uren erg afhanke-
dels is er ook een aantal onderzoeken lende goeroes op het gebied van ‘software lijk is van deze doorlooptijd. Volgens Putnam
geweest die proberen te verklaren waarom estimation’ - beschouwd als één van de kan een doorlooptijd van één maand minder,
zoveel projecten falen. Een aantal oorzaken: belangrijkste’ cost drivers’ voor een begroting er zo maar toe leiden dat het aantal beno-
te weinig aandacht voor requirements, te
weinig betrokkenheid vanuit de opdracht-
gever, te weinig ‘human skills’ bij de project-
Inspanning
manager. De belangrijkste reden volgens mij Onmogelijk Realistisch Onpraktisch
is echter het feit dat er bij de start van de
meeste projecten wordt begroot op basis van
Minimale tijd/kosten
onrealistische verwachtingen. Een begroting
die is gebaseerd op onrealistische verwach-
ting. Daarom wil ik in dit artikel beschrijven
hoe men kan toetsen welke verwachtingen
wel realistisch zijn.
EENZIJDIG Optimale tijd/kosten
Anno 2010 worden de meeste software reali-
satie projecten nog steeds eenzijdig begroot
door middel van een zogenaamde expertbe-
groting. Eén of een aantal experts bekijkt de
specificaties van het te realiseren systeem en
Doorlooptijd
8

9. EIGEN AfDELING
Sogeti erkent de noodzaak van het metho-
disch begroten van projecten en heeft daar-
om al enige jaren een afdeling Sizing,
Estimating & Control (SEC), waarin de ken-
nis, de vaardigheden en ervaring op het
gebied van het meten en begroten van
projecten is geborgd. Binnen deze afdeling
worden de RVO’s (Resultaat verplichte
opdrachten) van Sogeti zelf opgesteld om
ervoor te zorgen dat de aanbiedingen naar
de klant toe zo realistisch mogelijk zijn.
digde uren met 50% toeneemt. Dit komt www.sogeti.nl
doordat er dan met een groter team gewerkt
moet worden en dat iedere extra persoon in
een team de totale productiviteit (bijvoor-
beeld gemeten in het aantal uren dat gemid- 30% te optimistische expertbegroting), dan (dus objectieve, herhaalbare en verifieer-
deld benodigd is om een functiepunt te ligt het erg voor de hand dat een gemiddeld bare) methodiek zoals NESMA (4) of
realiseren) doet afnemen. project in de problemen komt. Helaas blijkt IFPUG (5) functiepunt analyse of de meer
de standaard reactie van de gemiddelde accurate en meestal beter toepasbare
TE KRAP projectleider (bijvoorbeeld het toevoegen methode COSMIC [6]. Het resultaat is de
In de praktijk zal de doorlooptijd eerder te van nieuwe medewerkers aan het project) functionele omvang in (COSMIC) functie-
krap dan te ruim worden gekozen (de begro- het project meestal wel veel duurder te punten.
ting is immers gebaseerd op de optimistische maken en maar weinig tijdswinst op te leve- 2. Het vermenigvuldigen van de omvang
expertbegroting), wat ertoe leidt dat veel ren. Dit komt onder andere door het creëren met een realistisch productiviteitscijfer.
software projecten al direct vanaf de start van extra communicatiepaden, het inwerken Dit productiviteitscijfer, door de Interna-
gedoemd zijn te mislukken. Druk vanuit de van de nieuwe medewerkers (gaat ten koste tional Software Benchmarking Standards
opdrachtgever is hierbij de meest voorkomen- van de productiviteit van iemand anders). De Group (ISBSG) (7) aangeduid als PDR
de oorzaak. Soms is het belangrijk om een enige echt effectieve methode, het terug- (Project Delivery Rate) wordt uitgedrukt
bepaalde ‘time-to-market’ te halen, maar in brengen van de op te leveren functionaliteit in uur/Functiepunt (NESMA/IFPUG) of
sommige gevallen wordt er ook druk op de naar een realistische omvang, wordt helaas uur/COSMIC Functiepunt (COSMIC). De
doorlooptijd van een project gezet, zonder vrijwel nooit toegepast. meest realistische productiviteitscijfers
dat daar een goede reden voor is. Het resul- zijn die zijn gebaseerd op de eigen erva-
taat is dat men gewoon te weinig uren BESTE METHODE ringscijfers van de organisatie zelf. Orga-
begroot voor de doorlooptijd die is gesteld. De beste methode om een realistische nisaties die deze ervaringscijfers niet
Ook in het geval dat een bepaalde doorloop- begroting te maken is gebaseerd op het hebben, kunnen echter eenvoudig (en
tijd gehaald moet worden, is het zaak om een opstellen van een methodische begroting goedkoop) de ISBSG database aanschaf-
realistische schatting te maken van de team- naast het uitvoeren van de expertbegroting. fen, waarin de projectgegevens en pro-
omvang en het aantal benodigde aantal uren. Met een methodische begroting bedoel ik ductiviteitscijfers van meer dan 5.000
dat de volgende stappen moeten worden projecten zijn opgenomen. Het grote
MEER MENSEN uitgevoerd: voordeel van deze database is dat men al
Als we ervan uitgaan dat de meeste software de data in MS-Excel krijgt opgeleverd en
projecten van start gaan onder onrealistische 1. Het meten van de omvang van de te dus zelf analyses kan gaan maken om op
verwachtingen (te krappe doorlooptijd, realiseren software. Dit kan door het deze manier de voor het betreffende
begroot door middel van een gemiddeld toepassen van een ISO gecertificeerde project meest realistische productiviteit
en doorlooptijd kan vaststellen.
3. Het gebruik van tools (zoals QSM SLIM
>100%
(8)] of Galorath SEER-SEM (9) ) om de
begroting te tunen op zaken zoals
gewenste doorlooptijd, maximale team-
omvang, minimaal gewenst kwaliteits-
Extra kosten
niveau, totale kosten).
Niet alle organisaties hebben de beschikking
over dit soort tools. Het is echter al een goed
Onderschatten Overschatten startpunt om de eerste twee stappen uit te
voeren om een indicatie te krijgen van de
realiteitszin van de expertbegroting.
0%
harold.van.heeringen@sogeti.nl
Te lage schattingen Realistische schattingen Te hoge schattingen
9

10. what’s working?
uitrol Windows 7 een eitje
Pilot van 1100 werkplekken
Sogeti is als een van de eerste bedrijven
overgegaan op windows 7. op het Techworld
windows 7 migratie Seminar presenteerde
axe van de Ven de Sogeti case.
“We zijn er best trots op dat we bij de eerste bedrijven hoorden”, zegt
Axe van de Ven, die als projectmanager leiding gaf aan de migratie bij
Sogeti. Onderdeel van de deelname aan het Launch-programma van
Microsoft was dat Sogeti Nederland bij de lancering van Windows 7
minimaal duizend werkplekken had overgezet, dit in ruil voor onder-
steuning vanuit Microsoft. Van de Ven: “Bij de launch hadden we
elfhonderd werkplekken gemigreerd. Dat was onze pilot.”
VOORSPRONG
Sogeti Nederland heeft in totaal ongeveer 2500 werkplekken. Dat zijn
niet alleen desktops, maar vooral ook laptops van mensen die onder-
weg moeten kunnen werken. De reden voor de migratie was vrij simpel. Axe van de Ven (links) op het seminar van Techworld.
Men wilde bij Sogeti vroeg over, om met de opgedane ervaring voor-
sprong te kunnen nemen op de concurrentie. “Veel organisaties zullen invoering van de slimme desktop. De ervaring die werd opgedaan
de komende tijd migreren naar Windows 7. Dus is het belangrijk dat wij met de handmatige installaties is vervolgens meegenomen in deze
daar veel ervaring mee hebben”, aldus Van de Ven. Maar er was ook nog automatische uitrol.
een interne reden voor de migratie: het bedrijf wilde meer stabiliteit in
het netwerk krijgen. De VPN-verbindingen op Vista waren erg instabiel VOORBEREIDING
en daar ondervonden gebruikers hinder van. Dat had veel invloed op De applicaties zijn in eerste instantie, net als het besturingssysteem,
de beleving van de gebruiker, die soms ineens werk kwijtraakte. Bij handmatig geïnstalleerd onder Windows 7. Maar de volledige uitrol
Sogeti had men er vertrouwen in dat dit probleem met Windows 7 kon van Windows 7 en de applicaties gaat helemaal automatisch. Bij het
worden opgelost. installeren van de images van het besturingssysteem, de applicaties en
de patches wordt SCCM gebruikt. Met die uitrol is Sogeti Nederland
DRIE LIJNEN nog steeds bezig. “In juni 2009 zijn we begonnen. In oktober waren we
De projectafdeling van Van de Ven heeft ruim de tijd genomen voor de klaar met die eerste elfhonderd laptops. Daarna zijn we heel lang bezig
Dit artikel is ook gepubliceerd door Techworld
voorbereiding. “In juni 2009 hebben we een programma opgesteld. De geweest met analyseren en uitzoeken. Alleen de laatste zes weken zijn
belangrijkste doelen daarin waren kennisopbouw en de ontwikkeling we aan het uitrollen. Inmiddels is gebleken dat je ruim tweehonderd
van een ‘slimme werkplek’”, legt hij uit. Het project bestond uit drie systemen per week kunt migreren en dat de problemen minimaal zijn.”
lijnen. De eerste was het opzetten van een kenniscentrum, waarin Het zit hem echt in de voorbereiding, benadrukt Van de Ven.
mensen in een laboratoriumomgeving alles uit moesten zoeken. In de De applicaties zijn veelal omgezet naar sequences en worden nu dus
tweede lijn werd Windows Vista vervangen door Windows 7. Dat automatisch en virtueel uitgerold, zodat ze ter beschikking komen in
gebeurde in eerste instantie op elfhonderd werkplekken. “Die werk- een bubble. Zo geven ze geen conflicten met het besturingssysteem,
plekken hebben we één voor één met de hand gemigreerd, om te zegt Van de Ven. Maar hij geeft ook toe dat sommige applicaties juist
ervaren waar we tegenaan zouden lopen”, vertelt Van de Ven. Op die geïntegreerd zijn met het besturingssysteem. “Dat moet goed worden
plekken wilde men ook uitproberen wat de nieuwe functionaliteit nu uitgezocht. Het is een wedstrijd die per organisatie interessant is om te
precies kon inhouden. De derde lijn, tot slot, bestond uit de volledige analyseren.”
10

11. “SucceSVolle mIGraTIe dergelijke gevallen ging Van de Ven met zijn mensen om de tafel zitten
met Microsoft en de leverancier, en meestal was het probleem dan snel
haNGT af VaN VoorbereIDING” opgelost. De producten waren misschien niet gecertificeerd, maar vaak
wel compatibel. Een enkel programma deed het niet, maar daarbij
deed een goede samenwerking met de leverancier wonderen.
VOORZICHTIG
Volgens Van de Ven is zijn bedrijf extreem voorzichtig geweest met de ACCU
applicaties. Eerst is met behulp van een Microsoft-tool onderzocht wat Ook andere problemen verdwenen vaak als sneeuw voor de zon. In het
alle verschillende applicaties precies doen en hoe het zou uitpakken als begin gaven laptops bijvoorbeeld onjuiste informatie over hun accu.
ze onder Windows 7 zouden draaien. “Bij tachtig procent van onze “Dan meldde een laptop dat gebruikers nog een kwartier vooruit kon-
applicaties bleek dat er niets aan de hand was. Van de twintig procent den, maar hield hij er vervolgens ineens mee op”, zegt Van de Ven
waarvan de tool aangaf dat we moesten opletten, bleek maar vijf pro- daarover. Dat probleem werd snel opgelost met een update. Ook
cent echt een uitdaging op te leveren. Het ging daarbij om software die problemen met het updaten van Defender en het patchmanagement,
bijvoorbeeld naar onderdelen van het besturingssysteem schreven die wat toch essentiële onderdelen zijn, zijn met een Service Pack van
in Windows 7 niet meer aanwezig zijn.” Het ging daarbij meestal om SCCM opgelost. Allemaal potentiële showstoppers, aldus Van de Ven,
maatwerkapplicaties. Uit de eerste analyse bleek ook dat de meeste maar ze waren erg snel de wereld uit.
werkplekken helemaal geen gebruik maakten van die applicaties. Die Een stevige uitdaging zat nog wel in het versleutelen van de harde
konden dus meteen worden overgezet. schijven van de laptops, met Bitlocker. Bij die uitrol moesten keys wor-
Uiteindelijk veroorzaakte Internet Explorer 8 nog het grootste probleem, den ingegeven en het was niet direct duidelijk hoe dat moest gebeuren.
vertelt Van de Ven. Veel maatwerkapplicaties blijken er niet mee om te Dit kon namelijk niet zonder decriptie van de harddisk, een proces dat
kunnen gaan. Ook veel applicaties van third parties leken in het begin uren in beslag kan nemen. Hiervoor is een oplossing gevonden in een
problemen op te leveren, omdat ze nog niet waren gecertificeerd voor script dat Bitlocker pauzeert. Tijdens die pauze kan Windows 7 worden
Windows 7. Daar loop je tegenaan als je een early adopter bent. In uitgerold en na de installatie wordt, ook weer met een script, de
Bitlocker-key uitgelezen en vervolgens opgeslagen in active directory.
“We hebben ons vooraf erg veel zorgen gemaakt over de migratie naar
Windows 7”, zegt Van de Ven. “Dat bleek echter koudwatervrees, want
uiteindelijk waren er maar weinig echte uitdagingen. We hebben veel
geanalyseerd, en als je veel legacysystemen hebt, moet je veel onder-
zoek doen. Maar ben je daar eenmaal doorheen, dan is de uitrol een
eitje.”
axe.vande.ven@sogeti.nl
11

12. what’s the story?
to Do: Don’t be evil
balans tussen
business
en biologie
herman wijffels nam het eerste boek Don’t be evil
in ontvangst tijdens het VINT-symposium 2010 in
het bussumse Spant!-theater. Daarna volgde een
indrukwekkend aantal sprekers. een impressie.
MIDAS DEKKERS potentie van mobiel breedband onder het menselijk handelen reduceren en de goede
Het is het beest in de mens waar we voor op motto “Anywhere: How Global Connectivity bevorderen.
moeten passen. Accepteer dat maar, want de is Revolutionizing the Way We Do Business”.
evolutie valt niet te versnellen. Die heeft Dat is tevens de titel van haar laatste boek. MICHAEL BRAUNGART
gewoon haar tijd nodig. Internet en ICT heb- De uitrol van mobiel breedband in alle soci- Van kwaad en kwalijk wil Michael “C2C”
ben de mens de afgelopen decennia niet aal-economische sectoren belooft de meest Braungart niet horen. Kwaad en kwalijk zijn
beter gemaakt. Aan de andere kant zijn we spectaculaire fase te worden in de ontwikke- simpelweg de afwezigheid van goed. Het
vanuit onze sociale natuur allerlei anders ling en toepassing van ICT en internet. Het klinkt diepzinnig maar zo is het niet bedoeld.
geaarden om ons heen steeds meer gaan “seamless, intelligent, ubiquitous, abundant Voor Braungart is het zo klaar als een klontje:
waarderen. Van negers en vrouwen tot die- Anywhere Network” zal mensen en dingen we moeten de technische kringloop inrich-
ren, waar in Nederland zelfs een partij voor is verbinden, overal waar dat waarde toevoegt, ten zoals de biologische. Daar fungeert afval
opgericht. Aan de vooravond van de parle- en zo hele sectoren als ook de essentie van als voedsel en moeilijker hoeft het niet te
mentsverkiezingen was dit de analyse van werk herdefiniëren. Mobiel breedband zijn. De ondertitel van de Nederlandse editie
Midas Dekkers op het VINT-symposium “To zal ons helpen optimaal om te gaan met van zijn boek “Cradle to Cradle – Remaking
Do: Don’t Be Evil”. Dekkers, die de dag afsloot, schaarse middelen, zal de wereld om ons the Way We Make Things” luidt dan ook sim-
gebruikt nog gewoon een typemachine en heen veel transparanter maken en zal een pelweg “afval = voedsel”. De “van wieg naar
heeft geen mobiele telefoon. sterk democratiserend effect hebben. Op die wieg”-gedachte van optimaal hergebruik is
manier, aldus Green, zal dit daadwerkelijk de duurzame variant op de verkwistende
Foto’s: Patrick Savalle
EMILY GREEN universele netwerk de kwalijke kanten van “van de wieg tot het graf”-praktijk, waar
Wat een verschil met de openingskeynote
van Emily Green, president en CEO van
Yankee Group. Zij presenteerde de wereld- “SeamleSS, INTellIGeNT, ubIquITouS,
wijde maatschappelijke en economische
abuNDaNT aNywhere NeTwork”
12

13. CTO Michiel Boreel opende het VINT-symposium.
Herman Wijffels (links) ontvangt het boek uit handen van Menno van Doorn (rechts).
Herman Wijffels houdt van positieve aanmoedigingen.
hergebruik alleen in de marge een rol speelt. holocaust”. Zorg om te beginnen gewoon,
Traditioneel leidt productie tot opslag en dat je afval productief kunt maken in tech-
verbranding van afval, maar als we beter en nische of biologische kringlopen.
vooral anders nadenken, hoeft dat helemaal
niet. Denk in het verlengde van People, JOSEPH PINE
Planet en Profit, de drie P’s die bedrijven Met Braungart en Dekkers stond de middag
hebben geadopteerd als richtsnoer voor van “To Do: Don’t Be Evil” meer in het teken
maatschappelijk verantwoord ondernemen, van de biologie en van organisch. Na Emily
aan Ecology, Economy en Equity. Duurzaam- Green sloot Joseph Pine de ochtend af, en
heid is pas gegarandeerd als die drie E’s in die stond daarmee duidelijk in het licht van
balans zijn. Braungart en co-auteur William technologie, mens en organisatie. Pine
McDonough hebben hun cradle-to-cradle- begon heerlijk simpel met het doel dat orga-
principe in de praktijk gebracht bij onder nisaties nastreven: waarde creëren voor de
meer Ford, Unilever, Nike en Herman Miller. klant. Zonder dat het expliciet werd
Braungart, die ook verbonden is aan de genoemd, ging het vervolgens over de
Rotterdamse Erasmus Universiteit benadruk- intieme relatie tussen “organisatie” en
te op het “To Do: Don’t Be Evil”-symposium “organisch” acteren, ontegenzeggelijk een
de C2C-voorbeeldfunctie van Nederlandse kernwaarde in het kader van het “Don’t Be
regio’s en bedrijven. Om krasse uitspraken Evil”-gebod. Geloofwaardig waarde creëren
zat Braungart niet verlegen. Met het huidige voor de klant is waar het om gaat, en daar-
niveau en de toename van verkwisting en voor kun je het beste het advies opvolgen
Emily Green op haar praatstoel.
vervuiling hebben we onze leefomgeving van Polonius, een karakter uit Hamlet. Vrij
binnen enkele decennia onherstelbaar ver- vertaald luidt dat advies: “wees echt/eerlijk
pest. “C2C is the only way to avoid a global voor jezelf, dan kun je voor niemand anders
13

14. what’s the story?
meer onecht/oneerlijk zijn”. Niet toevallig VaN eeNDImeNSIoNaal
keren authenticiteit en Shakespeare terug in
de titels van de boeken die Pine samen met maxImalISereN moeTeN
James Gilmore schreef: “The Experience
Economy: Work Is Theater & Every Business a we oVerSTaPPeN Naar
Stage” en “Authenticity: What Consumers
Really Want”. Volgens Pine voelen we ons in meerDImeNSIoNaal
de wereld alleen en op drift vanwege de
“toxic levels of inauthenticity we are forced oPTImalISereN.
to breathe”. Net als Polonius hebben Pine en
Gilmore hebben ook een advies: prijs jezelf
maar liever niet aan als authentiek en echt, oudvoorzitter van de SER, is tegenwoordig hoogle-
zoals het gemiddelde supermarktproduct. raar Duurzaamheid en Maatschappelijke Verande-
Het is makkelijker om authentiek te zijn, als ring aan de Universiteit Utrecht en co-voorzitter van
je dat niet van de daken schreeuwt , want dat Worldconnectors, een initiatief van oudpremier
wekt alleen maar argwaan. En wat het thema Ruud Lubbers. Wijffels besprak het “To Do: Don’t Be
van het VINT-symposium 2010 aangaat: Evil”-boekje, onderdeel van het gelijknamige multi-
“Doing Well by Doing Good” is de bekende mediaproject van VINT, als volgt: “Al die dingen die
Joseph Pine: “Wees echt/eerlijk voor jezelf, dan kun je
voor niemand anders meer onecht/oneerlijk zijn.” in de lopende verkiezingsstrijd niet aan de orde
komen, die staan hier in. En daar gaat het om. De
“weeS echT/eerlIJk industriële tijd nodigde uit tot schaalvergroting en
nu zien we overal kleinschalige technologieën,
Voor JeZelf, zoals in de life sciences en nanotechnologie. Daar-
mee hebben we de kans om kleine schaal en grote
DaN kuN Je Voor schaal optimaal in elkaar te schuiven, teneinde te
komen van single-P governance naar de triple-P
NIemaND aNDerS governance van People, Planet en Profit. Van eendi-
mensionaal maximaliseren moeten we overstappen
meer oNechT/ naar meerdimensionaal optimaliseren. Technologie
is daarbij heel belangrijk. Steeds is zij een nieuwe
oNeerlIJk ZIJN”. release van idee en praktijk, en ICT faciliteert indivi-
dualiteit zo grootschalig, dat ze de hele wereld
omspant. Internet is de infrastructuur van het mon-
maxime van Benjamin Franklin, een van de diale bewustzijn. Achter in dit boekje staat een
founding fathers van de Verenigde Staten. interessante checklist voor elk van de drie P’s om te
Maar je kunt ook gewoon “Doing Good by kijken waar je staat en waar je naartoe wilt. Het gaat
Doing Well” doen – gewoon door als organi- erom, dat je de kwaliteit van verbindingen en rela-
satie eerlijk, echt en oprecht aan je klanten ties verhoogt, inclusief aarde, eco- en leefsysteem.
jouw waarde te leveren. Het basisgebod dat Organisaties en individuen moeten niet wachten op
je daarbij kan leiden, is “Don’t Be Evil”. de politiek, maar moeten zelf constructief en crea-
Michael Braungart: “Zorg om te beginnen gewoon,
dat je afval productief kunt maken in technische of tief aan de slag.”
biologische kringlopen.” HERMAN WIJffELS
Herman Wijffels moest er even aan wennen, http://www.dontbeevil.nl)
aan “Don’t Be Evil”. Wijffels houdt meer van jaap.bloem@sogeti.com
positief gestelde aanmoedigingen, maar per
saldo, zo zei hij, kon hij zich er goed in vin-
den. Voorafgaand aan de presentaties en
overwegingen van Emily Green, Joseph Pine,
Michael Braungart en Midas Dekkers ontving
Herman Wijffels het eerste exemplaar van het
boekje “To Do: Don’t Be Evil” uit handen van De geautomatiseerde “Don’t Be Evil” PPP-checklist is
Michiel Boreel, CTO Sogeti, en Menno van als iPhone app gratis te downloaden via http://bit.ly/
Doorn, directie VINT. Herman Wijffels, onder dbe-app Het boek is ook verkrijgbaar in de boek-
meer voormalig Rabobank-topman en handel.
Midas Dekkers: “Zorg voor het beest in jezelf.”
14