συμβουλευτικη

1. Η αφηγηματική προσέγγιση στην επαγγελματική συμβουλευτική αναπτύχθηκε
μέσα από τα μετανεωτερικά και κονστρουκτιβιστικά μοντέλα.
Η αφηγηματική γνώση μπορεί να αποκτηθεί μέσα από ιστορίες που
αφηγούνται οι άνθρωποι για τις εμπειρίες τους σε έναν κοινωνικό κόσμο που
είναι γνωστός στον ομιλητή και το κοινό του, ενώ
Η παραδειγματική γνώση επιτυγχάνεται μέσω λογικό επιστημονικών μεθόδων
αφηρημένης, απρόσωπης σκέψης (Bruner, 2002).
Αφηγηματική Συμβουλευτική (1)

2. Σύμφωνα με την κονστρουκτιβιστική οπτική, δεν υφίσταται μία
μοναδική πραγματικότητα, καθώς οι άνθρωποι κατασκευάζουν τη δική
τους εμπειρία μέσω των αλληλεπιδράσεών τους με τους άλλους και
μέσω της μοναδικής εμπειρίας τους για τον κόσμο.
Είμαστε ό,τι αφηγούμαστε μέσα από τις ιστορίες μας, και έτσι
διαμορφώνεται η αυτοαντίληψή μας.
Οι αφηγήσεις μας βοηθούν να καταλάβουμε πως η εμπειρία επενδύεται
με νόημα και συνδέεται με τον κοινωνικό μας κόσμο, τους προσωπικούς
στόχους, τις αξίες, τη λήψη αποφάσεων τα συναισθήματα και τις πράξεις
μας.
Αφηγηματική Συμβουλευτική (2)

3. Πρακτικά αυτό σημαίνει……………(1)
Η αφηγηματική προσέγγιση εστιάζεται στον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι
συνθέτουν τις ιστορίες τους, υφαίνουν τις προτιμήσεις και τις επιθυμίες στη ζωή
τους, διαμορφώνουν κίνητρα και αναπτύσσουν στόχους, που επηρεάζουν τη λήψη
των επαγγελματικών τους αποφάσεων, αλλά και την κοινωνική τους προσαρμογή
Οι σύμβουλοι επαγγελματικού προσανατολισμού καλούνται να ερμηνεύσουν τις
αφηγήσεις του ατόμου για τη σταδιοδρομία του (ανθρώπινη εμπειρία ένα είδος
κειμένου) και να το διευκολύνουν να αντλήσει από αυτά νέα νοήματα και να
προσδιορίσει τα βασικά ζητήματα της ζωής και της σταδιοδρομίας του

4. Πρακτικά αυτό σημαίνει…………… (2)
o Οι προβληματικές ιστορίες τίθενται σε επεξεργασία,
επανερμηνεύονται, επιδέχονται νέες αναγνώσεις από μια άλλη οπτική
και αναθεωρούνται
o Δίνει έμφαση σε θετικές εμπειρίες και τις μοναδικές εκβάσεις σε
αντίθεση με την προβληματική ιστορία
o Αναζητούνται εναλλακτικές ιστορίες (τρόπους που ξεπερνώ
δυσκολίες, αποφασιστικότητα, σχέσεις με τους άλλους) που έχουν
νόημα για τον τρόπο που το άτομο επιθυμεί να ζήσει τη ζωή του
o Οι εναλλακτικές ιστορίες αξιοποιούν του σημαντικούς άλλους, την
οικογένεια, το σχολείο, την κοινότητα) ως μάρτυρες που εξυπηρετούν
τον παραπάνω σκοπό.
o Η αφηγηματική προσέγγιση βοηθά τους συμβούλους να εργαστούν με
τη διαφορετικότητα

5. Ø Η σταδιοδρομία θεωρείται μια ιστορία που περιλαμβάνει δύο σημαντικά
στοιχεία: τη δράση και το χρόνο.
Ø Η ιστορία διαδραματίζεται σε ένα σκηνικό, το οποίο αναδεικνύει την
αλληλεπίδραση του ατόμου με το περιβάλλον: τους σημαντικούς Άλλους, την
οικογένεια, τους φίλους και τους συναδέλφους στη δουλειά.
Ø Όπως σε ένα θεατρικό έργο, έτσι και στην ιστορία του ωφελούμενου υπάρχει
δράση, η οποία αναπτύσσεται για την επίτευξη ενός στόχου.
Ø Το άτομο αξιοποιεί τις ικανότητές του ή το περιβάλλον του ώστε να
προσεγγίσει το στόχο του με αποτελεσματικό τρόπο (Sharf, 2013).
Επομένως……

6. ❑ Ηθοποιός: παίζει ρόλους στην οικογένεια και αργότερα στο σχολείο. Δρα με
ορισμένους τρόπους με τα μέλη της οικογένειας και τους συνομηλίκους.
Διαμορφώνει την προσωπικότητά του αλληλεπιδρώντας με τους
υπόλοιπους.
❑ Ενεργός συντελεστής: Καθώς μεγαλώνει, αρχίζει να θέτει στόχους για τον
εαυτό του και επιδιώκει την επίτευξη τους. Με αυτόν τον τρόπο, είναι
ατζέντης, καθώς ρυθμίζει τη δική του συμπεριφορά για να τους επιτύχει.
❑ Συγγραφέας: Ενσωματώνει τη δράση με την πράξη για να μπορεί να
αφηγηθεί τις δικές του μοναδικές ιστορίες. Ως συγγραφέας, γνωρίζει την
ιστορία που ζει.
Ο ωφελούμενος εξετάζεται στο πλαίσιο μιας αναπτυξιακής και
κονστρουκτιβιστικής προοπτικής
ΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑΣ

7. ü Επαγγελματική καθοδήγηση
Η προσέγγιση αυτή εξακολουθεί να είναι χρήσιμη σε εφήβους και νέους, οι οποίοι
χρειάζονται βοήθεια για να εντοπίσουν ένα σωστό επαγγελματικό ταίριασμα με τα
ενδιαφέροντα, τις αξίες, τις δεξιότητες και τις ανάγκες τους.
ü Εκπαίδευση σταδιοδρομίας/ επαγγελματικός προσανατολισμός
Η εκπαίδευση σταδιοδρομίας εξακολουθεί να είναι κατάλληλη στις περιπτώσεις
ανθρώπων που προσπαθούν να κατανοήσουν και προωθήσουν την ανάπτυξη της
σταδιοδρομίας τους στο πλαίσιο ενός ενιαίου οργανισμού και/ή σε μια ενιαία πορεία
σταδιοδρομίας.
ü Συμβουλευτική σταδιοδρομίας
Η συμβουλευτική σταδιοδρομίας είναι ιδιαίτερα χρήσιμη για τους εργαζόμενους που
βιώνουν την αστάθεια του παγκοσμιοποιημένου εργασιακού χώρου, για τους
ωφελούμενους που αντιμετωπίζουν επαγγελματικές μεταβάσεις αλλά και για τους
συμβουλευόμενους που ενδιαφέρονται να σχεδιάσουν με ενεργό τρόπο τη ζωή και τη
σταδιοδρομία τους.
3 είδη υπηρεσιών

8. Στην αφηγηματική συμβουλευτική, τόσο ο ωφελούμενος όσο και ο σύμβουλος
μαθαίνουν από την αφήγηση του ωφελούμενου την ιστορία.
Όπως και σε κάθε ιστορία, η αφήγηση έχει αρχή, μέση και τέλος.
Στην αρχή, περιγράφεται η δύσκολη ή ενοχλητική κατάσταση. Αυτό παρέχει το
κίνητρο για την μέση και το τέλος της ιστορίας.
Στη μέση της ιστορίας, ο ωφελούμενος περιγράφει τα εμπόδια και τις ενέργειες
που μπορεί να αξιοποιήσει για την επίτευξη ενός προσωπικού στόχου.
Στο τέλος, σύμβουλος και ωφελούμενος συνεργάζονται για να συνθέσουν μια
νέα ιστορία που θα προσφέρει λύσεις για την επίτευξη ενός στόχου που θα
ικανοποιήσει τον ωφελούμενο.

9. Στη διαδικασία της συμβουλευτικής
o Η πλοκή της ιστορίας επεκτείνεται πέρα από το παρελθόν και το
παρόν στο μέλλον.
o Οι σύμβουλοι σταδιοδρομίας χρειάζεται να βοηθήσουν τους
ωφελούμενους να διευκρινίσουν τις διαθέσιμες επιλογές που
ανοίγονται μπροστά τους και να αναλάβουν δράση.

10. Η αφήγηση χρειάζεται να διαθέτει τα παρακάτω στοιχεία
Συνοχή σημαντικά γεγονότα με
συγκεκριμένη χρονική σειρά, τα
οποία καλύπτουν ολόκληρη τη
διάρκεια της ιστορίας και την
απόδοση ενός νοήματος, στο
πλαίσιο της κουλτούρας και του
περιβάλλοντος μέσα στα οποία
κατασκευάζεται η σταδιοδρομία
Ανοιχτοσύνη ευελιξία της σκέψης
για μελλοντικές προοπτικές και τη
διαμόρφωση πολλαπλών πιθανών
επιλογών
Αξιοπιστία ισορροπία ανάμεσα στην
πραγματικότητα και τη φαντασία, την
αντικειμενική εμπειρία και την
ερμηνεία αυτής μέσω της αφήγησης
(κατασκευάζουμε αναπαραστάσεις της
πραγματικότητας, αλλά δεν
κατασκευάζουμε την ίδια την
πραγματικότητα)
Διαφοροποίηση αναφέρεται στον
εμπλουτισμό της αφήγησης με
περισσότερες λεπτομέρειες
Συμφιλίωση με το
νέο ρόλο
Εποικοδομητική
ένταξη σε ένα
μέλλον που παρέχει
ικανοποίηση, ελπίδα
και δύναμη
Επανατοποθέτηση
θετικού
συναισθήματος

11. Στόχος είναι……..
o Η αποδόμηση των προβληματικών αφηγήσεων και η
αναδιοργάνωσή τους μέσα από ενδοπροσωπικές διαδικασίες, όπου
η αφήγηση φαίνεται να διαφοροποιείται και να γίνεται λειτουργική
και αναδεικνύουν μια νέα ιστορία
Η παροχή βοήθειας στους ωφελούμενους έγκειται στο:
• να αποσαφηνίζουν μείζονα θέματα της ζωής τους
• να κατανοούν το ρόλο και το νόημα της εργασίας στη σταδιοδρομία και τη
ζωή τους
• να προσδιορίζουν τις βασικές προοπτικές που θα τους βοηθήσουν να
ζήσουν μια ζωή με σκοπό
• να αμφισβητούν το πρόβλημα και να θέτουν νέες προοπτικές σε αυτό
• να προσδιορίζουν τις δυνάμεις τους και να αναλαμβάνουν δράση για να
ξεπεράσουν εμπόδια και φραγμούς.

12. Βασικά στοιχεία της συμβουλευτικής διαδικασία
• Η ικανότητα να διατυπώνει κανείς με
ευκρίνεια ιστορίες ζωής-σταδιοδρομίας
• Να λέει ποιος είναι πραγματικά και να
ακούει τον εαυτό του
• Διαμορφώνει μια σταθερή αυτοαντίληψη
• Προβαίνει στην εις βάθος ανάλυση της
επαγγελματικής του ταυτότητας και τον
προσδιορισμό των δυνατοτήτων που
έχει για αλλαγές στην πορεία της
σταδιοδρομίας του
• Εντοπισμός των βασικών θεμάτων
ζωής των ανθρώπων (που
αποκαλύπτονται μέσα από αυτές
τις ιστορίες)
• Η κατασκευή της αυτοβιογραφίας
που είναι ουσιαστικά ο εαυτός μας
• Ανάδειξη της επόμενης «σκηνής»
για τη δράση και την αλλαγή.
Αφηγηματικότητα Αυτοβιογραφικότητα

13. Οι ιστορίες των ωφελούμενων κατασκευάζονται
μέσα από τις παρακάτω φάσεις

14. Αφηγηματική
πρόσεγγιση
14
• Κατασκευή μικρο-αφηγήσεων, οι οποίες
εμπεριέχουν συμβολικές αναπαραστάσεις
μιας συγκεκριμένης εμπειρίας.
• Αποδόμηση των ιστοριών και η αναζήτηση
νέων προοπτικών, όπου εντοπίζονται
επαναλαμβανόμενα θέματα και διερευνώνται
οι παράγοντες που επηρέασαν την
δημιουργίας τους
• Ανασυγγραφή (re-authoring) νέων ιστοριών,
που αφορούν στις νέες προθέσεις
ανακατασκευάζοντας τις μικρο-αφηγήσεις σε
μια μακρο-αφήγηση, που δημιουργεί νέες
συνειδητοποιήσεις
• Δράση που επεκτείνει την αναθεώρηση του
εαυτού μέσα από τον ενεργό πειραματισμό
στον πραγματικό κόσμο
Η διαδικασία αυτή αποτελεί σημαντικό
πλεονέκτημα καθώς επιτρέπει στους
ωφελούμενους να επανερμηνεύσουν μέσω της
αφήγησης τις ιστορίες σταδιοδρομίας και ζωής και
να τις υλοποιήσουν ενεργά και εμπρόθετα στην
πράξη

15. 1ο Στάδιο 2ο Στάδιο
Ανησυχία Προσοχή
3ο Στάδιο
Πρόθεση Επέκταση
4ο Στάδιο

16. ü Συνεργατική σχέση συμβούλου-ωφελούμενου
❑ Η συνεργασία συμβούλου-ωφελούμενου ενθαρρύνει τη συμβουλευτική διαδικασία
❑ Ο επαγγελματικός σύμβουλος δεσμεύει τον ωφελούμενο στο εδώ και το τώρα, και
δημιουργεί μια σχέση συνεργασίας όπου ο σύμβουλος στοχεύει περισσότερο στο
«πώς» παρά στο «τι»
❑ Η συμβουλευτική διαδικασία περνά από μια χρονικά οριοθετημένη παρέμβαση σε μια
δια βίου συμβουλευτική για τη σταδιοδρομία, από την εστίαση στα ποσοτικά
χαρακτηριστικά του ατόμου στο ευρύτερο πλαίσιο μέσα στο οποίο ζει και αλληλεπιδρά
(ολιστική προσέγγιση), από την αντικειμενική πραγματικότητα στην υποκειμενική
πραγματικότητα και τέλος, από συγκεκριμένες υποδείξεις που συνήθιζε να κάνει στους
ωφελούμενους σε μια πιο δυναμική διαδικασία.
Αφηγηματική Συμβουλευτική - Προϋποθέσεις

17. ü Γνωστική ικανότητα
• Ο ωφελούμενος χρειάζεται να σκεφτεί και να επεξεργαστεί πληροφορίες για να
κερδίσει τα οφέλη της αφηγηματικής επαγγελματικής συμβουλευτικής
• Η αφήγηση προσωπικών ιστοριών εμπεριέχει οργάνωση, κατανόηση, απόδοση
νοήματος μέσα από τα γεγονότα της ζωής που θυμάται
• Αφηγούμενος ο πελάτης την ιστορία του, αναστοχάζεται πάνω σε αυτή,
συνειδητοποιεί πώς έχει οικοδομηθεί ο εαυτός: ποιους ρόλους έχει επιλέξει, ποια
σενάρια ικανοποιούνται μέσα από αυτούς τους ρόλους, τι ανατροφοδότηση δέχεται
από το περιβάλλον του για τους ρόλους αυτούς, τι αντίληψη διαμορφώνει για τον
εαυτό του μέσα από αυτή την ανατροφοδότηση και τελικά πώς διαμορφώνει τις
προσδοκίες του και λαμβάνει αποφάσεις.
Αφηγηματική Συμβουλευτική - Προϋποθέσεις

18. ü Γλώσσα
• Οι λέξεις, οι μεταφορές, τα επίθετα χρειάζεται να χρησιμοποιούνται από το
σύμβουλο για να αναδείξουν την κατανόηση και τη συνεργατική σχέση
• Αξιοποίηση ποιοτικών προσεγγίσεων: αναμνήσεις, κάρτες, κύκλοι ζωής,
εσωτερικές φωνές, αγαπημένη ιστορία
• Αξιοποίηση ποσοτικών εργαλείων: ενδιαφερόντων, αξιών προκειμένου να
διερευνηθεί η αυτογνωσία και η κατανόηση του εαυτού. Τα αποτελέσματα
χρησιμοποιούνται για να ενισχύσουν τον διάλογο: Ανάδειξη
νοηματοδοτήσεων που κάνει το άτομο σχετικά με τη σταδιοδρομία του.
Αφηγηματική Συμβουλευτική - Προϋποθέσεις

19. ü Αναστοχαστικότητα
• Η αναστοχαστικότητα, με άλλα λόγια, λειτουργεί σαν ένας φακός για το πώς ο
ωφελούμενος βλέπει τον κόσμο.
• Η αναστοχαστικότητα, δηλαδή, δίνει τη δυνατότητα στον συμβουλευόμενο να
προχωρήσει, πέρα από τις βαθιές, σοβαρές σκέψεις ενός αναστοχασμού, σε
μια νέα προοπτική αξιοποιώντας τις ουσιαστικές πλευρές της επαγγελματικής
του προσωπικότητας και διαμορφώνοντας σχέδια με νόημα και σκοπό.
Αφηγηματική Συμβουλευτική - Προϋποθέσεις

20. Τέλος Θεματικής Ενότητας