Presentatie van het vervolgonderzoek Vraagfinanciering Schoolbegeleiding (2008-2011) voor EDventure, vereniging van onderwijs adviesbureaus

1. Vraagfinanciering
Schoolbegeleiding
vervolgonderzoek 2008-2011
Henk Sligte
Kohnstamm Instituut UvA
hsligte@kohnstamm.uva.nl

2. Kohnstamm Instituut UvA BV
• Onderzoek naar onderwijs, opvoeding, jeugdzorg
• Onderwijs: alle sectoren van VVE t/m HO + HRM/HRD
• Opdrachtonderzoek: ministeries, gemeenten, raden
(PO-Raad, VO-Raad, etc), scholen
• Wetenschappelijk Beleidsonderzoek en Praktijkgericht
onderzoek
• Nauwe banden met
– Pedagogiek, Onderwijskunde en Lerarenopleiding UvA
– Domein Onderwijs en Opvoeding HvA
– Centrum voor Nascholing Amsterdam

4. Onderzoek voor
directie Primair Onderwijs OCW
• Sligte, H.W., Breetvelt, I.S., Karssen,
A.M. (2013) Vraagfinanciering
Schoolbegeleiding.
Vervolgonderzoek 2008-2011.
Amsterdam: Kohnstamm Instituut.
(Rapport 898)
• Beleidsonderzoek
http://www.kohnstamminstituut.uva.nl/rapporten/pdf/ki898.pdf

5. Vervolgonderzoek
• ITS: rapport in 2009 over periode 2005-2008
• Vanaf 2006 verschuivingen in financiering
• Vanaf 2008 is vraagfinanciering een feit:
– Geld rechtstreeks naar besturen;
– Inkoop bij een aanbieder naar keuze;
– Gelden niet geoormerkt in de lumpsum, vrij in besteding;
– Geen koppeling tussen bekostiging Rijk en gemeente:
gemeenten vrij om te beslissen of, hoeveel en op welke
wijze men bijdraagt
• Scholen meer keuzevrijheid, SBD in concurrentie
met andere, ook nieuwe aanbieders

6. Dit onderzoek
• Hoe is de ontwikkeling in de hoeveelheid geld
waarvoor scholen diensten inkopen bij SBD’en in
relatie tot middelen die de scholen ontvangen voor
schoolbegeleiding?
• Hoe is de ontwikkeling in de hoeveelheid geld die
gemeenten (aanvullend) beschikbaar stellen voor
schoolbegeleiding?
• Wat is de mening van leerkrachten, schoolleiders en
schoolbesturen over de gewijzigde
bekostigingssystematiek van de schoolbegeleiding?

7. Conceptueel kader vraag 3
• Assumpties over verwachte positieve opbrengst van
marktwerking basis voor beleidskeuze
• Positieve opbrengst aan vraag- en aanbodkant
• Noodzakelijke voorwaarden

8. Respondenten
1. Gemeenten, inclusief deelgemeenten en stadsdelen
2. Schoolbesturen basisonderwijs
3. Schooldirecteuren van eenpitters
4. Schooldirecteuren van meerpitters
5. Leerkrachten
• Dataverzameling 1-12-12 t/m 20-2-2013 via
webenquêtes
• Benadering via e-mail op basis van databestanden DUO
(OCW) en VNG
• Telefonische ronde bij gestratificeerde steekproef
besturen en gemeenten: responsverhoging
• SBD’s: (vrijwel) geen input

9. Respons
• Leerkrachten niet bereikt (n=74), vanwege indirecte
benadering
• Respons matig, wel beter dan 4 jaar geleden
• Complexe materie, meerjarig, opzoekwerk, periode
van het onderzoek
• De respondentgroepen representatief voor de
populatie
• Voorzichtig met generaliseren, vooral bedragen

10. Wie besluit?
• Wie besluit (school/bestuur/in overleg/goedkeuring?
– 25% Besturen: de scholen bepalen besteding
– 45% Eenpitters: wijzelf
– 59% Meerpitters: wijzelf (eigen vrij besteedbaar budget)
Niet alles daalt af naar school
• Hoogte van het bedrag meestal (59%) het aantal
leerlingen per school

11. Besteding
• 60% geeft aan in 2011 minder uit te geven dan
ontvangen van het Rijk (2008: 24%)
• Relatieve besteding door scholen aan SBD’s iets
teruggelopen over de jaren 2009/2012 (70%60%)
• Naar type ingekochte dienstverlening geen
verandering: 90% individuele leerlingenzorg en
onderwijsinhoud en –ontwikkeling; ILZ meest
ingekocht bij SBD’s
• Meerjarige contracten met SBD’s: 10% (was 20%)
• Inkoop bij SBD vooral in de regio
• Minpunt: geen aansluiting aanbod, hoge prijs

12. Gemeenten
• 31%: bijdrage gedaald (meest bij G32)
• 10%: stopgezet
• 30%: gestegen
• G4: stijging gemiddeld 26%
• G32: daling gemiddeld 15%
• Gemeenten geven relatief minder aan SBD, meer
aan schoolbesturen, fractie aan andere aanbieders
• Meest voor ILZ

13. Wie wordt gefinancierd?

14. Wijze van financiering

15. Meningen over vraagfinanciering
• Gemeenten gemiddeld positief over het effect van
vraagfinanciering op:
– Autonomie
– Flexibiliteit bij keuze
– Aanbodkwaliteit
– Prijsstelling
• Besturen en directeuren:
– In het algemeen positief
– Positief over zelf beschikken over de te besteden middelen
en de keuzevrijheid
– Uiteenlopend over aanbod en kwaliteit SBD
– Wel grotere variëteit, meer innovatie en een sterkere
profilering, maar prijzen nog steeds zelfde niveau

16. Meningen over vraagfinanciering
• Besturen en directeuren over ontwikkelingen op
school sinds de invoering van vraagfinanciering:
– Positief in algemeenheid
– Actief op zoek gaat naar mogelijkheden, en daardoor
past de begeleiding beter bij de school (90+%)
– Men stelt zich meer dan vroeger op als klant; weet vaak
de juiste SBD te vinden (idem)
– Nadenken over visie op en beleid rond schoolbegeleiding
(70%)
– Echt inventariseren en keuze maken (36-46%)

17. Keuzevrijheid
• Redenen niet benutten keuzevrijheid
– Goede kwaliteit huidige SBD
– Goed contact
• Geen redenen om keuzen te maken
– Specifiek karakter (wel voor scholen met uitgesproken
denominatie)
– Een nog lopend contract
– De moeite om te wisselen van aanbieder SBD

18. Discussie
• Totale markt
– Wat is de omvang?
– Verschuivingen sector? VVE, VO
– Rol ziektekostenverzekering
• Onderzoek naar beleid in relatie tot dit beleid:
– Passend onderwijs
– HGW-OGW: onderzoek de school in (SLOA-PO/SLOA-VO)
– Opleidingsniveau leraren (SEN-master)
• Meer onderzoek nodig, e.g. het beeld vanuit SBD
(markt, werkdruk, toekomst)?
• Vragen?