Από το webminar της Ελληνικής Διαβητολογικής Εταιρείας που πραγματοποιήθηκε στις 3/7/2013 με θέμα:
"Χρόνιες επιπλοκές του ΣΔΤ2: (Πρώτο Μέρος): 1. Το διαβητικό πόδι 2. Η περιφερική αγγειοπάθεια"
Παρουσίαση: Θ. Κατσαρός
Περισσότερες Πληροφορίες: http://www.ede.gr/?cat=137
2. Το ανθρώπινο πόδιΤο ανθρώπινο πόδι
είναι έναείναι ένα
αριστούργημααριστούργημα
μηχανολογίας και έναμηχανολογίας και ένα
έργο τέχνηςέργο τέχνης
Leonardo da VinciLeonardo da Vinci
3. Σημαντική διαπίστωσηΣημαντική διαπίστωση
• Κάθε μισό λεπτό κάπου στονΚάθε μισό λεπτό κάπου στον
κόσμο χάνεται ένα πόδι στονκόσμο χάνεται ένα πόδι στον
πληθυσμό των ατόμων με ΣΔ.πληθυσμό των ατόμων με ΣΔ.
• 60-80% μπορούν να προληφθούν!60-80% μπορούν να προληφθούν!
4. Βασικός ΚανόναςΒασικός Κανόνας
Η κλινική εξέταση πρέπει ναΗ κλινική εξέταση πρέπει να
γίνεται σεγίνεται σε ΟΛΟΥΣΟΛΟΥΣ τουςτους
ασθενείς μεασθενείς με ΣΔ2ΣΔ2 και στουςκαι στους
ασθενείς μεασθενείς με ΣΔ1ΣΔ1 5 έτη μετά5 έτη μετά τηντην
διάγνωση.διάγνωση.
Η παράλειψη είναι κακήΗ παράλειψη είναι κακή
ιατρική πράξη!ιατρική πράξη!
5. Πώς ορίζει η ΠΟΥ το ΔΠΠώς ορίζει η ΠΟΥ το ΔΠ
• Ομάδα συνδρόμων ιστικήςΟμάδα συνδρόμων ιστικής
καταστροφής λόγω νευροπάθειας,καταστροφής λόγω νευροπάθειας,
αγγειοπάθειας ή/και λοίμωξης. Ηαγγειοπάθειας ή/και λοίμωξης. Η
περιφερική νευροπάθεια προκαλείπεριφερική νευροπάθεια προκαλεί
απώλεια της αίσθησης των βλαπτικώναπώλεια της αίσθησης των βλαπτικών
ερεθισμάτων και δυσλειτουργία τουερεθισμάτων και δυσλειτουργία του
ΑΝΣ, η αγγειοπάθεια μειώνει τηνΑΝΣ, η αγγειοπάθεια μειώνει την
κυκλοφορία του αίματος, η λοίμωξηκυκλοφορία του αίματος, η λοίμωξη
μπορεί να οδηγήσει σε ακρωτηριασμό,μπορεί να οδηγήσει σε ακρωτηριασμό,
αν δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα.αν δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα.
6.
7.
8.
9.
10. Επιδημιολογία του ΔΠΕπιδημιολογία του ΔΠ
1)1) Ο ΣΔ ευθύνεται για τοΟ ΣΔ ευθύνεται για το 50-60%50-60% των μητων μη
τραυματικών ακρωτηριασμών.τραυματικών ακρωτηριασμών.
2)2) ΣτοΣτο 85%85% των ακρωτηριασμών σετων ακρωτηριασμών σε
ασθενείς με ΣΔ προηγήθηκε καθαρό έλκος.ασθενείς με ΣΔ προηγήθηκε καθαρό έλκος.
3)3) Η συχνότητα του έλκους σε ασθενείς με ΣΔΗ συχνότητα του έλκους σε ασθενείς με ΣΔ
είναιείναι 4-10%.4-10%.
4)4) 44 σταστα 55 έλκη του ΔΠ οφείλονται σεέλκη του ΔΠ οφείλονται σε
εξωτερικά αίτια.εξωτερικά αίτια.
DFSG 2003DFSG 2003
11. Μερικές διαπιστώσεις γιαΜερικές διαπιστώσεις για
τα προβλήματα του ΔΠ.τα προβλήματα του ΔΠ.
• Εμφανίζονται στο 15% των ατόμων μεΕμφανίζονται στο 15% των ατόμων με
ΣΔ1 τουλάχιστον 15 χρόνια μετά τηνΣΔ1 τουλάχιστον 15 χρόνια μετά την
έναρξη του ΣΔ.έναρξη του ΣΔ.
• Στο ΣΔ2 μπορεί να εμφανιστούν κατάΣτο ΣΔ2 μπορεί να εμφανιστούν κατά
την πρώτη διάγνωση!την πρώτη διάγνωση!
• Είναι αποτέλεσμα των επιπλοκών τουΕίναι αποτέλεσμα των επιπλοκών του
ΣΔ.ΣΔ.
• Συχνότερη αιτία είναι ηΣυχνότερη αιτία είναι η κακήκακή
υπόδησηυπόδηση
13. Βασικά ερωτήματα, που κάθε κλινικόςΒασικά ερωτήματα, που κάθε κλινικός
γιατρός πρέπει να απαντήσειγιατρός πρέπει να απαντήσει
1)1) Υπάρχει νευροπάθεια;Υπάρχει νευροπάθεια;
2)2) Υπάρχει αγγειοπάθεια;Υπάρχει αγγειοπάθεια;
3)3) Υπάρχει έλκος;Υπάρχει έλκος;
4)4) Υπάρχουν παραμορφώσεις;Υπάρχουν παραμορφώσεις; (Charcot)(Charcot)
5)5) Υπάρχει λοίμωξη;Υπάρχει λοίμωξη;
6)6) Ο ασθενής ή το οικογενειακό περιβάλλονΟ ασθενής ή το οικογενειακό περιβάλλον
μπορούν να συνεργαστούν;μπορούν να συνεργαστούν;
7)7) Μήπως οι βλάβες οφείλονται σε άλλα αίτια;Μήπως οι βλάβες οφείλονται σε άλλα αίτια;
8)8) Μήπως πρέπει να παραπέμψω τον ασθενήΜήπως πρέπει να παραπέμψω τον ασθενή
στο νοσοκομείο επειγόντως;στο νοσοκομείο επειγόντως;
9)9) Ποιες είναι οι ενδείξεις μείζονοςΠοιες είναι οι ενδείξεις μείζονος
ακρωτηριασμού;ακρωτηριασμού;
14. DGSGDGSG για έρευνα στο ΔΠγια έρευνα στο ΔΠ
• PPerfusionerfusion
• EExxttentent
• DDepthepth
• IInfectionnfection
• SSensationensation
• ΈΈκτασηκταση
• ΒΒάθοςάθος
• ΑΑιμάτωσηιμάτωση
• ΛΛοίμωξηοίμωξη
• ΑΑισθητικότηταισθητικότητα
15.
16.
17.
18. Ταξινόμηση της ΔΝΠΤαξινόμηση της ΔΝΠ
• Συμμετρικές ΠΝΠΣυμμετρικές ΠΝΠ
• Οξεία αισθητικήΟξεία αισθητική
• Χρόνια αισθητικοκινητικήΧρόνια αισθητικοκινητική
• ΑυτόνομηΑυτόνομη
• Εστιακές και πολυεστιακέςΕστιακές και πολυεστιακές
• ΚρανιακέςΚρανιακές
• ΚορμικέςΚορμικές
• Διαβητική μυατροφίαΔιαβητική μυατροφία
• Συνύπαρξη CIDP (Χρόνια φλεγμονώδηςΣυνύπαρξη CIDP (Χρόνια φλεγμονώδης
απομυελινωτική πολυνευροπάθειααπομυελινωτική πολυνευροπάθεια)
19.
20. Νευροπάθεια μετά από θεραπείαΝευροπάθεια μετά από θεραπεία
του ΣΔτου ΣΔ
• Εμφανίζεται μετά από ρύθμιση τουΕμφανίζεται μετά από ρύθμιση του
διαβήτη με ινσουλίνη ή αντιδιαβητικάδιαβήτη με ινσουλίνη ή αντιδιαβητικά
δισκία.δισκία.
• Πόνοι ισχυροί καυστικοί ή διαξιφιστικοίΠόνοι ισχυροί καυστικοί ή διαξιφιστικοί
μεμε νυχτερινή επιδείνωσηνυχτερινή επιδείνωση..
• Υποχωρεί σε διάστημα εβδομάδων ήΥποχωρεί σε διάστημα εβδομάδων ή
μηνών. Μπορεί να χρειαστείμηνών. Μπορεί να χρειαστεί
συμπτωματική ανακούφιση του πόνου.συμπτωματική ανακούφιση του πόνου.
21. Υπεργλυκαιμική οξείαΥπεργλυκαιμική οξεία
νευροπάθειανευροπάθεια
• Εμφανίζεται μετά από μακρόχρονηΕμφανίζεται μετά από μακρόχρονη
υπεργλυκαιμία.υπεργλυκαιμία.
• Πόνοι ισχυροί διαξιφιστικοί, καυστικοί.Πόνοι ισχυροί διαξιφιστικοί, καυστικοί.
• Υποχωρούν μετά την καλή ρύθμιση τουΥποχωρούν μετά την καλή ρύθμιση του
ΣΔ.ΣΔ.
22. Οξεία επώδυνη ΔΝΠΟξεία επώδυνη ΔΝΠ
• Εμφανίζεται συνήθως σε άτομα με ΣΔΕμφανίζεται συνήθως σε άτομα με ΣΔ
ηλικίας >50 ετών.ηλικίας >50 ετών.
• Πόνοι ισχυροί καυστικοί, τέμνοντες,Πόνοι ισχυροί καυστικοί, τέμνοντες,
αλλοδυνία με νυχτερινή επιδείνωση.αλλοδυνία με νυχτερινή επιδείνωση.
• Μπορεί να συνοδεύεται από κατάθλιψηΜπορεί να συνοδεύεται από κατάθλιψη
και μεγάλη απώλεια βάρους.και μεγάλη απώλεια βάρους.
• Υποχωρεί σε 1-2 έτη. ΧρειάζεταιΥποχωρεί σε 1-2 έτη. Χρειάζεται
ινσουλινοθεραπεία.ινσουλινοθεραπεία.
23. Χρόνια αισθητικοκινητικήΧρόνια αισθητικοκινητική
συμμετρική πολυνευροπάθειασυμμετρική πολυνευροπάθεια
• Είναι ηΕίναι η συχνότερη μορφή ΔΝΠσυχνότερη μορφή ΔΝΠ καικαι
επιδεινώνεται με τον χρόνο.επιδεινώνεται με τον χρόνο.
• Εκδηλώνεται με έντονα συμπτώματα μόνοΕκδηλώνεται με έντονα συμπτώματα μόνο
στο 10-20 των ασθενών.στο 10-20 των ασθενών.
• Οι μισοί ασθενείς δεν έχουνΟι μισοί ασθενείς δεν έχουν
συμπτώματα.συμπτώματα.
• Η διάγνωση μπαίνει κυρίως κλινικά και γιαΗ διάγνωση μπαίνει κυρίως κλινικά και για
ερευνητικούς λόγους με τηνερευνητικούς λόγους με την
ηλεκτροφυσιολογική μελέτη.ηλεκτροφυσιολογική μελέτη.
• Αρχίζει από τα κάτω άκρα και επεκτείνεταιΑρχίζει από τα κάτω άκρα και επεκτείνεται
στα άνω άκρα.στα άνω άκρα.
24. Διάγνωση των διαβητικώνΔιάγνωση των διαβητικών
πολυνευροπαθειώνπολυνευροπαθειών (ADA)(ADA)
1)1) ΣυμπτώματαΣυμπτώματα
2)2) Έλεγχος αντίληψης του πόνουΈλεγχος αντίληψης του πόνου
3)3) Έλεγχος αντίληψης θερμού-ψυχρούΈλεγχος αντίληψης θερμού-ψυχρού
4)4) Παλαισθησία ( με διαπασών 128-ΗΠαλαισθησία ( με διαπασών 128-Ηz)z)
5)5) Αίσθηση πίεσης με μονοϊνίδιαΑίσθηση πίεσης με μονοϊνίδια Semmes-Semmes-
Weinstein 10gWeinstein 10g
6)6) Αχίλλεια αντανακλαστικάΑχίλλεια αντανακλαστικά
Συνδυασμός θετικών δοκιμασιών >1 έχειΣυνδυασμός θετικών δοκιμασιών >1 έχει
ευαισθησία >87%.ευαισθησία >87%.
25. Σταδιοποίηση της βαρύτηταςΣταδιοποίηση της βαρύτητας
• NONO – Απουσία ΝΠΑπουσία ΝΠ
• N1aN1a – Σημεία ναι, Συμπτώματα όχιΣημεία ναι, Συμπτώματα όχι
• N2aN2a – Ήπια συμπτώματα. Ο ασθενήςΉπια συμπτώματα. Ο ασθενής
μπορεί να βαδίζει πάνω στις φτέρνες.μπορεί να βαδίζει πάνω στις φτέρνες.
• N2bN2b – Βαριά συμπτώματα αλλά οΒαριά συμπτώματα αλλά ο
ασθενής δεν μπορεί να βαδίσει πάνωασθενής δεν μπορεί να βαδίσει πάνω
στις φτέρνες.στις φτέρνες.
• N3N3 – ΔΝΠ, που προκαλεί αναπηρία.ΔΝΠ, που προκαλεί αναπηρία.
26.
27.
28.
29.
30.
31. ΧΡΟΝΙΑΧΡΟΝΙΑ ΣΩΜΑΤΙΚΗ ΑΙΣΘΗΤΙΚΟΚΙΝΗΤΙΚΉΣΩΜΑΤΙΚΗ ΑΙΣΘΗΤΙΚΟΚΙΝΗΤΙΚΉ
ΠΟΛΥΝΕΥΡΟΠΑΘΕΙΑΠΟΛΥΝΕΥΡΟΠΑΘΕΙΑ
ΑΙΣΘΗΤΙΚΗΑΙΣΘΗΤΙΚΗ ΚΙΝΗΤΙΚΗΚΙΝΗΤΙΚΗ
Απώλεια αίσθησηςΑπώλεια αίσθησης
του πόνουτου πόνου
Ανώδυνο τραύμαΑνώδυνο τραύμα
ΜηχανικόΜηχανικό
ΘερμικόΘερμικό
ΧημικόΧημικό
Ανώδυνο τραύμαΑνώδυνο τραύμα
ΜηχανικόΜηχανικό
ΘερμικόΘερμικό
ΧημικόΧημικό
ΕΛΚΟΣΕΛΚΟΣ
Ατροφία τωνΑτροφία των
μεσόστεωνμεσόστεων
μυώνμυών
Έλξη δακτύλωνΈλξη δακτύλων
προς τα πίσωπρος τα πίσω
Μείωση υποδόριουΜείωση υποδόριου
λίπουςλίπους
Αύξηση τωνΑύξηση των
πιέσεων στιςπιέσεων στις
κεφαλές τωνκεφαλές των
μεταταρσίωνμεταταρσίων
60. Κριτήρια άμεσης εισαγωγής στοΚριτήρια άμεσης εισαγωγής στο
νοσοκομείονοσοκομείο
• Βαριές λοιμώξειςΒαριές λοιμώξεις
• Μέτριες λοιμώξεις με υποψία οστικήςΜέτριες λοιμώξεις με υποψία οστικής
βλάβης ή σοβαρή αρτηριοπάθεια.βλάβης ή σοβαρή αρτηριοπάθεια.
• Ήπια λοίμωξη ή τραύμα στο πέλμα καιΉπια λοίμωξη ή τραύμα στο πέλμα και
ερύθημα στην ράχη.ερύθημα στην ράχη.
• Ήπιες ή μέτριες λοιμώξεις σε μοναχικάΉπιες ή μέτριες λοιμώξεις σε μοναχικά
άτομα, που δεν μπορούν ναάτομα, που δεν μπορούν να
διαχειριστούν το πρόβλημα.διαχειριστούν το πρόβλημα.
61. Ενδείξεις μείζονοςΕνδείξεις μείζονος
ακρωτηριασμούακρωτηριασμού
• Βαριά λοίμωξη, που έχει καταστρέψειΒαριά λοίμωξη, που έχει καταστρέψει
το πόδι και απειλεί την ζωή τουτο πόδι και απειλεί την ζωή του
αρρώστου.αρρώστου.
• Βαριά ισχαιμία με πόνο, που δενΒαριά ισχαιμία με πόνο, που δεν
ελέγχεται.ελέγχεται.
• Βαριά ισχαιμία, που έχει καταστρέψειΒαριά ισχαιμία, που έχει καταστρέψει
το πόδι.το πόδι.
• Σε νευροπαθητικό πόδι σπάνια θαΣε νευροπαθητικό πόδι σπάνια θα
αποφασιστεί ακρωτηριασμός!αποφασιστεί ακρωτηριασμός!
62.
63. Ομάδα ΔΠ ΒΟμάδα ΔΠ Β
• Επίπεδο 1:Επίπεδο 1: Ιατρός γενικής ιατρικής,Ιατρός γενικής ιατρικής,
νοσιλεύτρια/της και ποδολόγος.νοσιλεύτρια/της και ποδολόγος.
• Επίπεδο 2:Επίπεδο 2: Διαβητολόγος, χειρουργός ή/καιΔιαβητολόγος, χειρουργός ή/και
αγγειοχειρουργός ή/και ορθοπεδικός.αγγειοχειρουργός ή/και ορθοπεδικός.
• Επίπεδο 3:Επίπεδο 3: Εξειδικευμένο κέντρο φροντίδαςΕξειδικευμένο κέντρο φροντίδας
του ΔΠ.του ΔΠ.
• Ικανή και αναγκαία συνθήκη εκπαίδευση καιΙκανή και αναγκαία συνθήκη εκπαίδευση και
η γνώση και των μελών, που την απαρτίζουνη γνώση και των μελών, που την απαρτίζουν
όλου του φάσματος των βλαβών του ΔΠ.όλου του φάσματος των βλαβών του ΔΠ.
• Ο αυτοσχεδιασμός είναι ΑΠΑΡΑΔΕΚΤΟΣ!!!!!!Ο αυτοσχεδιασμός είναι ΑΠΑΡΑΔΕΚΤΟΣ!!!!!!
64. Εξέλιξη των Ομάδων του ΔΠΕξέλιξη των Ομάδων του ΔΠ
1)1) Καμία από τις ομάδες του ΔΠ βέλτιστηςΚαμία από τις ομάδες του ΔΠ βέλτιστης
απόδοσης παγκόσμιααπόδοσης παγκόσμια δεν ήταν άρτιαδεν ήταν άρτια
από την αρχή!!από την αρχή!!
2)2) Όλες δημιουργήθηκανΌλες δημιουργήθηκαν βήμα προςβήμα προς
βήμαβήμα. Η προσπάθεια μπορεί ξεκινήσει με. Η προσπάθεια μπορεί ξεκινήσει με
ένα ή δυο άτομα!ένα ή δυο άτομα!
3)3) Το κάθε βήμα πρέπει να είναιΤο κάθε βήμα πρέπει να είναι
προσαρμοσμένο στιςπροσαρμοσμένο στις τοπικέςτοπικές
δυνατότητεςδυνατότητες..
4)4) Η βέλτιστη Ομάδα μπορεί να μην υπάρχει,Η βέλτιστη Ομάδα μπορεί να μην υπάρχει,
αλλά πρέπει να είναι οαλλά πρέπει να είναι ο ΣΤΟΧΟΣΣΤΟΧΟΣ..
65.
66.
67.
68. ΚατακλείδαΚατακλείδα
• Τα προβλήματα του ΔΠ έχουν μεγάληΤα προβλήματα του ΔΠ έχουν μεγάλη
ποικιλία παθογένειας και εκδήλωσης.ποικιλία παθογένειας και εκδήλωσης.
Παρόμοια εικόνα μπορεί να έχουνΠαρόμοια εικόνα μπορεί να έχουν
νοσήματα μη διαβητικήςνοσήματα μη διαβητικής
αιτιολογίας.αιτιολογίας.
• Η ομάδα του ΔΠ είναι ο ιδανικόςΗ ομάδα του ΔΠ είναι ο ιδανικός
και αποτελεσματικότερος τρόποςκαι αποτελεσματικότερος τρόπος
προσέγγισής τους.προσέγγισής τους.
69. Το παράπονο του ΔΠΤο παράπονο του ΔΠ
ΣΑΣ ΠΑΡΑΚΑΛΩΣΑΣ ΠΑΡΑΚΑΛΩ
ΦΡΟΝΤΙΣΤΕ ΜΕ!!!ΦΡΟΝΤΙΣΤΕ ΜΕ!!!
Μη με ξεχνάτε!Μη με ξεχνάτε!
ΕΞΕΤΑΣΤΕΕΞΕΤΑΣΤΕ
ΜΕ!!!ΜΕ!!!