1. Pelaksanaan
Projek Penyelidikan dan Kolokium
Tingkatan 6
SMK Sultan Omar,
Dungun, Terengganu

2. Bahagian I:
KONSEP KAJIAN/PENYELIDIKAN
A. Pendahuluan
1. PROJEK Penyelidikan ialah satu kaedah pembelajaran di luar bilik kuliah
yang memerlukan pelajar membuat kajian dan selidikan tentang sesuatu
tajuk yang dipilih dengan bimbingan Guru Penyelia.
2. Aktiviti ini perlu diikuti oleh semua pelajar tingkatan enam yang bermula
dari Tingkatan 6 Bawah dan ditamatkan ketika pelajar berada dalam
Tingkatan 6 Atas.
3. Pelaksanaan projek ini dimasukkan ke dalam jadual waktu pengajaran dan
pembelajaran Tingkatan 6 di sekolah kerajaan dengan peruntukan 80 minit
atau dua waktu pengajaran dan pembelajaran.
4. Projek ini melibatkan tiga peringkat utama, iaitu penetapan judul kajian dan
pengumpulan data, penulisan kajian, dan kolokium atau pembentangan.
5. Hasil penulisan dan pembentangan akan dinilai dan diberi markah oleh
guru pembimbing mengikut kriteria yang ditetapkan. Mengikut
perancangan awal, kolokium akan dilanjutkan ke peringkat Pejabat
Pelajaran Daerah dan seterusnya ke peringkat Jabatan Pelajaran Negeri.
6. Guru Penyelia ialah guru mata pelajaran Tingkatan 6 yang telah dilantik
oleh Kementerian Pelajaran sebagai Guru Akademik Tingkatan Enam.
Setiap orang guru akan membimbing beberapa orang pelajar dari awal
sehingga tamatnya projek.
B. Matlamat Projek
Matlamat projek penyelidikan ini diperkenalkan pada peringkat pengajian
prauniversiti adalah untuk mencapai hal yang berikut:
1. Mendedahkan cara membuat rujukan dan kajian serta kerja lapangan
sebagai pengalaman awal untuk digunakan apabila berada di pusat
pengajian tinggi.
1

3. 2. Menambahkan pengetahuan dan maklumat lain bagi mata pelajaran yang
berkaitan selain maklumat yang disampaikan oleh guru di bilik darjah.
C. Definisi Kajian/Penyelidikan
1. Kajian ialah kegiatan atau usaha dan proses mengkaji sesuatu isu
berdasarkan data, maklumat, dan sebagainya dengan terperinci
yang dikumpulkan dalam jangka masa tertentu.1
2. Penyelidikan ialah perbuatan menyelidik, iaitu memeriksa sesuatu
yang belum terang atau menyiasat untuk mendapat keterangan
tentang sesuatu.2
3. Oleh itu, kajian dan penyelidikan ialah kegiatan mengkaji sesuatu
dengan menggunakan data atau maklumat yang terperinci untuk
mendapat keterangan atau kesimpulan tentang sesuatu.
D. Ciri-ciri Kajian
Sesuatu kajian atau penyelidikan mempunyai ciri-ciri yang berikut:
1. Kegiatan mencari maklumat atau data dengan menggunakan kaedah
tertentu seperti membuat rujukan, temu ramah, soal selidik, dan sebagainya
yang sesuai dengan topik.
2. Membuat analisis menggunakan maklumat atau data yang diperoleh
dengan kaedah yang sesuai.
3. Membuat kesimpulan dan cadangan.
4. Kajian yang dihasilkan ialah yang diusahakan sendiri, atau asli, iaitu
tidak meniru atau menyalin hasilan orang lain sebelumnya. Membuat
kesimpulan baharu termasuk dalam hasil usaha sendiri.
1 KamusDewan Edisi Keempat. 2005. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka, hlm. 657.
2
Kamus Dewan Edisi Keempat. 2005. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka, hlm. 1426.
2

4. Bahagian II:
TATACARA PELAKSANAAN KAJIAN DAN KOLOKIUM
A. Peringkat Kajian dan Kolokium
1. Membuat kajian
1.1 Memilih topik dan tajuk kajian
1.2 Mengumpul fakta atau maklumat
1.3 Membuat analisis dan rumusan kajian
2. Menulis laporan kajian
2.1 Laporan bertulis dibuat dengan berdasarkan hasil atau rumusan
kajian yang telah dilaksanakan.
2.2 Penulisan laporan perlu mengikut format yang telah ditentukan.
2.3 Penilaian laporan bertulis ini akan dibuat oleh Guru Penyelia masing-
masing.
3. Membuat pembentangan (Kolokium)
3.1 Setiap pelajar perlu membentang hasil kajian masing-masing
berdasarkan laporan bertulis yang dibuat.
3.2 Pembentangan dibuat di hadapan kumpulan masing-masing atau
kumpulan lain yang ditentukan.
3.3 Penilaian pembentangan akan dilakukan oleh Guru Penyelia masing-
masing.
B. Penyeliaan Kajian
1. Setiap pelajar Tingkatan 6 wajib mengikuti program ini sehingga
selesai selagi masih menjadi pelajar di sekolah ini.
2. Setiap pelajar dibimbing dan diselia oleh seorang Guru Penyelia
daripada kalangan Guru Akademik Tingkatan 6.
3

5. 3. Setiap Guru Akademik Tingkatan 6 akan menyelia beberapa orang pelajar
berdasarkan jumlah semasa pelajar Tingkatan 6.
C. Pemilihan Tajuk Kajian
1. Kajian boleh dibuat secara individu. Sekiranya dibuat secara
berkumpulan, dicadangkan tidak terlalu ramai supaya setiap pelajar
memainkan peranan masing-masing dengan berkesan.
2. Kajian dibuat mengikut bidang mata pelajaran. Contohnya, pelajar
yang diselia guru Sejarah, akan membuat kajian yang berkaitan dengan
mata pelajaran itu.
2.1 Topik kajian berdasarkan sukatan pelajaran mata pelajaran
berkenaan.
2.2 Skop kajian hendaklah tidak terlalu luas, tetapi tidak terlalu
sempit sehinggakan menjadi sangat terhad dan sukar untuk
membuat analisis.
3. Pelajar dan Guru Penyelia digalakkan memilih tajuk yang bersifat
tempatan tetapi sesuai dengan bidang masing-masing dan masih
berkaitan dengan sukatan mata pelajaran.
4. Cara penentuan tajuk adalah seperti yang berikut:
4.1 Tajuk boleh dipilih sendiri oleh pelajar, dengan persetujuan
Guru Penyelia, atau ditentukan oleh Guru Penyelia setelah
berbincang dengan pelajar.
4.2 Tajuk hendaklah bertumpu atau khusus dan jelas.
D. Kaedah Kajian
Pelajar boleh menggunakan sebarang kaedah kajian yang sesuai dengan
keperluan tajuk masing-masng. Antara kaedah kajian yang paling mudah dan sering
digunakan adalah seperti yang berikut:
1. Temu ramah
1.1 Pelajar mengadakan wawancara dengan sesiapa sahaja yang dapat
memberi maklumat tentang kajiannya.
4

6. 1.2 Nama penuh dan alamat orang yang ditemu ramah hendaklah
dicatatkan kerana perlu dimasukkan dalam ruangan Lampiran dalam
kertas penulisan laporan nanti.
2. Soal Selidik
1.1 Setiap pelajar menyediakan borang soal selidik berdasarkan
keperluan tajuk masing-masing.
1.2 Borang soal selidik diserahkan kepada responden (pihak yang dapat
memberi maklumat yang diperlukan).
1.3 Semua borang soal selidik yang telah diisi oleh responden dianalisis
untuk mendapatkan rumusan atau kesimpulan.
1.4 Satu salinan borang soal selidik kosong perlu dimasukkan
dalam ruangan Lampiran dalam kertas penulisan laporan.
3. Rujukan kepustakaan.
3.1 Pelajar membuat rujukan dengan membaca bahan-bahan
bertulis yang berkaitan dengan kajian, seperti buku, majalah,
akhbar, kertas laporan, kertas kerja, surat edaran, artikel, dan
sebagainya, termasuk laman sesawang (laman web).
3.2 Setiap bahan rujukan yang digunakan isinya hendaklah dicatatkan
maklumat yang berikut untuk digunakan sebagai nota kaki dan
bibliografi:
i. Judul bahan rujukan
ii. Nama pengarang (jika buku, kertas kerja, dan artikel)
iii. Tahun terbit bahan (jika buku, kertas kerja, dan artikel)
iv. Nama penerbit (jika buku dan artikel)
v. Muka surat bahan yang dipetik
vi. Nama dan alamat laman sesawang
3.3 Maksud membuat rujukan ialah mengambil isi atau fakta yang
sesuai dan diperlukan sahaja, tidak dengan meniru atau menyalin
kandungan bahan rujukan itu satu persatu.
5

7. E. DISIPLIN KAJIAN
1. Waktu rasmi pertemuan untuk kajian adalah pada setiap hari Khamis
(7.40-9.00 pagi) pada hari persekolahan, kecuali jika bertembung
dengan program sekolah:
1.1 Pelajar bertemu dengan Guru Penyelia masing-masing untuk
perbincangan di mana-mana tempat yang ditentukan oleh Guru
Penyelia.
1.2 Selesaikan tugas itu di dalam kelas atau ruang tertentu sekiranya
Guru Penyelia tidak dapat berbincang kerana mempunyai urusan
lain.
2. Selain waktu rasmi di atas, aktiviti kerja lapangan berlangsung
sepanjang masa, termasuklah di luar waktu persekolahan, tetapi tidak
pada waktu pengajaran dan pembelajaran.
3. Kajian hendaklah asli, iaitu yang dihasilkan oleh pelajar sendiri. Oleh itu,
pelajar tidak boleh meniru atau menyalin bulat-bulat bahan
rujukan yang sedia ada dan dijadikan miliknya. Bahan atau fakta yang
dirujuk dan dipetik hanyalah untuk menguatkan hujah atau menjelaskan
fakta kajian, walaupun judul atau tajuknya sama.
6

8. Bahagian III:
CADANGAN JADUAL PELAKSANAAN 2011/2012
PELAKSANAAN Projek Penyelidikan Tingkatan Enam 2011/2012 adalah seperti
yang berikut:
Bil Tarikh/Minggu Program Tindakan
1 9 Mei 2011 Pendaftaran Tingkatan 6 Bawah Jawatankuasa
2 10 – 12 Mei 2011 Minggu Suai Kenal berkenaan
19 Mei 2011
Pendedahan konsep penyelidikan Penyelaras
26 Mei 2011
27 Mei – 11 Jun 2011 Cuti Pertengahan Tahun -
Taklimat Pelaksanaan
16 Jun 2011 Penyelidikan (Guru & Pelajar)
4 Penyelaras
23 Jun 2011 Pembentukan kumpulan
Penyerahan Guru Penyelia
30 Jun 2011
Pemilihan tajuk penyelidikan Pelajar
5 7 Julai 2011
Perbincangan format dan kandungan Guru Penyelia
14 Julai 2011
28 Julai 2011
4 Ogos 2011 Pelaksanaan penyelidikan:
Pelajar
6 11 Ogos 2011 Mengumpul data
Guru Penyelia
18 Ogos 2011 Perbincangan & bimbingan lanjutan
25 Ogos 2011
26 – 31 Ogos 2011 Cuti Pertengahan Penggal Kedua -
8 September 2011 Taklimat Format Menulis Laporan Penyelaras
15 September 2011
7 22 September 2011 Pelajar
Perbincangan/Bimbingan
29 September 2011 Guru Penyelia
13 Oktober 2011
Penyemakan kertas laporan Guru Penyelia
20 Oktober 2011
8 Taklimat Pembentangan/Kolokium Penyelaras
27 Oktober 2011
Pembinaan bahan bantu pembentangan Pelajar
30 Oktober – 17
Peperiksaan Akhir Tahun 6 Bawah Pelajar
November 2011
18 November – 31
Cuti Akhir Tahun -
Disember 2011
Penyerahan Kertas Laporan kepada
Pelajar
5 Januari 2012 Guru Penyelia
9
12 Januari 2012 Perbincangan tentang bahan bantu Guru Penyelia
pembentangan (Tahap akhir) Pelajar
19 Januari 2012 Kolokium - Pembentangan Pelajar
26 Januari 2012
10 2 Februari 2012 Penilaian – Kertas Laporan dan
Guru Penyelia
9 Februari 2012 Kolokium (Pembentangan)
26 Februari 2012
Kolokium Peringkat Daerah dan Negeri
11 Mac 2012 PPD & JPN
(Jika ada)
7

9. Bahagian IV:
Format Penulisan Laporan Penyelidikan
A. KANDUNGAN KERTAS PENYELIDIKAN
1. Maklumat awal tentang kajian
1.1 Kulit hadapan/Kulit judul
1.2 Isi kandungan
1.3 Abstrak
1.4 Objektif kajian
1.5 Kaedah kajian
1.6 Penghargaan
*Untuk penjelasan lanjut sila rujuk Lampiran A.
2. Inti utama kajian:
2.1 Pendahuluan/Pengenalan
2.2 Isi
Huraian dapatan kajian
Penilaian/kesimpulan kajian
Cadangan (jika perlu/jika ada)
2.3 Penutup
3. Maklumat rujukan tentang kajian
3.1 Bibliografi
3.2 Lampiran
B. TEKNIK TAIPAN DAN CETAKAN
1. Laporan kajian ditaip dan dicetak pada kertas taip berwarna putih yang
berukuran A4 (210 mm x 297 mm).
2. Cetakan hendaklah pada sebelah muka kertas sahaja.
3. Taipan menggunakan Word fon Arial bersaiz 12 poin.
8

10. 4. Setiap tajuk utama sebaik-baiknya menggunakan helaian baharu.
5. Birai kiri dan kanan setiap paragraf adalah dalam format sama aras
(justify).
6. Panjang laporan penyelidikan antara 15 hingga 25 halaman, yang dikira
dari halaman Pendahuluan/Pengenalan hingga halaman Bibliografi sahaja.
Halaman sebelum dan selepasnya tidak diambil kira untuk jumlah halaman
di atas.
7. Setiap tajuk utama ditaip pada kedudukan di tengah-tengah (center)
dengan menggunakan huruf besar, dan boleh digelapkan.
8. Tajuk kecil (subtajuk), jika ada, hendaklah dimulakan dari birai kiri,
menggunakan huruf kecil kecuali huruf pertama setiap perkataan,
dinomborkan dan boleh digelapkan.
C. JARAK ANTARA BARIS
Terdapat dua jenis jarak yang perlu digunakan berdasarkan fungsi, iaitu:
1. Jarak langkau dua (double spacing) bagi semua perkara inti utama
kajian yang berikut:
1.1 Pendahuluan/Pengenalan
1.2 Isi
1.3 Penilaian/Kesimpulan
1.4 Cadangan (jika perlu/jika ada)
1.5 Penutup
2. Jarak langkau satu (single spacing) bagi bahagian lain, iaitu:
2.1 Kulit hadapan / Kulit judul
2.2 Isi kandungan
2.3 Abstrak
2.4 Objektif kajian
2.5 Kaedah kajian
2.6 Penghargaan
2.7 Petikan terus (yang panjang) daripada sumber rujukan
2.8 Penulisan nota kaki dan bibliografi
2.9 Lampiran
9

11. D. PENJELASAN KANDUNGAN HALAMAN PENULISAN
Halaman Kandungan Halaman
1.1 Mengandungi maklumat yang berikut yang ditaip mengikut
turutan dan menggunakan huruf besar semuanya:
KERTAS PENYELIDIKAN TINGKATAN 6 2010/2011
JUDUL yang lengkap
1. NAMA PENYELIDIK dengan lengkap
Kulit NAMA GURU PENYELIA DAN BIDANGNYA
Hadapan/ NAMA SEKOLAH dengan lengkap
Kulit Judul
1.2 Dibenarkan untuk menggunakan saiz 14 tetapi dengan
fon Arial dan jarak baris langkau satu.
1.3 Dibenarkan untuk menggunakan kertas berwarna
dan/atau bersaiz tebal.
2.1 Menyenaraikan butiran yang berikut:
2. Tajuk utama dan subtajuk – menggunakan huruf
Isi kecil kecuali huruf pertama setiap perkataan
Kandungan
Nombor muka surat – ditaip di sebelah kanan dan
hujung baris setiap tajuk utama dan subtajuk
3.1 Menyatakan kandungan penyelidikan dan rasional
3.
kajian itu dilakukan secara ringkas dan umum.
Abstrak 3.2 Ditulis dalam bentuk perenggan.
4. 4.1 Menyatakan tujuan kajian dengan jelas, iaitu yang
bersifat eksplisit.
Objektif 4.2 Objektif dituju kepada isu yang dikaji, tidak kepada
Kajian pengkaji.
5.1 Menyenaraikan kaedah yang digunakan untuk mendapatkan
data, umpamanya temu ramah, soal selidik, rujukan
5. kepustakaan, dan sebagainya.
Kaedah 5.2 Sedikit penjelasan tentang kaedah tersebut perlu dibuat.
Kajian
Contoh: Kaedah soal selidik – 20 orang responden dipilih
daripada kalangan belia di sekitar bandar Dungun.
6.1 Menyatakan terima kasih dan penghargaan kepada pihak yang
6.
memberi kerjasama dalam menjayakan kajian tersebut.
Penghargaan 6.2 Menyebut nama pihak yang berkenaan .
10

12. 7.1 Mengandungi bahagian penting hasil daripada kajian yang
dibuat.
7. (a) Pendahulan/Pengenalan
Inti Utama (b) Isi:
Kajian Huraian dapatan kajian
Penilaian/kesimpulan kajian
Cadangan (jika ada/berkaitan)
(c) Penutup
9.1 Memberi penghargaan kepada penulis yang karya mereka
digunakan sebagai rujukan, di samping menegaskan keesahan
9. kajian bersifat akademik.
Penulisan 9.2 Rujukan terdiri daripada:
Rujukan Nota kaki
Bibiliografi
(Rujuk elemen F: Penulisan Sumber Rujukan
10.1 Diwujudkan sebagai tambahan untuk memuatkan perkara
penting yang diguna pakai dalam kajian tetapi tidak
dimuatkan dalam teks.
10.2 Antara perkara yang wajar dimuatkan ialah:
10.
Dapatan (data) kajian
Lampiran Gambar, peta, carta, dan sebagainya, yang dianggap
mustahak dan menjadi inti kajian.
Salinan soalan soal selidik
Nama dan biodata ringkas orang yang ditemu ramah.
10.3 Halaman bagi bahagian ini tidak perlu dinomborkan.
E. PENOMBORAN HALAMAN
1. Setiap halaman (kecuali halaman kulit/judul dan halaman lampiran) perlu
dinomborkan secara berturutan.
2. Nombor diletakkan di hujung kanan bahagian bawah halaman.
2.1 Nombor roman kecil (i, ii, iii, iv, ...) digunakan untuk
menomborkan halaman-halaman yang berikut:
Halaman hadapan/judul
Isi kandungan
Abstrak
Objektif kajian
11

13. Kaedah kajian
Penghargaan
2.2 Angka biasa (1, 2, 3, ...., 25) digunakan untuk menomborkan
halaman-kandungan kajian seperti yang berikut:
Pendahuluan
Isi
Penutup
Bibliografi
2.3 Halaman Lampiran tidak perlu dinomborkan.
F. PENULISAN SUMBER RUJUKAN
Oleh sebab kajian ilmiah memerlukan rujukan sama ada daripada bahan
bertulis atau daripada temu ramah, penulis asal bahan rujukan atau pemberi
maklumat dinyatakan untuk tujuan keesahan kajian dan penghargaan kepada
penulis dan pemberi maklumat berkenaan. Hal tersebut dilakukan dengan dua cara,
iaitu mewujudkan nota kaki dan bibliografi.
1. Nota kaki.
1.1 Nota kaki digunakan dalam teks halaman inti utama kajian untuk
dua tujuan:
(a) Menyatakan sumber rujukan (buku, majalah, makalah, atau
kertas kerja, termasuk laman sesawang) supaya pembaca
mudah mencari dan merujuk sumber tersebut sekiranya
diperlukan.
(i) Memetik ayat atau perenggan secara terus daripada
sumber rujukan.
(ii) Menggunakan fakta daripada sumber rujukan walaupun
dihuraikan menggunakan ayat sendiri.
(b) Memberi keterangan lanjut, contoh atau pandangan
tentang sesuatu perkara yang tidak dikemukakan dalam
teks, tetapi perlu dinyatakan untuk memudahkan pemahaman
pembaca.
12

14. (c) Nota kaki perlu menyenaraikan hal-hal berikut secara
berturutan dalam bentuk perenggan:
Nama pengarang
Tahun sumber rujukan diterbitkan
Judul sumber rujukan
Tempat diterbitkan
Nama penerbit
Muka surat sumber rujukan
1.2 Penaipan nota kaki menggunakan jarak langkau satu sahaja.
(Komputer sekarang dapat melaksakan tugas ini secara automatik
apabila anda menggunakan format “Insert Footnote” dalam peralatan
References).
Contoh penulisan nota kaki: Lihat Lampiran A.
2. Bibliografi
2.1 Bibliogafi diwujudkan selepas tamatnya halaman inti kajian untuk
menyatakan buku, majalah atau makalah, termasuk laman
sesawang yang telah digunakan sebagai rujukan, dengan
menyenaraikan hal-hal yang berikut secara berturutan dalam
perenggan:
Nama pengarang
Tahun sumber rujukan diterbitkan
Judul sumber rujukan
Tempat diterbitkan
Nama penerbit
2.2 Penulisannya disusun mengikut abjad nama pengarang. Jika tiada
nama pengarang, mulakan dengan nama penerbitnya.
*Contoh penulisan bibliografi: Lihat Lampiran B.
G. PENILAIAN PENULISAN KAJIAN
Kajian yang telah ditulis hendaklah dihantar Guru Penyelia masing-masing pada
tempoh yang ditetapkan untuk dibuat penilaian.
1. Penilaian dibuat dengan berdasarkan kriteria yang berikut:
13

15. *Kriteria dan Borang Penilaian Penuisan Kajian: Lihat Lampiran C.
Bahagian V:
Pelaksanaan Kolokium
14

16. LAMPIRAN
Lampiran A.
Contoh Penulisan
Nota Kaki.
___________________
10. Asmah Haji Omar. 1985. “Pendahuluan” dlm. Komunikasi Seluruh:
Bahasa Malaysia Kod Tangan. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan
Pustaka, hlm. xiv.
11. Kita menamai isyarat ini sebagai “bahasa isyarat Malaysia”.
12. Sebenarnya bahasa isyarat Malaysia banyak dipengaruhi oleh ASL,
khususnya dari segi perbendaharaan kata dan unsur sintaksis.
13. Asmah Haji Omar. 1985. Komunikasi Seluruh: Bahasa Malaysia
Kod Tangan. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka, hlm. 69.
Lampiran B.
Contoh Penulisan Arbak Othman. 1984. Tatabahasa Bahasa Malaysia. Kuala Lumpur:
Bibliografi. Penebitan Sarjana (M) Sdn. Bhd.
Asmah Haji Omar. 1985. “Pendahuluan” dlm. Komunikasi Seluruh:
15
Bahasa Malaysia Kod Tangan. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan
Pustaka.
Nik Safiah Karim, et al. 2010. Tatabahasa Dewan Edisi Ketiga. Kuala
Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka.

17. - Buku, majalah,
makalah, dan
kertas kerja.
- Laman
Dewan Bahasa dan Pustaka. “Koleksi Lembar Bahasa 2000”.
sesawang
http://www.dbp.gov.my.
Suhaimi Mohd Salleh. 2011. “Ayat Majmuk” dlm. Dermaga-BM-K1.
http://dermagabmk1.blogspot.com.
Lampiran C.
16