huisvesting

1. 1
1
FM Symposium Defensie 2017
De toegevoegde waarde van
huisvesting
Prof. Hans de Jonge
Directievoorzitter Brink Groep
Em. Hoogleraar vastgoed TU Delft
16 november 2017

2. 2
FIRE – foto’s

3. 3
November 15,
2017
5

4. 4
‘oud’: Berlageweg
42.000 m2 BVO
‘nieuw’: Julianalaan + uitbreiding
36.000 m2 BVO
ca 15% minder m2 BVO voor meer gebruikers
luchtfoto gebouw

5. 5
Sustainable = more multi use & non-territorial (public) space

6. 6
Inhoud
1. De uitdaging
2. De NL opgave
3. Waarde toevoegen
4. Samenwerken aan waarde
5. Conclusie
Inhoud
1. De uitdaging
2. De NL opgave
3. Waarde toevoegen
4. Samenwerken aan waarde
5. Conclusie

7. 7
De uitdaging
• economie
• demografie
• informatie -
technologie
• mobiliteit
• circulariteit

8. 8
Economie

9. 9
Shift from industrial service economy to an
idea-driven, creative service economy:
 key: facilitating talent development
 upgrading service jobs
 new education systems
 new social system: mobility and
flexibility
 new infrastructure
 other use of space (networks)
 new use patterns:
(ownership > use)
 other ways of planning: local, bottom
up, networks
Demografie

10. 10
19

11. 11
Informatie technologie

12. 12

13. 13
Bio-electronica
- Google wil data over
lichamelijk functioneren
- Apple werkt samen met GSK
- Microsoft en Pfizer werken aan
‘neural dust’
- implantaten in de hersenen
wireless commands
- body protheses (bionic man)
- …?

14. 14
Information technology
ICT and big data
pro’s:
- smart systems > efficiency gains
(see: bicycle rain monitor)
- open online data strengthen civil
society (self organising)
- public value of data increases
- democracy 3.0 > online platforms
con’s:
- totalitarian society?
- mass surveillance
- companies monopolise data

15. 15
Mobiliteit

16. 16

17. 17
Circulariteit
Biological cycle Technical cycle

18. 18
Inhoud
1. De uitdaging
2. De NL opgave
3. Waarde toevoegen
4. Samenwerken aan waarde
5. Conclusie
NL opgave
• accommoderen van de toekomstige vraag in de bestaande
voorraad
• (vervangende) nieuwbouw alleen nog duurzaam
• verduurzaming van de voorraad
• transformatie en sloop
• flexibilisering > van harnas naar jogging pak
• ontkoppeling bezit en gebruik
• nieuwe financieringsmechanismen
van :vastgoed als financieel product
naar :vastgoed als gebruiksgoed.

19. 19
bron: Stad & Land, Centraal Planbureau / CPB 2010
Inhoud
1. De uitdaging
2. De NL opgave
3. Waarde toevoegen
4. Samenwerken aan waarde
5. Conclusie

20. 20
Waarde toevoegen
1. risico’s beheersen
2. vastgoedwaarde verhogen
3. footprint reduceren
4. kosten reduceren
5. flexibiliteit verhogen
6. gebruikerstevredenheid verhogen
7. gebruiksactiviteiten ondersteunen
8. ruimtelijke kwaliteit verbeteren
9. imago versterken
10. cultuur ondersteunen
11. innovatie stimuleren
12. samenwerking bevorderen 4040

21. 21
1. Risico’s beheersen
• inflexibiliteit voorraad vastgoed
• verkeerde locatie
• waardedaling
• werkomgeving
• milieuproblemen
• …
41
15 november 2017 41
2. Vastgoedwaarde verhogen
• acquisitie/afstoot van vastgoed
• herontwikkeling
• herwaardering
• …

22. 22
3. Footprint reduceren
44
15 november 2017 44

23. 23
Werkplektypologie
locatieplekgebruik
4. Kosten reduceren
• TCO/LCC
• huisvestingskosten
• facilitaire kosten
• werkplekkosten
• benchmarks
• …
15 november 2017 46

24. 24
5. Flexibiliteit verhogen
• organisatorisch
• financieel
• technisch

25. 25
Omgaan met spanning
org-flex
- openingstijden
- nieuwe werken
tech-flex
- uitbreidbaarheid
- aanpasbaarheid
- capacity to change (CTC)
jufi-flex
- eigendom / lease /
- contract opties
- financiële
arrangementen
organisatie gebouw(en)
6. Gebruikerstevredenheid verhogen
• pre- en post occupancy evaluaties (POE)
• responstijden verlagen
• downtime minimaliseren
• …

26. 26
7. Gebruiksactiviteiten ondersteunen
• winkels
• onderwijs
• …
8. Ruimtelijke kwaliteit verbeteren

27. 27
9. Imago versterken

28. 28
10. Cultuur ondersteunen

29. 29
Sustainable = workplaces students & staff merge  better use of space
11. Innovatie stimuleren

30. 30
12. Samenwerking bevorderen

31. 31
Inhoud
1. De uitdaging
2. De NL opgave
3. Waarde toevoegen
4. Samenwerken aan waarde
5. Conclusie

32. 32

33. 33
Waardedrijver Baathouder? Indicator
• Gezond
• Wervend
• MV(O)
• Flexibel
• Inzichtelijk
• Inspirerend
• Gastvrij
• Gegarandeerd
• HRM
• Facilitair
• Marketing/HRM
• CSR
• Facilitair
• Facilitair
• HRM
• Facilitair
• ZV/premies
• HV
• MK/Werving
• CO2 footprint
• E-besp door gedrag
• Tevreden mw
66

34. 34
Slim Verduurzamen van Gemeente Gebouwen
(SVvGG) Eindhoven
Aanleiding: Renovatie Stadhuistoren
Een prettige leefomgevingEnergieneutraliteit per 2025
Samenwerking en openheid
Ambities
Zichtbaar maken innovatie
Energielasten verlagen
Onderhoudskosten verlagen
VoorbeeldfunctieMinder co2 uitstoot
Duurzaam kantoor
Verlevendigen Stadhuisplein
Sluitende buisnesscase

35. 35
Projectvisie ‘slim verduurzamen’
Lange termijn benadering
Samenwerken
Systeembenadering
Inhoud
1. De uitdaging
2. De NL opgave
3. Waarde toevoegen
4. Samenwerken aan waarde
5. Conclusie

36. 36
Conclusie
• Toegevoegde waarde van huisvesting is lastig
meetbaar > teveel focus op kosten en getallen
• Er is veel ‘evidence based’ kennis over toegevoegde
waarde
• In een hoog tempo groeien de instrumenten om deze
waarde ook zichtbaar te maken
• Samenwerken aan waarde is grote kans voor FM

37. 37
73
Info:
h.de.jonge@brinkgroep.nl