1. OINARRIZKO HEZKUNTZARAKO CURRICULUMAREN
DEKRETUAK
Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak, curriculum hauen bidez, ziurtatu
nahi du curriculum horiek oinarrizko gutxieneko irakaskuntzekin bat etortzea;
horrez gain, elebitasun integratzaile bat erraztu nahi da, beharrezkotzat jotzen
dira bi hizkuntza ofizialak.
Kalitateko irakaskuntzaren alde egiten da, gaur egungo gizartean beharrezkoak
diren ezagutza, abilezia eta balioak eskuratzeko.
 Errealitatea ulertzeko eta eraldatzeko ezagutzak, kultura eta gaitasun
kritikoa duten herritar bilakatuko dituztenak eta profesional bikainak
izatea ahalbidetuko dituztenak.
 Mundura ireki eta beste pertsona batzuekin elkarlanean aritzeko
gaitasunak, informazioaren eta komunikazioaren teknologiek eskaintzen
dituzten aukerak erabiliz.
 Elkarrekin euskal gizarte demokratiko, tolerante eta solidario bat
eraikitzeko baloreak.
Curriculumak hau lortu nahi du: bakoitzaren ahalmena eta talentua kontuan
hartuta, gara ditzakeen prestakuntza eta ezagutzak eskuratzea, bere sexua,
sinesmenak, jatorria eta baliabide ekonomikoak edozein direla ere.
XEDAPEN OROKORRAK
1.- Euskal Autonomia Erkidegoko Oinarrizko Hezkuntzako curriculuma ezartzen
du dekretu honek, eta hura ezartzeko modua xedatzen. Hala ere, Lehen
Hezkuntzako eta Derrigorrezko Bigarren Hezkuntzako gutxieneko irakaskuntzak
ezartzen dituen oinarrizko arau-esparrua bete beharko da.
2.- Pertsonek bizitza osorako eskuratuko duten hezkuntzaren etapa komuna eta
derrigorrezkoa da Oinarrizko Hezkuntza, eta Lehen Hezkuntza eta
Derrigorrezko Bigarren Hezkuntza hartzen ditu barnean.
Aplikazio-eremua Dekretu hau Euskal Autonomia Erkidegoko ikastetxe
guztietan aplikatuko da, Lehen Hezkuntzan.

2. Oinarrizko Hezkuntzaren xedeak Pertsonek bizitza osorako eskuratuko duten
hezkuntzaren etapa komuna eta derrigorrezkoa da Oinarrizko Hezkuntza, eta
hauek dira haren xedeak, giza nortasunaren garapen osoa lortzeko:
a) Ikasleak prestatzea pertsona helduen bizitzari ekiteko; bizitza oso bat
izateko, gizabanako diren aldetik; gizarteko herritar aktibo izateko; eta izadiaren
zaintzarekiko eta garapen iraunkorrarekiko konpromisoa duten pertsonak
izateko.
b) Ikasleek euskal kulturako eta kultura unibertsaleko oinarrizko elementuak
eskura ditzaten lortzea, eta maila handiagoko ikasketak egiteko nahiz lanean
hasteko prestatzea, berme osoz.
c) Ikasleekin sentsibilizazio-lana egitea eta haiek gaitzea bizitzan zehar
etengabe ikasteko gai izan daitezen.
GAITASUNAK
Oinarrizko Hezkuntzak, batik bat, goi-mailako ikasketak egiteko behar den
prestakuntza emateari eta ikasleei ikasketa horiek egiteko behar diren
ezagutzak emateari eman izan dio garrantzia.
Curriculumaren planteamenduak ikasleek eskuratu beharreko gaitasunak ditu
oinarri. behar bezala landu behar ditu hezkuntzaren gainerako alderdiak,
pertsonak gizaki moduan garatzeko beharrezkoak direnak; curriculumak indartu
egin behar du hezkuntzaren izaera hezitzailea, eta gauzak egiten jakiteko
prestatu behar ditu ikasleak.
Gaitasunak honako hauek lirateke: eskakizun konplexuei erantzuteko eta
askotariko lanak behar bezala egiteko ahalmena. Horrenbestez, gaitasunek
beren barnean hartzen dituzte trebetasun praktikoak, ezagutzak, motibazioa,
balio etikoak, jarrerak, emozioak eta gizarte-arloko nahiz portaerazko
elementuak, eta pertsonek batera erabiltzen dituzte horiek guztiak, lanak modu
eraginkorrean egiteko. Hezkuntza-gaitasun orokor horiek ezin dira zuzenean
ebaluatu; izan ere, hezkuntza-prozesu osoko plangintzaren eta haren
gauzapenaren loturazko eta bitartekaritzako lanak egiten dituzten aldagai
konstanteak dira. Horien bidez, hezkuntza-planteamendu integrala egiten da,

3. eta askotariko gaitasunak eskuratzeko modua dute ikasleek. Ikuspegi hori
jorratzen du ELGE antolakundeko DeSeCo programaren planteamenduak.
Europar Batasunak egindako proposamenak adierazten du hauek direla
gaitasun giltzarri edo oinarrizkoak: “pertsona guztiek izan behar dituztenak giza
errealizazioa eta garapen pertsonala lortzeko eta herritartasun aktiboa,
laneratzea eta enplegua erdiesteko”. Oinarrizkotzat jotzeko, hiru baldintza
hauek bete behar ditu: balio pertsonal edo sozial handiko emaitzak eskuratzen
lagundu behar du, testuinguru eta esparru adierazgarri ugaritan aplikatzeko
modukoa izan, eta aukera eman behar du pertsonek eskakizun konplexuak
behar bezala bete ditzaten. Gaitasunen bidezko antolakuntza eginda,
curriculumak nabarmendu egiten du garrantzi handikoa dela jakintzak egoera
eta testuinguru zehatzetan erabiltzen jakitea.
Teorian jakin eta egiten jakin behar da, jakintza eta ekintza uztartu behar dira,
eta teoria eta praktika batera landu. Gauzak behar bezala egiteko, batera eta
modu koordinatuan erabili behar dira eginkizunak betetzeko behar diren
kontzeptuzko ezagutzak edo jakintzak, jarduteko prozedurak, arauak edo
jarraibideak eta motibaziozko jarrerak edo prestasunak.
Oinarrizko gaitasunen esparruak berdinak dira leku orotan, baina gaitasun
horiek eskuratzea eta erabiltzea ezberdina da testuinguru zehatz bakoitzean.
Gerora, gaitasun horiek garatu, mantendu eta eguneratu egin behar dira, bizitza
osoko ikaskuntza baten zatitzat jota. Europako Parlamentuak 2006ko irailaren
26an “Derrigorrezko Eskolaldirako Euskal Curriculuma” eta “Euskal Herrirako
Curriculuma” izeneko proposamenak plazaratu ditu. Bertan hezkuntzak
gaitasun orokor batzuk ditu eta baita gaitasun zehatz batzuk ere.

4. ORDUTEGIA
Hezkuntza arloetan eta ordutegietan banatzeak horiek lantzeko denbora
mugatzea dakar, nahi eta ez duen uzten alde batera hezkuntza-etaparen izaera
orokorra.
Lehen zikloko ordutegia aldatzeko aukera izango du ikastetxeak, betiere
aurrean dugun ordutegia errespetatzen bada eta dekretuan dauden helburuak
betetzen badira.
(*) Hizkuntzari begira, hezkuntza bati komunak egiten zaizkien edukiak batera
irakats daitezke.
ARTE HEZKUNTZA
Musika, arte plastikoak eta ikusizko arteak sartzen dira bertan. Arte-hezkuntza
lantzerakoan, kontuan izan behar dugu arte-adierazpenak beti ditugula
ingurunean eta gure bizitzetan. Mota guztietako erreferentzia estetikoek
iragazten dute gure gizartea, eta erreferentzia horiek daude gizarteratze-
prozesuetan, nortasuna eraikitzeko prozesuetan, bai eta bizi garen munduari
buruz ditugun ideiak egiteko prozesuetan ere

5. Arte Hezkuntza irakasgaiak alderdi hauek guztiak garatzeko aukera ematen du:
sormena, irudimena, autonomia, pertzepzio- eta mugimendugarapena,
sentikortasun estetikoaren garapena, norberaren adierazpenaren garapena,
pentsamendu kualitatiboarena, emoziozko adimenarena, komunikatzeko eta
gizarteratzeko ahalmenarena... Ahalmen horiek guztiek iragazi behar dituzte
ikusizko produktuekin eta musika-produktuekin izaten ditugun topaketa guztiak.
Bertan Lehen Hezkuntzan garatu beharreko arte gaitasunak agerri dira.
Gainera etapa bakoitzean landuko diren edukiak ageri dira eta ebaluazio
irizpideak.
GORPUTZ HEZKUNTZA
Lehen hezkuntzako helburuak garapenean laguntzea da hurrengo faktore
hauekin: mugimenarekin lotutako ahalmen kognitiboen, fisikoen, emozionalen
eta harreman-ahalmenen garapena; mugimenaren gizarte- eta kultura-ereduen
barneratzea; eta balio-hezkuntza eta osasunerako hezkuntza.
Arestian aipatuta helburuei lotuta lau eduki multzoetan banatzen da;
1. Norberaren ezagutza eta kontrola.
2. Gorputz adierazpena eta komunikazioa.
3. Jarduera fisikoa eta osasuna.
4. Mugimen-kultura: aisialdi eta denbora librerako hezkuntza.
Gorputz-hezkuntzaren ezagutzak antolatzea helburu duten hainbateduki
multzotan (aukeratuak izan direnak), kontzeptuak, prozedurak eta jarrerak
modu integratuan aurkeztu.
Gorputz-hezkuntzaren eremuak, funtsean, zientzia-, teknologia- eta osasun-
kulturaren gaitasuna garatzen laguntzen du; horretarako, leku jakin batean,
norberaren gorputza (mugimenduan edo egonean dagoena) behar bezala
hauteman behar da, eta, horrez gainera, elkarrekintzan jardun behar du, dituen
mugimen-aukerak hobetuz.

6. Gorputz-hezkuntzaren helburuetan gaitasun jakin batzuk lortzean datza, bertan,
8 helburu daude, bakoitza helburu desberdinekin eta gorputz-hezkuntza lehen
hezkuntzan bukatzean ikasle guztiek helburu hauek lortu beharko dituzte.
Bestalde, eduki desberdinak azaltzen dira, hauek 3 ziklo desberdinetan
banatuta eta ziklo bakoitzaren barruan sailkatuta daude blokeka, bloke horien
atzetik ziklo bakoitzean ebaluatzeko irizpideak agertzen dira, ziklo bakoitzean
irizpide desberdinak kontuan hartzen direlako.
Arestian aipatu ditudan helburuez banatuta daude blokeak, hau da:
1.multzoa: Norberaren ezagutza eta kontrola.
2.multzoa: Gorputz adierazpena eta komunikazioa.
3.multzoa: Jarduera fisikoa eta osasuna
4.multzoa: Mugimen-kulturala: aisialdi eta denbora librerako hezkuntza.
HIRITARTASUNA
UNESCOren “XXI. menderako ikastea” programak, etorkizuneko hezkuntzaren
lau oinarri finkatzen ditu: ezagutzen ikastea, egiten ikastea, elkarrekin bizitzen
ikastea, izaten ikastea. Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza, Unibertsitate eta
Ikerketa Sailak, gaitasunak kontuan hartuta, curriculum bat proposatzen du eta
helburuen eta ebaluazio-irizpideen xedea adierazgarria da: irakatsi behar denari
baino areago, ikasi behar denari ematen dio garrantzi handiagoa.
Beste alde batetik, Nazio Batuen Erakundeak Giza Eskubideen hezkuntza
baterako oinarrizko eremua proposatzen du, eta curriculum honek erreferente
gisa hartzen du hori. Giza eskubideei buruzko hezkuntzaren helburua honako
hau ulertaraztea da: Giza Eskubideak komunitate guztietan eta gizartean oro
har bete daitezen lortzea pertsona guztien erantzukizuna da. Ildo horretan, epe
luzera, giza eskubideen urratzeak eta indarkeriazko gatazkak eragozten eta
berdintasuna eta garapen iraunkorra sustatzen laguntzen du.
“Herritartasunerako Hezkuntzaren” eskakizun batzuk: ekonomia- eta kultura-
globalizazioa, ezagutzaren kudeaketa, etengabeko teknologia-aurrerapenak,
etab. Horiek guztiek gizarte-sistema kapitalistaren garapenaren beste etapa bat
osatzen dute; etapa horri “modernitate erreflexibo” deitu zaio. Herritartasuna

7. gauzatzeko, hau da, herritar gisa jarduteko, gutxienez, hiru alderdi osagarritan
bizikidetza erraztuko duten balioetara eta jokaeretara jo behar da. Alde batetik,
hurbilketa teoriko bat behar da. Bestetik, balioek, beren balio-izaera
mantenduko badute, jokaera baldintzatu behar dute. Azkenik, zera da: herritar-
jokaera gehienak familia-ingurunean eta ingurune sozialean gertatzen dira, eta
horiek hezkuntza-jardueraren testuingurua zehazten dute.
Ikastetxea eta ikastaldea antolatzeko, balio demokratikoak eta Giza Eskubideak
hartuko dira kontuan. Honako hauek dira gizabidezko jokaera horietako batzuk:
elkarrizketan eta arrazoizko eztabaidan jardutea, ikaskideekiko begirunea
izatea, erabakiak hartzen parte hartzea, adostutako jokaera-kodeak betetzea,
etab. Irakasgai bat baino gehiago da; hain zuzen ere, ikastetxeko bizikidetzaren
ardatza da. Ikasleei hitz egiteko aukera emateaz gainera, familiei eta
hezkuntza-komunitateko gainerako estamentuei ere eman beharko zaie aukera
hori. Ekintza horien bidez, honako hauek sustatzen dira: ideiak adieraztea,
entzutea, erabakiak hartzea, ingurunearekin harremanak izatea eta ikastetxeen
artean lankidetzan aritzea.
Giza Eskubide horiek curriculumean sartzeko, informazio-gizartearen iturrietatik
gazteen eguneroko bizitzan etengabe agertzen diren egungo eta premiazko
alderdiak landu behar dira ikasleekin. Era berean, debateetan, ikerketa txikietan
eta banakako zein taldekako gogoetetan kontuan hartu beharreko irizpideak
izango dira.
Pribatutasunaren egungo egoerak ere kontuan hartuko dira; bereziki, teknologia
elektronikoaren eta digitalaren garapenaren ondorioz sortutako egoerak.
Herritartasun kontzeptuak bere barnean hartu behar ditu gainerakoen
pribatutasuna eta horri atxikitako datuen trataera errespetatzea.
Edukiak hiru eduki multzotan banatzen dira. Horietan, kontzeptuak, prozedurak
eta jarrerak ikuspegi integratu batetik jorratuko dira. 1. eduki multzoak,
“Gizabanakoak eta pertsona arteko harremanak eta harreman sozialak”
izenekoak izango lirateke, 2. eduki multzoak, “Komunitatean bizitzea” izenekoak
eta bukatzeko, 3. eduki multzoak, “Gizartean bizitzea” izenekoak. Tutoretza- eta
bilera-espazioak ere nahitaezkoak dira eskolan sortzen diren gai interesgarriak
eta arazo moralak jorratzeko. Hala, lankidetzak hartzen dituen metodologiak
nabarmentzen dira.

8. EUSKARA ETA LITERATURA, GAZTELANIA ETA LITERATURA,
ATZERRIKO HIZKUNTZA
Helburua pertsona era integralean eta harmoniatsuan garatzea da,alderdi
intelektualean,afektiboan eta sozialean. Horretarako, ezinbestekoa da hizkuntza
eta literatura ikastea; hau da, jarduera sozial eta indibidual bakoitzean
hizkuntza erabiltzeko ahalmena lantzea, eta literatura-testu adierazkorrak
zentzuz irakurtzeko trebetasunak eskuratzea.
Giza garapenaren funtsezko egilea da hizkuntza, bere funtzio bietan:
Indibiduala, pertsona bakoitzari posible egiten diolako pentsatzea, jakintza
egokitzea, jarduteko modua arautzea eta adierazpenak egitea. Soziala,
gizarteak zabaldu eta mantentzen duelako, eta, gainera, giza taldeak eratzeko
eta garatzeko orduan hizkuntza delako ardatz eta euskarri. Hizkuntzari esker
sortu, sendotu eta zabaltzen da kultura. Pertsonen bizitza afektibo eta
kognitiboarekin lotura estua daukanez, hizkuntzak arautzen ditu sentimenduak,
eta haren bitartez ikasi egiten da. Bertan Lehen Hezkuntzan garatu beharreko
hizkuntza gaitasunak agerri dira. Gainera etapa bakoitzean landuko diren
edukiak ageri dira eta ebaluazio irizpideak.
INGURUNEAREN EZAGUERA
“Natura, Gizarte eta Kultura Ingurunea” jakintza-arloaren izaera orokorrak are
laguntza handiagoa ematen dio oinarrizko gaitasunak garatzeari.
Gizarterako eta herritartasunerako gaitasunari dagokionez, nork bere burua
gauzatzearekin lotutako alderdi bi dagozkio jakintza-arlo horri.
Batetik, hurbileko harremanei dagokiena (familia, lagunak, kideak eta abar);
horrek besteekiko emozioak eta sentimenduak ezagutzea dakar. Jakintzaarlo
horren helburuen artean, honako hauek ditugu: elkarrizketarako eta gatazkak
konpontzeko jokabideak sortzea, asertibotasuna lantzea, taldearen ongizatea
eta komunikazio egokia bideratzeko gizarte-arauak ezagutzea eta erabiltzea;
horiek bizitzarako trebetasunak garatzea baitakarte.

9. Arlo honek honako ekarpen hau egiten dio giza eta arte-kulturarako gaitasunari.
Horrez gainera, aitortzen da gure historia gizonek eta emakumeek batera
lortutako aberastasunaren eta hainbat herri eta kulturak mendeetan zehar
egindako ekarpenen emaitza dela.
Alor honek, baita ere, norberaren autonomiarekin eta ekimenarekin zuzenean
lotutako edukiak hartzen ditu barnean. Azkenik, alorrak elementu
matematikoekin lan egiteko aukera ematen du zenbait testuinguru zehatzetan.
Gai honetan, helburu batzuk ere kokatzen dira, 12 hain zuzen. Bertan, helburu
desberdinak azaltzen dira, denak ikasle bakoitzaren gaitasunak lantzeko.
Edukiei begira, 3 ziklo desberdinetan bananduta daude. Ziklo bakoitzean bloke
desberdinak agertzen dira:
1.multzoa: Ingurunea eta hura iraunaraztea.
2.multzoa: Izaki bizidunen aniztasuna.
3.multzoa: Osasuna eta garapen pertsonala.
4.multzoa: Pertsonak, kulturak eta gizarte-antolakuntza.
5.multzoa: Aldaketak denboran zehar.
6.multzoa: Materia eta energia.
7.multzoa: Objetuak, makinak eta teknologiak.
Ondoren, ebaluatzeko irizpideak azaltzen dira, eta hauetan azaltzen denez
irizpide deberdinak kontuan hartzen dira.
MATEMATIKA
Matematika da kopuruak, espazioa eta formak, aldaketak eta harremanak, baita
ziurgabetasuna ere, deskribatzea eta aztertzea xede duen zientzia.
Matematika, bai historiari bai gizarteari dagokienez, gure kulturaren parte da,
eta gizabanakoek gai izan behar dute hura aintzat hartzeko eta ulertzeko.
Matematika-eremua ez da geometria-formak eta kopuruak erabiltzea dakarten

10. ideia eta jokabideetara bakarrik mugatzen, baizik eta, batik bat, galderak
sorrarazteko, ereduak lortzeko, eta harremanak eta egiturak identifikatzeko gai
den eremu gisa eratu nahi da.
Matematika unibertsala da: lortzen diren emaitzak nazioarte osoak onartzen
ditu; hala ere, ez du esan nahi metodoak beti berak izan direnik.
Matematika erabilgarria da. Begiratzen dugun tokira begiratzen dugula, han
dugu matematika. Zientzian,teknologian, komunikazioan, ekonomian eta beste
arlo askotan erabiltzen da. Eguneroko bizitzako arazoak hautemateko,
interpretatzeko eta horiei irtenbidea emateko balio baitigu.
Matematika ereduen eta harremanen zientzia da. Eredu horiek ulertzea eta
baliatzea da, neurri handi batean, matematikan trebe edo gai izatea. Ideia
matematikoak eta eguneroko esperientziak zein benetako munduko egoerak
lotzen badira, ohartuko gara ideia horiek benetan erabilgarriak eta boteretsuak
direla.
Matematika eta problemak. Problemak ebaztea oso garrantzitsua da
matematikan aurrera egiteko, ulertzeko zein ikasteko. Problemak ebazteko
gaitasuna ikasleek bizitza osoan izan behar duten oinarrizko trebetasunetako
bat da, eta askotan erabili beharko dute ikasketak bukatu eta gero ere.
Matematika eta informazio- eta komunikazio-teknologiak. Teknologia berriak
erabiltzeak garapen kognitiboa bultzatzen du. Azken finean, irakasteko tresna
erabilgarria da matematika.
Horrezaz gainera, pentsamendu arrazionala sortzeko funtsezkoa da
matematika. Estrategia orokorrek — ikasteko moduari buruzkoak — bizitza
osoan ikasten jarraitzeko ahalmena izatea bermatzen dute, jarduera
profesionala aldatu behar denean edo ezaguera berriak barneratu behar
direnean.
Matematikaren zeregina hezitzailea ere bada. ikasleen garapen intelektuala
bultzatzen duelako, eta, besteak beste, honako gaitasun hauek sustatzen
dituelako: abstrakzioa, orokortasuna, gogoeta egitearekin lotutako
pentsamendu eta arrazoibide logikoa.

11. Matematika Lehen Hezkuntzara egokitzeko, komeni da zenbait ezaugarri
interesgarri adieraztea:
l Intuizioa garrantzitsuagoa da abstrakzioa eta formalizazioa baino; estrategia
pertsonalak erabiltzea nagusitzen da.
l Ikasleen esperientziak erabiltzea.
l Manipula daitezkeen materialak eta neurtzeko tresnak erabiltzea.
l Kalkulagailua eta ordenagailua arrazoiz erabiltzea.
l Talde-lanari garrantzia ematea, eta ikaskuntzarako oinarri hartzea.
l Lehen mailan hastea eduki guztiak garatzen, eta Problemak Ebazteari eta,
zentzumenak garatu ahala, geometria-edukiei garrantzi berezia ematea.
l Hizkuntza argia eta egokia erabiltzeko joera eta beharra bultzatzea, ideiak,
arrazoibideak, argudioak eta abar komunikatzeko.
Ezaugarri horiek kontuan hartuta, modu jakin batean multzokatu dira
aukeratutako edukiak, eta eduki multzoak direlakoak sortu ditugu. Ziklo
guztietan erantsi dugu eduki multzo komuna. Gainerako edukiak ere zikloaren
arabera banatu dira, sei eduki multzotan.
Helburua ez da konpartimentu itxiak sortzea: eduki multzo guztietan erabili
behar dira zenbakizko teknikak eta teknika geometrikoak; guztietan izan daiteke
erabilgarria taularen bat osatzea, grafikoren bat sortzea edo ziurgabetasun
egoeraren bat sorraraztea. Eta, benetako ereduak eginez, errazagoa da
kontzeptuak ulertzea.