1. Xedapen orokorrak:
SARRERA
- 2009/2010 ikasturtearen hasieran Dekretuaren aldaketa.
- Beharrezkoa bi hizkuntza ofizialak ikastea.
- Egin diren curriculumak giza eskubideen balioak aldarrikatzen dituzte.
- Curriculumek alderdi hauek barne hartzen dituzte:
- Errealitatea ulertzeko ezagutzak
- Pertsonekin elkarlanean aritzea.
- Euskal gizarte demokratikoa eraikitzeko baloreak.
DEKRETUAREN ATALAK
I. KAPITULUA. Xedapen orokorra
1. artikulua.- Xedeak
- Euskal Autonomia Erkidegoko oinarrizko hezkuntzako curriculuma ezartzen du
dekretu honek.
- Pertsonek bizitza osorako eskuratuko duten hezkuntzaren etapa komuna eta
derrigorrezkoa da.
2. artikulua.- Aplikazio eremua
- Euskal Autonomia Erkidegoko ikastetxe guztietan aplikatuko da-
3. artikulua.- Printzipio orokorrak
- Oinarrizko hezkuntzaren xedea gizakien ahalmena osorik garatzea da: ahalmen
fisikoa
- Oinarrizko hezkuntzaren azken xedea ikasleen potentzialtasun osoa garatzen
laguntzea da: garapen soziokulturala
- Oinarrizko hezkuntza jakintza arloek zein ikasgaiak ikuspegi guztietatik landuko
dituzte oinarrizko gaitasunak
- Irakasle guztiak dira hezitzaile, batera eta modu koordinatuan esku hartu behar dute.
2. - Oinarrizko hezkuntzan aukera berdintasuna eta elkartasuna ehenetsiko ditu
- Ikastetxeak bizikidetza heziketa eman behar dute
4. artikulua.- Antolamendu-printzipioa
- Oinarrizko hezkuntza derrigorrezkoa eta doakoa da
- Lehen hezkuntza bi urteko zikloetan banatuta dago eta zenbait jakintza arlo ditu,
izaera osoa eta integratzailea dutenak.
- Hezkuntza sistema titulaziorik eskuratu gabe utzi duten gazte eta helduei
irakaskuntza modu malguagoan baliatuko ditu.
5. artikulua.- Oinarrizko hezkuntzaren xedeak
- Hiru xede lortzen dira giza nortasun garapen osoa lortzeko
6. artikulua.- Hezkuntza gaitasun orokorrak:
- Hezkuntza-gaitasun orokorrak ardatz erreferentzialak dira: maila pertsonlean,
familiarrean, soziokulturalean, akademikoan eta profesionalean.
7. artikulua.- Oinarrizko gaitasunak
1.- Testuinguru edo egoera askotarikoek eskatutako jakintza, trebetasunak,
jarrerak eta balioak konbinatzean datza oinarrizko gaitasunen funtsa.
2.- Gaitasunak:
a) Zientzia-, teknologia- eta osasun-kulturarako gaitasuna.
Gaitasun honek askotariko trebetasunak izatea eskatzen du,
egokitasunez, autonomiaz eta ekimenez jarduteko bizitzako eta jakintzako
askotariko eremutan (osasuna, ekoizpen-jarduera, kontsumoa, zientzia,
teknologia-prozesuak, etab.), eta mundua interpretatzeko.
b) Ikasten ikasteko gaitasuna
Ikasleak pentsamendu estrategikoa izan behar du, lankidetzan jarduteko ahalmena eta
bere burua ebaluatzekoa; eta lan intelektuala egiteko teknikak eskuratu behar ditu.
Hori guztia ikasketa-esperientzia kontziente eta atseginen bidez garatzen da, bai
banaka, bai taldean.
3. c) Matematikarako gaitasuna
Matematikaren bidez arrazoitzeko, arrazoibide matematikoak ulertzeko eta
matematika-hizkuntzan adierazteko eta komunikatzeko trebetasunak eta jarrerak
aplikatzea da matematikarako gaitasuna izatea, betiere, laguntza-tresna egokiak
erabiltzen badira, eta matematika-jakintza beste jakintza mota batzuekin batera
erabiltzen bada, eguneroko bizitzan ager daitezkeen askotariko egoera konplexuei
irtenbide egokia emateko.
d) Hizkuntza-komunikaziorako gaitasuna
Derrigorrezko eskolaldiaren amaieran hizkuntzarako gaitasuna behar bezala eskuratua
izateko, ahozko eta idatzizko hizkuntza menderatu behar da era bateko eta besteko
testuinguruetan, eta atzerriko, gutxienez, hizkuntza baten erabilera funtzionala izan.
e) Informazioa tratatzeko eta teknologia digitala erabiltzeko gaitasuna
Teknologia digitala erabiltzeko gaitasuna eta informazio tratatzeko gaitasuna
eskuratzeko, baldintza hauek bete behar ditu ikasleak: autonomiaz, eraginkortasunez,
arduraz, ikuspegi kritikoz eta zuhurtasunez hautatu, tratatu eta erabili behar ditu
informazioa, informazio-iturriak eta baliabide teknologikoak; eskura duen informazioa
jarrera kritikoz eta zuhurtasunez baloratu behar du, eta, beharrezkoa bada, egiaztatu
egin behar du informazio hori; eta, halaber, bete egin behar ditu gizarteak informazioko
eta informazio-iturrietako euskarrien erabilerarako adostu dituen jokabide-arauak.
f) Gizarterako eta herritartasunerako gaitasuna
Gizarterako eta herritartasunerako gaitasunaren ezaugarri nagusiak hauek dira :
gizarte-errealitatea ulertzea; balio eta jardunbide demokratikoetan oinarritutako irizpide
etikoak erabiltzea bizikidetzari eta gatazkei aurre egiteko; eta herritartasunaren
jarduera-esparrua irizpide propioz erabiltzea, hala, bakea eta demokrazia eraikitzen
laguntzeko, eta herritarren eskubide eta betebeharrak jarrera eraikitzailez,
elkartasunez eta arduraz erabiltzeko eta betetzeko
g) Giza eta arte-kulturarako gaitasuna
Gaitasun honek trebetasun multzo bat izatea eskatzen du, eta, trebetasun horien
artean daude artea eta bestelako kultura-adierazpenak balioetsi eta horiez gozatzeko
trebetasunak, eta, arte-adierazpeneko zenbait baliabide erabilita, arte-sorkuntza
propioak egitekoa. Baita ere, kultura- eta arte-adierazpenen oinarrizko ezagutza izan
behar da, pentsamendu dibergenteko eta elkarlaneko trebetasunak aplikatu behar dira,
jarrera irekia, begirunezkoa eta kritikoa izan behar da arte- eta kultura-
4. adierazpenekiko, norberaren ahalmen estetiko eta sortzailea lantzeko gogoa eta
borondatea izan, eta interesa adierazi bizitza kulturalean parte hartzeko eta norberaren
komunitateko nahiz beste komunitate batzuetako kultura- eta arte-ondarea
kontserbatzen laguntzeko.
h) Norberaren autonomiarako eta ekimenerako gaitasuna.
Norberaren autonomiarako eta ekimenerako gaitasuna izateko, ikasleak sormenez,
konfiantzaz, arduraz eta sen kritikoz sortu, abian jarri, garatu eta ebaluatu behar ditu
ekintza edo proiektu indibidualak nahiz kolektiboak.
3.- Jakintza-arloak eta irakasgaiak landuz eskuratzen dira oinarrizko gaitasunak.
4.- Ikasleek gaitasunak eskuratzea izango da dekretu honek araututako curriculumen
eta ikastetxeek heziketa proiektuetan curriculum horiei egindako zehaztapenen xedea.
8. artikulua.- Oinarrizko Hezkuntzaren helburuak
Helburuak:
1.- Arduraz bizitzen ikastea
2.- Ikasten eta pentsatzen ikastea
3.- Komunikatzen ikastea
4.- Elkarrekin bizitzen ikastea
5.- Ikaslearen giza alderdiak garatzen ikastea
6.- Egiten eta ekiten ikastea
II. KAPITULUA: CURRICULUMAREN ANTOLAMENDUA
9. artikulua.- Curriculuma
1.- Oinarrizko Hezkuntzako jakintza-arloen eta irakasgaien gidaritzako
oinarrizko gaitasunen, helburuen, edukien, pedagogia-metodoen
eta ebaluazio-irizpideen multzoa.
10. artikulua.- Pedagogia-printzipioak
Pedagogia-proposamenak egiteko, pedagogia-printzipioak hartuko dira kontuan
5. 11. artikulua.- Lehen Hezkuntzako jakintza-arloak
1.- Jakintza-arlo hauek landuko dira Lehen Hezkuntzako ziklo guztietan:
Natura, Gizarte eta Kultura Ingurunearen Ezagutza
Arte Hezkuntza
Gorputz Hezkuntza
Gaztelania eta Literatura
Euskara eta Literatura
Atzerriko Hizkuntza
Matematika
2.- Hirugarren zikloan, ikastetxeek bigarren atzerri-hizkuntza bat jaso dezakete
curriculumean.
3.- Arreta berezia eskainiko zaie beste jakintza-arloei.
4.- Ikasleen bizipenei eta ikasitakoa integratzeko premiari erreparatu.
Ordutegia:
Lehen hezkuntzan 875 orduko ordutegia bete behar da. Ikastetxeak
erreferentziazko ordutegia izan ez gero ordutegi hori aldatu dezakete gai
bakoitzaren ordutegiak errespetatuz.
Matematika:
Gure kulturaren parte da eta edozein gauzetarako beharrezkoak dira, bai lan
baterako eta baita gure eguneroko bizitzarako ere. Arlo garrantzitsu bat da
matematikaren edukiak interpretatzen jakin behar ditugula. Adibidez, erosketak
egiterakoan batuketak eta kenketak egiten jakitea garrantzitsua da.
Ingurunearen ezaguera:
Ingurunea oso orokorra da. Curriculumak arreta bereziki kontzeptu
interesgarriei jartzen die arreta. Ingurunea ezagutza-objektu izateaz gain,
elementu motibatzailea, jardute-esparrua eta irakaskuntzarako baliabide
indartzaile eta integratzailea ere bada.
6. Gorputz hezkuntza:
Gorputz-hezkuntzaren eremuak, funtsean, zientzia-teknologia- eta osasun-
kulturaren gaitasuna garatzen laguntzen du; horretarako, leku jaki batean,
norberaren gorputza(mugimenduan edo egonean dagoena) behar bezala
hauteman behar da.
Gorputz-hezkuntzak, hain zuzen, osasun-kultura bultzatzen du; hau da,
gorputz-teknikak irakastean (osasungarriak iruditzen zaizkio), gorputzean epe
laburrera nahiz luzera lesio larriak sor ditzaketen jarrera eta ekintza guztiak
saihesten ditu. Gainera, mugimen-jarduerak ahalmen fisikoetan eta motorretan
nahiz harreman-ahalmenetan dituen ondorioak egiaztatuta daude zientziari
buruz indarrean dagoen literaturan. Bestalde, gorputz-hezkuntzak objektuak
erabiltzen dituen heinean, kontsumo-gizartean sartzen ari dela jakin behar du.
Hiritartasuna:
“Herritartasunerako Hezkuntzak” gizarterako eta herritartasunerako gaitasuna
lortzen laguntzen du. Garrantzi handia ematen die pertsonen nortasunari eta,
bizikidetza positibo bat eta auto-estima lantzeko, beste pertsona batzuekin
ezarritako harremanei. Hezkuntza horrek berdintasunezko genero harremanen
eta parte-hartzearen alde egiten du; aniztasuna baliotzat hartzen du, eta
eskubideak eta betebeharrak eta Giza Eskubideak azpimarratzen ditu.
lankidetzak ikasten ikasteko gaitasuna garatzen laguntzen dio ikasleari, honako
hauekin batera eginez gero: zalantzetatik abiatutako gogoeta eta balioespen
pertsonalarekin, gertaeren azterketa eta analisiarekin, rol jokoekin eta
argudiatze-arauen menpeko aukerekin.
Arte hezkuntza:
Une honetan, arte-hezkuntzak garrantzi berezia du; izan ere, eguneroko
bizitzan ikusizko informazioak eta musika informazioak jasaten duten
manipulazioak (arte-xedearekin edo xede hori gabe) arteak eskatzen duen
7. pentsamendu ahalmenaren parekoa izateko beharra sortzen eta eskatzen du.
Arte Hezkuntza irakasgaiak alderdi hauek guztiak garatzeko aukera ematen du:
sormena, irudimena, autonomia, pertzepzio- eta mugimendugarapena,
sentikortasun estetikoaren garapena, norberaren adierazpenaren garapena,
pentsamendu kualitatiboarena, emoziozko adimenarena, komunikatzeko eta
gizarteratzeko ahalmenarena...
Hortaz, artearen alorra transdiziplinarietaterako, curriculumeko beste irakasgai
batzuekin lotura naturala egiteko, toki ezin hobea da, eta errealitatea hobeto
ulertzen eta gozatzen laguntzen du. Halaber, besteen begiradetara, mundua
sentitzeko beste modu batzuetara hurbiltzeko aukera ematen du. Modu horiek
agerian geratu izan dira eta agerian geratzen dira musika-kulturaren eta
ikusizko kulturaren produktuetan.
Etapa honetan, ikasleek aldaketa handiak izaten dituzte, bai irudien,
marrazkien, musikaren... sortzaile gisa, bai irudi, marrazki, musika... hartzaile
eta erabiltzaile gisa ere.
Hizkuntza:
Giza garapenaren funtsezko eragilea da hizkuntza, bere funtzio bietan:
indibiduala eta soziala. Indibiduala, pertsona bakoitzari posible egiten diolako
pentsatzea, jakintza egokitzea, jarduteko modua arautzea eta adierazpenak
egitea. Soziala, gizarteak zabaldu eta mantentzen duelako, eta, gainera, giza
taldeak eratzeko eta garatzeko orduan hizkuntza delako ardatz eta euskarri.
Hizkuntzari esker sortu, sendotu eta zabaltzen da kultura.
Gizakiaren hitz egiteko gaitasuna hizkuntza jakinetan gorpuzten da. Euskal
Autonomia Erkidegoan bi hizkuntza ofizial daude –euskara eta gaztelania-, eta
eskolaren helburu nagusia da ikasle guztiek bi hizkuntzak jakitea, eta, beraz,
euskara erabiltzeari eta ikasteari lehentasuna ematea, era horretan
konpentsatzeko gizartean daukan presentzia urriagoa, eta normalkuntza
bultzatzeko. Hizkuntzak erabiltzeak esan nahi du hizkuntza ofizial biak egoki eta
eraginkortasunez erabiltzea makina bat komunikazio-egoeratan, testuinguru
desberdinetan, gero eta maila formalagoan eta konplexuagoan.