Nutrición animais

1. A NUTRICIÓN HETERÓTROFA
Todos os seres vivos precisan realizar un intercambio de materia e enerxía
para levar a cabo as funcións vitais.
A nutrición son o conxunto de procesos polos cales os organismos toman
substancias do exterior e transfórmanas en materia propia e enerxía.
A alimentación é o proceso de tomar alimentos e está incluido dentro dos
procesos da nutrición.
Os alimentos son as substancias que inxiren os seres vivos para obter
materia e enerxía.
Os alimentos conteñen substancias máis simples chamadas nutrientes que
son incorporadas ás células. Os nutrientes poden ser orgánicos (glícidos,
lípidos e proteínas) ou inorgánicos (auga e sales minerais).
Os animais teñen unha nutrición heterótrofa xa que precisan tomar materia
orgánica elaborada (doutros organismos ou dos seus restos), xa que son
inacapaces de fabricala eles mesmos.

1.1. Procesos da nutrición
Nos heterótrofos máis sinxelos o intercambio de materia e enerxía ocorre
directamente entre as células e o medio que as rodea, como sucede en todos os
unicelulares, e incluso nos pluricelulares máis simples como poríferos ou cnidarios o
proceso é moi similar.
En animais máis complexos esto non é efectivo, e precísase un sistema de absorción
e transporte eficaz para levar os nutrientes a todas as células. O proceso realízase
en varios pasos:
 Dixestión: transformación dos alimentos en nutrientes que pasan do aparello
dixestivo ao sangue que os transportará a todas as células.
 Intercambio de gases: captación do O2 que se necesita para o metabolismo
aerobio e eliminación do CO2 producido neste proceso. Faino o aparello respiratorio.
 Transporte: Os nutrientes e o O2 son levados cara as células e as substancias de
refugallo e o CO2 son recollidos para ser expulsados fóra do organismo. Realiza este
proceso o aparello circulatorio.
 Metabolismo: uso dos nutrientes dentro das células para obter enerxía e materia
propia.
 Excreción: eliminacións dos refugallos procedentes na súa maioría do metabolismo
celular. Faino o aparello excretor.

1.2. Procesos no aparello dixestivo
Os procesos dixestivos que ocorren no aparello dixestivo nos permiten captar
o alimento e transformalo en nutrientes (substancias útiles) para as células e
expulsar os refugallos.
Fases do proceso dixestivo:
1. Inxestión: toma do alimento do exterior.
2. Dixestión: é a descomposición do alimento para obter os nutrientes.
3. Absorción: paso dos nutrientes dende o aparello dixestivo ata o sangue para
levalos a todas as células.
4. Exestión: eliminación dende o dixestivo da parte non dixerida do alimento.
Son transformados en feces e expulsados cara o exterior.

Inxestión
Hai unha gran variedade de mecanismos de captura do alimento nos animais.
De xeito resumido podemos dicir:
 Inxestión pasiva: característico de animais de vida sésil ou con pouca
mobilidade.
Realizan a incorporación mediante procesos de difusión ou posúen mecanismos
de filtración da auga para atrapar o alimento. As esponxas posúen células
especializadas (coanocitos) que posúen flaxelos que lles permiten establecer
correntes de auga e capturar as partículas alimenticias ou os bivalvos que
teñen cilios no bordo das branquias que lles permiten a filtración.
Inxestión activa: característico de animais móbiles e con estruturas
especializadas para a captura e inxesta do alimento como pode ser a rádula
dos moluscos, os cnidoblastos dos cnidarios ou os dentes dos vertebrados.

Dixestión
A dixestión é a degradación dos alimentos en moléculas sinxelas que poidan ser
absorbidas e traspasadas ao aparello circulatorio.
Hai dous tipos:
 Mecánica: é unha degradación física que consiste na mastigación, trituración
e fragmentación do alimento para facilitar a dixestión química. Para realizala
hai órganos especializados: dentes mamíferos, rádula de moluscos, apéndices
bucais de insectos, lanterna de Aristóteles en equinodermos...
 Química: baseada na segregación de enzimas dixestivos que degradan as
moléculas. Hai tres tipos:
1. Intracelular: sucede dentro das células. Propia dos heterótrofos máis
sinxelos: unicelulares e poríferos. O alimento é dixerido grazas aos lisosomas.
2. Extracelular: ocorre fóra das células. Propia de animais con tubo dixestivo.
Os enzimas vértense no interior do tubo. Adoita existir unha trituración previa.
3. Mixta: hai unha dixestión extracelular nunha cavidade gástrica onde se
excretan as enzimas e finaliza no interior das células. P.e: Cnidarios.

Absorción
A absorción consiste no paso dos produtos da dixestión cara o medio
interno. Nos animais con tubo dixestivo, estes nutrientes atravesan o tubo
dixestivo e pasan ao circulatorio.
Exestión
É a eliminación dos produtos non asimilados no proceso dixestivo. Se hai tubo
dixestivo realízase a través do ano (defecación).

2. APARELLO DIXESTIVO EN INVERTEBRADOS
O proceso evolutivo trouxo un aumento da complexidade que tamén se reflicte
no aparello dixestivo dos invertebrados:
 Paso dunha dixestión intracelular a unha extracelular.
 Aparición de estruturas trituradoras que realicen a dixestión física previa.
 Aparición do tubo dixestivo (dúas aberturas: boca e ano).
 Rexionalización do dixestivo en órganos especializados con funcións concretas:
inxestión, mastigación, dixestión química e absorción.
 Formación de glándulas dixestivas, como o hepatopáncreas, que elaboran os
enzimas dixestivos.

2.1. Diferentes aparellos dixestivos nos invertebrados
Os aparellos máis sinxelos son os de poríferos e cnidarios, de feito, son só
sistemas de captación do alimento.
 Poríferos ou esponxas: son filtradores. Teñen unha epiderme recuberta de
poros inhalantes polos que entra a auga cara unha cavidade central chamada
atrio. No atrio son recollidas as partículas polas células (coanocitos) mediante
fagocitose e auga sae por unha abertura superior denominada ósculo. As
correntes son provocadas polos movementos dos flaxelos dos coanocitos. Teñen
dixestión intracelular.
 Cnidarios ou celentereos: os pólipos e medusas capturan as presas
inxectándolles un veleno paralizante que posúen células especializadas
(cnidoblastos) presentes nos seus tentáculos. A presa é introducida dentro do
animal o través dunha única abertura que fai as veces de boca e ano. A dixestión
é mixta e comeza na cavidade gastrovascular e continúase dentro das células.

 Platihelmintos: son os vermes planos. Teñen unha boca ventral-central e un
tubo dixestivo cego. Teñen dixestión mixta e os refugallos non asimilados
expúlsanse pola boca. Hainos parasitos, como a tenia que non posúen dixestivo e
absorben os nutrientes a través da pel.
 Anélidos: Teñen un tubo dixestivo rexionalizado con boca, farinxe musculosa,
esófago, papo, moega, intestino e ano. Dixestión extracelular.
Tenia
Anélido

 Moluscos: A maioría teñen un tubo dixestivo con boca e ano e con glándulas
anexas (salivares, hepatopáncreas...). Algúns grupos posúen unha lingua raspadora
(rádula). Nos cefalópodos hai na boca unha estrutura chamada bico de loro para
romper as cunchas. Dixestión extracelular.
 Artrópodos insectos: aparello dixestivo con boca, farinxe, papo, moega ou
“muíño gástrico”, estómago con cegos gástricos, intestino e ano. Segundo o seu
tipo de alimentación presentan distintos apéndice bucais para succionar,
mastigar, perforar, lamer... Dixestión extracelular.
Moluscos
Insectos
Bico de loro

 Equinodermos: boca ventral, con esófago e estómago, que nas estrelas
penetra nos brazos formando cegos pilóricos. O intestino remata nun ano
dorsal. Os ourizos posúen un aparello mastigador chamado lanterna de
Aristóteles. Dixestión extracelular.
Lanterna de
Aristóteles

3. APARELLO DIXESTIVO EN VERTEBRADOS
É máis complexo que nos invertebrados.
Está formado por un tubo dixestivo que vai da boca ao ano e con glándulas
dixestivas que facilitan a dixestión química.
En determinadas zonas entre rexións do tubo hai aneis musculosos (esfínteres)
que controlan o paso de substancias.
3.1. Órganos do dixestivo
 Boca: pode posuír peteiro, dentadura, glándulas salivares e lingua. En moitos
mamíferos está provista duns labios para succionar.
- Peteiro: típico de aves e quelonios. A súa forma e tamaño depende da
alimentación, como xa vimos.
- Dentadura: formada polos dentes que varian segundo o animal. Nos peixes,
anfibios e réptiles serven para agarrar a presa. As aves non os teñen, e nos
mamíferos están adaptados ao tipo de alimentación ( incisivos para cortar,
caninos para esgazar e premolares e molares para esmiuzar).

 Glándulas salivares: non existen nos peixes.
 Lingua: nos mamíferos é onde se sitúan as papilas gustativas e serve para
mover e distribuir a saliva por toda a boca. Nas aves é córnea, e nalgúns réptiles
e anfibios serve para capturar as presas. Nos peixes, existe, pero é inmóbil.
 Farinxe: situada na parte posterior da boca e rodeada de músculos para
empurrar a comida. Compartida polo respiratorio e o dixestivo, conecta co
esófago e a larinxe, e cara arriba, a través das coanas coas fosas nasais. Posúe
epiglote que é un repregamento que impide o paso do bolo alimenticio cara o
respiratorio.
 Esófago: tubo musculado que conecta a flarinxe co estómago. Cos movementos
peristálticos das súas paredes axuda no avance do alimento. Se comunica co
estómago a través dun esfínter (o cardia). Nas aves dilátase nun boche
(almacena o alimento).

 Estómago: dilatación do tubo dixestivo. Posúe paredes con glándulas gástricas
que segregan zumes gástricos responsables da dixestión química e fortes
músculos que mesturan o alimento con eles formando o quimo. A saída do
estómago é un esfínter denomínado píloro que comunica co intestino delgado.
O estómago pode ser monogástrico (unha cavidade) ou digástrico (máis dunha
cavidade). Nas aves hai un proventriculo (glandular) e unha moega (trituración).
Nos mamíferos rumiantes posúe catro cavidades e no home ten só unha cavidade
con tres rexións: fundus, corpo e rexión pilórica que comunica co delgado.
 Intestino delgado: tubo dobrado de ata sete metros que nos mamíferos
divídese en tres rexións: duodeno, xexuno e íleo. No dueodeno continúa a
dixestión química grazas a bile (producida polo fígado e almacenada na vesícula
biliar) e ao zume pancreático (formado no páncreas). A mucosa interna posúe
vilosidades intestinais e microvilosidades que aumentan a superficie de
absorción como xa vimos.

 Intestino groso: de maior diámetro co delgado. No home comeza na válvula
ileocecal que comunica a un cego que posúe un apéndice vermiforme. Tras o cego
segue o colon (ascendente, transverso, descendente e sigmoidal) con paredes con
repregamentos para aumentar a superficie de absorción. O final e o recto que
conecta co ano.
 Ano: orificio de saída ou exestión dos produtos non asimilados. Posúe
esfínteres que regulan o paso das feces. En anfibios, réptiles e aves hai unha
cloaca, un órgano que é un ensanchamento do ano onde desembocan o excretor e
o dixestivo.

Estómago:
- Cardias
- Fundus
- Corpo
- Rexión pilórica

Os vertebrados ao longo do seu tubo dixestivo poden posuír diversas glándulas
anexas:
 Glándulas salivares: na boca. No home hai tres pares: parótides (no maxilar
superior baixo a orella), submaxilar (na mandíbula) e sublinguais (baixo a lingua).
A súa función é fabricar saliva que segregan á boca.
A saliva é fundamentalmente auga, mucina (lubrica e hidrata), amilasa (enzima
que hidroliza o amidón) e lisozima (bactericida).
 Glándulas gástricas: atópanse na parede mucosa do estómago. Teñen forma
tubular e están constituídas por dous grupos de células: parietais (producen HCl)
e principais (sintetizan pepsina). Na mucosa gástrica hai tamén células
caliciformes que producen mucina que lubrica e protexe da acidez.

 Glándulas intestinais: na capa mucosa das paredes do intestino. Hai dous tipos:
- Glandulas de Brünner: producen mucina.
- Glándulas de Lieberkühn: producen zume intestinal con enzimas dixestivos:
disacaridasas (degradan disacáridos), peptidasas (degradan péptidos), e
nucleasas (degragan ácidos nucleicos).
 Fígado: localízase baixo o diafragma. Constituído por hepatocitos que realizan
distintas funcións:
- Segregan bile que se almacena na vesícula biliar.
- Convirten a glicosa e glucóxeno que almacenan.
- Transforman os aminoácidos en ácidos graxos e urea.
- Almacenan ferro e vitaminas.
- Detoxifican substancias (alcohol, medicamentos, toxinas…)
 Páncreas: glándula mixta situada tras o estómago. A parte exócrina está formada
polas glándulas alveolares que producen o zume (proteasas:tripsina e quimiotripsina;
amilasa, lipasas e nucleasas pancreáticas e bicarbonato que reduce a acidez) que
verten ao duodeno e a parte endócrina produce dúas hormonas que regulan o contido
de azucre en sangue (insulina-glicagón).

4. DIXESTIÓN EN VERTEBRADOS
4.1. Dixestión na boca
Tras a inxestión:
 Dixestión mecánica: mastigación e trituración coa dentadura.
 Dixestión química: a amilasa salivar rompe os enlaces glicosídicos do amidón
producindo maltosa (un disacárido).
A mucina hidrata e lubrica formando o bolo alimenticio que empurrado pola
lingua cara a farinxe facilita a súa deglución. Da farinxe pasa ao esófago onde
se move grazas aos movementos peristálticos das súas paredes.
Poñeremos como exemplo a dos mamíferos.

4. DIXESTIÓN EN MAMÍFEROS
 Dixestión no estómago:
O bolo entra polo cardia no estómago e pasa a denominarse quimo. Actúan os
zumes gástricos que son unha mestura de pepsina e HCl.
A pepsina rompe as proteínas e precisa un medio moi ácido (pH= 1,5-2).
O HCl proporciona ese medio ácido e é tamén bactericida.
Os movementos peristálticos do estómago mesturan o alimento cos zumes
gástricos.
 Dixestión no intestino:
O quimo pasa polo píloro cara o duodeno onde é atacado polo zume intestinal e
as secreccións do fígado e o páncreas transformándose no quilo.
A presenza de lípidos provoca que a vesícula biliar verta o seu contido no
duodeno. A bile emulsiona as graxas facilitando a acción das lipasas.

4. DIXESTIÓN EN VERTEBRADOS
Principais enzimas a nivel intestinal:
 Amilasa pancreática: degrada o amidón en maltosa.
 Disacaridasas: degradan disacáridos (maltosa, sacarosa e lactosa)
 Lipasas: degradan os triglicéridos a glicerina e ácidos graxos.
 Tripsina e quimiotripsina: rompen polipéptidos a péptidos menores.
 Peptidasas: degradan os péptidos menores a aminoácidos.
 Nucleasas: rompen os ácidos nucleicos en ácido fosfórico, pentosas e
bases nitroxenadas.
O alimento permanece unhas 8 horas no intestino delgado e pasa ao groso a
través da válvula ileocecal.

5. ABSORCIÓN E EXESTIÓN EN VERTEBRADOS
Hai distintos mecanismos:
 Difusión simple: o paso de substancias sucede a favor de gradiente de
concentración.
 Difusión facilitada: prodúcese coa axuda de proteínas de transporte e a
favor de gradiente.
 Transporte activo: precisa proteínas de transporte e sucede en contra de
gradiente de concentración polo que precisa enerxía.
A absorción prodúcese ao longo de todo o tubo dixestivo, por exemplo boa
parte do alcohol absórbese a nivel bucal, pero a maior parte das moléculas da
dixestión son absorbidas a nivel do intestino delgado. No groso prodúcese a
reabsorción de auga e sales minerais.

5.1. Absorción no intestino delgado
Absorbe a maioría dos nutrientes:
 Os glícidos sinxelos son absorbidos por difusión facilitada e transporte
activo.
 Os aminoácidos e os dipéptidos absórbense por transporte activo.
Os glícidos e os derivados peptídicos pasan aos capilares das vilosidades
intestinais e de aquí a vea porta que os leva ao fígado onde remata o seu
procesamento.
 Os ácidos graxos, glicerina,, colesterol e vitaminas liposolubles (A, D, E e K)
entran por difusión pasiva nas células da mucosa, únense a proteínas
(lipoproteínas chamadas quilomicróns) e de aquí pasan ao linfático que os levará
ao torrente sanguíneo.
 As vitaminas hidrosolubles (complexo B e vitamina C) absórbense no delgado,
excepto a B12 que absórbese no íleo.

5.2. Absorción no intestino groso
A absorción da auga e as sales minerais sucede dende o intestino delgado ata o
colon.
O proceso pode levar a recuperación de ata un 70% da auga dos residuos da
dixestión.
Ademais no groso hai bacterias simbióticas que producen aa e vitamina K que
deben ser absorbidas, asi mesmo tamén son responsables da degradación e
putrefacción dos restos ( de ahí o seu cheiro).
As irritacións do colon poden conlevar un tránsito máis rápido que impida a
absorción de auga provocando diarreas e perdas de auga.
5.3. Exestión
Os restos non dixeridos transfórmanse en feces (bacterias) e son expulsados
fóra (exestión ou defecación). É un proceso involuntario, pero o esfínter anal
externo pode manter as feces temporalmente de xeito voluntario.

6 DIXESTIÓN NOS RUMIANTES
Os rumiantes son herbívoros cun proceso dixestivo moi diferente. Mastigan a
comida brevemente, tragana e regurgitana para mastigala de novo e volver a
tragala. Posúen un estómago dividido en catro cavidades: o bandullo ou rume; o
retículo; o libro ou omaso e a calleira ou abomaso.O proceso podémolo resumir
do seguinte xeito:
 A comida mastigada brevemente pasa ao rume.
 No rume hai bacterias simbiontes que lle permiten degradar a celulosa.
 O alimento pasa ao retículo e regresa cara a boca para sofrer unha nova
mastigación.
 A comida, xa triturada e medio dixerida pasa ao libro onde se reabsorbe
gran cantidade de auga.
 Pasa a calleira onde se completa a dixestión química mediante enzimas.

6 DIXESTIÓN NOS RUMIANTES
Ademais desta dixestión particular, os rumiantes, igual que outros
herbívoros, posúen unha dentinción especializada baseada nunha diminución
ou incluso desaparición de pezas (incisivos e caninos) fronte a un
desenvolvemento enorme dos molares adaptados a trituración de produtos
vexetais.

Bibliografía e webgrafía:
Castillo de la Torre, Aurelio; Meléndez Hevia, Ignacio; Madrid Rangel, Miguel Ángel; Blanco Kroeger, Marcos. 2008.“Bioloxía e
Xeoloxía 1º Bacharelato”. Proxecto A Casa do Saber. Obradoiro-Santillana. Santiago de Compostela. España.
http://web.altagenetics.com/chile/Article/Print/1941
http://www.asturnatura.com/articulos/equinodermos/erizos.php
www. bachibiology.wordpress.com
http://csbiologicas2.blogspot.com.es/2010_09_01_archive.html
http://docentes.educacion.navarra.es/metayosa/1bach/1nutriani2.html
http://lacienciaesbella.blogspot.com.es/2013/11/hoy-tenemos-examen-de-nutricion-de-los.html
http://mundozoologia.wordpress.com/2013/06/02/clasificacion-de-reptiles/
http://roxanaluque.blogspot.com.es/2013_08_01_archive.html
http://www.slideshare.net/adaneco/nutricion-28774400
http://www.slideshare.net/adaneco/os-invertebrados
http://www.slideshare.net/adaneco/vertebrados-18869396

Nutrición animais

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (19)

Viewers also liked

Viewers also liked (17)

Similar to Nutrición animais

Similar to Nutrición animais (20)

More from Adán Gonçalves. Consellería de Educación. Xunta de Galicia.

More from Adán Gonçalves. Consellería de Educación. Xunta de Galicia. (20)

Nutrición animais