1. NUTRICIÓN
VEXETAL
Carmen Cid Manzano
I.E.S. Otero Pedrayo. Ourense.
Departamento Bioloxía e Xeoloxía.

2. FASES DA NUTRICIÓN DAS PLANTAS SUPERIORES
ABSORCIÓN DA AGUA E SALES MINERAIS
INTERCAMBIO DE GASES
TRANSPORTE SAVIA BRUTA
FOTOSÍNTESE
TRANSPORTE SAVIA ELABORADA
EXCRECIÓN/SECRECIÓN
I.E.S. Otero Pedrayo.
Ourense

3. ABSORCIÓN DE AUGA E SALES MINERAIS
A absorción é a incorporación de
materia inorgánica por parte dos
vexetais para transformalos en
materia orgánica durante a
fotosíntese.
A absorción de auga e sales
minerais realízase polas raíces e o
CO2 a través dos estomas.
I.E.S. Otero Pedrayo.
Ourense

4. A absorción de auga e sales minerais
Pelos Absorbentes.
Fonte: Root (botany), Microsoft Encarta
Online Encyclopedia 2006.
Http://uk.encarta.msn.com 1897-2006
Microsoft Corporation. All Rights Reserved
I.E.S. Otero Pedrayo.
Ourense
Fonte: www.esculfo.edu/~zedmason/emprojects/Tara/Tara.htm.

5. Corte transversal da raíz
Savia bruta
Auga e sales minerais
Pelos absorbentes
Xilema
Captación de auga e sales minerais pola raíz
I.E.S. Otero Pedrayo.
Ourense

6. As raíces das plantas están recubertas na zona pilífera, polo tecido
epidérmico ou epidermis que presenta células con proxeccións cara ao
exterior chamadas pelos absorbentes a través das cales pasa a auga e
os sales (vía A), aínda que tamén poden pasar entre as células da
epidermis e do parénquima sen necesidade de entrar ao interior das
células (vía B).

7. A auga absórbese polo
proceso de ósmose desde o
exterior da planta, onde a
concentración de sales é
menor, ata o interior da
mesma, onde a
concentración de sales é
maior. As células
epidérmicas ínchanse e
vólvense hipotónicas con
respecto ás que hai ao redor
e a auga vai pasando por
ósmose de célula a célula e
entre as células ata chegar
aos vasos condutores do
I.E.S. Otero Pedrayo.
xilema.
Ourense

8. Os sales minerais
absórbense por
transporte activo. raíz
Existen unhas proteínas
na propia membrana das
células dos pelos
absorbentes que permiten
o paso de sales que se
absorben en forma de
iones, realízase en contra
de gradiente e con gasto sales minerais
de enerxía.
I.E.S. Otero Pedrayo.
Ourense

9. TRANSPORTE DA SAVIA BRUTA
Para lograr que a savia bruta alcance as follas
onde se utilizarán na fotosíntese, necesítanse
varios mecanismos:
-A presión radicular que exerce o fluxo de
auga desde o chan ata o interior da raíz, pola
diferenza de presión osmótica.
-A forza de cohesión entre as moléculas de
auga. O ascenso de savia bruta favorécese
pola capilaridade dos vasos leñosos aos que se
adhiren as moléculas de auga, sendo o ascenso
polos vasos máis eficaz canto menor é o
diámetro do vaso (ascenso por capilaridade).
-A transpiración sobre todo nas follas debida
ao achegue enerxético do sol, produce un
efecto de succión xa que a perda de auga polos
estomas fai que a columna de savia bruta
avance.

10. Transpiración
Capilaridade
I.E.S. Otero Pedrayo.
Ourense

11. transpiración
capilaridade
presión radicular

12. INTERCAMBIO DE GASES
Realízase nos estomas.
ESTOMAS
No caso de talos leñosos
onde existen lenticelas ou
gretas na cortiza, estas son
tamén zonas de paso de
I.E.S. Otero Pedrayo.
gases.
Ourense

13. INTERCAMBIO DE GASES
ESTOMAS
Lenticelas do bidueiro
No caso de talos leñosos onde existen lenticelas ou gretas na
cortiza, estas son tamén zonas de paso de gases.
I.E.S. Otero Pedrayo.
Ourense

14. Estoma pechado
Mecanismo de apertura dos estomas
Estoma pechado
Aumento de concentración nas
células oclusiva o que fai
entrar a auga por ósmose
As células oclusivas
aumentan o seu volumen
e cúrvanse
Ábrese o ostiolo Estoma aberto

15. FOTOSíNTESE
Durante a fotosíntese, a savia
bruta, transportada polo
xilema ata as follas,
transfórmase en savia
elaborada. Esta é unha
solución de materia orgánica
formada por azucres,
aminoácidos e outras
substancias ricas en
nitróxeno.
I.E.S. Otero Pedrayo.
Ourense

16. A Fotosíntese realízase nas follas e talos verdes, concretamente no
parénquima clorofílico

17. As células do parénquima clorofílico conteñen cloroplasto que son
os orgánulos onde se realiza a fotosíntese (ver tema Función de
Nutrición celular).

18. TRANSPORTE DE LA SAVIA
ELABORADA
A savia elaborada sofre un
transporte en calquera dirección
polos vasos liberianos que corren
paralelos e asociados aos vasos
leñosos en todo o percorrido no que
se van repartindo os nutrientes ás
células.
I.E.S. Otero Pedrayo. http://recursos.cnice.mec.es/biologia/bachillerato/prim
Ourense
ero/biologia/ud03/01_03_04_02_011_02.html

19. A savia transpórtase polo floema que está formado por células
alongadas, dispostas en fila cos tabiques perforados formando uns
tubos, chamados tubos cribosos. A savia leva unha dirección desde
as zonas de produción (follas) ata as de consumo (sumidoiros), que
poden ser calquera parte do vexetal: tecidos de reserva, froitos,
sementes, meristemos apicales, etc.
I.E.S. Otero Pedrayo.
Ourense

20. I.E.S. Otero Pedrayo.
Ourense

21. A entrada da savia elaborada no
floema prodúcese grazas á
acción das células
acompañantes (2), as cales
introducen no seu interior a
sacarosa e os aminoácidos
desde o parénquima clorofílico
da folla. Para iso, estas células
gastan enerxía en forma de
ATP. Logo, os nutrientes pasan
ao interior dos tubos do floema
a través dos orificios de
comunicación entre eles (6)
chamados placas cribosas.
I.E.S. Otero Pedrayo.
Ourense

22. célula anexa ou
acompañante
I.E.S. Otero Pedrayo.
Ourense

23. As células recollen os nutrientes
que necesitan para o seu
metabolismo. O resto dos
nutrientes elaborados son
almacenados en órganos como a
raíz e o talo, en forma de amidón,
onde son moi importantes para
alimentar á planta en períodos nos
que non realiza a fotosíntese.
Estas substancias de reserva
tamén se acumulan nas sementes
que as utilizarán no proceso de
xerminación.
I.E.S. Otero Pedrayo.
Ourense

24. O mecanismo de circulación de savia
elaborada explícase mediante a hipótese do
fluxo de presión . Segundo esta hipótese as
células fotosintetizadoras producen savia
elaborada a concentracións elevadas sendo
levados aos vasos cribosos do floema
mediante transporte activo o cal produce un
aumento da concentración, que provoca a
cesión de auga polos vasos do xilema ou
polas células parenquimáticas dos arredores.
A auga entra por ósmose e axuda ao
transporte dos nutrientes, que son extraídos
polas células que o necesitan para utilizalos
ou para almacenalos facendo que a
concentración de nutrientes diminúa, co que
a maior parte da auga regresa ao xilema.
I.E.S. Otero Pedrayo.
Ourense

25. En resumo existe
unha circulación de
auga desde o xilema
ao floema e viceversa,
por procesos
osmóticos.
I.E.S. Otero Pedrayo.
Ourense

26. Tanto os compostos inorgánicos absorbidos polas plantas,
como os compostos orgánicos que a planta sintetiza sofren
unha serie de reaccións onde se utilizan; estas constitúen o
metabolismo.
metabolismo
As reaccións metabólicas de formación de compostos
complexos a partir doutros máis simples con achega de
enerxía constitúen unha parte do metabolismo que se
denomina anabolismo.
anabolismo
As reaccións de degradación de compostos orgánicos ata
outros máis sinxelos con desprendemento de enerxía que a
célula aproveita constitúen o catabolismo ou respiración.
I.E.S. Otero Pedrayo.
Ourense

28. A EXCRECIÓN e SECRECIÓN NOS VEXETAIS
Nos vexetais non existe unha excreción propiamente dita. Non
teñen, polo tanto, estruturas especializadas para realizar esta
función.
Como a súa taxa metabólica é menor que a dos animais, a
cantidade de sustancias de refugallo é moi baixa. Ademais,
algúns destes produtos son reutilizados en procesos
anabólicos: concretamente a auga e o dióxido de carbono
pódense empregar para realizar a fotosíntese. Os poucos
refugallos producidos non sempre saen ao exterior. Pódense
acumular en vacuolas ou espazos intercelulares.
I.E.S. Otero Pedrayo.
Ourense

29. Os produtos de refugallo non útiles son acumulados na
planta en tecidos excretores ou poden ser exportados ao
exterior nese caso serían tecidos secretores. A
diferenciación entre produtos de secreción e de refugallo nas
plantas non está clara.
I.E.S. Otero Pedrayo. Resina
Ourense

30. Son por exemplo
substancia de excreción :
aceites esenciais (menta,
lavanda, eucalipto) ,
resinas (coníferas), látex
(figueiras, caucho).
I.E.S. Otero Pedrayo. Látex
Ourense

31. OUTRAS FORMAS DE NUTRICIÓN NOS VEXETAIS
Plantas simbióticas
Plantas parásitas
Plantas carnívoras
I.E.S. Otero Pedrayo.
Ourense

32. Plantas simbióticas
Simbiose é una forma de relación entre individuos de
distintas especies na que ambos obteñen beneficios.
Os exemplos máis destacados en plantas son:
Os rizobios
As micorrizas
I.E.S. Otero Pedrayo.
Ourense

33. Rizobios
O nitróxeno é moi abundante na atmosfera, con todo, as plantas non poden
utzilizalo na súa forma elemental e teñen que obtelo do chan principalmente en
forma de nitratos ou amonio.

34. A fixación biolóxica de nitróxeno
é un proceso crave na biosfera,
polo cal microorganismos
portadores da enzima nitrogenasa
converten o nitrógeno gaseoso en
nitróxeno combinado. O grupo de
bacterias ao que se coñece
colectivamente como rizobios,
inducen nas raíces (ou no talo)
das leguminosas a formación de
estruturas especializadas, os
nódulos, dentro dos cales o
nitróxeno gaseoso é reducido a
amonio. Estímase que este
proceso contribúe entre o 60-80 %
da fixación biolóxica de
nitróxeno.

35. Nesta simbiose nos nódulos, a
plánta hóspede obtén nutrientes
nitroxenados da bacteria
(rizobios) e ofrece a esta unha
fonte de carbono e un ambiente
favorable para fixar nitróxeno.
Esta simbiose contribúe cunha
parte considerable do nitróxeno
combinado na terra e permite ás
plantas leguminosas crecer sen
fertilizantes nitroxenados e sen
empobrecer os chans.
As fabáceas (Fabaceae) ou leguminosas
(Leguminosae) son unha familia da
A simbiose é inhibida si existe orde das fabales. Reúne árbores,
un exceso de nitrato ou amonio arbustos e herbas perennes ou anuais,
fácilmente recoñecibles polo seu froito
no chan. tipo legume.

36. Que é unha micorriza?
Son asociacións entre certos fungos beneficiosos do
chan e a inmensa maioría das plantas.
Na Natureza esta simbiose
prodúcese
espontáneamente.
Estímase que entre o 90 e
o 95% das plantas
superiores presentan
micorrizas de forma
habitual.
I.E.S. Otero Pedrayo.
Ourense

37. As micorrizas foron descubertas
polo botánico alemán Frank en
1885. Ao principio as micorrizas
eran consideradas excepcións,
pero agora sábese que case a
totalidade das plantas verdes,
con algunhas excepcións, viven
en simbiose con fungos.
As primeiras que espertaron
interese foron as micorrizas das
árbores forestais, e aínda que as
das plantas cultivadas
comezaron a estudarse en 1910,
é hai pouco cando empezouse a
recoñecer a súa importancia.

38. Cal é a importancia das micorriza?
O fungo entra dentro das
raíces sen danalas, e axuda
á planta a tomar alimentos e
auga, e a que creza máis sa.
A planta micorrizada é capaz
de resistir mellor condicións
ambientais adversas (seca,
salinidade, pragas) polo que é
mais rendible.
A planta dalle o fungo a
materia orgánica para vivir.
I.E.S. Otero Pedrayo.
Ourense

39. Nalgunhas especies a unión entre a planta e o fungo é tan
estreita que sen ela a planta non pode subsistir, como é o
caso das orquídeas.

40. As micorrizas levan 400 millóns de anos sobre a Terra, Pero o uso
excesivo de fertilizantes e fitosanitarios, a sobreexplotación dos
chans agrícolas e a desertificación fanas desaparecer. Por iso hai
que recuperalas, reactivalas e reintroducirlas para devolver á
planta e ao chan o equilibrio natural que perderon.

41. Ata fai moi poucos anos a
maioría das micorrizas non se
podían cultivar en condicións
de laboratorio por iso están
moi pouco comercializadas.
Por exemplo a empresa
MYCOVITRO S.L. utiliza
técnicas in vitro na selección e
multiplicación das súas
micorrizas, con tecnoloxía
patentada polo CSIC (Consello
Superior de Investigacións
Científicas).
I.E.S. Otero Pedrayo.
Ourense

42. Plantas parásitas
Unha planta parásita é a que obtén
algunha ou todas as substancias
nutritivas que necesita para o seu
desenvolvemento desde outra
planta provocándolle en moitos
casos, alteracións importantes.
Coñécense a unhas 4.000 especies.
As plantas parásitas teñen unha
raíz modificada, chamada
haustorio, que penetra á planta
hóspede e conéctaa coa súa
xilema, floema, ou con ambos.
I.E.S. Otero Pedrayo.
Ourense

43. Segundo a substancia que absorben da planta hóspede
divídense en:
Plantas holoparásitas non realizan a fotosíntese,
absorben o zume elaborado da planta parasitada
Plantas hemiparásitas: pode realizar a fotosíntese
aínda que absorben a auga e as sales minerais da planta
parasitada
I.E.S. Otero Pedrayo.
Ourense

44. Cuscuta é unha plantas holoparásitas con finos talos onde as follas
redúcense a minúscula escala. Así sen clorofila, son incapaces de
fotosintetizar, volvéndose completamente dependentes das plantas parasitadas
para a súa nutrición.
I.E.S. Otero Pedrayo.
Ourense

45. Viscum álbum, chamado
comúnmente muérdago branco
ou visco, é unha planta hemiparásita
I.E.S. Otero Pedrayo.
Ourense

46. Plantas carnívoras
Tamén chamadas planta insectívora, son plantas que
realizan a fotosíntese pero ao vivir en terreos pobres en
nutrientes obteñen os elementos necesarios para realizar a
fotosintese dixerindo materia orgánica, por exemplo dos
insectos que atrapa.
Charles Darwin escribiu o primeiro tratado coñecido sobre
estas plantas en 1875.1
I.E.S. Otero Pedrayo.
Ourense

47. Atrapamoscas ou papamoscas
Dionaea muscipula,

48. Animación do crecemento da atrapamoscas

49. Drosera
Nepentes

50. Departamento Bioloxía e Xeoloxía
I.E.S. Otero Pedrayo. Ourense.