Tài liệu được lược dịch bởi Ngô Minh Uy, theo tài liệu của APA: Careers in Psychology (2011)
Tham khảo toàn văn bản theo địa chỉ:
http://www.apa.org/careers/resources/guides/careers.pdf
30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...
Nghề nghiệp trong ngành tâm lý học
1. Lầu 2 64 Hồ Hảo Hớn,
P. Cô Giang, Q.1, TP.HCM
(08)62 912 900
www.welink.vn
facebook.com/welinkvietnam
Nghề nghiệp
trong ngành Tâm lý học
Ngô Minh Uy, lược dịch từ tài liệu của APA: Careers in
Psychology (2011).
Tham khảo toàn văn bản theo địa chỉ:
http://www.apa.org/careers/resources/guides/careers.pdf
2. www.welink.vn8/5/2014 2
Tâm lý học là gì?
• Ngành khoa học quan tâm đến hành vi của cả con
người và động vật xuất hiện đầu tiên vào khoảng
những năm 1870s.
• Mặc dù là ngành còn non trẻ, nhưng tâm lý học là
ngành khoa học có diện bao phủ rộng lớn, liên
quan đến tất cả các vấn đề từ sinh học đến xã
hội.
• Tâm lý học nghiên cứu về những tương quan qua
lại giữa hai mối quan hệ: 1) giữa chức năng của
não bộ và hành vi; 2) giữa môi trường và hành vi
3. www.welink.vn8/5/2014 3
Nhà tâm lý học là ai?
• Nhà tâm lý học là danh xưng dành cho những
người có bằng cấp ở bậc tiến sỹ (tại Hoa Kỳ)
• Là một nhà khoa học, nhà tâm lý học tuân giữ
các nguyên tắc khoa học, sử dụng các phương
pháp quan sát, thực nghiệm và phân tích một
cách cẩn trọng.
• Tuy vậy, nhà tâm lý cũng cần sáng tạo trong
cách thức mà họ ứng dụng các kết quả nghiên
cứu
4. www.welink.vn8/5/2014 4
Nhà tâm lý học là ai?
• Nhà tâm lý học thường là những người đổi mới/ cải
cách, đưa ra những cách thức tiếp cận mới từ những
kiến thức đã có sẵn để đáp ứng những nhu cầu luôn
thay đổi của con người, tổ chức, và xã hội
• Nhà tâm lý học xây dựng các lý thuyết và kiểm tra lại
các lý thuyết thông qua các nghiên cứu của họ. Khi
một nghiên cứu đưa ra các kiến thức mới, những kết
quả nghiên cứu này trở thành một phần trong hệ
thống lý thuyết mà các nhà thực hành sẽ sử dụng để
đưa vào trong công việc của mình với thân chủ và
bệnh nhân, cũng như với các tổ chức và cộng đồng
5. www.welink.vn8/5/2014 5
Nhà tâm lý học là ai?
• Nhà tâm lý học tiến hành những nghiên cứu cả về cơ bản lẫn
ứng dụng, họ làm các công việc như những nhà cố vấn cho cộng
đồng và tổ chức, chẩn đoán và chữa bệnh, và huấn luyện cho
các nhà tâm lý học tương lai và cho những người muốn dùng
tâm lý học trong các ngành nghề khác.
• Nhà tâm lý học cũng làm các trắc nghiệm trí tuệ và nhân cách.
Nhiều nhà tâm lý học làm việc như những nhà cung cấp dịch vụ
chăm sóc sức khỏe. Nhà tâm lý học cũng đánh giá hành vi và các
chức năng tâm thần và sự khỏe mạnh toàn diện (an lạc) của con
người, họ cũng nghiên cứu cách thức mà con người liên hệ với
nhau và liên hệ với máy móc, và làm việc để gia tăng các mối
quan hệ đó.
• Và trong bối cảnh đa văn hóa (như Hoa Kỳ), các nhà tâm lý cũng
cung cấp những kiến thức và kỹ năng để giúp con người hiểu
biết tốt hơn về tính đa dạng trong văn hóa
6. www.welink.vn8/5/2014 6
Nhà tâm lý học là ai?
• Nhiều nhà tâm lý học làm việc độc lập và cũng đồng
thời làm việc trong nhóm với các chuyên gia ở các
chuyên ngành khác, chẳng hạn như bác sỹ y khoa,
luật sư, nhân sự trường học, chuyên gia máy tính, kỹ
sư, nhà xây dựng chính sách, và các quản lý… nhằm
đóng góp hữu ích cho xã hội.
• Do vậy, chúng ta có thể nhìn thấy các nhà tâm lý học
làm việc trong các phòng thí nghiệm, trong bệnh
viện, trong tòa án, trong trường học, trong các trung
tâm sức khỏe cộng đồng, trong nhà tù, và trong các
văn phòng công ty…
7. www.welink.vn8/5/2014 7
Nhà tâm lý học là ai?
• Theo lối truyền thống, các nhà tâm lý học
nghiên cứu cả về các chức năng bình thường và
bất bình thường và chữa trị cho những cá nhân
có các vấn đề về tâm thần và cảm xúc. Họ cũng
chú tâm đến các hành vi gây ảnh hưởng đến
sức khỏe tâm thần và cảm xúc, và các chức
năng của việc trở nên khỏe mạnh của con
người. Chẳng hạn, các nhà tâm lý học làm việc
với bệnh nhân để giúp họ thay đổi các hành vi
có tác động tiêu cực đến sức khỏe thể lý của họ.
8. www.welink.vn8/5/2014 8
Nhà tâm lý học là ai?
• Các nhà tâm lý học cũng làm việc với các nhà quản lý doanh
nghiệp, những diễn viên, và các vận động viên để giảm thiểu
sự căng thẳng và gia tăng thành quả. Các nhà tâm lý cũng cố
vấn cho các luật sư trong việc lựa chọn ban bồi thẩm và hợp
tác với các nhà giáo dục trong việc đổi mới trường học. Hoặc
trong trường hợp ngay lập tức phản ứng với các thảm họa
như rơi máy bay hoặc bị đánh bom, các nhà tâm lý học sẽ
giúp nạn nhân và những người chứng kiến vượt qua các
thương chấn, những cú sốc nặng được gây ra bởi các biến cố
này.
• Các nhà tâm lý học cũng làm việc với các nhà thi hành luật và
y tế công để phân tích nguyên do của những sự kiện gây tác
động tiêu cực và ngăn ngừa sự tái diễn.
9. www.welink.vn8/5/2014 9
Nhà tâm lý học là ai?
Tóm lại, nhà tâm lý học phải duy trì
sự quan tâm của mình với tất cả
những gì diễn ra chung quanh cuộc
sống con người. Khi bạn là một nhà
tâm lý học, sự học tập của bạn sẽ
không bao giờ có điểm kết thúc.
10. www.welink.vn8/5/2014 10
Nghề nghiệp
• Về lâu dài, sự thật là những cơ hội trong ngành tâm lý
dành cho những ai có bằng sau đại học sẽ nhiều hơn và
phong phú hơn so với những người có bằng đại học.
• Bằng đại học ngành tâm lý học sẽ mang lại cho bạn một
sự chuẩn bị tuyệt vời để tiếp tục học lên sau đại học
trong ngành tâm lý học hoặc trong những lĩnh vực khác
như kinh doanh, y khoa, hoặc khoa học máy tính.
• Rất nhiều nhà quản lý cảm thấy thích thú với những
người đã được trang bị các kỹ năng từ ngành tâm lý như
khả năng thu thập, xử lý và giải thích các thông tin, dữ
liệu và những kinh nghiệm của họ về thống kế và nghiên
cứu thực nghiệm.
11. www.welink.vn8/5/2014 11
Nghề nghiệp
• Những cơ hội nghề nghiệp cho những người có
bằng cấp cao trong ngành tâm lý học được mở
rộng cả về số lượng lẫn chất lượng. Có rất
nhiều vấn đề đang phải đối diện hiện nay của
xã hội là những vấn đề của hành vi, chẳng hạn,
các điều kiện sức khỏe hoặc bệnh tật, nghiện
ma túy, nghèo nàn trong các mối quan hệ, bạo
lực tại gia đình và trên đường phố, và các hành
vi gây hại cho môi trường…
12. www.welink.vn8/5/2014 12
Nghề nghiệp
• Nhà tâm lý học đóng góp các giải pháp cho
các vấn đề của xã hội thông qua việc thu
thập thông tin cẩn trọng, phân tích, và xây
dựng các chiến lược can thiệp.
• Nói cách khác, dấu chỉ xác nhận cho ngành
tâm lý học là chính việc ứng dụng các
nguyên tắc khoa học của ngành này vào
các lĩnh vực trong cuộc sống con người
13. www.welink.vn8/5/2014 13
Một số phân ngành trong tâm lý học
• Nhà tâm lý học tập trung chuyên sâu vào trong nhiều lĩnh
vực khác nhau và xác nhận họ theo những danh xưng khác
nhau.
• Tâm lý học bao gồm cả việc nghiên cứu và thực hành,
thông qua việc đưa những kiến thức tâm lý học ứng dụng
vào trong việc giải quyết các vấn đề, và thăng tiến/ nâng
cao sự phát triển sức khỏe của con người.
• Trong mỗi phân ngành, các nhà tâm lý có thể làm việc như
một nhà nghiên cứu, một nhà thực hành hoặc làm cả hai.
Ngoài ra, các nhà tâm lý cũng giảng dạy tâm lý học trong
các tổ chức có tính học thuật, từ trường trung học cho đến
các chương trình sau đại học ở các trường đại học
14. www.welink.vn8/5/2014 14
Nhà tâm lý học lâm sàng (Clinical psychologists)
• Đánh giá và chữa trị các rối loạn tâm thần, cảm xúc, và
hành vi. Lĩnh vực này trải dài từ những khủng hoảng ngắn
hạn, chẳng hạn sự khó khăn trong việc giải quyết các mâu
thuẫn của thanh thiếu niên, đến những vấn đề nghiêm
trọng, chẳng hạn các vấn đề sức khỏe kinh niên như tâm
thần phân liệt.
• Một số nhà tâm lý lâm sàng chữa trị các vấn đề đặc biệt
chẳng hạn như hoảng loạn hoặc trầm cảm lâm sàng. Một số
khác tập trung vào những nhóm dân số đặc biệt, chẳng hạn
người trẻ, gia đình và hôn nhân, hoặc người già. Họ cũng cố
vấn cho các nhà thực hành y khoa về các vấn đề thể lý
nhưng có nguyên do ẩn bên dưới là từ các vấn đề tâm lý
15. www.welink.vn8/5/2014 15
Nhà tâm lý học nhận thức
(Cognitive and Perceptual Psychologists)
• Nghiên cứu về nhận thức, tư duy, và trí nhớ con người. Các
nhà tâm lý học nhận thức hứng thú trong việc đặt các câu hỏi
như trí não thể hiện tính thực tế như thế nào, con người học
tập như thế nào, làm sao con người hiểu và tạo ra ngôn ngữ
• Các nhà tâm lý học nhận thức cũng nghiên cứu về việc lý
luận, đánh giá, và ra quyết định. Các nhà tâm lý học nhận
thức và tri giác thường hợp tác với các nhà khoa học thần
kinh về hành vi để tìm hiểu về nền tảng sinh lý học của tri
giác và nhận thức, hoặc với các nhà nghiên cứu trong các lĩnh
vực khác của tâm lý học để hiểu biết rõ hơn về sự đánh giá
sai lệch (định kiến) trong tư duy của người trầm cảm (chẳng
hạn như vậy)
16. www.welink.vn8/5/2014 16
Nhà tâm lý học cộng đồng (Community Psychologists)
• Làm việc nhằm làm gia tăng các năng lực của cộng đồng, môi trường, tổ
chức, và trong hệ thống xã hội rộng hơn để có thể đáp ứng được các nhu
cầu của con người.
• Thay cho việc giúp cá nhân giải quyết được các bối cảnh tiêu cực (chẳng
hạn thương chấn hay nghèo đói), các nhà tâm lý học cộng đồng giúp làm
gia tăng sức mạnh cho con người để họ thay đổi bối cảnh của họ, ngăn
ngừa các vấn đề, và phát triển cộng đồng mạnh mẽ hơn.
• Ví dụ về những can thiệp tâm lý học cộng đồng đồng bao gồm việc gia tăng
sự hỗ trợ cho các nạn nhân của bão lụt, liên kết với hàng xóm để ngăn
ngừa tội phạm, hợp tác với trường học để ngăn ngừa bắt nạt, và giúp thay
đổi các chính sách nhằm gia tăng hiệu quả của các vấn đề sức khỏe.
• Các nhà tâm lý học cộng đồng sử dụng cả nghiên cứu và thực hành, hợp tác
với người dân để lên kế hoạch và thực hiện những sự thay đổi trong cộng
đồng, tăng cường công bằng xã hội, và sử dụng nghiên cứu để cung cấp
thông tin và lượng giá những việc này.
17. www.welink.vn8/5/2014 17
Nhà tâm lý học tham vấn (Counseling Psychologists)
• Giúp con người nhận diện những điểm mạnh và những nguồn lực của họ
để giải quyết các vấn đề trong cuộc sống hằng ngày và những vấn đề khác
có tính nghiêm trọng. Họ có thể làm tham vấn hoặc trị liệu tâm lý, giảng
dạy, và nghiên cứu khoa học liên quan đến các cá nhân trong tất cả các độ
tuổi, gia đình, và tổ chức (trường học, bệnh viện, doanh nghiệp).
• Nhà tâm lý học tham vấn giúp con người hiểu và có những hành động đối
với các vấn đề về công việc và sự nghiệp, họ chú tâm đến sự khác biệt
trong các vấn đề và trong đời sống của con người trong suốt các giai đoạn
cuộc đời, và họ có một sự lưu tâm lớn lao đối với những ảnh hưởng từ
những sự khác biệt đó (như địa vị, giới tính, xu hướng tính dục, tôn giáo,
và tình trạng khuyết tật) lên tình trạng khỏe mạnh/ an lạc trong tâm lý.
• Các nhà tâm lý học tham vấn tin rằng hành vi bị tác động bởi rất nhiều yếu
tố, bao gồm cả những đặc điểm cá nhân (tâm lý, thể lý, tâm linh) và những
yếu tố liên quan đến môi trường của con người (gia đình, xã hội, và nhóm
văn hóa)
18. www.welink.vn8/5/2014 18
Nhà tâm lý học phát triển (Developmental Psychologists)
• Nghiên cứu về sự phát triển tâm lý trong quá
trình trưởng thành của con người theo từng giai
đoạn của cuộc đời. Cho đến hiện nay, trọng tâm
được tập trung vào trẻ em và thanh thiếu niên,
giai đoạn quan trọng trong việc hình thành nhân
cách con người.
• Tuổi thọ của con người ngày càng gia tăng, do vậy
các nhà tâm lý học phát triển cũng bắt đầu quan
tâm đến tuổi già, đặc biệt là trong việc nghiên
cứu và phát triển các cách thức để giúp người già
có thể sống độc lập đến mức tối đa có thể
19. www.welink.vn8/5/2014 19
Nhà tâm lý học giáo dục (Educational psychologists)
• Tập trung vào các cách thức giúp việc
giảng dạy và học tập hiệu quả có thể
diễn ra. Họ quan tâm đến rất nhiều
yếu tố khác nhau, chẳng hạn năng
lực của con người, động cơ của
người học, và sự tác động của lớp
học trong sự đa dạng sắc tộc, chủng
tộc, và các nền văn hóa
20. www.welink.vn8/5/2014 20
Nhà tâm lý học cơ khí (Engineering psychologists)
• Tiến hành nghiên cứu các cách thức mà con
người làm việc tốt nhất với máy móc. Ví dụ, làm
thế nào một máy tính có thể được thiết kế để
ngăn ngừa được sự mệt mỏi cơ thể và mỏi mắt
của con người
• Hầu hết các nhà tâm lý học cơ khí làm việc trong
các xưởng cơ khí, nhưng cũng có một số làm việc
cho chính phủ, chẳng hạn trong Bộ quốc phòng.
Họ thường được biết đến như các chuyên gia về
các yếu tố con người (human factors)
21. www.welink.vn8/5/2014 21
Nhà tâm lý học môi trường (Environmental psychologists)
• Nghiên cứu về sự vận động tương tác giữa con người và môi trường. Họ định
nghĩa khái niệm môi trường rất rộng, bao gồm tất cả những gì liên quan đến tự
nhiên trên hành tinh cũng như các yếu tố môi trường được tạo ra, môi trường
xã hội, nhóm văn hóa, và môi trường thông tin. Họ đánh giá hành vi theo những
thang đo khác nhau và từ những tiến trình khác nhau (bản địa hóa, toàn cầu
hóa).
• Họ tập trung vào tính đa ngành. Họ nhận diện những nhu cầu theo hướng “vấn
đề đang trở thành”, phối hợp với các nhà chuyên môn trong các lĩnh vực khác
trong tâm lý học, trong sự liên quan với các ngành khác (nhân chủng học, xã hội
học, sinh lý học, kinh tế học), cũng như những lĩnh vực thuộc về thiết kế (phân
khu, đô thị, kế hoạch cộng đồng; kiến trúc phong cảnh, kiến trúc, và kỹ sư)
• Các nhà tâm lý học môi trường tìm hiểu về những vấn đề như: quản lý nguồn
tài sản chung, sự ảnh hưởng của môi trường đến hiệu quả và sức khỏe toàn
diện của con người, đặc điểm của việc hồi phục môi trường, và tiến trình thông
tin của con người. Họ cũng chú ý đến hành vi bảo tồn, giúp con người tăng
cường các hành vi tái sử dụng lâu bền để đối lại với sự giới hạn về sinh-vật lý
của con người
22. www.welink.vn8/5/2014 22
Nhà tâm lý học tiến hóa (Evolutionary psychologists)
• Nghiên cứu cách thức tác động của những nguyên lý tiến
hóa như sự biến đổi, thích ứng, và sự chọn lọc ảnh hưởng
đến tư duy, cảm xúc, và hành vi của con người.
• Do bởi sự tập trung lên mẫu hình hành vi có tính di truyền
tác động đến những cơ hội để sống sót, các nhà tâm lý học
tiến hóa nghiên cứu về sự giao cấu, gây hấn, hành vi giúp
đỡ, và giao tiếp.
• Các nhà tâm lý học tiến hóa thường hứng thú đối với
những nghịch lý và những vấn đề về tiến hóa. Chẳng hạn,
một số hành vi thích ứng cao trong sự tiến hóa của con
người trong quá khứ không còn thích hợp với thế giới hiện
đại.
23. www.welink.vn8/5/2014 23
Nhà tâm lý học thực nghiệm (Experimental psychologists)
• Hứng thú đối với các hiện tượng tâm lý, bao gồm tiến trình
nhận thức, tâm lý học so sách (so sách giữa các yếu tố với
nhau), và học tập và điều kiện hóa.
• Họ nghiên cứu trên cả con người và động vật nhằm khám
phá những gì xảy ra trong những môi trường phổ quát và sự
duy trì những phản ứng khi sự việc xảy ra.
• Các nhà tâm lý học thực nghiệm làm việc trên những phương
pháp thực chứng (thu thập thông tin) và các thủ thuật sử
dụng các biến số trong phòng thí nghiệm như là cách thức để
hiểu biết về một hiện tượng và từ đó gia tăng các kiến thức
khoa học. Thêm vào đó, họ cũng làm việc trong các môi
trường học thuật, các nhà tâm lý học thực nghiệm cũng làm
việc ở những môi trường sản xuất, sở thú, và kỹ nghệ
24. www.welink.vn8/5/2014 24
Nhà tâm lý học pháp lý (Forensic psychologists)
• Ứng dụng các nguyên lý tâm lý học vào các vấn đề
liên quan đến pháp lý. Chuyên môn của họ thường
liên quan đến hệ thống pháp luật/ tòa án.
• Họ có thể, chẳng hạn, giúp các thẩm phán quyết định
cha mẹ nào có quyền giám hộ đứa trẻ hoặc lượng giá
năng lực tâm thần của các bị cáo đang đứng trước
tòa.
• Nhà tâm lý học pháp lý cũng thực hiện các nghiên
cứu về hành vi bồi thẩm hoặc đánh giá về người làm
chứng. Một số nhà tâm lý học pháp lý được huấn
luyện cả về tâm lý học và luật học
25. www.welink.vn8/5/2014 25
Nhà tâm lý học sức khỏe (Health psychologists)
• Chú tâm đến cách thức các yếu tố sinh học, tâm lý, và xã hội ảnh
hưởng đến sức khỏe và bệnh tật của con người. Họ nghiên cứu về
cách thức bệnh nhân đối diện với bệnh tật, tại sao con người không
tuân thủ theo các lời khuyên y khoa, và cách thức hiệu quả nhất để
kiểm soát cơn đau hoặc thay đổi những hành vi sức khỏe không tích
cực. Họ cũng phát triển những chiến lược chăm sóc sức khỏe nhằm
thúc đẩy sự khỏe mạnh toàn diện về cảm xúc và thể lý
• Các nhà tâm lý học sức khỏe làm việc theo nhóm với các chuyên gia
chăm sóc sức khỏe độc lập và trong bệnh viện nhằm cung cấp cho
bệnh nhân sự chăm sóc toàn diện. Họ giáo dục những chuyên gia
chăm sóc sức khỏe về các vấn đề tâm lý nảy sinh từ những sự đau
đớn và căng thẳng của bệnh tật và về những triệu chứng có vẻ như là
thể lý nhưng thực chất là do các nguyên nhân tâm lý.
• Họ cũng điều tra các vấn đề ảnh hưởng trên diện rộng của xã hội, xây
dựng, và thực hiện các chương trình giải quyết các vấn đề này. Chẳng
hạn, trẻ vị thành niên mang thai, lạm dụng chất, các hành vi tình dục
nguy cơ, hút thuốc, thiếu thể dục, và ăn kiêng tiêu cực
26. www.welink.vn8/5/2014 26
Nhà tâm lý học công nghiệp/ tổ chức (I/O)
(Industrial/ Organizational psychologists)
• Ứng dụng các nguyên lý và các phương pháp nghiên cứu tâm lý
học vào trong môi trường công việc nhằm gia tăng thành quả
lao động, sức khỏe, và chất lượng của đời sống công việc
• Rất nhiều các nhà tâm lý học I/O làm việc như một chuyên gia
về nguồn nhân lực, giúp các tổ chức trong việc tuyển dụng,
huấn luyện và phát triển người lao động.
• Họ có thể cung cấp cho người sử dụng lao động các trắc nghiệm
và những cách thức có giá trị trong việc tuyển chọn và thăng
tiến con người. Một số khác làm việc như những nhà cố vấn về
quản lý trong các lĩnh vực như lập kế hoạch chiến lược, quản lý
chất lượng, và giải quyết các vấn đề liên quan đến sự thay đổi
của tổ chức
27. www.welink.vn8/5/2014 27
Nhà tâm lý học thần kinh (và nhà tâm lý học thần kinh hành vi)
(Neuropsychologists (and Behavioral neuropsychologists)
• Khám phá mối quan hệ giữa hệ thống não và hành vi. Ví dụ, các
nhà tâm lý học thần kinh hành vi có thể nghiên cứu cách thức
não tạo ra và lưu giữ trong trí nhớ, hoặc bằng cách nào các căn
bệnh và tổn thương của não ảnh hưởng đến cảm xúc, tri giác,
và hành vi của con người.
• Họ thiết kế các nhiệm vụ để nghiên cứu về các chức năng não
bình thường bằng các kỹ thuật hình ảnh như PET, SPECT, và
fMRI
• Các nhà tâm lý học thần kinh lâm sàng cũng đánh giá và chữa trị
cho con người. Và với sự gia tăng hàng loạt những người sống
sót có tổn thương não, các nhà tâm lý học thần kinh làm việc
cùng với đội chăm sóc sức khỏe để giúp những người có tổn
thương não có thể phục hồi được cuộc sống
28. www.welink.vn8/5/2014 28
Nhà tâm lý học đo lường và định lượng
(Quantitative and measurement psychologists)
• Tập trung vào các phương pháp và kỹ thuật thiết kế
thực nghiệm và phân tích các dữ kiện tâm lý. Một số
nhà tâm lý học đo lường và định lượng phát triển các
phương pháp mới nhằm hình thành các phân tích;
Một số khác tạo ra các chiến lược nghiên cứu nhằm
đánh giá sự ảnh hưởng của xã hội và các chương
trình giáo dục và chữa trị tâm lý.
• Họ xây dựng và lượng giá các mô hình toán học cho
các trắc nghiệm tâm lý. Họ cũng đưa ra các phương
pháp để lượng giá về chất lượng và tính trung thực
của các trắc nghiệm
29. www.welink.vn8/5/2014 29
Nhà tâm lý học phục hồi chức năng
(Rehabilitation psychologists)
• Làm việc với những nạn nhân của các vụ tai nạn và đột quỵ, những
người bị thiểu năng tâm thần, và những người có các khuyết tật về
phát triển gây ra bởi chứng bại não, động kinh, và tự kỷ
• Họ giúp thân chủ thích ứng với những tình huống và phát triển cuộc
sống, và họ thường làm việc với các chuyên gia chăm sóc sức khỏe
khác. Họ giải quyết các vấn đề liên quan đến sự thích ứng của cá
nhân, các mối quan hệ liên cá nhân, trong môi trường làm việc, và
quản lý sự đau đớn
• Các nhà tâm lý học phục hồi chức năng cũng liên quan đến các
chương trình sức khỏe công cộng nhằm ngăn ngừa tình trạng khuyết
tật, bao gồm cả các vấn đề được tạo ra bởi bạo lực và lạm dụng chất.
Họ cũng làm việc trong các tòa án như là những chuyên gia liên quan
đến việc làm chứng, về những nguyên do và ảnh hưởng của khuyết
tật và những nhu cầu phục hồi chức năng của một con người
30. www.welink.vn8/5/2014 30
Nhà tâm lý học học đường (School psychologists)
• Tham gia vào việc cung cấp các dịch vụ tâm lý
toàn diện cho trẻ em, vị thành niên, và gia đình
trong các trường học và những môi trường ứng
dụng khác.
• Nhà tâm lý học học đường đánh giá và cố vấn
cho học sinh, cố vấn cho cha mẹ và nhân sự của
trường học, và thực hiện những can thiệp về
hành vi khi thích hợp. Hầu hết các trường học
tại các học khu (Hoa Kỳ) đều có tuyển dụng nhà
tâm lý học đường làm việc toàn thời gian
31. www.welink.vn8/5/2014 31
Nhà tâm lý học xã hội (Social psychologists)
• Nghiên cứu cách thức đời sống tâm thần và hành vi của con
người được hình thành thông qua sự tương tác với người khác
• Họ có hứng thú trong tất cả các khía cạnh của mối tương quan
liên cá nhân, bao gồm cả sự ảnh hưởng của cá nhân và nhóm,
và tìm các cách thức để phát triển các mối quan hệ tương tác
này. Ví dụ, nghiên cứu của họ giúp chúng ta hiểu cách thức mà
con người hình thành thái độ hướng đến người khác, và khi
nào thì thái độ này có tính gây hại – chẳng hạn trường hợp có
thành kiến – và mang tới sự hiểu biết sáng rõ nhằm thay đổi
những thành kiến đó
• Nhà tâm lý học xã hội làm việc trong nhiều môi trường khác
nhau, từ môi trường học thuật (giảng dạy và làm nghiên cứu),
đến những tổ chức quảng cáo (nghiên cứu về hành vi và định
hướng của người tiêu dùng), đến các tổ chức doanh nghiệp và
chính phú (giúp giải quyết các vấn đề liên quan đến tổ chức và
quản lý)
32. www.welink.vn8/5/2014 32
Nhà tâm lý học thể thao (Sport psychologists)
• Giúp các vận động viên cải tiến sự tập
trung của họ vào những mục tiêu cạnh
tranh, trở nên có động lực hơn, và học
cách thức xử lý với những lo lắng và sợ
thất bại – những điều thường gắn liền với
sự cạnh tranh.
• Lĩnh vực thể thao đang lớn mạnh trong tất
cả các môn, đang ngày càng cạnh tranh và
hấp dẫn các bạn trẻ nhiều hơn.