прэзентацыя па беларускай мове

2. Правапіс НЕ (НЯ) з прыметнікаміПравапіс НЕ (НЯ) з прыметнікамі
НЕ (НЯ) як прыстаўка пішацца з прыметнікамі разам:
– калі слова не ўжываецца без не:
неабходны дапамажнік, нясцерпны боль, нядбайныя адносіны
– калі прыметнік з не (ня) можна замяніць сінонімам без не:
нядобры ўчынак – дрэнны ўчынак
негаворкі чалавек – маўклівы чалавек
НЕ пішацца з прыметнікамі асобна:
– калі ў сказе ёсць супрацьпастаўленне:
Было не цёмна, як мінулымі начамі, а шаравата. (І. Мележ)
Не жалезныя вочы, не сталёвыя чалавек мае, а звычайныя вочы, звычайныя рукі чалавечыя. (М.
Лынькоў)
– калі прыметнікі ўжываюцца са словамі далёка не, зусім не, нічуць не, ніколечкі не:
далёка не спакойны вучань
чай зусім не салодкі
нічуць не горшы адказ за папярэдні
ніколечкі не цікавы мультфільм
НЕ (НЯ) як прыстаўка пішацца з прыметнікамі разам:
– калі слова не ўжываецца без не:
неабходны дапамажнік, нясцерпны боль, нядбайныя адносіны
– калі прыметнік з не (ня) можна замяніць сінонімам без не:
нядобры ўчынак – дрэнны ўчынак
негаворкі чалавек – маўклівы чалавек
НЕ пішацца з прыметнікамі асобна:
– калі ў сказе ёсць супрацьпастаўленне:
Было не цёмна, як мінулымі начамі, а шаравата. (І. Мележ)
Не жалезныя вочы, не сталёвыя чалавек мае, а звычайныя вочы, звычайныя рукі чалавечыя. (М.
Лынькоў)
– калі прыметнікі ўжываюцца са словамі далёка не, зусім не, нічуць не, ніколечкі не:
далёка не спакойны вучань
чай зусім не салодкі
нічуць не горшы адказ за папярэдні
ніколечкі не цікавы мультфільм

3. НН пішацца Н
У прыметніках, утвораных пры дапамозе
суфікса -н- ад назоўнікаў з асновай на н:
корань – карэнны
бетон – бетонны
лімон – лімонны
У прыметніках, утвораных ад назоўнікаў
пры дапамозе суфікса -ын- (-ін):
курыны
пчаліны
салаўіны
у прыметніках, утвораных пры дапамозе
суфікса -н- ад назоўнікаў на -мя- пры
наяўнасці ў іх устаўкі -ен- (-ян-):
імя – іменны, або імянны
племя – племянны
Выключэнне:
у прыметніку палымяны, утвораным ад
назоўніка на -мя пры дапамозе суфікса -ян-
без устаўкі
у прыметніках з суфіксамі -енн-, энн-,
утвораных ад розных часцін мовы:
вогненны
свяшчэнны
страшэнны
задуменны
у прыметніках, утвораных ад назоўнікаў
пры дапамозе суфікса -ан- (-ян-):
пясчаны
срэбраны
гліняны
вадзяны

4. Утварэнне і правапіс прыметнікаў з суфіксам -СК-Утварэнне і правапіс прыметнікаў з суфіксам -СК-
Пры ўтварэнні прыметнікаўз суфіксам -ск- ад асновы назоўнікаў на с пішацца адна літара с:
беларус+ск-і – беларускі, Адэса+ск-і – адэскі
Накладанне суфікса -ск- і зычных утваральнай асновы адбываецца пры ўтварэнні прыметнікаў ад назоўнікаў, скія заканчваюцца
на -ск:
Мінск+ск-і – мінскі, Лагойск+ск-і – лагойскі
Пры ўтварэнні прыметніка таварыскі апошні зычны асновы зліваецца з суфіксальным -с (-ск-):
таварыш+ск-і – таварыскі
Зычныя т, ц, ч, к, якімі заканчваецца аснова назоўніка, у спалучэнні з суфіксальным с даюць ц, якое не толькі вымаўляецца, а і
пішацца:
брат+ск-і – брацкі, кравец+ск-і – кравецкі, ткач+ск-і – ткацкі, паляшук+ск-і – паляшуцкі
Суфікс -СК- пішацца ў прыметніках:
– утвораных ад геаграфічных назваў з асновай на г, к, х, з, ж, ш:
Таганрог – таганрогскі, Казбек – казбекскі, Каўказ – каўказскі, Нясвіж – нясвіжскі,
Добруш – добрушскі,
але: Крывы Рог – крыварожскі
– утвораных ад назваў нацыянальнасцей і народнасцей:
таджык – таджыкскі, казах – казахскі, француз – французскі, латыш – латышскі,
але: калмык – калмыцкі, турак – турэцкі
– утвораных ад назоўнікаў з асновай на д; апошняя літара асновы захоўваецца на пісьме:
горад – гарадскі, швед – шведскі, грамада – грамадскі
– утвораных ад назваў месяцаў на -нь і ад назоўніка восень (перад суфіксам -ск- пішацца ь):
снежаньскі, чэрвеньскі, восеньск

5. Правапіс складаных прыметнікаўПравапіс складаных прыметнікаў
Пішуцца разам:Пішуцца разам:

6. Правапіс складаных прыметнікаўПравапіс складаных прыметнікаў
Пішуцца праз злучок:Пішуцца праз злучок:

7. Скланенне прыналежных прыметнікаўСкланенне прыналежных прыметнікаў

8. Скланенне якасных і адносных прыметнікаўСкланенне якасных і адносных прыметнікаў

9. Скланенне якасных і адносных прыметнікаўСкланенне якасных і адносных прыметнікаў

10. Скланенне якасных і адносных прыметнікаўСкланенне якасных і адносных прыметнікаў