Presentation of Niels Gilissen on the Landelijke Dag 2013 about nature in military area's.

1. De interpretatie van deze
gegevens vereist
achtergrondkennis.
Overname van gegevens
of van figuren, alleen na
overleg met Niels Gilissen
Missie Natuur –
Bijzondere natuur op
defensieterreinen
niels.gilissen@wur.nl
© Niels Gilissen
Niels Gilissen – fauna ecoloog
Dienst Vastgoed Defensie
30 november 2013 SOVON-dag

2. 19e eeuw
- Het leger wordt groter,
mobieler en wapens
worden zwaarder
2
- Op de Woeste Gronden
vindt men geschikte
oefenterreinen
Ministerie van Defensie

3. 20e eeuw
© Niels Gilissen
- Voornamelijk heide,
zandverstuivingen,
bossen
3
Ministerie van Defensie

4. 20e eeuw
© Niels Gilissen
- ....maar ook
kustgebieden (b.v.
Vliehors)
4
Ministerie van Defensie

5. 20e eeuw
© Niels Gilissen
- ....en grote
oppervlakten
graslanden op
vliegbases en
Marnewaard
5
Ministerie van Defensie

6. 20e eeuw
© Niels Gilissen
- ...en het grootste
levende hoogveen van
NL op het Witterveld
6
Ministerie van Defensie

7. 21e eeuw
-
7
Ca. 75 ‘natuurterreinen’
Ca. 25.000 ha (<SBB, NM)
Vrijwel geheel in EHS
> 15.000 ha Natura 2000
> 11.000 ha opengesteld
25 beheerders & BOA’s
6 ecologen (sinds 1997)
F&F-wet, NB-wet, PAS
Geen SNL geld
Ministerie van Defensie

8. Bijdrage aan de Nederlandse natuur
2e
Structuurschema
Groene Ruimte
8
Ministerie van Defensie

9. Zandverstuiving (1182 ha)
© Niels Gilissen
9
Ministerie van Defensie

10. Nachtzwaluw: 300-350 terr.
- Trend
grotendeels in
lijn met
landelijke
index van
SOVON
10
Ministerie van Defensie

11. Droge heide (8856 ha)
© Niels Gilissen
11
Ministerie van Defensie

12. Grauwe klauwier: 20-30 terr.
- Populatie
ASK de op 1
na grootste
in NL
- Op steeds
meer
terreinen
aanwezig
12
Ministerie van Defensie

13. Duinlandschap (2618 ha)
© Niels Gilissen
13
Ministerie van Defensie

14. Strandbroeders Joost Dourleinkazerne en Vliehors
- Dwergstern: 100-240 nesten
- Bontbekplevier: 4-8 nesten
- Strandplevier: 2-5 nesten
© Niels Gilissen
© Niels Gilissen
14
Ministerie van Defensie

15. Droog schraalgrasland (2219 ha)
© Niels Gilissen
- Waaronder de
bijzondere droge
heischrale graslanden
met bijzondere planten
en fauna, b.v. grote
parelmoervlinder
15
Ministerie van Defensie

16. Droog schraalgrasland (2219 ha)
© Niels Gilissen
- Vliegbases en
Marnewaard
- Van belang voor o.a.
veldleeuwerik,
veldkrekel en
algemene dagvlinders
16
Ministerie van Defensie

17. Veldleeuwerik heide
17
- ‘trend’ op basis van 23 meetmomenten,
meerdere terreinen
- Is minder negatief dan
landelijk
Ministerie van Defensie

18. - ‘trends’ op graslanden
zelfs licht positief!
Veldleeuwerik vliegbases
18
Ministerie van Defensie

19. Verschralingsbeheer vliegbases
© Niels Gilissen
- Oorzaak ligt in het
verschralingsbeheer
19
- Ten behoeve van
vliegveiligheid
- Weren van grotere
vogels (o.a.
meeuwen, duiven)
- 1-2 x per jaar
maaien en afvoeren
(juni-september)
- Geen bemesting
Ministerie van Defensie

20. Veldleeuwerik Deelen 2000
- Buiten = buiten
schrale graslanden
- Binnen = binnen
schrale graslanden
20
Ministerie van Defensie

21. Veldleeuwerik Deelen 2013
- Heide en
intensieve
percelen
verlaten
- Absolute en
relatieve
toename op
schrale
graslanden
21
Ministerie van Defensie

22. Veldleeuwerik Deelen 2013
- Gearceerd is
oppervlakte
schrale
graslanden
22
Ministerie van Defensie

23. Veldleeuwerik Noord-Brabant
1997-2008 en 2010-2013
Met dank aan Henk Sierdsema!
- Gegevens buiten
vliegbases ouder,
dus verschil is
nog sterker
23
- Gegevens van
landelijk gebied,
dus excl. kwelders
- Vliegbases veruit
en
hoogste dichtheden
natuurterreinen,
- startbanen herkenbaar
maar deze
op kaart
gebieden halen
dichtheden
Ministerie van Defensie
vliegbases niet

24. Veldleeuwerik VB Woensdrecht (21 terr. 2010)
24
Ministerie van Defensie

25. Veldleeuwerik VB Gilze Rijen (71 terr. 2013)
25
Ministerie van Defensie

26. Veldleeuwerik VB Eindhoven (88 terr. 2013)
26
Ministerie van Defensie

27. Veldleeuwerik VB Volkel (53 terr. 2007)
Lt. Gen Best Kazerne (VB De Peel) (34 2011)
27
Ministerie van Defensie

28. veldleeuwerik Alauda arvensis
© Niels Gilissen
28
Ministerie van Defensie

29. vliegveldleeuwerik Alauda aviensis
© Niels Gilissen
29
Ministerie van Defensie

30. Toekomst
© Niels Gilissen
30
- Meer vrijwilligers
inzetten voor
monitoring
- Meer
samenwerking met
PGO’s, TBO’s
- Onderzoek effect
Ministerie van Defensie
militair gebruik

31. -
-
-
Boek Missie Natuur:
achtergronden, verhalen,
interviews, 49
terreinbeschrijvingen
Vele mooie en unieke
foto’s
www.miratio.nl
www.facebook.com/Missie
Natuur
31
Het boek
Ministerie van Defensie

32. Dank
© Niels Gilissen
32
- Henk Sierdsema
- Vrijwillige vogeltellers
- Collega’s Dienst Vastgoed
Defensie
- Iedereen die aan het boek
heeft meegwerkt
- SOVON
Ministerie van Defensie